De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

[p. 33]

Blanche - Rose,
door Melati van Java.
(Vervolg van blz. 28.)

VIII.

Het was een verrassing, een slag, een teleurstelling, maar die men droeg met alle kalmte en uitwendige onverschilligheid, zooals het menschen van beschaving past als de Lasthéné's, - het bericht van Stephan's verloving met Rose-Blanche.

Zij was thuis toen de tijding op Viljoen aankwam; zij wilde nietlaten merken

geldswaardig papier ten bedrage van 15 cents. (Zie blz. 38.)

dat het haar liefste wensch was uit het huis der Lasthéné's te trouwen, maar de Lasthéné's vroegen het niet en Stephan scheen het ook niet te wenschen. Haar eerste ontmoeting met Blanche was van haar kant althans zeer theatraal. Zij viel haar om den hals en snikte:

‘O Blanche, Blanche! Vergeef mij, maar ik kon niet anders en hij ook niet. Wij houden zoo innig van elkander. Wees niet boos!’

‘Maar lieve Rose!’ zeide Blanche, haar een weinig afwerend, ‘er is geen quaestie van boos zijn; mijnheer Van Overvoorde heeft niet de minste verplichting aan mij, hij mag liefhebben en trouwen wie hij wil.’

‘Ja maar - maar wie had het kunnen denken. Ik dacht niet anders of hij kwam voor jou.’

‘Hij is vrij in zijn keuze. Maak hem gelukkig, dan wordt je het ook zelf!’

Mevrouw de Lasthéné was innerlijk verontwaardigd op Rose-Blanche en noemde haar een intrigante. In haar oog was alles wat zij gedaan had berekening geweest, en zij beklaagde Stephan en verachtte hem een beetje, dat hij zich door zulke grove strikken had laten vangen.

‘Hij kiest het goedkoope strasz voor de perle fine,’ zeide zij tot zichzelf, ‘het zal hem berouwen.’

Stephan doorliep alle mogelijke gevoelens van diepe neerslachtigheid tot hooge extase. Wanneer hij in haar nabijheid was, voelde hij zich dronken van geluk; was hij weer in zijn gewone omgeving, dan rees de twijfel op aan zijn toekomst en vroeg hij zich met wanhopige helderheid van hersens af, wat hem tot zulk een stap had kunnen verleiden.

Een paar mooie oogen, een frisch gezicht, een prachtig figuur, was dat nu voldoende om een heel leven mee te vullen?

Hij zorgde er voor het huwelijk zoo gauw mogelijk te doen plaats hebben; zes weken na het engagement stelde hij als uiterste termijn.

Rose moest den heelen uitzet maar koopen, hij gaf haar volle vrijheid en zij maakte er verstandig gebruik van.

Alles kocht zij van het fijnste en duurste, maar niet veel, zij toonde zich bescheiden, gedistingeerd, tot Stephan's grootste voldoening.

Zij zouden den heelen winter uitblijven voor de huwelijksreis in Frankrijk, Spanje, Algiers.

Hij gaf het dejeuner na het huwelijk in een hotel; een vriend en een verre bloedverwant van hem waren zijn getuigen en overigens zaten aan de tafel slechts Rose's familieleden, die zeer talrijk waren.

De Lasthéné's waren op reis en hadden van hun belangstelling doen blijken door prachtige cadeaux.

Stephan kwam eerst tot rust toen hij met zijn vrouw op de huwelijksreis was; die weken gingen voorbij in één verrukking,

[p. 34]

Hij was dol verliefd, zoo verliefd als hij niet had kunnen denken het nog eens te zullen zijn. Rose-Blanche was zoo'n heerlijke kameraad, zoo'n verleidelijke vrouw, over alles was zij in verrukking, in alles genoot zij, telkens verzekerde zij hem, dat zij een tooversprookje meende te doorleven, zoo onmogelijk scheen alles haar toe.

In de bedwelming van hun eersten liefdesroes zagen zij elkanders gebreken niet, of ten minste deze hinderden hen niet.

Rose-Blanche vermoedde niet hoe jaloersch Stephan was en hoe trotsch; hij gleed over haar coquetterie, haar minder hooge levensopvatting, haar futiliteit heen, hij zag niets dan haar schoonheid, hij genoot slechts in haar geestdrift, hij lachte om haar eenvoudige en toch wereldwijze, eigenaardige opmerkingen, hij wilde niets van haar dan haar liefkoozingen.

Zoo kwamen zij thuis en bezochten op hun terugweg de Lasthéné's.

Blanche-Rose had haar debuut gedaan in de Brusselsche groote wereld; zij was aan het hof gepresenteerd, zij had schitterende bals meegemaakt, zij had goede huwelijksaanvragen ontvangen, zij had toiletten aangehad van de eerste faiseuses. Haar stille, kalme schoonheid, in de lijst van haar diamanten en met den achtergrond van haar fortuin, had veel opgang gemaakt; de prinsessen zochten haar als een vriendin, maar niets van al dien glans en glorie vermocht haar hart te vervullen, nauwelijks haar belangstelling te wekken.

‘O moeder, ik zal zoo blij zijn als ik terugkom in Viljoen,’ had zij midden in de drukte van het carnaval gezegd, ‘'t laat mij alles zoo koud, ik wilde dat het anders was, maar ik kan er niets aan doen, niets!’

De moeder zag haar ongerust aan; zij was zoo vroom, zoo weldadig. Zou het klooster haar meer aantrekken dan de wereld?

Zij beefde terug voor zulk een offer, Blanche was haar leven; zij wenschte voor haar een goeden man, een gelukkig huwelijk, hoewel zij wist dat met haar de zon uit het huis zou verdwijnen; doch dan hoopte zij nog op kleinkinderen, op meer liefde, op meer zorgen, - maar als Blanche den sluier aannam? Zij huiverde en durfde aan zulk een besluit niet denken.

‘God kan 't mij niet vragen! Zij is mijn eenige.’

Dat Blanche nog aan Stephan dacht, kwam niet in haar op; zoovelen hadden na dien tijd Blanche's hand gevraagd en zij weigerde ze allen.

Waarom zou Blanche's keuze dan juist op Rose's man gevallen zijn?

Blanche zelf wist zich van haar eigen gevoelen geen rekenschap te geven; zij kon niet aan Rose denken, geen brieven van haar ontvangen zonder een gevoel van pijn in haar ziel te ontwaren. Zij schreef dit toe aan haar doode vriendschap, waarvan de leegte nog in haar ziel overbleef; maar op den morgen toen in Viljoen het telegram verscheen, het bezoek van Stephan en Rose aankondigend, toen bloeide in haar ziel een blijdschap op als zij niet gevoeld had te midden van de grootste wereldsche vermaken, toen vervulde haar een emotie, die haar beurtelings kon doen juichen en schreien - en voor welks omvang zij verschrikte.

‘Houd ik nog zooveel van Rose, dat haar komst mij zoo verheugt?’ vroeg zij zich af, en met een ijver en een levendigheid, die haar in de laatste maanden vreemd waren geweest, ging zij aan het schikken en versieren van hunne kamers, aan het bereiden van een feestelijke ontvangst van het jonge paar.

Rose-Blanche was elegant, gracieus, droeg gedurfde toiletten, die goeddeden bij haar een weinig drukke schoonheid; zij vertelde aardig van haar reis-avonturen, wist haar eigen indrukken of die van haar man, welke zij zich zonder het te weten had eigen gemaakt, goed weer te geven en maakte bij oppervlakkige toeschouwers geheel de impressie van een echte dame.

Blanche-Rose zag nu echter meer dan ooit haar eigenlijk wezen gluren onder de laag vernis; zij vond het vernis nu zelfs merkbaarder, duidelijker, hinderlijker dan voorheen.

‘Hoe kom ik toch zoo blij dat zij hier zijn, en Rose ergert mij onophoudelijk! Ik vind haar druk, gemaakt, onwaar. Waar ligt dat aan?’

Stephan vond haar veranderd; voor 't eerst zag hij zijn vrouw nu in haar ware gedaante, zij leek naast Blanche een bont Italiaansch schilderij bij een stemmingsvolle Mauve. Alles schitterde, klaterde, daverde bij haar, terwijl Blanche in haar zoete, stille rust onweerstaanbaar boeide en aantrok.

Hij voelde zich moe, de opwinding der laatste maanden zakte, hij had dezelfde behoefte aan rust, die hem den vorigen herfst naar Viljoen had gedreven, waar hem nieuwe emoties wachtten.

't Deed hem goed te rusten in die atmosfeer van deftige, behaaglijke weelde bij de Lasthéné's; hij was moede van het schreeuwende rood, geel en wit in de toiletten zijner vrouw; het zachte grijs, blauw en rose van Blanche, het zwarte van haar moeder stemde hem droomerig en bedaard. Hij voelde zich vol sympathie voor beide dames; 't was of hij na een lang, dol carnavalsfeest op een mooie, stille kamer was gekomen, waar in plaats van muskus en andere scherpe parfums niets dan reseda en viooltjes geurden, door witten maneschijn in plaats van electrisch licht vervuld.

Rose-Blanche detoneerde hier als een tulp tusschen de leliën; hij vond het heerlijk als zij 's morgens lang op haar kamer bleef, in de intimiteit der gezellige eetkamer of in de vroolijke serre met moeder en dochter te praten over hun gemeenschappelijke kennissen, over literatuur, kunst, reizen. Hij vertelde dan van zijn gedachten, van zijn gevoelens, van zijn plannen voor de toekomst, en Blanche luisterde met een bezieling, die haar een eigenaardig charme gaf en die hij vroeger, verblind als hij was door Rose's warme schoonheid, niet in haar had kunnen ontdekken.

Eerst toen zij weg waren, werd het Blanche-Rose duidelijk dat het Stephan was en niet Rose, wier bezoek haar zulk een groot geluk was geweest; zij schrikte er niet van, haar gevoel van vriendschap voor hem was te rein dan dat het haar ziel zou doen ontstellen, maar zij begreep toch dat hetgeen haar alle feesten en alle genoegens der wereld ledig en zielloos deed zijn, Stephan's afwezigheid was.

Haar grootste genot was door het lezen van zijn boek met zijn geest in gemeenschap te blijven. 't Was of zij hem dan hoorde en zag, of hij met haar sprak en zij met hem meeleefde in een harmonie van denken en voelen, en telkens welde het op uit haar hart naar haar lippen:

‘Als zij hem maar gelukkig maakt, als zij leert hem te begrijpen, door hem lief te hebben en te waardeeren.’

IX.

Eenige jaren gingen voorbij. Stephan en Rose woonden nu in Amsterdam; Rose had het in de kleinere stad niet kunnen uithouden, zij moest beweging hebben, drukte, opwinding, een schitterende omgeving.

En Stephan, die nog steeds door haar gebiologeerd was, had een benoeming aangenomen aan de rechtbank der hoofdstad. Liever was Rose-Blanche in Den Haag gaan wonen, maar daar Stephan een ingewortelden afkeer had van de residentie, had zij zich met de hoofdstad moeten tevredenstellen. Zij bewoonden een mooi huis in een der nieuwe wijken, half villa, half heerenhuis, dat zij, met haar een weinig opzichtigen smaak, rijk en kostbaar had laten inrichten; zij had een drukke conversatie, maakte veel toilet, recipieerde goed, sloeg geen gelegenheid tot uitgaan over en stelde haar man tevreden door hem altijd hartelijk te liefkoozen, met aardige troetelnaampjes te vleien en te verzekeren, dat hij haar gelukkig, o zoo gelukkig maakte.

[p. 35]

Maar als het eenige dagen slecht weer was, als zij geen pretje in het verschiet had en haar laatste japon niet naar haar smaak was uitgevallen, of als hij de parure, die zij zoo begeerlijk vond, te duur achtte, dan was het mis.

Er werd niet gelachen, niet gevleid, niet gezoend, maar knorrig gesnauwd en gepruild of om de minste kleinigheid urenlang geschreid.

Zij hadden twee mooie kinderen, kinderen voor wie men op straat stilstond om naar te zien, twee jongens, die zij met smaak wist te kleeden, maar met wie zij toch niet heelemaal tevreden was, want een meisje was haar illusie, een meisje om mee te pronken, want och! jongens - wat heb je er aan? Jongens moeten stout, wild, ondeugend zijn, anders deugen zij niet, en dan jongens kleedt men niet zoo prettig; zijn het broekmannetjes geworden, dan is er alle aardigheid af.

Zoo klaagde zij tot amusement, maar soms ook tot verontwaardiging van haar man, die haar ondankbaarheid verweet, want hij was dol gelukkig met zijn aardige kereltjes.

Hij liet haar begaan, hij vertrouwde haar ten volle, zijn jaloezie sliep, nog door niets gewekt; hij vond het gemakkelijk als zij alleen uitging, alleen ontving en hij in zijn kamer zijn liefhebberijstudiën mocht doen.

De correspondentie met de Lasthéné's had hij bijna geheel overgenomen; Rose had het te druk om lange brieven te schrijven, zij vond het gemakkelijk dat hij 't deed.

In Viljoen was het er niet vroolijker op geworden. Blanche had haar ouders gesmeekt stil buiten te blijven, geen winter in Brussel meer door te maken; het uitgaan boeide haar volstrekt niet. Integendeel, het was een bron van grenzenlooze verveling voor haar.

Zij gaven haar heur zin; zij werkte zich hoe langer hoe dieper in werken van liefdadigheid, zij stichtte een school, een gasthuis; haar ouders lieten haar begaan, zetten hun beurs ruim open voor haar weldadige liefhebberijen.

Zij deed haar examen om recht te hebben zelf lessen te geven, zij leerde zieken verplegen, en vermoedde niet hoe dat talent haar weldra in haar naaste omgeving zou te pas komen, want de baron de Lasthéné werd door een beroerte neergeworpen en bleef jaren hulpeloos overgelaten aan de trouwe zorgen van vrouw en dochter.

Zoo was het een ernstig en schijnbaar vreugdeloos leven dat Blanche leidde. Rose zou er van gehuiverd hebben, zij, die de opeenvolging van feesten, uitgaan, ontvangen noodig had om zich niet eenzaam en verveeld te voelen; maar Blanche en de barones klaagden niet, hun dagen waren gevuld door liefdewerken, door edel, zoet samenleven, want moeder en dochter gingen steeds meer en meer in elkander op; zij begrepen elkander door een blik, een handdruk. In de zorg voor den armen zieke vonden zij elkander steeds terug, en hij, die zoolang naast hen geleefd had, voelde nu ook hoe hij zijn levenlang zich had tevredengesteld met klatergoud, waar het echte maar voor het grijpen was geweest. Hij waardeerde in zijn beste oogenblikken hun liefde en nooit vermoeide teederheid en nam dankbaar hun zorgen aan; hij trachtte goed te maken, wat hij vroeger was tekortgeschoten, en dikwijls zuchtte hij:

‘Kind! kon ik je maar gelukkig maken zooals je verdient!’

En zij antwoordde met haar zonnigen glimlach:

‘Maar vader, wie is er gelukkiger dan ik? Dit leven heb ik immers uit eigen wil gekozen.’

Haar grootste, haar eenige afleiding was haar correspondentie met Van Overvoorde; zij moest hem soms over rechtkundige quaesties aangaande haar weeshuis en hospitaal raadplegen. Gaarne gaf hij haar advies, en als hij hierover niets te schrijven had, dan vertelde hij haar van hun dagelijksch leven, van alle nieuwigheden uit het Amsterdamsche geestesleven, van literatuur, muziek, tentoonstellingen, van wereldgebeurtenissen; het waren brieven die Blanche geregeld haar moeder gaf en waaruit deze haar man voorlas.

Blanche schreef hem terug over haar belangen, haar inrichtingen, haar ouders, haar wandelingen, en zoo werden deze wekelijksche brieven de grootste uitspanning bij de Lasthéné's.

Toen de baron na een lang en moeilijk sterfbed uit zijn lijden verlost was, drong Stephan, die ter begrafenis was gekomen, erop aan dat moeder en dochter bij hem zouden komen logeeren; de barones weigerde beslist het kasteel, waar zij in de nabijheid was van de graven harer dierbaren, te verlaten, maar zij wilde dat Blanche na den eersten zwaren rouwtijd naar Amsterdam zou gaan; zij zag er bleek, moe uit, zij moest zich wat vertreden, eenige weken doorbrengen in een andere omgeving, wat dringend noodzakelijk was voor haar geest- en lichaamsgezondheid.

Rose-Blanche schreef ook hartelijke uitnoodigingskaarten aan haar lieve zuster.

Een derde jongen had haar belet op de begrafenis te komen; zij was erg uit haar humeur. Nog een kind vond zij vreeselijk, en als het dan nog maar een meisje had mogen zijn, maar weer zoo'n vervelende jongen.

Zij hoopte Blanche te verblinden door haar schitterende omgeving, haar op haar beurt te overladen met weldaden, te toonen dat zij nu haar meerdere was, getrouwd, moeder, vrouw van de wereld, zij, de arme onderwijzersdochter - dat zou in de ecrasante eentonigheid van haar druk, afwisselend leven iets nieuws brengen.

X.

Rose-Blanche was dus werkelijk blijde haar pleegzuster terug te zien en nu tegenover haar de rol van goede fee te kunnen spelen.

Zij was nog wat zwak en vond het dus gemakkelijk thuis te blijven en Blanche met haar man naar de musea en andere merkwaardigheden der stad te laten zien.

Blanche kon om haar rouw niet naar schouwburgen gaan, maar zij had den moed niet ook afstand te doen van de heerlijke concerten; goede muziek te hooren, was het eenige waarnaar zij in haar eenzaamheid zoo dikwijls had gedorst, en nu was zij aan de bron om geheel te genieten.

Stephan was de vriendelijkste, hartelijkste gastheer, dien men zich denken kan, maar Blanche merkte op dat hij onrustig was, dat hij Rose soms vreemd en angstig kon aanzien, haar dan met liefkoozingen overladen, die zij zeer kalm aannam, maar niet teruggaf; een anderen keer daarentegen was hij stil, somber, onredelijk. Rose bleef er even kalm onder.

‘Och!’ zeide zij schouderophalend, ‘het zijn buien, het beste is er geen notitie van te nemen.’

Tegen haar was Stephan onveranderlijk vriendelijk, galant, sympathiek; hij sprak echter nooit over zijn huiselijk leven, zelfs de naam van zijn vrouw kwam tegenover haar bijna nooit over zijn lippen.

De aangenaamste uren bracht Blanche-Rose echter in de kinderkamer door.

De drie lieve, kleine jongens hadden haar hart gestolen; zij kwamen weinig in den huiselijken kring, bijna altijd waren zij met de fransche ‘juf’ alleen.

Mama was te zwak en te druk om zich met hen bezig te houden. Tante Blanche werd spoedig hun lieveling; met hen vond zij haar vroolijken kinderlach terug, met hen voelde zij zich weer gelukkig, onbezorgd, jong meisje.

Zoo was haar tijd verdeeld tusschen Stephan en de kinderen en zag zij Rose heel weinig; toch vond zij, toen haar verblijf wat langer duurde, ook in Rose's manieren iets vreemds.

Op een bepaalden tijd verliet zij, hoe kwijnend en zwak zij den heelen dag ook geweest mocht zijn, haar chaiselongue en ging voor het raam zitten.

‘Is dat kapitein Quantero niet?’ vroeg Blanche eens, toen zij ook voor het raam stond en een van Rose's intiemste

[p. 36]

kennissen, groetend met langen blik naar binnen, voorbijkwam.

Ook Blanche kende hem reeds vanouds; toen hij in het naaste stadje in garnizoen was, kwam hij wel eens op Viljoen.

‘Nu, wat zou dat?’ vroeg Rose kortaf en bijna boos; zij had haar gezicht afgewend, maar aan haar ooren en hals kon Blanche zien dat deze in vuur en vlam stonden.

Zij dacht niet meer aan deze opmerking, toen een paar dagen later een liefdadigheidsconcert werd aangekondigd.

‘Daar moeten wij heen!’ zeide Rose opgewekt.

‘En je bent nog niet wel,’ merkte Stephan op.

‘Ik kan toch niet altijd thuisblijven. Ik word suf van dit saaie leven.’

‘Maar lieve kind, wie legt het je op?’

‘Wel, mijn zwakte! Denk je dat ik misschien voor mijn pleizier altijd thuiszit, terwijl jullie zoo prettig en gezellig samen uitgaat? Maar 't schijnt dat je mij missen kunt.’

‘O foei!’ riep Blanche verontwaardigd, blozend.

‘Neen, neen! 't is maar gekheid,’ haastte zij zich reeds te zeggen, ‘ik vind het allerliefst van mijn man, dat hij mijn plaats bij je inneemt; maar nu wil ik dat voorrecht ook eens hebben.’

‘Rosielief! Ik heb reeds zooveel van Amsterdam gezien. Ik wil niets liever dan eens gezellig met je samenzijn, en met je engeltjes spelen!’

‘Nu ja, maar vanmiddag moet je met Stephan eens naar Haarlem de Frans Halsen zien. Juist iets voor jullie!’

Blanche's teer geweten verweet het zich onophoudelijk, dat zij het zoo'n voorrecht vond met Stephan uit te gaan en samen kunst te genieten. Hij was ook zoo gezellig, zoo vol zorg voor haar, zoo belezen, zoo ontwikkeld, en ook hij vond er een genot in met een hoog beschaafde vrouw als Blanche dagelijks om te gaan.

't Kon niet anders of de vulgaire draad, die door Rose's geheele wezen liep, was hem reeds opgevallen. Zijn liefde voor haar was wel niet verminderd, maar helderziende geworden; hij zag alles, waarin zij bij Blanche tekortkwam, en hoe hij ook oplette, in haar vond hij niets wat hem afstiet, niets wat hem tegenstond.

‘En toch was zij geen geschikte vrouw voor mij geweest,’ zoo troostte hij zichzelf, ‘zij is te rein, te goed voor deze wereld, geen vrouw van vleesch en bloed zooals mijn Rose met al haar gebreken en eigenaardigheden.’

Maar toch kwam het telkens in hem op, hoe edel en harmonisch zijn leven geweest zou zijn met een vrouw als Blanche en welk een voorrecht het voor zijn kinderen zou geweest zijn zulk een moeder te bezitten.

Door een toeval gingen Stephan en Blanche dien dag niet naar Haarlem; zij zouden elkander in het Centraal-station ontmoeten, maar op den Dam kwam Stephan haar achterop en vroeg haar of het haar 't zelfde was een anderen keer te gaan, omdat hij door onvoorziene omstandigheden moeilijk weg kon.

Blanche was dadelijk bereid van het plan afstand te doen, deed nog eenige boodschappen en keerde toen naar huis terug.

In de huiskamer gekomen hoorde zij in de serres zacht fluisterend praten.

‘Ben je daar, Blanche? Hé, is er iets gebeurd?’ vroeg Rose's verschrikte stem.

(Slot volgt.)