De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

Mijn eerste zeereis.
Door Nina.

‘Gij stapt niet in 't huwelijksbootje,
Neen! Gij stapt in 't huwelijksschip!’

Vroolijk neuriede ik deze woorden, toen ik, op een zonnigen morgen, te Gravesend aan boord kwam van onzen mooien nieuwen klipper. Het ranke vaartuig, waarvan de statige masten boven die van alle andere schepen uitstaken, was gebouwd om aan een proefwedstrijd deel te nemen, welke ondernomen was om met eenige stoomschepen meê te dingen, die de eerste thee van het seizoen van China naar New-York moesten overbrengen.

Daar de lading, die het bevrachtte, voor Japan bestemd was, was onze richting eerst daarheen.

De groote staatsman Disraëli had onzen ‘Lothair’ gedoopt en het vaartuig was fier van stapel geloopen onder de toejuichingen van eene groote menigte heeren en dames, die het doopfeest hadden bijgewoond.

Trots de voorzorg der werklieden, die het doopvat stevig aan kleurige linten bevestigd hadden en zich op den inhoud verheugden, was de flesch aan duizend diggelen gesmeten tegen den gepantserden boeg, en de champagne had er tegen aangestroomd onder den luiden kreet van ‘Geluk en voorspoed aan den ‘Lothair’!’ Welke betere voorteekenen kon ik wenschen dan dit rooskleurige begin!

En toch overviel mij eene onoverkomelijke zwaarmoedigheid toen Engelands vlag een onherroepelijk afscheid wapperde aan Engelands kust en het matrozenlied, bij 't lichten van het anker, brooddronken uit de volle borst werd aangeheven.

Zouden die ruwe mannen, in zulke oogenblikken, ook iets in de keel voelen opkomen, dat zij door luide galmen willen terugdringen? Of waren zij in hun element, nu weer het zilte schuim hunne verweerde gezichten zou besproeien?

Wat was 't eene drukte. De stuurlui liepen haastig af en aan; de loods gaf met schorre stem zijne bevelen; de man aan het stuur draaide het wiel nu in deze, dan in gene richting; de kaptein had slechts ooren en oogen voor wat rondom hem voorviel, en ik, op dat oogenblik vergeten, voelde mij zoo verlaten, dat ik mijne toevlucht beneden in onze eigen hut nam. Alles staat mij nu nog even duidelijk voor oogen als toen: het rood fluweel der sofa, tegen het wit met verguld der schildering; de groote spiegel boven het marmer van het buffet; mijne boekenkast; de ruime badkamer en schaars verlichte slaapkamer, waar ik voor een der patrijspoorten op de sofa knielde om het groene zeewater er lustig tegen aan te zien kabbelen. Ik had zoo dikwerf verlangd naar dat vrije zeeleven geheel met en voor elkaâr, ver van de knellende belangstelling en bemoeizucht van de wereld. Ik had gewenscht naar het aanschouwen van een zonsopgang over de eindelooze vlakte; naar de verkwikkende hitte der tropen en de machtige indrukken van deze groote omgeving; en toch - nu ik zoovelen, die mij lief waren, had achtergelaten en er maar één voor in plaats kreeg, op wie de verantwoording van een financieele onderneming rustte en die niet behebt was met de romantische denkbeelden en sentimenteele gevoelens eener jonge vrouw, nu voelde ik eene onbeschrijfelijke melancholie bij mij opkomen, die ik moeite had om te verbergen en terug te dringen door de ontegenzeggelijke waarheid ‘Tu l'as voulu, Dandin’.

Toen ik weder op dek kwam zag ik de oevers der Thames achter een blauw waas verdwijnen en bracht de sterke deining mij tot de overtuiging, dat wij ons onherroepelijk aan wind en golven hadden toevertrouwd.

Wij gingen nu samen voorwaarts, nog dienzelfden avond in volle zee en vroolijk lachend speelden wij een partijtje bezique onder het drinken van een geurig grocje en het stommelend wiegen van ons drijvend salon. Acht heele dagen genoot ik volop. Ik kende geen zeeziekte; er viel weinig te doen; het weder was mooi, zoodat wij het grootste gedeelte van den tijd op dek sleten, waar mijn man de luwste plekjes uitzocht om er samen in dekstoelen te zitten lezen; en als ik iets noodig had waren er jonge kweekelingen bij de hand, die zich beijverden om mij op mijne wenken te bedienen.

Het was voor die jongelui eene gezochte gelegenheid om kosteloos eene zeereis meê te maken en te leeren zich onder discipline te voegen; 't waren meestal deugnieten, die om de een of andere reden van hunne kameraden werden weggestuurd en zich verbeeldden dat zij de geheele reis niet anders behoefden te doen dan, in hun mooie pakjes, weinig werk te verrichten. Maar dat viel bitter tegen.

In de golf van Biscaye veranderde de genoten rust in ontzettende onrust. De blanke zeilen, die ons als zwanenvleugelen voortdreven, werden door stormzeilen vervangen; het aanhoudend gezwiep van de masten uitte zich in eentonig gekraak; het geratel van vaatwerk, tusschen de planken heen en weder glijdend, pleitte voor hun weerstandsvermogen; de kaptein was den geheelen nacht op dek; en ik zocht 's daags mijn troost op de kussens van de sofa, die voor mij op den grond gelegd waren en waar ik lezende of werkende vertoefde, tot somwijlen een stroom zout water, welke door het dekvenster op mij nederstortte, mijne rust verstoorde en ik opsprong om, als een poedel, het overtollige water van mij af te schudden.

Als wij er soms nog toe kwamen om 's avonds ons gezellig partijtje te maken, dan was het bezique met hindernissen over de bastioentjes, die de tafel omschansten om de glazen en kaarten het afglijden te beletten. Meer dan eens rolden èn glazen èn kaarten bij een ietwat hevige beweging over den grond en duurde het onder 't moeilijk oprapen eenigen tijd eer wij ons verward spel konden hervatten.

Nog eer wij de linie waren overgevaren, had de groote waterspiegel iets van zijne bekoorlijkheid voor mij verloren; 't was een spiegel vol barsten en vlekken geworden, waarin ik de afzichtelijkste gedrochten weerkaatst zag. De zonsopgang liet zich door wolken en regen vertragen, en even lui als zij, bleef ik dikwijls, na een flink ontbijt, in mijne kooi op de onverbiddelijke Phoebus wachten om, als mijn wachten vergeefs bleek, tot 4 ure 's nachts mijne schade in te halen en dan mijn man, als hij nat en koud van dek kwam, met een warm kopje mocca te verkwikken.

't Was een wonderlijk leven, waarin wij precies konden doen wat wij wilden en toch afhankelijk waren als kinderen op dat brooze vaartuig, dat weerloos de machtige elementen moest trotseeren. Het was dus geen wonder dat ik, na zulk een onstuimig debuut, zeer in mijn schik was toen wij eindelijk met gunstig weder het eiland Madeira voorbijzeilden. De stuurlieden en matrozen profiteerden van deze verandering om al hun natgeworden plunjes in den zonneschijn te laten drogen, want op het lager-dek waren jassen, matrassen, deftig uitziende hooge hoeden met lederen hoededoozen, uniformen en schoenen uitgestald, alsof het een uitdragerswinkel in Petticoat-lane ware.

Ofschoon November ten einde spoedde was het drukkend heet; ik rustte overdag en blikte tot laat in den nacht op den schitterenden sterrenhemel boven mij en op de flikkerende

[p. 248]

phosphorische vonken omlaag, die op de wit schuimende voren door onzen ‘Lothair’ werden omgeploegd. Wat al vragen en gedachten kwamen er op in mijn brein, als ik in die grootsche eenzaamheid de eindelooze watermassa aanschouwde, nu eens fleemend, coquet tegen het ijzeren zeemonster aankabbelend, dan datzelfde gevaarte met verbolgen woede schuddend en schommelend alsof zij krachtiger maatregelen beproeven wou om het aan hare macht te onderwerpen.

Dagen achteréén:

‘breaks nothing the monotony
Of this atlantic trip.
Sometimes alas! we ship a sea,
And sometimes see a ship.’

Dan was het vangen van een albatros of vliegend vischje; een rattenjacht op de vlugge viervoeters, die, in onze hut verdwaald, ongegeneerd langs de bedgordijnen klouterden; of het straffen van weerspannige matrozen, wier lust om elkander of hunne meerderen te lijf te gaan mij soms voor den afloop van zulke tooneelen deed sidderen, eene kleine variatie op het dagelijksche thema.

Ik voelde mij heel gelukkig in mijn nieuw leven, en ik geloof, als iedere getrouwde vrouw haar proefjaar kon slijten, zoo vrij van de bemoeiingen van de wereld, welke zulk een ongeloofelijken invloed op ons geluk uitoefenen, de huwelijkshemel minder bewolkt zou zijn.

Kerstmis was voorbij en de Oudejaarsavond brak aan. Toen te middernacht de scheepsbel het Oude uitluidde en een donderend salvo de intrede van het Nieuwe jaar verkondigde, kwam het scheepsvolk voor, om, door den onmisbaren borrel opgewekt, ons met een luid hoerah te begroeten. Ik leunde op een eenzaam plekje over de verschansing, starende van de zwarte golven naar de donkere lucht, waar niets dan vraagteekens schemerden, en glimlachte met tranen in de oogen.

Na 85 dagen niets dan zee en lucht te hebben gezien, zeilden wij voorbij het eiland Sandelhout in den Indischen Archipel, voorbij liefelijke groene eilanden, die, als reusachtige bloemperken, zich aan weerszijden op ons pad uitstrekten! Een prachtige ketting van smaragden, mij door Neptunus aangeboden, had mij niet verrassender kunnen voorkomen dan dit kalme natuurtooneel, dat bij het aanbreken van den dag ons wachtte. Tal van bruinvisschen, dartelend in den zonneschijn, volgden ons als een vroolijke eerewacht op den statigen tocht door die eilandengroep, voorbij Timor, Banda, Amboina en eindelijk voorbij Gilola in de Stille Zuidzee. De tropische hitte werd door den zeewind afgekoeld en ik lag dommelend in mijn stoel, luisterend naar het kabbelend klotsen der kleine golven tegen het nabijzijnde strand, met den rug naar het allerdaagsche en de oogen naar het nooit aanschouwde gewend.

Toen volgden weder een paar weken van wind en storm, en eindelijk hoorde ik 's morgens van den 110ⁿ dag van onze zeereis het anker vallen in de baai van Yokohama.

In de verte verhief zich de op alle Japansche voorwerpen vereeuwigde Fusyama, de uitgedoofde vulkaan, die zich 12,450 voet boven de oppervlakte verheft; ik onderscheidde eene reeks lage huizen en rondom het schip verdrongen zich eene menigte sampans, waarvan de eigenaren hunne koopwaren of diensten kwamen aanbieden.

En nu, eer ik verder ga, moet ik het scherm laten vallen over het eerste gedeelte van mijn debuut en in eene lange pauze in het nieuwe land even uitrusten, om met moed en geduld het tweede gedeelte af te spelen.

Zooals ìk Japan gezien heb, ziet thans niemand het meer, nu de tirannieke hand der beschaving den eenvoud uit dat onbedorven land heeft weggevaagd en op de kinderlijke bewoners den last der Europeesche etiquette heeft gelegd. In de lage open woningen, die mij aan kermistenten deden denken, hadden de meest huiselijke tafereelen in het openbaar plaats. Naast hunne onmisbare houtskoolstoofjes gehurkt, zag men de Japanners hunnen handel drijven, hunne waren vervaardigen en hunne maaltijden gebruiken; ja, men kon ze zelfs, na hun bad, zich in den zonneschijn zien droogwaaien, of de vrouwen aan elkander het bewerkelijke kapsel zien voltooien. Uit de theehuizen, welke de woningen afwisselen, traden jonge meisjes naar buiten om de vreemdelingen op de bevalligste wijze binnen te noodigen en hun het amberkleurige vocht ter verfrissching aan te bieden, De kleeding van de mannen was toen meer dan eenvoudig, want als wij ons in de kleine tweewielige voertuigen van plaats tot plaats lieten trekken, kregen wij niets te bewonderen dan de blauwe draken, tijgers en slangen, die op hun lichaam geschilderd waren, waarvan het effect enkel getemperd werd door een smallen gordel. Doch deze schamele bedekking betrof enkel de bettos; de daimios droegen keurig geplooide zijden kamonas en de vrouwen de lange kleurige gewaden, die men te dikwijls ziet afgebeeld om niet te betreuren dat zij zich nu in het onpractische, nauw sluitende, Europeesche kostuum wringen. Zij zagen er schilderachtig uit, als zij zich met gekleurde spelden gekapt hadden, zoolang geen ijverzuchtig gemaal hen verplichtte het wit der tanden met zwart email te dekken en de haren uit de wenkbrauwen te trekken, om door kunstmatige leelijkheid de mededingers af te schrikken. Ik kon mij begrijpen met welk een gevoel van afgunst zij ons, veel vrijere Europeesche vrouwen, beschouwden, als wij ons te paard of te voet met onze heeren op wandeltochten of naar de wedrennen begaven en mede aanzaten aan hunnen disch, terwijl zij, nederige, weinigeischende zusteren, in alles als hunne minderen behandeld werden, en in het huiselijke leven zich met eene tweede plaats vergenoegden. Maar met al het Europeesche zal het feminisme zich ook hier wel een doortocht banen en de Japansche vrouw hare krachten en geestesgaven vrij kunnen ontwikkelen.

Het bevreemdde ons bij een maaltijd, waarop wij bij een van de Japansche ministers genoodigd waren, de vrouw des huizes niet aan tafel te zien verschijnen. Een bediende droeg op verlakte blaadjes en in verlakte kommetjes de wonderlijke gerechten aan; in de soep, alsof ze uit een aquarium geschept ware, dreef zeewier, kuit van visch en zee-anemone, het tweede gerecht bestond uit stukjes zalm in soya gedrenkt, stukjes gebakken cormorant met andoorn en rijst; bij alles werd rijst gediend, welke met de onhandelbare stokjes zeer moeilijk door mijne onhandige vingers bemachtigd kon worden. Het angstige gevoel, in alles misschien tegen de strenge Japansche etiquette te handelen, bedierf mijne waardeering van de groote eer die wij genoten. Een zestienjarig meisje diende de saki, het verraderlijke geestrijke vocht rond, doch ik was op mijne hoede om mij door het piquante, na al het smakelooze, niet te laten verleiden.

Ik was blijde toen de vreemdsoortige spijzen waren weggeruimd en wij op eene voorstelling van dansmeisjes vergast werden. Toen pas verscheen de huisvrouw om de lichten te ontsteken en een kleed voor de Geishas te spreiden; zich daarna weder in een aangrenzend vertrek terugtrekkend om van verre de insinueerende passen en bewegingen, de gebaren met waaiers en armen gade te slaan en te luisteren naar het klagend muziek der kotos.

Dikwerf ondernamen wij belangrijke tochten met de officieren van een der in haven zijnde oorlogsschepen, voor wie het bijzijn van eene beschaafde vrouw daar in den vreemde gewaardeerd werd, omdat zij er niet, zooals bij ons, bedorven waren door ‘toujours perdrix’. De strengste epicuristen moesten het exotische, dikwijls zeer primitieve voor lief nemen in dat ‘Magazijn der Zon’, waar Chrysanthème bloeit.

(Slot volgt.)