De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 2

[p. 89]

Colibri
door Melati van Java.
(Vervolg van blz. 86.)

Derde gedeelte. I.

Freule Richmonda ging met Colibri op reis. Na den dood van haar vader, dien Vera heftig betreurde, was zij weer op Westringen teruggekeerd

winterge noegens. (Naar een photographie.)

en reikte een brief van den doode over aan haar, die zoo kort zijn vrouw was geweest.

Welken indruk deze brief op de freule gemaakt had kon het meisje niet nagaan; zij had hem, natuurlijk alleen zijnde, gelezen, en toen Vera haar eenige uren later weer aan tafel zag, verried niets, noch aan haar uiterlijk, noch aan haar woorden of bewegingen, dat hij eenigen indruk had gemaakt.

Zij vroeg het meisje geen bijzonderheden naar de laatste oogenblikken van den dood van Dirksma; zij had haar gecondoleerd zooals zij het juffrouw Greivers in zoo'n geval zou hebben gedaan en verder bleef zij even koud en op een afstand en veinsde Vera's bleek gelaat en roode oogen niet te zien.

Vera stikte haast van aandoening en benauwdheid; zij had er behoefte aan haar hart uit te storten, en zoodra zij kon, wandelde zij in het Park, naar den kant van Joujou, maar het pavilloen zag er leeg en ontruimd uit. De meubels waren weg en de blinden half gesloten; door de gordijnlooze ramen, liet zich een blik werpen in de leege kamers met niets anders op den vloer dan stukken pakpapier, oude couranten, stukken tapijt.

Bitter schreiend viel Colibri op de trappen van het bordes neer; alles ontviel haar nu ook. Bij haar stiefmoeder en zusters voelde zij zich niet meer thuis, haar eigen moeder behandelde haar erger dan een vreemde, haar vader had zij niet eens meer mogen spreken, hij had haar de hand gedrukt en in zijn oogen lag een dringende bede, die zij niet verstond; hij was heengegaan zonder een laatsten groet, zonder een laatste vermaning, en haar vriend, wien zij zoo gaarne haar geheele vertrouwen had gegeven, was vertrokken ook zonder een groet, zonder vaarwel! Alles om haar heen bleef stom en dood.

Zij kwam thuis, moe, koud, moedeloos; alles was haar onverschillig, zij had de kracht niet meer opnieuw haar leven op te nemen en voort te gaan, zij wist niet waarheen, als een blinde geleid door haar moeder, wie zij niets durfde vragen.

‘Is mijnheer De Mouchy vertrokken?’ vroeg zij juffrouw Greivers. ‘Joujou ziet er zoo verlaten uit.’

‘'t Moet tegen het voorjaar worden afgebroken, dat heb ik ge-

[p. 90]

hoord ten minste,’ zei juffrouw Greivers, zonder van haar naaiwerk op te zien.

‘En waar is mijnheer naar toe?’

‘Hoe kan ik dat weten? Ik denk naar zijn huis in Brussel of Parijs; misschien is hij ook weer naar Afrika of de Noordpool.’

Juist kwam Richmonda binnen.

‘Juffrouw Greivers en u ook, Vera, kom ik zeggen uw koffers van avond in te pakken. Wij gaan morgen op reis.’

Beiden zagen haar verbaasd aan, maar geen durfde vragen: ‘Waarheen?’

Eindelijk waagde het juffrouw Greivers:

‘Voor lang?’

‘Voor onbepaalden tijd.’

‘Ja maar, ik ben er niet op voorbereid, mijn kleeren...’

‘Dat doet er niets toe! Wij reizen naar geen wildernis. Waar wij heen gaan, zullen wij kleeren in overvloed kunnen koopen als het noodig is.’

Zij waren 't eerst gegaan naar Parijs; de nieuwe indrukken, de schittering der wereldstad, het ongewone leven in wagons, hotels, restaurants, hadden weldra Colibri nieuwen levensmoed en nieuwe levenskracht geschonken.

Maar wat haar eensklaps al het oude van zich liet afschudden als een versleten kleed, dat was het bezoek door de freule en haar gebracht aan een professor van het conservatoire; als gewoonlijk had Richmonda niets vooruit gezegd van haar plannen en het was dus onvoorbereid dat de beroemde man Vera een viool in de handen gaf; maar zooals gewoonlijk, nauwelijks had zij het instrument in handen, of de bezieling kwam over haar en zij speelde zoo, dat de professor opstond, eerbiedig haar hand kuste en verklaarde dat slechts enkele lessen van techniek voldoende waren om van haar een kunstenares van den eersten rang te maken.

Richmonda luisterde met een gelaat, waarop angst ep vreugde geteekend stonden.

Colibri zag haar smeekend aan, maar zij sprak niets; zij moest eerst nadenken, en den volgenden morgen pas gaf zij in afgemeten termen, kort als altijd, haar beslissing aan.

Zij wilde terugkeeren naar Holland, maar juffrouw Greivers met Vera achterlaten in Parijs; er moest een goed pension voor haar beiden gezocht worden, en toen zij hierin geslaagd was, regelde zij alles voor de lessen, zocht een andere huishoudster voor zich zelf en hernam haar oude leven weer op Westringen, waar door de afbraak van Joujou veel nieuwe bezigheden haar wachtten.

Er gingen drie jaren voorbij. Reeds dikwijls was Vera in kleine gezelschappen opgetreden, overal haar toehoorders in verrukking brengend. Haar vacantiën had zij in Westringen doorgebracht, met uitzondering van eenige dagen, die zij aan haar stiefmoeder en zusters wijdde.

Mevrouw de weduwe Dirksma bevond zich nu, dank de hulp van freule Richmonda, in zeer goeden doen. Zij kreeg een voldoend jaargeld van haar. Taakje stond op het trouwen met haar Obbe, voor wien de freule een apotheek had gekocht, en Jetske woonde met moeder in een Friesche stad van den tweeden rang en had er een atelier opgezet.

In Amsterdam zou zij misschien moeite hebben gehad in de klanten te komen, want zij had geen bijzonderen smaak en begrip van chic, maar hier in deze eenigszins stijve omgeving verwierf zij om haar degelijk, sekuur werken spoedig ook reputatie om haar elegante coupe en kreeg weldra een flinke klandizie.

Vera was haar eigen moeder in al die jaren nog niets nader gekomen; steeds bleef de freule op een afstand van haar. Zij vroeg weinig of niets naar haar studiën en bleef alleen door haar correspondentie met Vera's leeraar op de hoogte.

Nu eerst kwam het meisje tot volle ontwikkeling; het was haar talent niet alleen, maar haar geheele persoonlijkheid die zich heerlijk ontplooide.

Alles wat achter haar lag, scheen een droom, die haar soms onaangename of zoete herinneringen gaf, maar verder geen invloed uitoefende op haar denken en doen van heden.

Eén ding bestond slechts voor haar: haar kunst. Als zij de viool in de hand had en de macht voelde, die haar gegeven was op de zielen harer toehoorders, dan werd zij geheel en al zichzelf, dan kon zij zich geven, dan kon zij haar ziel verlossen uit alle banden, dan dacht zij er niet meer aan hoe eenzaam, hoe liefdeloos haar leven eigenlijk was; zonder vader, zonder moeder of zusters, zelfs zonder vriendin, want Vera kon zich niet met haar mede-leerlingen, artistieke Parissiennes, met een wat al te vrije opvatting van het leven, vereenigen.

Zij kwam hier leeren voor de muziek; muziek alleen, daar dorstte haar ziel naar, die vervulde haar geheel, dat was de koningin die zij diende en die haar beheerschte, en slechts in enkele oogenblikken van gedwongen rust kwam in haar een smachtend verlangen naar haar vaders goedkeurenden kus, naar zijn blikken van bewondering en waardeering.

Hoe zou hij nu haar spel vinden, nu het geen wildzang meer was, maar de hoogste uiting van kunst?

En bijna onmiddellijk dacht zij dan aan haar eerste kennismaking met Ryno de Mouchy; waarom was hij zoo plotseling uit haar leven verdwenen? Zóó had niemand nog geluisterd naar haar spel, zoo dankbaar was niemand haar ooit geweest, en zij dacht weer aan dien morgen in het bosch, waarvan de weemoedig zoete herinnering plotseling was weggevaagd door de pijnlijke herinneringen van vaders ziekte en dood. Waarom was hij toen heengegaan zonder een groet, zonder een woord van deelneming?

En hoe verder Vera steeg in haar roem, hoe meer zij verlangde, nu zij niet meer kon spelen voor haar vader, dat hij haar eens hooren mocht; zij wilde voor hem zoo goed, zoo diep mogelijk haar ziel uitstorten; zijn blik van innige, van dankbare vreugde zou haar meer waard zijn dan die van een geheel publiek.

Het verleden bestond nog slechts vaag voor haar, maar deze ééne schakel reikte over het tegenwoordige en hechtte zich aan de toekomst.

Zij had spoedig slechts één doel, nadat deze gedachte zich bij haar had vastgezet: haar nieuwe kunst weer beproeven op hem, die haar voor 't eerst had doen vermoeden hoe groot de gave was, haar geschonken.

Maar waar was hij? Leefde hij nog of was hij gestorven?

Niemand kon haar antwoord geven; juffrouw Greivers wist het niet en gaf er ook niets om het te weten. Freule Richmonda, wie zij na lang aarzelen en tongbijten er naar vroeg, antwoordde onverschillig dat zij het niet precies wist. Hij was weer op reis gegaan, maar of het was naar Japan of naar Canada wist zij niet.

Maar toch leefde in haar de hoop dat eens het oogenblik komen zou waarop zij opnieuw haar toovermacht zou kunnen uitoefenen op zijn gecompliceerde ziel.

II.

In het Concertgebouw van Amsterdam was de jonge Hollandsche violiste, Mariette Colbri, opgetreden; zij had op verlangen van freule Richmonda haar naam zoo moeten veranderen. De i was uit Colibri weggevallen en het vormde nu met haar tweeden voornaam een tamelijk goed klinkenden tooneelnaam. Zij had van Dirksma niet willen weten en Vera's impressario had dan ook zulk buitenlandsch klinkend pseudoniem beter gevonden dan dien doodgewonen Frieschen naam.

Zij had gespeeld en als overal de zaal in verrukking gebracht; haar eenvoudig optreden en elegante verschijning, die iets kinderlijks en reins niet buitensloot, hadden haar de harten, niet alleen van de mannen, maar ook van de vrouwen, veroverd. Geen meisje zoo modern of het dweepte met haar.

Zij reed naar het hotel in de met bloemen en kransen gevulde coupé. Naast haar zat juffrouw Greivers, impassible als altijd.

[p. 91]

Met hetzelfde gezicht zou deze kinderen naar den speeltuin vergezellen, bij een ouden heer het huishouden waarnemen, als de rechterhand eener philanthropische freule of wel als de chaperon van een leerling van het conservatoire optreden.

Nu begeleidde zij een ster op haar triomftocht door Europa, maar het maakte voor haar geen verschil uit, niets kon haar veranderen, niets uit de plooi brengen. Colibri was aan haar gewoon geraakt, zij vond haar gemakkelijk en rustig, zij verwachtte van haar geen ingaan in haar belangen, geen deelnemen in haar leed of vreugd, en zij gaf juffrouw Greivers nooit aanleiding tot aanmerkingen.

Haar ziel was te vervuld van muziek om de hulde, die haar gebracht werd, de eerbewijzingen, die haar overstroomden en die evengoed de vrouw golden als de artiste, veel aandacht te schenken; zij ontving liefdesbekentenissen en huwelijksaanvragen, maar las ze nauwelijks.

Zij had slechts één wensch, één verlangen: Ryno de Mouchy terug te zien en hem te toonen hoe hoog zij zich had opgewerkt.

En vooral na zulk een avond van succes bleef een leegte achter in haar hart; niemand verheugde zich over haar bloemen, over het donderend applaudissement van gehandschoende vingers, of over den eenstemmigen lof van muziekrecensenten, die om haar voor een oogenblik hun onderlinge grieven en bitteren haat vergaten, en verzuimden naast hun lof een schaduwtje bij te zetten door den een of anderen blaam; neen, wat zij verlangde was te weten of één ten minste onder die honderden haar begreep, voelde wat zij voelde, wier ziel de hare aan kon raken.

Zij zag naar de ramen der huizen waarlangs zij reed en naar de lichten der coupélantaarns, zich weerkaatsend in de ruiten, en door de P.C. Hooftstraat rijdend dacht zij aan haar oude woning in die straat van twee-hoog en aan de juffrouw van één-hoog, en aan - Max.

He, ja, Max! Hoe was zijn familienaam ook? Zij herinnerde zich dien niet meer. Iets Duitsch. Het ‘mullerde’ wel, maar wat stond er ook voor: Wies, Wijs, Wirth? Och ja! Wirthmuller. Wat was zij toen nog een kind en hoe hadden zij ernstig over trouwen gesproken in hun jonge wijsheid, als zij beiden naam zouden hebben.

Zij glimlachte. Ja, nu had zij naam en hij - hij met zijn Prix de Rome; zou hij al iets van beteekenis hebben gemaakt? Och, och, wat was haar toestand veranderd! Thuiskomend geslagen te worden als een kleine meid. Wie zou het kunnen gelooven van Mariette Colbri, de groote violiste?

Zij logeerde in het ‘Hotel de l'Europe’, en daar aankomend, ging zij met haar chaperon naar de groote zaal om te soupeeren. Zooals zij daar langs de gasten ging in haar wit satijnen kleed, de oud-rose pluche sortie, met wit bont, half afgegleden van haar schouders; in het donkere haar niets dan een diamanten aigrette, geschenk van de freule, scheen zij niet te vermoeden hoe links en rechts van haar aan de tafeltjes naar haar werd op- en omgezien.

Zij zette zich neer tegenover juffrouw Greivers, trok de sortie hooger op om haar hals en wenkte den kellner voor het souper.

De Ober bracht haar op een zilveren bord een kaartje; zij nam het, maar vóór zij het gelezen had, zeide de man:

‘Mijnheer vraagt of hij u spreken mag?’

Even fronste zij de wenkbrauwen, toen kwam een herinnering in haar oogen en een glimlach op haar lippen.

‘Verzoek mijnheer even te wachten in mijn klein salon, ik kom dadelijk.’

Juffrouw Greivers vroeg niets, noch met haar stem, noch met haar oogen, maar at zwijgend voort.

Vera haastte zich niets, maar toen zij gedaan had, stond zij op en schreed als een jonge koningin, door haar hofdame gevolgd, de zaal door, de trap op naar haar appartementen.

In het kleine salon stond hij te wachten, een slank jongmensch, goed gekleed, zonder een spoor van excentriciteit in snit en kleur, met gewoon kort geknipt haar.

Zij wenschte juffrouw Greivers goeden nacht aan de deur en kwam alleen binnen.

‘Vera,’ riep hij haar tegemoet komend, ‘herinnert ge je mij nog? Je bent zoo'n groote, beroemde vrouw geworden, en ik...’

‘Max Wirthmuller!’ Zij lachte. ‘Wat ligt dat verachter ons, toen wij kinderen waren.’

‘Ik voelde mij toen niet meer als kind. Voor mij was het geen kinderspel, zooals voor jou, ik bedoel voor u.’

Zij wees hem een stoel aan en zette zich op de canapé.

‘Vertel mij nu eens wat van jezelf! Heb je ook reeds je weg gemaakt?’

‘Weet u dan niets? Heeft u mij niet gevolgd? Mijn naam niet gelezen in de couranten?’

Zij bloosde.

‘Och, neem mij niet kwalijk! Ik ben veel in het buitenland geweest, ik heb weinig Hollandsche couranten gelezen, en daarom ben ik zeker zoo slecht op de hoogte.’

‘Mijn naam heb ik ten minste niet veranderd. Ik wist niets van u. Toevallig ging ik van avond naar het concertgebouw. De naam van Mariette Colbri zei mij niets, en ik had u nog niet herkend toen ik u zag in die ongewone kleeding, maar nauwelijks had ik uw eerste streek gehoord, of ik dacht aan vroeger, aan één- en twee-hoog; toen begreep ik ook uw naam Colibri, Colbri. Heb ik u dien niet gegeven?’

‘Maar vertel toch van jezelf! Ik stel zoo'n belang in mijn oude - kennissen.’

‘Ja, meer ben ik je niet gebleven of geworden, en ik, ik heb alleen gewerkt voor dit oogenblik. Ik heb een atelier in Parijs, mijn laatste groep is in den “Salon” bekroond. Ik moet voor de tentoonstelling een fontein maken.’

Er was iets in zijn stem en zijn manieren dat Vera met geheimen angst vervulde, en ook in zijn oogen glansde een verontrustend licht.

En toen zich over haar buigend en haar hand in de zijne nemend, fluisterde hij:

‘Ik zal je komen halen, Vera, in de victoria. Weet je nog? Mag ik?’

Zij maakte verschrikt haar hand los.

‘O Max! Hoe kan je dat vragen nu? Je weet, dat ik het hoogste, waar ik naar streefde, heb bereikt. Met mijn kunst invloed uitoefenen op hen die mij hooren! Ik zou dat opgeven? En waarom?’

‘Je hebt mij niet lief, Vera! Je hebt nooit van mij gehouden. Die korte episode van onze jeugd is spoorloos aan je voorbijgegaan en voor mij werd zij alles. Hoe dikwijls was ik niet moedeloos, hoe dikwijls verveelde mij het werk, hoe dikwijls kwam de verleiding tot mij in alle vormen; als ik kracht vond ze te weerstaan, 't was door de herinnering aan mijn Colibri, aan jou, Vera!’

‘En je hoorde, je zag niets meer van mij?’

‘Wat zou dat? Ik wist dat dit oogenblik zou komen.’

Weer die dreigende, onrustige blik.

‘En denk je dat ik mijn kunst, mijn succes zou opofferen alleen...’

‘Omdat ik je liefheb? Neen, Vera, dat heb ik niet gehoopt, maar ik heb je gezien, ik heb weer nieuwen moed gekregen. 't Is je alles nog zoo nieuw, dit succes, die bloemen, dit geven van jezelf aan een publiek, dat je in sympathie met je voelt, dat reizen, die afwisseling van emotiën en impressiën, maar er zal een oogenblik komen dat dit alles je niet meer voldoet, en dan Colibri, dan...’

‘Dan wil je mij troosten. Max, wat ben je goed. Ik dank je.’

(Wordt vervolgd.)