De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

In maneschijn en duisternis
door M. van der Werf.

In twee opzichten onderscheidde zij zich vooral van hare vriendinnen; in de eerste plaats doordat zij Eleonora heette, maar bovendien omdat zij zelfmoord wilde plegen. Nu is het wel waar, dat den naam Eleonora te dragen reden genoeg voor een zelfmoord zou zijn, maar de eigenlijke oorzaak daartoe lag toch nog dieper. Immers, het eerste was de schuld van hare ouders, die haar zelfs buiten hare voorkennis Eleonora hadden gedoopt, en het andere, ja, daarvan droegen zij ook wel de schuld, maar dat was toch iets van

goede vrienden.

veel jongeren datum. Ze was namelijk wel is waar nog heel jong, nauwelijks vijftien jaar, maar toch was zij vervuld van eene heilige liefde, van de eerlijkste en heerlijkste.... kalverliefde. Hij, die haar hart veroverd had, was slechts twee jaar ouder dan zij; hij bezocht de Hoogere Burgerschool voor jongens; zij die voor meisjes, en hunne eerste kennismaking dagteekende van eenige weken geleden, toen het dik gesneeuwd had. Toen had hij haar eens met eene handvol sneeuw nageloopen, gepoederd en... gekust, waarop zij had uitgeroepen:

‘Doe dat nu nog eens als je durft!’

En ziet, tot hare vreugde bemerkte zij, dat hij in dat opzicht een held was, want terstond volgde een tweede kus. Nu, dit was natuurlijk voldoende om de vriendschap aan te wakkeren; de eerstvolgende dagen werden straatjes omgeloopen om elkaar te ontmoeten, daarna gaven zij elkaar bij die ontmoetingen de hand en eindelijk werden bij die handdrukken briefjes gewisseld, vol van de zoetste woorden, totdat... een van zijn vrienden hem een harer briefjes wist te ontfutselen en het liet rondgaan door de klasse. Het geheim was ontdekt en aan de correspondentie zou zeker een eind zijn gekomen, indien haar genie het bekende middeltje, om met melk te schrijven, niet had aan de hand gedaan. Nu konden zijn vrienden gerust de schijnbaar onbeschreven papiertjes zien, die hij van haar ontving; maar wanneer hij thuiskwam, werd vlug een kaars ontstoken, het papiertje er boven verwarmd en dan kwamen haar zoete woorden in de kleur van de zoetste chocolade te voorschijn.

Reeds eenige weken had dit spelletje geduurd, en achtte hij het nu toch noodig een begin te maken aan het meer ernstige gedeelte; hij wilde de geheele wereld, misschien zelfs haar zelve wel verrassen, met haar de hand te vragen, die zij hem natuurlijk niet zou weigeren, en dan, ja dan was hij verloofd. Hoewel één der jongsten van zijne klas, zou hij inderdaad al zijn klasgenooten en zelfs de leerlingen van de hoogste ver vooruit zijn, terwijl zij niet meer dan schooljongens, eenvoudige kwajongens waren. Nog geen der jongens was verloofd of zelfs maar verliefd, en zou hij op het punt staan man, heer des huizes, huisvader te worden!

Eleonora keek inderdaad verrast op, toen zij een melkbriefje boven de kaars roosterde en daaruit vernam, dat hij haar zeer gewichtig nieuws had te melden, en daarom dringend verzocht nog dienzelfden avond, tegen halfacht, in het stadspark te komen, derde laan links, bij den zevenden boom. Nu is het voor een jonge dame van vijftien jaar wel lastig om toestemming van de ouders te verkrijgen om op een winteravond alleen te mogen uitgaan. Maar voor haar was dat volstrekt niets bizonders; zij liet, met opzet natuurlijk, een der schoolboeken, die zij des avonds moest gebruiken, op school achter en kon nu, zonder zelfs in het minst te jokken, zeggen:

‘O, mama, ik heb mijn themaboek op school laten liggen, ik zal even dat van Anna te leen gaan vragen.’

En aangezien mama daar niets tegen kon hebben, ging zij vlug het boek bij hare vriendin halen en begaf zich toen naar het stadspark. Het was ruw weer, de wind huilde door de hooge boomen en dikke wolken joegen langs de maan, die er nu en dan achter schuilging; maar toen Eleonora haren Flip, want zoo heette haar aanbidder, ontmoette, en zij elkander eerst een hand en vervolgens heel voorzichtig een kus gaven, toen scheen het dat de maan nieuwsgierig was naar het doel van deze samenkomst, want geruimen tijd bleef zij schijnen, zonder door de wolken ook maar één oogenblik verduisterd te worden.

‘O, Nora, engel, hoe heerlijk, dat je gekomen bent; zooals ik je schreef, heb ik je iets zeer gewichtigs mede te deelen; en je weet natuurlijk wel wat ik meen?’

[p. 311]

‘O, Flip!’

‘Ik heb je altijd een engel gevonden, Nora, en zal het altijd blijven doen; en jij, houd je ook van mij?’

‘O, Flip!’

‘En zou je er toe kunnen besluiten, Nora, eenmaal mijn vrouwtje te worden, zoodra ik genoeg zal verdienen om met je te kunnen trouwen?’

‘O, Flip!’

‘Jawel, maar zeg nu niet maar altijd: “O, Flip!” maar zeg me ronduit: ja of neen?’

‘O... Flip... natuurlijk, ja!’ En ze vielen elkaar in de armen.

‘En wanneer zullen we ons engagement publiek maken?’

‘Ja, Flip, dat zal ik aan papa en mama moeten vragen.’

‘Dat vind ik nu juist niet. We moeten eenvoudig zeggen: “We zijn geëngageerd,” dan kunnen zij er natuurlijk niets tegen doen. Want stel je eens het eigenlijk ondenkbare geval, dat zij weigeren toestemming te geven, wat dan?’

‘Maar Flip, je noemt het geval zelf ondenkbaar, waarom denk je er dan aan?’

‘Omdat je het toch maar niet weten kunt, maar wat dan gedaan?’

‘Dan, Flip, dan blijft ons toch nog één middel over... als ik maar durf.’

‘En dat is?’

‘Dat is, Flip, dat is... zelfmoord.’

Alsof ze er van schrikte, ging de maan plotseling achter een dikke wolk schuil, en de duisternis, die daardoor ontstond, scheen er toe bij te dragen die woorden meer indruk te doen maken op den armen Flip. Van ontsteltenis kon hij eerst niet spreken, maar dacht eens na over hetgeen hij daar zoo plotseling gehoord had. Het beviel hem maar half; juist begon hij het leven aardig en interessant te vinden, en zou hij er dan maar zoo op eens een eind aan maken? Nu, dat was wel de moeite waard om er eens over na te denken. Maar lang had hij daartoe den tijd niet, want de onverbiddelijke Eleonora sprak hem met een suikerzoet stemmetje toe:

‘En jij, Flip, jij mag kiezen op welke manier wij dan een eind aan ons, voor eeuwig vernietigd, leven zullen maken.’

Flip was met die twijfelachtige eer maar half tevreden en riep droomerig:

‘Kolendamp!’

‘Maar Flip, kolendamp, hoe kom je er bij, weet je wel wat dat is? Dat gebruiken menschen die uit geldgebrek een eind aan hun leven willen maken, maar dat kan een paar jonge menschen, die zulk een reden tot sterven hebben als wij, niet doen.’

‘Dat is zoo, maar laten wij dan, op de manier van de “Lebensmüde”, ons van kant maken.’

‘Van kant maken, maar Flip, wat spreek je er prozaïsch over. En welke manier is dat dan?’

‘Wel, dat plaatje ken je toch wel? Die menschen hebben zich aan elkaar vastgebonden en springen zoo in het water.’

Eenige oogenblikken dacht Elenora na, maar eensklaps riep ze:

‘Hè, gut neen, Flip, dat niet. Want stel je eens voor, dat dan één van ons beiden het bij het verdrinken te benauwd krijgt, dan kan die zich niet losrukken. Neen, dat niet.’

‘Maar Nora, spreek nu toch niet zoo, het is net of je er niets van meent.’

‘O, jawel Flip, maar ken je geen ander middel?’

‘Doodschieten dan?’

‘Doodschieten? Ja, dat is goed, het is wel wat duur, weet je, maar dat doet er niet toe, want het is voor het laatst dat we wat zullen hebben uit te geven. En zie je, Flip, dan zal ik schieten, eerst jou en dan mezelf.’

Maar dat stond den ander niet erg aan, waarop hij dus zeide:

‘Neen, dat is geen vrouwenwerk, laat mij maar schieten, want anders raak je mij misschien goed, maar mist jezelf in je zenuwachtigheid, of raakt je neus of zoo iets, en dan heb je niet alleen mij voor eeuwig verloren, maar bent zelf bovendien voor je geheele verdere leven ongelukkig. Neen, ik zal wel schieten, Nora, als jij maar voor het pistool zorgt, en ik zweer je, ik zal ons beiden echt doodschieten.’

‘Zal je dat heusch? Nu, goed dan, wat zullen we dan nu doen?’

‘Wel, zoo gauw mogelijk naar je papa en mama gaan.’

‘Nu van avond al? Neen, dat kan niet, want ik heb gezegd dat ik alleen dit boek was gaan halen bij Anna.’

‘Goed dan, morgenavond negen uur kom ik bij je, zoodra ik mijn huiswerk gereed zal hebben; afgesproken?’

‘Afgesproken. Nu, dag lieve Flip, nu moet ik gauw naar huis, want ik krijg zeker een standje, dat ik zoolang uitgebleven ben.’

‘Vlug gaf zij den aanstaanden heer des huizes een kus en snelde heen, doch had nog geen tien stappen gedaan, toen zij zich eensklaps omkeerde en uitriep:

‘Flip, hoor nog eens even!’

Flip was nieuwsgierig te weten, wat ze wel te vertellen zou hebben, en ook de maan scheen er nieuwsgierig naar te zijn, want ze kwam weer van achter haar sluier te voorschijn.

‘Zeg eens, Flip, als ik je nu het pistool gegeven heb, wanneer we soms geen toestemming mochten krijgen, dan moet je mij niet op straat, of zoo heel onverwacht doodschieten, maar me vooraf waarschuwen.’

‘Ik zal het doen, maar je hoort anders juist altijd van moorden, die onverwacht midden op straat gebeuren. Dat is, dunkt mij, ook veel romantischer.’

‘Hè neen, hoor, niet doen, en ook niet vóór ik je toestemming geef. Zal je?’

Maar Flip antwoordde niet, doch omhelsde en kuste haar teeder, waarna ieder zijns weegs ging.

Dat echter de gevolgen van dit zonderlinge rendez-vous niet uitbleven, bleek wel daaruit, dat Eleonora den volgenden dag, uit school komende, opnieuw een melkbriefje ontving van den volgenden inhoud:

‘Lieve Eleonora! Ik heb door de agitatie geen enkele les gekend en heb daardoor bergen strafwerk gekregen. Misschien kom ik dus later, maar in ieder geval kom ik toch. Je aanstaande....’

Tot zoover had Eleonora het briefje in haar kamertje boven een nachtpitje geroosterd, toen zij, o schrik, plotseling overvallen werd door mama, die zeer toevallig binnenkwam.

‘Maar Nora lief, kind, wat doe je daar, wat heb je daar?’

‘O niets, maatje!’ klonk het angstige antwoord. Maar de mama was veel vlugger dan de dochter bij mogelijkheid had kunnen of durven verwachten, en in een ommezien was het briefje in verkeerde handen.

‘Wat is dat, Nora, een zuiver echt minnebriefje, van je aanstaande; en wie is die aanstaande?’

Maar zonder het antwoord af te wachten hield de mama het briefje boven het nachtpitje en langzaam en statig kwamen nu ook nog de ontbrekende letters te voorschijn: F-l-i-p.

‘Kind, ben je dwaas, wat scheelt je!’ en de deur openwerpend riep haar moeder in de gang:

‘Man, gauw, kom gauw hier, Nora is stapelgek geworden!’

Het is niet te verwonderen dat de zorgzame vader geweldig schrikte, toen hem die tijding zoo onverwacht toegeroepen werd. Terstond kwam hij aansnellen, verschrikt uitroepend:

‘Wat, wat, wat is er gebeurd?’

‘Kijk, Wim, een minnebriefje aan Nora van Flipje Koenders.’

‘Maar vrouwlief, is het anders niet?’ antwoordde de vader, die trachtte niet in zwijm te vallen.

[p. 312]

‘Dus was het toch waar wat de menschen vertelden, dat je zulke verliefde spelletjes met dien jongen speelde?’ vroeg de vertoornde moeder.

‘Ach, maatje, we hebben elkaar eeuwige liefde en trouw gezworen, en anders...’

‘Nu, wat anders?’

‘Zelfmoord,’ klonk het bedeesd; maar het gevolg van dat antwoord was niet anders dan dat vader en moeder in lachen uitbarstten.

‘Ziezoo, vrouw, nu ben ik weer wat bijgekomen, laat mij nu eens dat briefje lezen,’ zei de vader, die blijkbaar al even onverbiddelijk was als de moeder. ‘Zoo, zoo, en zal meneer van avond hier komen? Wel komaan, ik zal hem goed ontvangen, ik heb gisteren juist een nieuwen wandelstok gekocht.’

‘O, paatje, lief papaatje, neen, dat niet, ik zal hem schrijven dat hij niet mag komen.’

‘Je zult hem niet schrijven, ik zal meneer wel zelf opwachten, en jij blijft voor je straf den geheelen dag hier op je kamer.’

Niets hielp er tegen; vader en moeder spanden zoo samen tegen haar en haar Flip, dat deze reddeloos verloren was. Telkens wanneer de huisbel overging dacht zij, dat het slachtoffer komen zou. Maar nu eens was het de courantenjongen, dan de melkboer en dan weer iemand anders. Haar vader, die den minnaar nog steeds zat op te wachten, werd eindelijk ongeduldig en zei:

‘Hoor eens, vrouw, ik zal het heerschap wel op straat opzoeken, daar heb ik de ruimte.’

Buiten was het zacht weer, doch zeer donker, want de maan, die den vorigen avond nog af en toe blijken van tegenwoordigheid had gegeven, had zich nu nog niet van achter de dikke wolkenlaag vertoond, zoodat de straten slechts door de lantaarns verlicht werden. De scherprechter had zich nog maar eenige huizen van het zijne verwijderd, toen hij zijn slachtoffer eensklaps in de verte ontdekte. De arme jongen had zich wel met zijn bergen strafwerk gehaast, want het was nog pas halfnegen en had hij nog tijd gevonden zich voor deze buitengewone gelegenheid in rok met witte das te steken, wat duidelijk zichtbaar was, omdat hij zijn overjas open droeg.

Een chapeau-claque dekte zijn hoofd, helaas echter nog slechts gedurende enkele oogenblikken, want nauwelijks was de aanstaande schoonpapa hem voorbij, toen een geweldige slag den hoed over de straatsteenen deed rollen, terwijl de eigenaar het, op hetzelfde oogenblik, op een loopen zette. De aanrander nam vlug den hoed op en ging, wel wat bevreesd voor de gevolgen van zijne ondoordachte daad, zoo spoedig mogelijk weer binnenshuis. Glimlachend en zegevierend den hoed in de hoogte houdend, kwam hij de huiskamer binnen, en riep vroolijk uit:

‘Ziezoo, die heeft voorloopig genoeg; en kijk eens, dit hoedje had hij op zijn bolletje. Morgen zal ik hem den hoed met de vriendelijke groeten terug sturen.’

Hij bekeek den hoed aan alle kanten, doch nauwelijks had hij een blik aan de binnenzijde geworpen, toen hij eensklaps verschrikt uitriep:

‘Lieve hemel, vrouw, hij heet toch niet Verhoog?’

‘Wel neen, hij heet Koenders.’

‘De hemel zij mij genadig! Hier is een kaartje in dezen hoed geplakt met den naam Verhoog. Daar heb ik nu bij vergissing den zoon van den notaris afgeranseld, die zeker naar het bal van de familie Stevens ging. Waarom lijken zij dan ook zoo op elkander?’

De vergissing bleef natuurlijk diep geheim, en Flip, die niet door zijn bergen strafwerk had kunnen komen en daardoor den dans ontkomen was, bleef de eenige wien het medegedeeld werd.

Eleonora wil nog steeds zelfmoord plegen, maar durft nog niet goed; doch Flip is verstandiger en deelde haar mee, dat hij zou trachten een ander vrouwtje te vinden, zonder van zelfmoord gebruik te moeten maken, en de chapeau-claque werd per pakketpost, afzender N.N., teruggezonden.