De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 2

[p. 41]

Colibri
door Melati van Java.
(Vervolg van blz. 35.)

‘En ik, verdwijn ik uit je leven? Als een schaduw, als een pijnlijke herinnering?’

‘Dat hangt van jou af. Je weet wat wij afspraken hé? Denk je aan de victoria in het Vondelpark?’

En haar oogen tintelden van geest bij de gedachte hoe spoedig zij zeker in zulk een victoria zou zitten, al was het niet naast hem, dan toch naast haar moeder.

‘Ik vergeet niets, dat weet je wel. Dus je wacht mij tot ik je kom halen met de victoria. Of mag ik vroeger komen?’

‘Komen kun je altijd, maar of ik je zal wachten dat moet je maar eens afwachten. Ik weet

kinderen aan het strand.

het nog niet!’

En weg was zij; schraalder troost kon zij hem niet als spijze meegeven voor de volgende jaren.

Het vertrek zou plaats hebben na de koffie; het maal had zwijgend plaats, vader deed niets dan drinken om de brokken door de keel te krijgen. De meisjes aten met neergeslagen oogen, dik van tranen. Vera vond de chicoreikoffie afschuwelijk en dacht aan het heerlijk kopje, door haar eens in ‘Polen’ gedronken, en vroeg zich af of zij nu voortaan alle dagen ‘mokka’ zou krijgen.

Moeke at evenveel en met evenveel smaak als altijd, hoewel zij altijd beweerde een kleine eetster te zijn. Toen zij haar portie ophad, achtte zij het haar plicht een kleine redevoering te houden, waarvan de hoofdinhoud was dat zij nooit verlangd had naar Vera's vertrek, dat zij haar nooit anders had behandeld dan haar eigen kinderen. 't Was nooit in haar opgekomen onderscheid te maken, en dat moest Vera iedereen zeggen, en hier bleef in elk geval haar ouderlijk huis.

Toen barstten de sluisdeuren der tranen; er werd bitter gegriend en zelfs vader drukte zijn servet tegen de oogen. Vera huilde 't hardst mee, maar toen werd er op de pendule gezien dat het hoog tijd werd om te vertrekken. Even vloog zij weg en kleedde zich aan; 't afscheid miste elke aandoening, want juist toen het zoenen en snikken zou beginnen, riep Jetske dat de tram aankwam, en als zij deze niet pakten dan haalden zij nooit den trein.

Pa alleen zou haar wegbrengen; 't afscheid werd wat gehaast. De kussen vielen wat verstrooid neer en toen holden allen, op Moeke na, de trap af. Jetske gaf Vera haar handkoffertje aan - vader en zij verdwenen in de tram, die voortrolde in den gelen mist van den wintermiddag.

Zij zaten alleen, naast elkander, vader en dochter, en toen gaf de vader haar zijn laatste wenken voor de toekomst.

‘Laat de freule niet vermoeden dat je weet wat voor geheim er tusschen je bestaat. Zij heeft mij niet gevraagd of je het wist en dus heb ik 't ook niet gezegd. Je begrijpt die episode van haar jeugd is voorgoed begraven.’

Vera knikte zonder iets te zeggen.

‘En zij vreest opspraak, daarom wil zij ook dat jij je Dirx noemt. Doe geen stap uit je eigen, wacht alles af hoe zij doet, wat zij vraagt.’

‘Vadertje,’ vroeg Vera eensklaps, ‘zal u zich niet erg verlaten en eenzaam voelen als ik weg ben?’

‘Och kind,’ antwoordde hij toonloos, ‘wat doet dat er toe!’

Een kwartier later en 't zwaarste afscheid was genomen. Vera snelde haar toekomst tegemoet en haar vader vluchtte uit het verleden het grauwe, kille heden in, dat niet eens meer tot toekomst kon gedijen.

In Den Haag stond juffrouw Greivers haar op te wachten, en bracht haar in de stoomtram van het Hollandsche spoor. Zij had haar moeten herkennen aan een zakdoek in de hand, dus de coupé, die Vera zich had voorgesteld om mee door Den Haag te rijden, verscheen niet.

Aan de halte van de Groot Hertoginnelaan stapte juffrouw Greivers, die zeer weinig sprak, met haar uit en na eenige stappen waren zij aan het Pension.

Freule Richmonda had in het laatste kwartier, dat verloopen moest vóór het meisje kon aankomen, zich de weelde veroorloofd niets te doen en - te droomen. Zij zat werkeloos met de handen op den schoot voor het raam en zag strak naar buiten.

Boven de bladerlooze bosschen van Zorgvliet roosde de

[p. 42]

winterhemel na een dag van natten mist, eensklaps in een laten gloed. In de verte teekenden de duinen zich geel en scherp af tegen de vurige lucht, een zonnestraal drong naar binnen en glomde in het koper van den open haard, na even nog in het voorbijgaan hier een vaas, daar een inktkoker of koperen beslag mede te hebben aangestoken.

Het was een wonderlijk vreemd licht, dat de geheele kamer doorvloeide en de gestalte der freule in een soort van vergulde nis zette. Zij moest naar het verledene terug of zij wilde of niet; zij vroeg zich af of zij het wel geweest was, eens vuur en vlam voor den bleeken violist met zijn interessant gezicht en lange haren en zijn spel, dat haar betooverde, bedwelmde, buiten zichzelf bracht.

‘De rattenvanger van Hamelen,’ dacht zij nu spottend, als eenige verklaring van haar dwaasheid van toen, en doorleefde alles nog eens: haar ontmoetingen met hem op de singels van Groningen, zijn hartstocht, zijn aanzoek om haar hand, vaders koelen spot, hun radeloosheid, het dolle besluit van hun vlucht, het huwelijk in Londen op het Registrary-Office, de eerste dagen van verrukking, toen zij zich niets ontzeiden, toen zij meenden dat er geen einde kwam aan hun klein kapitaal, toen zij zich elke weelde veroorloofden, en toch in die dagen van betoovering reeds die kleine schemertjes van de werkelijkheid, nog niet in woorden om te schrijven, onbeduidende teleurstellingen, ontgoochelingen, verschillen van opvoeding, denkwijze, opvattingen, manieren zelfs, kleine haakjes in den sluier van schoonheid rondom hun jonge liefde, die langzamerhand tot scheuren werden, onmogelijk te verstellen.

Eindelijk de bittere brieven van huis, het snel wegsmelten van het geld, het zoeken naar een betrekking, den nuchteren strijd om brood alleen zonder de lekkernijen, waaraan zij nog meer verwend was, het langzame afdalen van de ladder, steeds lager in kale pensions, nieuwe stuitende dagelijksche teleurstellingen, de spijt, de wroeging, de wederzijdsche verwijten, het bittere lichamelijke lijden, het gemis aan alle comfort, alle kleine luxen van het leven, juist toen zij er het meeste behoefte aan had, de nachten zonder slaap, de dagen vol ergernis en pijn, eindelijk het gasthuis, het vernederende van de nabijheid van verloren vrouwen in de gemeenschappelijke zaal, en toen de verleidende stem van huis...

Niets was verloren, niemand vermoedde iets van een gemeenschappelijke vlucht. Zij heette in een buitenlandsch pensionaat te zijn, aan hem dacht niemand meer. Hun laatste poging om het huwelijksleven - nu met drie - te redden, stuitte af op armoede, gebrek, werkloosheid, op hun gemis aan liefde, nu de realiteit te zware eischen stelde; eindelijk ging hij heen met het kind, en snel volgden elkander op haar ontmoeting met haar vader, de terugkeer tot haar wereld, tot rijkdom, tot licht, tot leven...

Was zij 't die dat alles had ondervonden? Hoe kon het zijn, en zij wrong de handen in machtelooze wanhoop bij die herinneringen vol bitterheid. Hoe had zij zelf 't over zich kunnen brengen? Wat was zij toch dwaas, romanesk geweest, een onnoozele kalverliefde te maken tot zoo iets tragisch, tot den vloek van drie levens.

Was er wel liefde zoo groot, zoo sterk, dat zij bestand kon zijn tegen een ontwaken zoo banaal, zoo pijnlijk, zoo vulgair?

Zij geloofde het niet; na dien tijd was het haar gemakkelijk geweest te leven zonder liefde, en zij was er wel bij gevaren. Als er nu maar weer geen liefde kwam opbloeien in haar hart, met de komst van dat kind!

Neen, zij onderzocht haar hart, haar geest, niets voelde zij er in dan haar weerzin om herinnerd te worden aan die sombere zwarte periode van haar leven. Zij was bang voor Vera; toen zij de fluit hoorde der stoomtram kromp zij ineen. Wat was zij begonnen, waarom niet in geld haar plicht vervuld; haar halve inkomen had zij met gerust hart kunnen geven, beter dan...

Er werd zacht getikt, nu al - zij riep met inspanning, luider dan anders:

‘Kom binnen!’ Nog gloeide het rossige licht, nog stond zij in haar nimbus, afstekend tegen het zwart van het kale bosch aan gene zijde der straat. Zoo zag Vera voor het eerst haar moeder, een ondeelbaar oogenblik slechts; het licht verdween en de matte winterdag bleekte door de kamer.

‘Juffrouw Dirx,’ vroeg de harde metaalachtige stem, ‘heeft u een goede reis gehad?’

Haar blik monsterde Vera van boven tot beneden, en toen, misschien tegen haar wil, in elk geval meer als een teleurstelling dan als een voldoening, werd het haar helder en bekende zij het zich zelf:

‘Zij is van mijn ras en van het zijne: aristocrate van geboorte en van talent.’

III.

Westringen, het landgoed van freule Richmonda, lag tusschen Drenthe en Overijssel in een uitgestrekt heideland, maar het eenvoudige, witte huis met zijn twee hoektorentjes, die er het kasteelachtige aanzien moesten bijzetten, was omringd door uitgestrekt bosch, aan welks uiteinde zich de ontginningsonderneming bevond, die freule Richmonda in binnen- en buitenland zooveel eer en roem bezorgde.

De straatweg, midden door het bosch aangelegd, ging vlak langs het simpele ijzeren hek, waarachter het huis Westringen achter een vijvertje, tamelijk diep in een tuin met hooge boomen bijna verscholen lag.

Rechts van den ingang stonden de kassen, omringd door den grooten moestuin; links begon een zacht glooiend dennenbosch, dat ook als achtergrond van het huis diende.

Nu, in den winter, zag het er minder somber uit dan 's zomers; door de ontbladerde takken kon men van uit de ramen op den weg zien waar eenmaal daags de diligence heen en weer reed, of nu en dan een boerenkar of een enkele fiets.

's Zomers, als er uit de naaste stad familiën kwamen om in het bosch te pic-nicken of belangstellende bezoekers voor Heide-oord, dan was het bijna onmogelijk door het dikke bladgordijn naar buiten te zien en voelde men er zich nog eenzamer, nog meer van de buitenwereld afgesloten dan des winters.

Behalve Heide-oord met zijn vijf-en-twintig of dertig boerenhuisjes was er een uur in de rondte geen andere woning dan een uitspanning dicht bij Westringen en ‘Joujou’, een klein paviljoen of jachthuis, met een stukje tuin en bosch, dat vroeger ook aan de Westringa's had toebehoord, maar door erfrecht was overgegaan in een zijtak.

De oude baron had eens jaren met den vader van den tegenwoordigen eigenaar in proces gelegen over dit stukje grond, maar hij had het pleit verloren en freule Richmonda vermeed steeds dien kant uit te gaan, alleen om niet aan het onaangename verzet herinnerd te worden.

Het paviljoen zou haar uitstekend te pas zijn gekomen omdat het juist aan Heide-oord paalde, en wanneer de werkzaamheden zich daar uitbreidden zou het gevaar loopen een soort van enclave te worden, dat haar zeer hinderlijk was.

De eigenaar, Ryno de Mouchy, consul in het buitenland, kwam er alleen eenige weken in den jachttijd en dan nog niet eens alle jaren; hij bevond zich meest ver van Europa en freule Richmonda bemoeide zich niets met hem. Hij bestond eenvoudig niet voor haar, als hadden zij geen gemeenschappelijken over- of bet-overgrootvader gehad.

't Was in het begin van Maart, een koude, vriezende dag met een heldere lucht, door den Noordenwind scherp en zuiver rein gevaagd; in het bosch knapten de droge dennenaalden op den harden grond onder de voeten van Vera, die met een boodschap van Heide-oord door het bosch terugkeerde.

[p. 43]

Zij zag er veel gezonder uit dan een paar maanden geleden in Amsterdam; het buitenleven in al zijn eentonigheid beviel haar wel, want hoe eenvoudig het huishouden van freule Richmonda ook geschoeid was, het bleef een deftig interieur en het miste al het burgerlijke wat haar bij Moeke zoo bitter tegenstond. Haar verhouding tot de freule was en bleef vormelijk en stijf. Nooit een onvriendelijk woord, nooit snauwen, kibbelen, pruttelen als bij Moeke, altijd een even bedaarde, afgemeten toon, en alle kleine comforts van een leven uit de hooge standen. Gelukkig was Vera in haar vroegeren huiselijken kring niet verwend door liefkoozingen of overdreven hartelijkheden, zoodat zij er hier ook het gemis niet van betreurde.

Het was een bedaard groepje, dat met hun drieën om de tafel in de ruime hal vereenigd was onder, en 's avonds na het eten.

Deze hal liep over de geheele diepte van het huis en was door portières in gezellige hoekjes verdeeld. Een daarvan was het kabinet van de freule, waarin zij met Vera gedurende de morgenuren zat te werken; een ander diende voor eetkamer, als men onder elkander was; een derde kwam in de met groene planten gevulde serre uit, en was bestemd om er den Zondagmiddag in door te brengen. Het licht viel door een lantaarn van boven in de middenvertrekken; de vestibule bevond zich aan de eene zijde, de halfcirkelvormige serre, daartegenover; naar buiten kon men niet zien; een breede trap met kunstvol gesneden houten leuning leidde naar de bovenvertrekken, terwijl de benedenkamers allen op de hal uitkwamen.

Het was Richmonda, die het oude huis zoo had laten verbouwen; die afgeslotenheid van de buitenwereld was haar boven alles aangenaam.

Vera voelde er zich soms benauwd, en het was een genot voor haar in de middaguren bij wind en weer door het bosch te wandelen; zij was gaarne alleen, dan kon zij ten minste de muziek hooren, die haar geheele wezen doortrilde en dikwijls haar vingers deed beven en haar oogen vochtig maakte van smachtend verlangen naar haar viool.

Maar de viool was in Amsterdam gebleven; freule Richmonda haatte muziek; zoo zij in de verte Duitsche muzikanten hoorde, dan moest een der bedienden hun onmiddellijk haar gift ter hand stellen met bevel binnen bereik van het ‘Huis’ niet te spelen.

‘Geen muziek in huis, tot geen prijs. Tegen alles ben ik bestand, maar niet tegen dat gestrijk en geblaas,’ zeide zij met een heftigheid, sterk afstekend tegen het stil deftige van haar gewone uitingen.

Vera leed honger naar haar muziek; in haar brieven aan haar vader klaagde zij echter nooit. Haar vader had haar gezegd:

‘Wacht maar! De tijd zal wel komen dat de freule je toestaat je talent te ontwikkelen.’

En zij wachtte, wachtte zonder veel ongeduld. Nu echter voelde zij op den klaren winterdag, ondanks de koude, toch iets onverklaarbaars. Kwam het van de kortere schaduwen der zon, blies het haar in het gezicht koesterend in weerwil van den Noordenwind?

Maar er was toch een ver, ver voorgevoel van de komende lente, het deed haar bloed sneller jagen, het steeg haar in harmonieën naar het hoofd; hoe heerlijk! Had zij nu maar een piano, een viool. Wat zij dan haar hart zou kunnen verlichten, en het liefst hier in het bosch, waar niemand haar hoorde dan de vogeltjes die voor haar voeten sprongen, nog huiverend van de kou, maar toch met iets herlevends, als voelden zij ook dat de grimmige winter ten einde liep.

Zij zag er aardig uit in haar kort jaquetje van krulwol, nog een koopsel uit Amsterdam, van Moeke; het bontmutsje op de kroesende haren, de oogen schitterend van levenslust en nog iets meer - de bezieling, die dichters maakt en kunstenaars, die meesterstukken schept.

Eindelijk werd het haar te machtig en zij begon te zingen; zij had een goede stem, maar daar lag haar talent niet. Nu was zij met dit natuurlijk instrument tevreden en zij zong zooals de vogels zingen, zonder woorden, zonder bedoeling, niets als klanken vol melodie, fantastisch alsof zij haar viool onder haar handen had.

En terwijl zij zong dacht zij aan Max, aan haar wandelingen met hem door het Vondelpark. Als hij hier naast haar liep, wat zou hij haar bewonderen; ja, hij zag hoog tegen haar op reeds toen zij nog een huismusch was en niet beter wist, nu was zij een colibri, een bloemvogeltje in een verguld kooitje, drinkend uit een kristallen bakje, maar toch gevangen, zou hij zeggen.

Wat zou hij boos zijn, als hij wist hoe haar kunst met geweld onderdrukt werd; zou hij niet raden:

‘Werp alles weg, al dat klatergoud, koop het eene noodige....’

Maar wat kon zij beginnen! Haar harde jeugd onder de strenge hand van haar stiefmoeder had haar practisch gesteund. Hoe haar toekomst zou zijn wist zij niet; zij vertrouwde op haar vader, hij had haar beloofd dat alles tot zijn recht zou komen, mits zij het zich waardig maakte en zij haar plicht deed, elken dag wachtend of nu eindelijk niet het mooie, het lang verwachte en toch onverwachte in haar leven zou komen.

En zij zong steeds luider, steeds met meer vuur en met meer ziel, zij trilde en joedelde haar hoogste lied. Eensklaps zweeg zij verschrikt stil: een groote jachthond sprong uit het kreupelhout op haar aan en onwillekeurig ging zij een stap achteruit.

Een fluitje klonk door het bosch, takken en bladeren kraakten, de hond wipte weer weg, zij hoorde een sussend ‘ksst, Hector’ en toen stond - zij wist zelf niet hoe hij daar kwam - een jager voor haar.

Een slank man in grijs pak met groene opslagen, een weitasch om, grijs en groen schotsche kousen, geweer op schouder.

‘Is u het boschvogeltje, dat alle andere vogels doet zwijgen?’ vroeg hij, en een vriendelijke lach maakte zijn mooi besneden, gebruind gezicht, dat anders somber stond, aangenaam en helder.

‘Bedoelt u of ik het ben, die daar zong?’ antwoordde Vera. ‘Ja, maar ik wist niet dat iemand behalve de hazen en konijnen mij beluisterden.’

‘O, maar u begrijpt, dat ik alleen er meer aan heb dan zij allen bij elkander.’

Zij haalde haar schouders op.

‘'t Is me wat moois zoo'n zingen!’

‘Boschzang, maar een en al muziek.’

Haar oogen tintelden van blijde verrassing.

‘Hoort u dat? Kan men dat hooren?’

‘Wat bedoelt u?’

‘Wel, ik zelf ben één en al muziek, het zit mij hier,’ zij drukte de hand op het voorhoofd, op het hart, overal, ‘ik moet het uiten, al is het dan ook niet op mijn gewone manier, op mijn lievelingsinstrument.’

‘En dat is, mag ik vragen?’

‘De viool!’

‘Niet alledaagsch voor een dame. U is zeker logée op het Huis.’

‘Ja, eeuwige logée, ik ben de nieuwe secretaris!’

En zij lachte kinderlijk om den deftigen titel.

‘Het secretarisje wel, en muziek is daar verbannen, niet waar?’

‘Weet u dat ook reeds?’

‘Wie zou dat niet weten? Freule Richmonda is beroemd genoeg om er alom bekende eigenaardigheden op na te mogen houden.’

(Wordt vervolgd.)