De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

[p. 97]

Het geheim van Heide-oord,
door Thérèse van Arendsberg.
(Vervolg van blz. 92.)

Zooals we op de eerste bladzijden van ons verhaal zagen, was het mevrouw Waldheim zelve, die meer nog dan haar echtgenoot de arme Agnes geruststelde, door haar plechtig te verzekeren - en dit toch kon zij met een gerust geweten

hollandsche weezen. Naar de schilderij van N. van der Waaij.

doen - dat de naam Waldheim haar volgens wet en recht toekwam en dat zij te Nizza het bewijs kon erlangen, dat zij in den burgerlijken stand was ingeschreven als hun beider dochter. Het jonge meisje, dat van kindsbeen af gewoon was de woorden harer moeder als een onomstootelijke waarheid te beschouwen, verdiepte zich dan ook geen oogenblik langer in gissingen omtrent de herkomst van dit schrijven; zij beschouwde het nu slechts als een hatelijkheid aan het adres harer ouders, wellicht een soort van wraakoefening, van den een of anderen booswicht, dien haar vader in zijn functie van burgemeester had moeten straffen, en daarom moest men, oordeelde zij, deze zaak geheel en bagatelle behandelen; ja, ze verscheurde zelfs den bewusten brief in duizend stukken en wierp dezen dadelijk daarop in het vuur, luchthartig uitroepende:

‘Daar gaan je lasterpraatjes, geheimzinnige twiststoker; er blijft niets over van al je leugens, je hebt dus weinig voldoening van je werk!’

En vijf minuten later was dezelfde Agnes, die nauwelijks een uur geleden bewusteloos was neergezegen, even dartel en vroolijk, alsof zij enkel prettige tijdingen had ontvangen.

Gelukkige achttien jaar! Ge leeft alleen bij het tegen-

[p. 98]

woordige, ge geniet, wat te genieten valt, en wat bekommert ge u over den dag van morgen? Leef voort in uw zorgelooze oppervlakkigheid, spoedig genoeg komt ook voor ieder uwer de ure, waarin ge de wereld zult leeren kennen, zooals ze in werkelijkheid voor de meeste onzer is: een strijd zonder einde, waarin enkele oogenblikken van geluk ons levenslust moeten schenken om maanden en jaren van zorg en beproeving te doorworstelen!

Zoo ook mevrouw Waldheim; nadat de teedere moeder in deze pijnlijke ure al hare krachten had ingespannen om haar dierbaar kind volkomen gerust te stellen, was zij zelve aan een ontzettenden angst ten prooi, en het was tevergeefs, dat haar echtgenoot trachtte haar tot kalmte te brengen. Volgens hare meening was eene ramp thans bijna onvermijdelijk. Wat toch kon men ditmaal doen om dit te voorkomen? Het bleek immers duidelijk uit Pestalozzi's schrijven, dat het hem thans meer te doen was om hen te verpletteren, hun geluk voor altijd te verwoesten, dan dat hij uit hebzucht aldus handelde. Hij sprak nu toch in 't geheel niet over geld of andere voorwaarden, maar alleen, dat hij Agnes in kennis wilde stellen met hare afkomst, en het was toch zeer gemakkelijk voor hem te begrijpen, dat hij, door zoo te handelen, zijn inkomen van vijf duizend marken 's jaars voorgoed verbeurde. Hoe zou hij nu voor 't vervolg in die leemte voorzien? Hoogstwaarschijnlijk, dat hij zijne dochter op een of andere manier zou exploiteeren om voor hem het brood te verdienen, door haar muzikale talenten productief te maken, of wellicht, erger nog, haar aan een tooneel te verbinden. 't Was afschuwelijk aan die mogelijkheid ook slechts een oogenblik te moeten denken; hare Agnes, het kind, dat ze met zooveel liefde en teederheid had opgevoed, dat ze zoo noode die twee jaar van Heide-oord had verwijderd gehouden, nu niet alleen voor altijd van haar weggerukt, maar welk eene toekomst van ontbering, misschien zelfs welk een onteerend bestaan, ging dat reine schepsel tegemoet? En altijd door spookte het in haar brein: Wat is hiertegen te doen, hoe kan men deze ramp van haar afwenden?

Het gezellig dînertje, waarvan allen zich weken te voren reeds zulk een feest hadden gemaakt, beantwoordde hierdoor niet aan de verwachting, want reeds van den aanvang af klaagde de gastvrouw, die dan ook opvallend bleek zag, over zware hoofdpijn, en nog vóórdat het dessert werd opgediend, zag zij zich genoodzaakt het vertrek te verlaten.

Agnes, die dit alles in 't geheel niet meer in verband bracht met het pijnlijke tooneel van dienzelfden morgen, putte zich uit in gissingen, wat hare moeder zoo plotseling had bevangen, en noemde haar bij hare teederste, liefste naampjes, wat de arme moeder zoozeer pijnigde, dat ze telkens en telkens weder Agnes poogde over te halen om tot hunne gasten terug te keeren.

Ludwig Waldheim, die als man zich beter wist te beheerschen dan zijne vrouw, begreep echter ten volle, wat in haar omging, en toen dokter Mansfeld voorstelde, om het diner voor ditmaal wat vroegtijdiger dan anders op te breken, opdat èn gastheer èn Agnes zich geheel aan de zorg van de zieke zouden kunnen wijden, was Ludwig hem zeer dankbaar voor deze kiesche handelwijze en fluisterde hem bij het afscheidnemen nog even haastig in het oor:

‘Dokter, u begrijpt stellig wel, wat mijne Agnes zoo heeft doen ontstellen? Wij hebben weder, of liever gezegd, onze Agnes heeft vanmorgen een brief gehad van dien schurk, waarin hij dreigt, haar alles te komen openbaren. Met heldenmoed heeft mijne vrouw het kind gerustgesteld, zoodat deze alleen maar aan een hatelijkheid van den een of ander gestraften gauwdief denkt, maar zij, de trouwe moeder, heeft blijkbaar hare krachten overschat....’

‘Ik begrijp alles, Waldheim,’ gaf de dokter eveneens op gedempten toon ten antwoord, ‘ik vreesde al, dat het weer iets dergelijks was. Morgen kom ik bijtijds eens met u beiden praten en overleggen wat te doen.’ En dan luid, zoodat de omstanders zijne woorden duidelijk konden verstaan, voegde de grijze geneesheer er nog aan toe:

‘Werkelijk, Waldheim, het is zooals ik je zeg, met kalmte en rust komt het binnen een paar dagen terecht, agiteer je niet.’

‘Jammer, dat je feestje zoo treurig eindigde, Agnes,’ zeide de jonge predikants-vrouw, toen zij bij het afscheidnemen het jonge meisje de hand reikte; ‘laat je mij eens gauw weten, hoe het met je moeder is?’

‘Dat beloof ik u, mevrouw,’ klonk het eenigszins bedrukte antwoord, ‘ik hoop zoo, dat Mama morgen weer wat beter is. Erg naar, dat het vandaag juist zoo moest treffen.’ En nadat zij ook de overige gasten tot aan hun rijtuig had uitgeleide gedaan, haastte het jonge meisje zich naar de kamer harer moeder te gaan, werwaarts ook haar vader haar volgde.

‘Zijn ze allen reeds vertrokken, Agnes?’ vroeg mevrouw Waldheim met flauwe stem. ‘Kind, wat spijt het me voor je, dat ik je feest zoo heb gestoord, maar werkelijk, ik kon niet anders, ik vreesde flauw te zullen vallen, indien ik aan tafel bleef.’

‘Maar moedertje! zeker evenals ik vanmorgen. U hadt toch niet zoo'n schimpschrift ontvangen?’ En dan, als gaat haar plotseling een licht op: ‘Moedertje-mijn, het is toch niet de schrik over mijne vertooning van dezen ochtend, die u zoo bevangen heeft? Dat zou dan nog het ergste van die heele geschiedenis zijn. Kom, moes, zeg mij de waarheid, is het mijn schuld geweest? 't Was ook erg kinderachtig van me, om me zoo aan te stellen; maar een ondeelbaar oogenblik dacht ik, dat ik u mogelijk zou kunnen verliezen, en dat maakte me, geloof ik, zoo plotseling van alles onbewust...’

‘Kindje, praat toch niet meer over die zaak, dat is immers lang vergeten,’ fluistert de zieke, andermaal haar kind geruststellend; ‘ik denk ook, dat het de schrik was, die mij bevangen heeft, omdat ik het eerste oogenblik niet wist, wat jou zoo plotseling overkwam, maar morgen ben ik weer heelemaal beter en dan vieren we dezen dag nog eens over!’

Agnes, opnieuw misleid door den luchthartigen toon harer moeder, haastte zich nu om nog een en ander in de benedenkamers te regelen, voordat de dienstboden den volgenden morgen alle sporen van den feestdag zouden doen verdwijnen, en toen zij daarna de trap opging om zich ter ruste te begeven, luisterde ze nog even aan de deur van het slaapvertrek harer ouders. Doch toen geen enkel geluid van uit de kamer tot haar doordrong, begaf ze zich naar haar eigen appartementen, in zichzelf mompelend: ‘Moedertje schijnt gelukkig al ingeslapen te zijn, ik ben blijde, dat alles zoo rustig is.’

Maar mevrouw Waldheim sliep niet, noch in deze avondure, noch dien geheelen nacht, en toen de morgen daagde, wekte ze haar echtgenoot, om hem deelgenoot te maken van een plan, dat, na lang wikken en wegen, eindelijk bij haar tot rijpheid was gekomen.

Vijf dagen later, op een vroegen Maandagmorgen, ging burgemeester Waldheim, vrij onverwacht, op reis naar het buitenland. Hij moest, zoo luidde het in Putten, voor zaken te Aken zijn, en daar hij dan in de nabijheid van zijne geboorteplaats was, wilde hij even naar Mühlheim overwippen, om zijn vriend Von Arnim een bezoek te brengen.

Zijne vrouw, die hem tot aan het rijtuig uitgeleide deed, zag er zoo bedrukt uit, dat Waldheim haar meer dan eens vermaande, haar gezicht toch in een wat vroolijker plooi te brengen, daar de dienstboden en ook Agnes zoodoende argwaan zouden gaan voeden; hij deed immers nu alles juist, zooals zij zelve het hem had gevraagd. Maar noch ernst noch scherts scheen hier te kunnen helpen. Dat Waldheim op haar initiatief deze reis ondernam, was juist hetgeen haar het zwaarste woog, want zij had, toen zij het plan te berde bracht dat hij persoonlijk naar Keulen zou

[p. 99]

gaan om met Pestalozzi zoo mogelijk tot een vergelijk te komen, alleen gedacht aan het goede, dat hieruit zou kunnen voortspruiten, en pas later was zij tot inzicht gekomen, dat er voor Ludwig zelf gevaar aan deze ontmoeting kon verbonden zijn. Immers, zoo redeneerde ze thans, die schurk had reeds eens de bewijzen geleverd, dat hij niet voor een moord terugdeinsde, en zeker zou zijn bloeddorstig karakter door die vijftien jaren eenzame opsluiting niet aan zachtheid hebben gewonnen.

Met gepasten ernst en overredingskracht had Waldheim haar echter dezen morgen al meer dan eens pogen te overtuigen, dat zij, wat hem betrof, niets te vreezen had. Pestalozzi toch was geen laaghartig sluipmoordenaar, maar alleen indien hij, tot het uiterste geprikkeld, geen uitweg meer zag, nam hij tot een misdaad zijn toevlucht, en hij, Waldheim, zou hem met de meest mogelijke kalmte toespreken, om te zien zoodoende, volgens haar eigen voorstel, van hem gedaan te krijgen, dat hij zoo spoedig mogelijk naar Amerika vertrok, waar hem dan op hunne kosten een bestaan zou worden verschaft, dat hem een zekeren graad van weelde veroorloofde, mits hij zich verbond, nooit de nieuwe wereld te verlaten. Pestalozzi zou hoogstwaarschijnlijk dit aanbod niet verwerpen, want avonturier als hij was, had Amerika, het land van vrijheid en vooruitgang, voor hem zeker veel bekoorlijks, en zelfs indien hij mocht weigeren, zou hij toch zeker nooit de hand opheffen tegen den man, wiens dood hem niets dan schade kon berokkenen. Zij was altijd eene moedige, flinke vrouw geweest en mocht zich dan ook nu niet zoo kleingeestig aanstellen, en met een paar vriendelijke afscheidswoorden tot Agnes, die op 't laatste oogenblik nog met een plaid kwam aangeloopen, stapte Ludwig in het gereedstaande rijtuig en ging het weldra in gestrekten draf voorwaarts.

Te Putten aangekomen, was de trein reeds in het gezicht, zoodat onze reiziger nauwelijks den tijd had zich van een plaatskaartje te voorzien, en de oudste wethouder, die zich de wandeling van het dorp naar het station getroost had om den burgemeester nog eenige inlichtingen omtrent gemeentezaken te vragen, moest zich met een haastig: ‘Handel in alles maar naar uw beste weten’ tevredenstellen, dat hem onder het instijgen op gejaagden toon werd toegevoegd.

Eenmaal rustig in den trein gezeten, geheel alleen in een eerste klasse rookcoupé, had Ludwig al den tijd om zijn plan de campagne in orde te brengen en bij zichzelven het voor en tegen van alles te overwegen.

De dreuning van den voortsnellenden trein, veroorzaakt door den spoed, waarmede hij zich voortbewoog, herinnerde hem aan die andere reis, nu jaren geleden, toen hij bij iederen schok in angst verkeerde, dat Hedwig's hersenen hoe langer hoe erger in verwarring zouden geraken. Hoeveel tijd lag er tusschen dien dag en de tegenwoordige ure, en toch was het heden, evenzeer als toen, Pestalozzi's wangedrag, dat hem zijn rust en zijn eervollen naam dreigde te ontnemen. Destijds moest hij zijn tehuis en zijn land ontvlieden om de eer zijner zuster te redden, om haar voor smaad en schande te vrijwaren, thans had zijn tocht naar Keulen geen ander doel dan om Hedwig's kind geestelijk en lichamelijk te behoeden, zoo mogelijk te voorkomen, dat het meisje, dat hij zoo zielslief had, eer, reinheid en geluk zou opofferen aan een gewetenloozen vader. Hij moest tot elken prijs zien te bewerken, dat Agnes onkundig bleef van het geheim harer geboorte, want niet alleen, dat het arme kind dan van schaamte zou verkwijnen, maar zij zou wellicht, gedreven door een misplaatst gevoel van kinderliefde, vrijwillig alles willen opofferen om haar leven te wijden aan een vader, die niettegenstaande zijn misdadig leven in hare oogen misschien recht zou hebben op hare liefde en toewijding en dien zij, in den overmoed harer achttien jaren, zou gelooven te kunnen terugbrengen op den rechten weg. Neen, en duizendmaal neen, dit moest verhoed worden tol eiken prijs. Het douanestation was reeds lang gepasseerd, en nog altijd was Ludwig niet tot klaarheid gekomen met zichzelven, hoe hij de zaak het best zou entameeren. De zon, die dien morgen zoo helder op de rood fluweelen kussens in den hoek van de coupé had geschenen, was in den namiddag schuilgegaan achter donkere, loodgrijze wolken, en het landschap werd langzamerhand in een nevelig halfduister gehuld. Aan de lange rijen van locomotieven en een overal verspreiden grooten voorraad van steenkolen, die onder de afdaken waren opgestapeld, zag men, dat de trein eene stad naderde. Langzamerhand kwam er leven en vertier langs den weg, dien men passeerde, rookkolommen teekenden zich af tegen de zwart-grijze lucht, een verwijderd geluid van leven en rumoer verbrak de plechtige stilte van den schemeravond, de locomotief temperde haar vaart... nog een kleine schok, en toen stond de trein eensklaps stil. Keulen, het einddoel van Ludwig's tocht, was bereikt!

Wat nu te doen? Nog altijd was hij besluiteloos. Hoe zou hij Pestalozzi het gemakkelijkst kunnen opsporen, en waar zou hij hem het best kunnen ontmoeten, om eene zaak van zooveel gewicht kalm en bedaard te bespreken? Zeker niet in een hôtel, waar alle gangen der vreemdelingen worden nagegaan en diegenen, die hen bezoeken, nauwkeurig worden opgenomen, want hetzij Pestalozzi eene beruchte figuur was, of dat hij onbekend en vergeten leefde, in geen geval mocht men hen samentreffen, daar Waldheim in Keulen nog vrij algemeen bekend was en men zich ook de ongelukkige Hedwig en hare verhouding tot den Italiaanschen edelman wellicht zou herinneren.

Ludwig besloot, na in het hôtel Bellevue zijn intrek genomen en een diner besteld te hebben, nog dienzelfden avond naar het postkantoor te gaan, om te vragen of zich wellicht iemand aldaar had vervoegd om een brief met de initialen J.P. in ontvangst te nemen; zoo ja, dan zou hij op deze wijze zich het adres van Pestalozzi kunnen verschaffen; zoo niet, dan restte hem niets dan tot de politie zijn toevlucht te nemen, wat hem echter in dit geval niet wenschelijk toescheen, daar Juan's verleden, zoo ongunstig gesignaleerd, dan allicht het vermoeden zou opwekken, dat er andermaal iets niet in den haak was.

Toen Waldheim zich omstreeks negen uur op het postkantoor aanmeldde, met verzoek een der hoofdambtenaren even te mogen spreken, werd hem ten antwoord gegeven, dat de directeur zelf hem zeker gaarne zou te woord staan, mits hij den tijd had eenige oogenblikken te wachten, en inderdaad werd Ludwig dan ook ruim een kwartier later door den heer Miller op zijn privé-bureau ontvangen.

Op zijne vraag of gedurende de laatste dagen zich iemand op het kantoor had vervoegd om te vernemen of er aldaar een brief was ontvangen onder de letters J.P., gaf de directeur hem onmiddellijk ten antwoord, dat Donderdag, Vrijdag en Zaterdag zich daartoe had aangemeld een oudachtig, vrij armoedig gekleed persoon, die echter zich gisteren (Zondag) noch heden meer had vertoond en wiens naam of woonplaats hem geheel onbekend was.

Ludwig werd bij deze woorden plotseling door een ontzettenden angst bevangen, dat Pestalozzi zijne bedreiging mocht hebben uitgevoerd en naar Heide-oord vertrokken was, en hij verweet zich thans, dat hij niet onmiddellijk na ontvangst van den brief op reis was gegaan, in plaats van vijf dagen hiermede te wachten. De heer Miller, die bespeurde hoezeer zijn bezoeker in tweestrijd verkeerde, wat nu te doen, gaf hem den raad een adresboek te raadplegen; wellicht dat daarin de naam van den betrokken persoon te vinden zou zijn, en indien hij zijn adress wilde opgeven, dan zou de heer Miller dit aan den gesignaleerde ter hand doen stellen voor het geval, dat deze zich nogmaals aan het postkantoor vervoegde.

(Slot volgt.)