De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 3

Er wordt gevraagd,
door M. de Vries.

Ze had een lief gezichtje met een frisschen blos en mooie zachte oogen, ‘droom-oogen’ had men ze in haar goede dagen wel eens genoemd. Maar zorg had haar het blosje van de wangen gevaagd en de omstandigheden hadden al het mogelijke gedaan om haar het droomen te verleeren. En toch! zooals ze daar zat met het aardige kinnetje op de handpalm geleund en den blik schijnbaar zeer ver weg, zou het op een prozaïsch mensch allicht den indruk hebben gemaakt, alsof er in dat kopje voor niets anders plaats kon zijn dan voor dichterlijke gedachten.

Voor niets anders dan voor dichterlijke gedachten? Daar vóór haar lag het onderwerp van haar overpeinzingen.

In de rubriek advertentiën van de opengevouwen courant, die ze even vroeger op de tafel had gelegd, stond het: ‘Er wordt gevraagd iemand, die genegen is, om gedurende enkele uren van den dag of van den avond voor een heer met zwakke oogen schrijfwerk te verrichten, hem voor te lezen en aanteekeningen te maken.’

En dan volgde het adres, waaraan men zich op een bepaald uur en in persoon had te vervoegen.

Welk een mooie maar tevens welk een wreede advertentie! Wat was het hard voor haar! Gedurende enkele uren van den dag of van den avond, geen heele dagen dus, en schrijfwerk verrichten, voorlezen en aanteekeningen maken, die bezigheden lagen binnen haar bereik. Ze was bereid haar best te doen, dus zou ze zich met een gerust geweten kunnen aanmelden. Maar daar stond het noodlottige woord; brutaal stak het haar als het ware in de oogen en schimpend grijnsde het haar tegen: er werd gevraagd iemand. Men bedoelde dus in dit geval klaarblijkelijk geen vrouw of meisje, maar een mannelijk persoon. En het zou voor haar toch zoo geschikt geweest zijn!

‘Louise, ben je daar nog?’ De stem, die uit de richting kwam van het in een hoek van de kamer geplaatste ledikant, getuigde van zwakte, en de hand, die tegelijkertijd werd uitgestrekt om het gordijn een weinig te verschuiven, was ziekelijk wit en mager.

‘Ja, moesje,’ antwoordde Louise, terwijl ze opstond en met een diepen zucht zich ontrukte aan haar overpeinzingen; ‘had u iets noodig?’

‘Neen, kind, ik heb niets noodig, maar ik ben al even wakker en vond het zoo onnatuurlijk stil, dat ik er aan begon te twijfelen of je wel in de kamer waart.’

‘Ik zag de courant na,’ luidde het aarzelend.

‘En heb je iets gevonden?’

‘Ja, behalve dezelfde advertentie, waarop ik eenige dagen geleden reeds heb geschreven, is er een dergelijke, waarin een juffrouw wordt gevraagd, om in een gezin met kinderen eenige uren per dag de vrouw des huizes behulpzaam te zijn in de huishouding en eenig maas- en licht verstelwerk mede naar huis te nemen. Zich in persoon aan te melden des ochtends vóór twaalf uur. Ik zal er morgen maar dadelijk op uitgaan. Het zal misschien wel weer niet baten, maar ik moet het toch probeeren,’ besloot Louise met een lichten zucht.

Haar moeder, mevrouw de weduwe Van Asselen, antwoordde niet, maar zuchtte veel dieper dan haar dochter. Dat haar aardige Louise, haar lief fijn meisje, niet alleen moest dingen, maar zelfs moest hunkeren naar zulk een betrekking! Het kind, waarvoor betrekkelijk nog kort geleden niets te goed was geweest, in het vervolg sloven en zich aftobben in het gezin van een ander, daarbij misschien overgegeven aan de willekeur en de nukken van een veeleischende mevrouw!

Ze had vroeger meermalen hooren spreken over een dergelijke geschiedenis als de hunne en de daarmede gepaard gaande daling op de maatschappelijke ladder, maar zonder er daarom nog lichtvaardig over te denken, had ze dat toch steeds opgenomen op de gewone wijze van iemand, die zichzelf in goede doen waant, en er niet meer aandacht aan gewijd dan door dezulken doorgaans wordt gedaan. ‘Tot dat tijdstip in weelde, of in betrekkelijke weelde geleefd,’ zoo had het dan dikwijls geheeten, ‘maar de welvaart reeds lang meer schijn dan wezen en nu de bom opeens gesprongen.’ Maar wat er dan somtijds was gevolgd van menschen, die in den val waren medegesleept, of van geld, dat niet meer te vinden was, zoo iets was aan haar en de haren bespaard gebleven. Zij alleen hadden schade geleden. Maar hoezeer zijn financieele achteruitgang, naar veler meening, den dood van haar man zeer had verhaast en de ongunstige omstandigheden, waarin hij de zijnen moest achterlaten, hem het sterven hadden verzwaard, zoo was het hem toch gegeven geworden, dit leven te verlaten in de overtuiging, dat hij als eerlijk mensch had gehandeld.

Na zijn overlijden was het voor haar en haar dochter nog erger geworden. De som, die ze konden overhouden, bleek nog kleiner te zijn dan men aanvankelijk had verondersteld, zoodat ze zich daardoor enkel zagen gevrijwaard voor bepaald gebrek. Daarbij was de toestand van zwakte, waarin mevrouw Van Asselen reeds eenigen tijd had verkeerd, meer en meer overgegaan in voortdurende ziekelijkheid. In plaats dus van te kunnen zorgen voor haar kleine huishouding en tevens te kunnen beproeven om op de eene of andere wijze iets te verdienen, zag ze zich genoodzaakt bijna voortdurend het bed te houden en vereischte haar toestand nog bijzondere uitgaven. Dag in dag uit lag ze daarover te tobben en het tevens in machteloosheid aan te zien, hoe haar Louise bijna alléén voor alles moest opkomen. Daarenboven moest ze haar verplegen, en alsof dat voor het meisje, dat aan niets van dien aard gewoon was, nog niet voldoende mocht heeten,

[p. 368]

moest ze ook nog uitzien naar het een of ander, dat de inkomsten zou kunnen vergrooten.

Met de hoop, het goed gelooven en de veerkracht van de jeugd had Louise haar taak aanvaard, en wel hadden de hoop en het goede geloof haar nog niet verlaten, maar - haar moeder bespeurde het met weemoed - bleek was haar gelaat geworden en het zuchtje, eerst zoo zelden gehoord, moest blijkbaar thans telkens onderdrukt worden. Altijd allerlei beslommeringen, altijd werken, nooit eenige afleiding, en daarbij geen andere aanspraak dan een zieke moeder... Ter wille van haar kind betreurde mevrouw Van Asselen het dikwijls, onder den indruk van het oogenblik en in het vurig verlangen om alles te ontwijken wat haar kon herinneren aan het verleden, nogal overhaast het besluit te hebben genomen om Reederoord, haar toenmalige woonplaats, te verlaten. ‘We hebben hier afgedaan met alles en allen; er is niemand, die zich iets meer aan ons gelegen zal laten liggen!’ had ze in de bitterheid van haar ongeluk uitgeroepen. En toch!.... had het vrijwillige aanbod om financieele hulp te verleenen van den een, en de hartelijke uitnoodiging van een ander, haar niet doen inzien, dat ze althans gedeeltelijk onrechtvaardig had geoordeeld? Ze had het geen oogenblik in gedachten genomen, geldelijken steun te aanvaarden en alzoo schuld op zich te laden, die ze geen uitzicht had ooit te kunnen delgen, iets waarmede ze daarenboven al de offers van haar man teniet gedaan zou hebben. Ook kwam het evenmin bij haar op, een uitnoodiging aan te nemen, waar ze geen uitnoodiging tegenover kon stellen, maar uit die blijken van goede gezindheid, alsmede uit de lieve brieven, die Louise uit Reederoord bleef ontvangen, meende mevrouw Van Asselen te mogen opmaken, dat haar meisje in de gegeven omstandigheden daar niet zoo verlaten, niet zoo van alles verstoken geweest zou zijn, als in de nieuwe omgeving.

* _* *

Den anderen morgen begaf Louise zich op weg naar de woning van de dame, die blijkens haar advertentie het voornemen had om haar assistente in de huishouding, na afloop van de dagtaak, nog eenige zorgen mede naar huis te geven in den vorm van ‘eenig maas- en licht verstelwerk’. Of Louise begrepen had, wat ze, als haar dienstaanbieding aangenomen werd, ook verder te wachten kon hebben van zulk een berekenende vrouw? Over die advertentie had ze eigenlijk niet veel nagedacht. Dat ze haar loon zou moeten verdienen, begreep ze, maar van de bedoelde zinsnede was voor haar de lichtzijde geweest, dat ze alzoo gedurende dat maas- en verstelwerk ook bij haar moeder zou kunnen zijn. Maar nu was ze dan op weg naar die dame, en eerlijk gezegd hield haar geest zich veel meer bezig met die andere betrekking, die onbereikbare, dan met degene, waarvan ze thans werk ging maken.

Wat had het haar sedert den vorigen dag door het hoofd gespookt!... Schrijfwerk verrichten, voorlezen en aanteekeningen maken.... Ach! als men de proef maar met haar wilde nemen! Wat zou ze haar best doen en wat zou het met het oog op haar andere bezigheden tevens een gewenschte afwisseling voor haar zijn! En was het niet vreemd? Louise van Asselen, wier pogingen om een betrekking te krijgen, tot dien tijd bestendig schipbreuk hadden geleden en bij wie de hoop op een goeden uitslag met elken keer minder werd, had vanaf het eerste oogenblik over deze aanvrage gedacht en bij zichzelf geredeneerd, alsof zij daarvan veel goeds had mogen verwachten. In de frissche buitenlucht, in het opwekkende zonlicht, met leven en beweging om zich heen, gevoelde ze zich in dat denkbeeld nog versterkt.

Och! waarom mocht ze zich ook niet aanbieden!

‘Viooltjes, dame? Pas geplukt, ruik u eens hoe lekker!’ Een meisje met een geelbleek gezicht en slordig van kleeding hield Louise eenige tuiltjes voor van de bewuste bloempjes. ‘Drie centen maar,’ vervolgde ze overredend, en als u twee bouquetjes neemt, krijgt u ze voor een stuiver.’

In het eerst had Louise verstrooid geluisterd, ze was met haar gedachten nog steeds bij die betrekking.

Maar bloemen... wat had ze er altijd veel van gehouden! En nu reeds viooltjes?... Ja, waarlijk! ze roken heel lekker!

‘'k Heb grootere ook, van een stuiver het stuk. Zie eens, die bloemen zijn nog veel mooier. Pas geplukt, heusch waar! Ze kunnen nog heel lang goed blijven.’

Het bloemenmeisje zag dat ze veld begon te winnen en betreurde het bij zichzelf, dat ze niet terstond de duurste bouquetjes had gepresenteerd. Van zulk een echte dame, al was ze dan ook zeer eenvoudig gekleed, had ze eigenlijk nog wel wat meer kunnen vragen.

‘Drie centen.... vijf centen.’ Louise was aan het overleggen. ‘Maar was het in haar omstandigheden eigenlijk geen dwaasheid om bloemen te koopen, hoe gering de uitgave daarvoor dan ook mocht zijn? Maar mama hield toch ook zooveel van den geur van viooltjes. Vooruit dan maar! En als men dan toch een dwaasheid deed, dan maar niet gezien op een cent! In die kleinste tuiltjes waren toch ook zoo heel weinig bloemen.’ De koop was spoedig gesloten en glimlachend bekeek Louise haar bouquet van een stuiver.

Het bloemenmeisje verwijderde zich zeer ontevreden over zichzelf, want: ‘Als ik een dubbeltje had gevraagd, zou ik het ongetwijfeld ook zonder moeite gekregen hebben,’ pruttelde ze.

Betrekkelijk kort daarna heeft Louise de dame verlaten, aan wie ze haar diensten heeft geboden. En de uitslag van haar bezoek? Het is mis, finaal mis! Zelfs de gebruikelijke term, dat mevrouw het nog eens in overweging zou nemen, is achterwege gebleven. ‘Nooit in betrekking geweest en dus in het geheel geen referentiën’.... Met een critischen blik op Louise's persoon, haar toilet en.... haar viooltjes, heeft mevrouw haar leedwezen betuigd, haar diensten niet te kunnen aanvaarden. Voor een dame, die nog werk mede naar huis wilde geven, heeft ze dat inderdaad zeer zachtzinnig gedaan, maar de afwijzing is daarom niet minder beslist geweest.

En nu? Agitatie kleurde Louise's wangen. Nu de kans daarop verkeken was, was het alsof de betrekking haar begeerlijker toescheen. En dan... weer moest ze onverrichterzake naar huis en zou haar moeder voor de zooveelste maal op haar gelaat de teleurstelling lezen, nog eer ze een woord had gesproken. En wat had ze dat salaris goed kunnen gebruiken, want ach! die geldzorgen!

Zou er dan nooit verandering komen? Zou het altijd zoo blijven: mama ziek, op den duur misschien nog zieker en zij - Louise zelf - voortdurend op de jacht naar een betrekking? Och! dat iemand het toch eens met haar wilde beproeven! Dat men haar toch in de gelegenheid wilde stellen om... Maar in welk gedeelte van de stad bevond ze zich? Ze was daar te Reesvliet nog zoo vreemd en in haar ontroering scheen ze een verkeerden weg te zijn ingeslagen. ‘Holmerstraat,’ las ze op het naambordje.

‘In de Holmerstraat wonen ook wel deftige menschen,’ had toevallig een paar dagen vroeger Leentje gezegd, het meisje, dat wel eens boodschappen deed voor Louise, alsmede somtijds eenige bezigheden voor haar verrichtte, ‘maar aan het einde van de Holmerstraat komt men aan het Beukenplein en daar is het bijna alles grootheid.’

(Wordt vervolgd.)