De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

José's verloofde.
Door Jo M.
(Vervolg van blz. 264.)

‘Ik zal nooit juffrouw Carruthers huwen,’ zei hij, en hij meende het. ‘Er is maar één meisje ter wereld, dat ik bemin, en dat zijt gij, Tilly.’

Haar gelaat helderde op, ofschoon de tranen haar nog langs de wangen liepen.

‘O, wat was ik toch dom en slecht om dàt van u te gelooven. O, tracht het mij te vergeven!’

‘Ja, maar gij moet beloven nooit meer aan mij te twijfelen.’

‘O ja, ja. Ik zal nooit meer aan u twijfelen. Denkt gij soms, dat het prettig voor mij was?’

In dat uur wachtte José haar verloofde af.

Het was vreemd, onbegrijpelijk bijna, dat Tilly boven José een overwinning op hem behaald had.

Toch was hij nog trotsch op José.

Hij had haar eens liefgehad, maar nooit zooals hij Tilly beminde.

Hij had Tilly eens toevallig ontmoet. Hij had haar bevrijd van een dronkaard, die haar achtervolgde en het haar moeilijk maakte, en haar zijn geleide aangeboden, hetwelk Tilly niet had afgewezen.

En zoo was hun liefdesdroom begonnen en hij had zich afgevraagd hoe hij eindigen zou, nu de dag van zijn huwelijk met José naderde.

Hij had gedroomd Tilly op te voeden en haar zijn vrouw te maken. Zij was vlug van begrip en hij was zijn eigen meester, met een inkomen van zeshonderd pond sterling 's jaars. Zij zou hem niets brengen dan haar lief gezicht en oprecht hart, terwijl José over eenig fortuin beschikte.

José wachtte dien avond vergeefs. Hij dacht niet meer aan haar, maar genoot het heden.

‘Ik geloof,’ zei José's vader, ‘ik geloof werkelijk dat Henri je vergeet. Hij is niet meer zoo attent voor je als voorheen.’

‘Och vader, hij zal het druk hebben,’ antwoordde José haastig.

Het hinderde haar wanneer een ander meer zag, dan zij wilde zien.

* _* *

Toen Tilly thuiskwam wachtte haar hospita haar op.

‘Kom binnen,’ begon zij streng. ‘Ik heb reeds een uur op u gewacht. Ik had gedacht, daar ik altijd als een moeder voor u gezorgd heb, dat gij mij wel tot uw vertrouwde gemaakt zoudt hebben. Het had u voor veel smart gespaard, want ik had u al dadelijk kunnen zeggen, dat uw omgang met den heer Langdale geen goede is. Gij zult op die manier uw goeden naam verliezen en mijn huis benadeelen.’

‘Hij is... mijn verloofde,’ begon het arme kind verdrietig.

‘Neen, mijn kind, hij is verloofd met juffrouw Carruthers en hun huwelijk zal binnen weinige maanden voltrokken worden.’

Als in steen veranderd bleef Tilly staan en ging toen langzaam, zonder een woord te zeggen, naar de deur.

Haar hospita hield haar terug.

‘Waar gaat gij heen, kindlief? Zie mij zóó niet aan. Wat gaat gij doen?’

‘Ik zal mij niet verdrinken... wees daar maar niet bevreesd voor,’ antwoordde het meisje met een schrillen lach. ‘Vanavond nog zal ik de waarheid vernemen... uit haar eigen mond. Al zou het mijn dood zijn... toch zal ik het hooren.’

José was niet weinig verwonderd toen een dienstbode haar kwam berichten, dat een jonge dame haar wenschte te spreken. Zij kende den naam op het kaartje niet, doch in de veronderstelling dat het de een of andere protegée harer vereeniging kon zijn, ging zij terstond naar beneden, naar het vertrek waar Tilly haar wachtte.

Eén blik op het bleeke gezichtje was voldoende voor haar om te weten, dat de zending, die het meisje te volbrengen had, geen aangename was.

‘Wel... wat is er gebeurd?’ vroeg zij vriendelijk. ‘Wat kan ik voor u doen?’

Op het hooren dier vriendelijke stem ging een schok het meisje door de leden. Zij nam José's hand in de hare en barstte uit:

‘O, zeg dat het niet waar is. Of zeg het mij en laat mij sterven, hier voor uw voeten.’

José zag het meisje diep bewogen in de oogen. Ach, zij vreesde de een of andere treurige onthulling, doch dat het met haar eigen leven in verband kon staan... neen, dat wachtte zij niet.

‘Wees bedaard, Tilly, en tracht mij uw geschiedenis duidelijk te verhalen, opdat ik wete, wat ik voor u doen kan. Laat mij u wat wijn geven, gij rilt van koude en zijt doornat.’

‘Neen, neen. Ik kan niets van u aannemen, totdat alles... in orde is. Juffrouw Carruthers... is het waar, gaat u trouwen met den heer Langdale?’

José zag haar verwonderd, pijnlijk getroffen aan. Nog zag zij het gewicht van die vraag niet in, begreep zij de smeekbede uit die treurige oogen niet.

Zij antwoordde kalm en waardig:

‘Ja.’

‘O... God,’ zei het kind nauw hoorbaar.

‘Welnu...’ antwoordde José met vreemde stem, ‘welnu... wat gaat dat u aan, Tilly? Welk verschil maakt dat voor u?’

Zij zag koel, uit de hoogte, op de sidderende meisjesgestalte aan haar zijde - een kind nog bijna - neer.

‘Spreek, Tilly, ik wacht. Ik wacht.’

‘O, dat ik dood was! dood! dood! Er is nog slechts één uitweg, en dat is...’

‘Neen, Tilly, blijf. Gij zijt mij en den heer Langdale opheldering verschuldigd voor uw vreemd gedrag. Ik zal u nooit in dezen toestand laten vertrekken.’

‘Is het lang... geleden?’ vroeg het meisje plotseling droomerig.

‘Wat?’

‘Dat u hem beloofde zijn vrouw te worden?’

‘Meer dan twee jaar geleden, Tilly.’

‘O, laat mij dan gaan en noodzaak mij niet tot spreken. Hij heeft zich alleen met mij geamuseerd. En ik kon het geweten hebben, maar ik dacht altijd, dat hij in ernst was.’

En toen, met afgewend gelaat, hoorde José de gansche geschiedenis aan.

Was het wonder, dat het hart der schoone jonge vrouw van jaloezie verteerde? Tilly, het eenvoudige meisje, kind nog bijna, als mededingster aan haar zijde. Aan haar zijde, zij, de gevierde!

[p. 272]

Plotseling stak zij, van medelijden vervuld, haar hand naar Tilly uit en zag haar lang en diep in de oogen.

‘Tilly.... niet gij, maar ik heb onrecht gedaan. U heeft hij lief en hij is vrij u te huwen van dit oogenblik af aan. Vanavond komt hij hier en...’

‘O, laat mij heengaan. Hij zal zoo boos zijn en het is nutteloos hem nu te spreken. Ik kan hem nu toch niet huwen. Ik ben maar een eenvoudig meisje en te trotsch om u van uw geliefde te berooven.’

José bloosde.

‘Begrijpt gij niet, kind, hoe onmogelijk het voor mij is den heer Langdale te huwen? Wanneer hij u oprecht bemint, moet gij met hem huwen en hem gelukkig maken. Gij moet nu vannacht bij mij blijven. Ik laat u niet gaan in zoo'n toestand. Ik beloof u, dat, wanneer gij hem vanavond niet zien wilt, gij hem ook niet behoeft te spreken, doch dan moet gij mij op uw beurt beloven geen poging tot heengaan te doen.’

‘Ik beloof het u,’ zei het meisje zacht. ‘God alleen weet hoezeer het mij spijt, dat ik dit leed over u gebracht heb. Ik had het nooit... nooit kunnen denken.’

En opnieuw barstte zij in snikken uit.

José boog zich edelmoedig over haar mededingster heen en kuste haar het voorhoofd.

‘Denk er om, Tilly, ik vertrouw u,’ zei zij later, toen zij het meisje naar haar kamer gebracht had en naar bed.

* _* *

Toen was José alleen - alleen met haar smart en haar gevoel van schaamte. Zij kon niet schreien; een brandend gevoel van ellende overmeesterde haar, een gevoel van schaamte over zichzelf en over Henri, die haar al dien tijd reeds bedrogen had; een gevoel van diep medelijden - een moederlijk medelijden bijna - voor het arme kind, dat zich boven tevergeefs in slaap wentelde. Tevergeefs! arme kleine!

Zij ging naar haar boudoir, en toen zij terugkeerde waren de ringen aan haar handen verdwenen. Zij droeg een lederen taschje, hetwelk al zijn presenten bevatte, met zich. Het waren geen kostbare gaven geweest, doch zij had ze boven andere op prijs gesteld, omdat ze van hem kwamen.

Een rilling beving haar, toen zij plotseling Henri's stap en stem herkende. Eén oogenblik dreigde zij haar kalmte te verliezen, doch in een oogwenk was zij weer de trotsche vrouw van de wereld als altijd.

Eén blik op de tafel, waar de kostbaarheden lagen uitgespreid, op haar onverbiddelijk gelaat, zei hem dat zij de waarheid kende.

‘Aan wie of wien heb ik dat te danken?’ vroeg hij haastig. ‘'t Is maar goed, dat gij het weet!’

‘Het is best, Henri. Aan wie gij dit te danken hebt? Wel aan Tilly, het arme, lieve kind zelf!’

Hij schrikte zichtbaar en kon in zijn verwondering geen woorden vinden, doch José sprak voor hem op langzamen, ijskouden toon:

‘Ik ben er de vrouw niet naar om mij met halve liefde tevreden te stellen. Ik geef u uw vrijheid weer, geheel, zonder voorbehoud. Mijn sterk hart kan niet tevreden zijn met een liefde - zoo arm - als de uwe. Zeg mij, en spreek openhartig, hebt gij dit arme, onwetende, hulpelooze kind lief genoeg om haar uw vrouw te maken?’

‘God weet het, José,’ murmelde hij. ‘Ik kan u niet zeggen hoe lief ik haar heb, dat ik er zelfs toe kwam uw liefde te verwerpen, Op mijn eer...’

‘Eer!’ viel zij hem in de rede op onmiskenbaren toon van smart. ‘Zweer niet bij wat niet langer het uwe is. Laat uw ja, ja, uw neen, neen zijn.’

‘Ik begrijp, dat gij vertoornd zijt. Ik verdien het. Ik verdien de diepste wonden, die gij in staat zijt mij te berokkenen. Waart gij minder koel, misschien ware ik oprechter jegens u geweest.’

‘Was ik ooit koel?’ vroeg zij droomerig. ‘Heeft het u nooit getroffen, Henri, dat er onder het masker van trots en hoogheid warm bloed door mijn aderen stroomde? Dat ik u liefhad, misschien tienmaal meer dan dezulken, die het uiten in lieve, teedere woordjes? O, o, mijn lieve, dan vergeef ik u. Ik zal trachten u te vergeten, en wat... wat moet er nu van haar worden?’

‘José, gij zijt een engel! Ik geloof niet dat eenig andere vrouw in uw plaats zoo gehandeld zou hebben of één oogenblik gedacht aan de toekomst van haar mededingster!’

‘Spreek daar nu niet van. Ik ben sterk genoeg om alleen te staan, maar ik vraag u - zijt gij sterk genoeg om den spot van uw vrienden weerstand te bieden - de onwetendheid uwer vrouw te verdragen, wanneer zij eenmaal uw vrouw geworden is? Om haar en uwentwil, denk om uw beider toekomst!’

‘Ik kan alles voor haar verdragen,’ antwoordde hij snel; doch er was een korte aarzeling in zijn stem waar te nemen en José sloeg hem opmerkzaam gade.

‘Overweeg wel. Tilly is niet sterk genoeg... is niet bestand tegen lijden. En wanneer gij haar gingt veronachtzamen, of toonen dat gij u over haar schaamdet, zoudt gij haar hart breken en haar drijven tot de een of andere wanhopige daad. Ik heb haar pas voor het eerst in mijn leven gesproken, doch gij weet... ik heb een scherp oog en... ik weet, ik voel, hoe zij zich voelen moet. Morgen zult gij haar wellicht kunnen spreken, wanneer zij tenminste geen tegenwerping maakt. Ga nu!’

‘Wij scheiden als vrienden,’ vroeg hij beschaamd. ‘Ja?’

‘Ja.’

‘Wilt gij mij dan het verdriet besparen dàt van u te moeten terugnemen?’ vroeg hij, op de tafel wijzende.

Zij bloosde diep.

‘Zij zijn het teeken, het zegel van een verbond, dat geeindigd is - van een droom... die voorbij is. Zij hebben geen aangename herinneringen meer voor mij. Neem ze dus en... en... Wat is er nog meer te zeggen, dan vaarwel?’

Zij wenkte hem met de hand heen te gaan.

Het scheen haar toe, dat haar hart breken zou; de moed begon haar te ontzinken.

Zonder een woord meer vertrok hij, gelukkig met zijn vrijheid, doch beschaamd over de rol, die hij gespeeld had, en huiverig voor de toekomst, die zich onzeker voor hem uitstrekte.

José ging terstond naar haar vader. Ze legde haar blanke hand vriendelijk op zijn schouder en zeide zacht:

‘Gij moet er hem niet hard om vallen, vadertje. Hij kon er niets aan doen. Een liever, beter meisje dan ik heeft beslag op zijn hart gelegd en ik heb hem vanavond zijn vrijheid hergeven.’

Haar vader schudde meewarig het hoofd.

‘Hij is geen gentleman,’ zei hij, ‘en ik zou hem gaarne zijn straf toedienen. Ik heb den vrede willen bewaren, maar had dit al lang zien aankomen. Hij verdiende...’

‘Niets, lieve papa. Ik was het, die hem zijn vrijheid hergaf; hij heeft er mij nooit om gevraagd, maar ik vond het beter zóó.’

Haar vader weigerde te luisteren, wilde zelfs niet, dat Tilly één nacht onder zijn dak zou doorbrengen.

Nog nooit had zij haar vader zóó boos gezien en zij verliet hem met bezwaard hart.

Langzaam, zacht betrad zij het vertrek waar Tilly lag. Het meisje lag doodstil, haar hoofd op haar rechterhand gesteund, haar golvende haar om de schouders.

Zij sliep, nog met tranen aan de oogharen, de kinderlijke mond vast gesloten.

Zuchtende verliet José haar weer en zocht haar toevlucht in haar kamer. Daar begaf haar kalmte haar.

(Wordt vervolgd.)