De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

[p. 353]

De ‘Inséparables’.
Oorspronkelijke novelle
door Nebb.
(Vervolg van blz. 347.)

Het was laat in den namiddag, maar de lucht was helder, helderder dan gewoonlijk. Zij bezat reeds die doorschijnende, electrische tint, welke aan een naderenden herfst doet denken. Van enkele kastanjeboomen en jasminheesters vielen reeds eenige gele bladeren ritselend neder. Het geheele huis had een somber voorkomen, veroorzaakt door

een boeren-huisgezin, allen scherpschutters te johannesburg.

de neerhangende gordijnen en de gesloten jaloezieën, welke nog van de afwezigheid der bewoners getuigden.

Toen Eva haar brief geëindigd, het adres geschreven en vervolgens een bouquet van de heerlijkste rozen bewonderd had, haar even te voren door den tuinman voor hare moeder gebracht, werd hare aandacht afgeleid naar een, met een paar flinke paarden bespannen huurrijtuig, dat, uit de stad komende, kort daarna het groote hek van ‘Frederiksheuvel’ binnenreed. Een hooge blos overtoog Eva's gelaat en 't volgend oogenblik was zij het rijtuig reeds genaderd, zonder dat zij den tijd had, zichzelve daarvan eenige rekenschap te geven.

Welk eene verkwikking voor den zwaarmoedig gestemde, wanneer het ‘welkom’ als een stroom uit lieve oogen straalt en een oogenblik later door den mond wordt uitgesproken.

‘U hier! Mijnheer Frederik? Welkom! Welkom! dat zal een groote verrassing zijn.’

‘Dat is ook het doel mijner komst, juffrouw Langhorst. Daarbij komt dat ik in al dien tijd geen brief heb gelezen, daar ik voortdurend ambulant ben geweest, zoodat mijn verlangen naar Woudzicht hoe langer hoe grooter werd. Johan, het rijtuig is betaald, geef den koetsier te eten en te drinken en zorg vooral dat die platte kist zoo voorzichtig mogelijk in huis wordt gebracht. En nu,’ vervolgde Frederik, zich weder tot Eva wendende, met wie hij vervolgens langzaam het prieel genaderd was, ‘verzeker mij nu, juffrouw Langhorst, dat allen op Woudzicht weder hersteld en zoo gezond zijn als u, dan ben ik tevreden.’

‘U ontvingt dus geen brieven en weet niets van alles?’ sprak Eva angstig, terwijl ze met haastige beweging de fotografie verborg, welke nog steeds op tafel lag. Hoe gevoelde zij plotseling, welke moeilijke taak haar hier werd opgelegd, maar een

[p. 354]

blik op Frederiks gelaat, waarin opeens de grootste angst te lezen stond, deed haar kracht behouden en zich sterk gevoelen, hem langzamerhand alles mede te deelen, wat er sedert zijn vertrek op Woudzicht was voorgevallen.

Nog geruimen tijd nadat Frederik het noodlottig nieuws had aangehoord, 'tgeen hem door Eva zoo geleidelijk mogelijk in een lang verhaal was medegedeeld, opdat de schok hem niet te plotseling zou treffen, zat deze met het hoofd voorovergebogen, steunende op den rechterarm, welke op de tafel rustte. Zijn mannelijk schoon gelaat, door de zon gebruind, weerkaatste de zielesmart, die hem opnieuw had getroffen, en geruimen tijd zaten beiden ter neêr zonder een enkel woord te spreken.

Nadat Eva eindelijk voor een koelen dronk en eenige verfrissching had gezorgd en Frederik zich op die wijze eenigszins hersteld had, hervatten zij weder langzamerhand het gesprek, dat echter onwillekeurig steeds terugkeerde op het overlijden der arme Agnes en den ongelukkigen, hulpbehoevenden toestand van tante Ursula. Zoo ging Eva er nu ook langzamerhand toe over, om Frederik mede te deelen hoe zij het plan had opgevat, om van de laatste rustplaats der lieve Agnes een fotografie te doen vervaardigen, welke zij den volgenden morgen aan juffrouw Ursula ter gelegenheid van haar verjaardag wilde doen toekomen. En toen zij bemerkte dat het bezichtigen van het portret den geschokten man werkelijk eenige, ofschoon weemoedige afleiding bracht, vervolgde zij na eenig aarzelen: ‘Behalve al deze droeve berichten is er toch ook nog een goed nieuws voor u, dat ik met opzet tot nu toe verzweeg, om aan die groote verwonding, u tegen mijn wil veroorzaakt, eenige verzachting te bieden.’

‘Een blijde tijding na zooveel leed, nu, ik ben daarmede in den laatsten tijd niet verwend geworden. Mag ik eens raden, juffrouw Langhorst?’

‘O ja! Zeker!’ antwoordde Eva, zonder hare oogen op te slaan.

‘Mevrouw uwe moeder is weder geheel hersteld?’

‘Neen, God gave dat 't zoo ware.’

‘Uwe lessen zijn zeer toegenomen?’

‘Juist geraden, maar 't is niet wat ik bedoel. Het verblijdend bericht is van grooter beteekenis. Wacht, ik zal 't u opschrijven,’ vervolgde Eva, die met haastige hand eenige woorden op de nog voor haar liggende gescheurde enveloppe schreef en deze daarna Frederik overhandigde, tegelijk hare oogen opslaande, welke zij nu strak op zijn gelaat gevestigd hield, als wilde ze haar blik doen doordringen tot op den bodem zijner ziel.

Frederik las: ‘Ik heb uw broeder mijn hand geschonken,’ maar deze enkele woorden waren voldoende geweest, om zijne oogen voor een oogenblik te doen sluiten en hem een gesmoorden snik te doen uitbrengen, waarna zich zijne lippen vast op elkander drukten.

Dit alles, hoewel 't werk eener seconde, was echter aan Eva's blik niet ontgaan - en toch bezat zij nog geene zekerheid en wist zij nog niet wat zij weten wilde, want reeds 't volgende oogenblik had Frederik zich geheel hersteld, streek het couvert weder glad, dat even te voren door zijn gebalde vuist was verkreukeld, en sprak hij met vaste stem: ‘Ja, wel is dat bericht van groote beteekenis; welk een vreugde, welk een groot geluk voor dien besten broeder. Ge zult mij dus een liefhebbende zuster zijn, Eva? Beloof mij, zuster, dat ge Gerard gelukkig maken zult, en wees verzekerd dat uw beider geluk het mijne is.’

Eva legde daarna haar hand in de haar aangebodene en sprak, terwijl hunne blikken elkander ontmoetten: ‘Ik beloof 't u, zijn geluk zal mij steeds voor oogen staan.’

Wat zij ook aanwendde om Frederiks gemoedstoestand op diens gelaat te mogen lezen, alles tevergeefs; uit dat gelaat sprak alleen wilskracht, energie en vastberadenheid; en toen zij eenige oogenblikken later van hem afscheid had genomen, droeg zij de overtuiging met zich, dat tante Ursula juist had geoordeeld, toen zij zeide: ‘Frederik! 't is om te lachen, die denkt er niet aan zich een levensgezellin te kiezen, kind! Ban die gedachten voor altijd uit uw hoofd;’

Frederik had op zich genomen, Eva's brief met de begeleidende fotografie den volgenden morgen persoonlijk aan de jarige te brengen, daar Eva niet voor den namiddag buiten kon zijn, en toen hij nu eindelijk zijne kamer in het ouderlijk huis had bereikt en zich alleen wist, geheel alleen, toen wierp hij zich in zijn zetel en verborg zijn gelaat met beide handen.

Smart wreekt zich op onzen moed door grooter te worden.

‘Zij was het licht van mijn leven,’ sprak hij halfluid, als vreesde hij dat zijn geheim ook hier nog niet veilig was. Zijne handen vouwen zich onwillekeurig en nu, als hij nog niet tegenover zijn broeder staat, dringen twee groote tranen naar buiten, tranen die niet nedervallen, die de wimpers niet verlaten. Hij die ze geweend heeft kent deze tranen. Alles wat hij sedert maanden doorstreden en geleden had, en wat op dit uur met tienvoudig geweld op hem indrong, gaf zich nu lucht in den eenen vertwijfelenden uitroep: ‘God! hoe zal ik dit leven verdragen!’ Maar zie, ook 't volgende oogenblik valt zijn oog op Gerards portret aan den wand, en als hij 't onwillekeurig genaderd is, drukt hij de lippen op het beeld en blijft het met een glimlach op 't gelaat aanschouwen.

Het is een eigenaardig iets bij vele menschen; zij kunnen iemand kommer en ellende bezorgen, kunnen iemand leed doen tot in den grond van zijn hart en toch blijft men hun meer liefde toedragen, dan de braafsten en besten, die ons nimmer een treurig uur berokkenden.

De verjaardag van tante Ursula was de gelukkigste welke sedert jaren door haar werd beleefd, niettegenstaande het groot verlies, onlangs geleden, en den ongelukkigen toestand waarin zij zelve verkeerde. Die dag bracht haar verschillende verrassingen, waarvan de laatste al de overige huisgenooten tranen van vreugde wist te ontlokken en hun dien dag een ware feestdag deed zijn, welke nimmer uit hunne herinnering zou worden gewischt. De reeks der verrassingen werd geopend met Frederiks komst. Hij had zijn broeder reeds vroeg overvallen, terwijl deze nog druk bezig was tante's stoel met bloemen en groen te versieren en een paar monsterbouquetten in de daarvoor bestemde vazen te plaatsen. Vóór er een half uur verloopen was, had Frederik zich ten volle overtuigd, met welk een innige liefde zijn broeder de lieve Eva vereerde, en alleen daardoor behield hij de wilskracht zijn geheim te bewaren en voor zijn hartelijk geliefden broeder dezelfde Fredi te zijn.

Er was in de tuinkamer (Frederiks werkkamer) nog zooveel te schikken geweest, dat de broeders nauwelijks met alles gereed waren, toen tante Ursula, in haar wagentje gezeten, door juffrouw Daniels werd binnengebracht, en vóór er een uur verstreken was, had de jarige met haar neef Frederik volkomen vrede gesloten, ten gevolge van de haar door hem bereide verrassing, welke zelfs voor alle overigen geheim gehouden was.

't Scheen, alsof Frederik had geweten, dat Agnes den verjaardag harer tante niet meer beleven zou. Tegenover tante's stoel toch was boven Frederiks schrijftafel het levensgroot portret van. Agnes aangebracht, door een beroemd Belgisch schilder naar een klein, sprekend gelijkend portretje, in olieverf vervaardigd. Frederik was zelf meermalen bij de bewerking tegenwoordig geweest om nog enkele details nauwkeurig aan te geven, ten gevolge waarvan het doek dan ook die volkomenheid had bereikt, dat het scheen alsof het engelenkopje op liet punt was zijn frissche lippen te openen, om de jarige tante een luiden morgengroet toe te roepen. En toen nu tante vernam aan wien deze verrassing te danken was, had zij ook op hetzelfde oogenblik hare armen om Frederiks hals geslagen en hem gezoend, alsof hij haar

[p. 355]

tweede lieveling, haar tweede Gerard geworden was. En toen haar nu eenige oogenblikken later de fotografie van Agnes' graf met den daarbij behoorenden brief door Frederik was overhandigd, en zij reeds voor de derde maal had gelezen, dat de laatste rustplaats van haar lieve Agnes, zooals 't bijgaand beeld haar aanwees, geheel en al door Giles was aangebracht en in orde gehouden, dat hij de man was, die uit eigen gespaard geld het dierbaar graf op het kerkhof te E. dus had doen sieren, toen vond de trotsche vrouw geen woorden om aan hare hevige gemoedsbeweging lucht te geven en vulden zich hare oogen met tranen, de eerste tranen die zij sedert den dood harer Agnes geschreid had. Welk een strijd het haar kostte, was haar aan te zien, maar toch behaalde zij de overwinning op zichzelve, toen zij eenige oogenblikken later den wensch te kennen gaf, dat men Giles bij haar zou brengen en haar vervolgens met dezen alleen laten zou. En toen Giles kort daarna met opgeheven hoofd en vasten tred de kamer binnenkwam, terwijl alle overige aanwezigen zich verwijderden, viel hij met een luiden kreet van: ‘my peerless brown eyed darling!’ voor het portret op de knieën neder en barstte in luid snikken los. Wat er verder tusschen tante Ursula en hem werd gesproken, bleef alleen hun beiden bekend, doch toen een half uur later de deur geopend en tante voor de eerste maal door Giles naar buiten gereden werd, had zij haar trots en hij, in haar oog, zijne zwartheid voor altijd achtergelaten binnen dezelfde muren, welke eenmaal de woorden hadden weerkaatst: ‘ga uit mijn oogen, leelijk, zwart monster.’

Dat er dien dag dus veel reden bestond om dankbaar, gelukkig en tevreden te zijn, niemand gevoelde dit meer dan tante Ursula, die dan ook alles aanwendde om allen rondom haar zooveel mogelijk goed te zijn. Ook Eva, aan haar belofte trouw, verscheen in den namiddag en Frederik deelde zóózeer in het geluk der jongverloofden, dat ook hij zelfs vroolijker werd, dan men hem in geruimen tijd had gekend, zoodat Eva, ware zij nog niet volkomen overtuigd geweest, toch dezen avond de zekerheid had verkregen, dat juffrouw Ursula waarheid gesproken had. Het was een droom geweest, een korte droom! Frederik dacht nog slechts aan haar, zooals men zich een goeden vriend herinnert; ach! zeker met geene andere gewaarwordingen, en het allerminst met gevoelens, zooals aan Eva's hart knaagden en het bijna verteerden.

Voorzeker, de afstand van liefde tot vriendschap is oneindig moeilijker af te leggen dan den omgekeerden weg.

Nog laat in den avond zaten beide broeders op de veranda vertrouwelijk over velerlei te praten, waartoe de drukke dag hen nog niet in de gelegenheid had gesteld, en toen zij eindelijk opstonden om zich naar hunne slaapvertrekken te begeven, vervolgde Gerard: ‘Dus zooals gezegd, Fredi, in dit geval komt vaders verzoek geheel te vervallen en trouwen wij nog vóór den winter. Tante en mijn schoonmoeder gaan samenwonen en gij behoudt uwe kamers bij ons in het ouderlijke huis; - neen broeder, ik wil van geen bezwaren weten, gij behoudt uwe kamers en wij zullen u dubbel goed verplegen, na de moeilijke dagen die ge in den laatsten tijd doorleefd hebt.’

‘Vooreerst zal ik daaraan toch niet kunnen denken, Gerard, werkelijk niet. Een groot gedeelte van den winter moet ik nog te Antwerpen doorbrengen, daar de notaris in den boedel van mijn armen vriend mijne tegenwoordigheid daar noodig oordeelt.’

‘Nu, later dan, Fredi!’

‘Later, later, ik heb u reeds zoo vaak gezegd, Gerard, dat ik nooit plannen voor de toekomst maak. Maar vergun mij nog een vraag, voordat wij ons ter ruste begeven. Dat ge Eva liefhebt, dat ge haar aanbidt uit den grond van uw hart, zie, daarvan heb ik mij heden kunnen overtuigen, maar broeder, duid het mij niet ten kwade als ik u vraag, of ge wederkeerig van hare liefde voor u verzekerd zijt? Zij komt mij geheel veranderd voor, veel ernstiger dan ik haar ooit heb aangetroffen, en zie, beste Gerard, 't zou mij niet mogelijk zijn u ongelukkig te zien. Mijne liefde voor u zit zóó vastgeworteld in mijn hart, dat ze een deel van mijn ik geworden is en derhalve uw ongeluk het mijne zou zijn.’

‘Ik weet dat, Fredi, maar stel u gerust. Eva ziet op tegen den tijd, dat ze haar zwakke moeder, die ze zoo zorgzaam verpleegt, zal moeten verlaten, vandaar misschien dat ze u veranderd voorkomt.’

‘Zou ze dus zeker gelukkig zijn?’

‘Wees volkomen gerust daaromtrent. Jonge meisjes zijn zonder twijfel in huwelijksaangelegenheden veel verstandiger en nadenkender dan jonge - ja zelfs oudere mannen, zooals over 't algemeen de vrouw, zoolang zij onverdorven is, in de meeste gevallen alles zeer verstandig en practisch weet aan te zien en zoo noodig ook weet aan te pakken. Maar 't is toch ook zeer natuurlijk, Fredi, dat de vrouw de huwelijksvraag met meer overweging behandelt dan de man, want deze vraag is voor haar de eenige levensvraag, de eenige groote worp, door welks gelukken of mislukken haar lot, en wel meestal voor altijd, beslist wordt. Op het lot van den man daarentegen kunnen nog buitendien zoovele andere problemen invloed hebben. Verlaat er u op, Fredi, dat Eva mij haar hand niet geschonken had, wanneer ik haar hart niet reeds had bezeten. En wat mijzelf betreft. O! ge zult eens zien hoe gelukkig ik haar maken zal, hoe ik haar op mijne handen zal dragen, zij, die mijn engel, mijn lief, mijn leven, mijn alles is.’

‘Reik mij de hand; nu ben ik gerust, Gerard. Onthoud echter dat man en vrouw elkander op aarde het hoogste geluk kunnen zijn en geven, of de verschrikkelijkste ellende kunnen berokkenen. En nu rust wel, tot morgen!’

‘Adieu, Fredi! Philosoof, ha! ha! ha! ik leg morgen den geheelen dag beslag op u en laat u de nieuwe villa zien; ze staat reeds onder dak. Eva legde den eersten steen. En dan de vijverwerken. O, broeder, ge zult er verbaasd overstaan. Adieu! la bonne nuit.’

Voordat Frederik zich te bed begaf, om zijn geschokt en overspannen gemoed, zoo mogelijk, eenige rust te gunnen, waaraan het zoozeer behoefte had, zat hij voor zijn schrijftafel neer en schreef met vaste hand in zijn dagboek: ‘Eva! ik heb u lief, ik heb u lief met alle macht die in mij is, met al het goede en slechte wat op den bodem mijner ziel verborgen ligt, daar geen offer dat ik brengen, geen zonde die ik zou kunnen begaan, mij te groot toeschijnt u te bezitten, u toe te behooren voor leven en dood... Met dezen stond echter wisch ik alles uit, wat aan verlangen, teederheid en hoop voor u in mijn binnenste bestaan heeft.’

Welk een smart! om ons gelukkige tijden in uren van ellende te herinneren.

Het leven is wreed! Zie waar ge wilt. Onverbiddelijk, de een na de ander, leiden de gebeurtenissen den mensch daarheen, waar zij hem willen hebben, en wanneer hij gebroken en machteloos nederligt, dan komt ‘de wereld’ en zegt schouderophalend: ‘'t is zijn eigen schuld’. Vanwaar echter de omstandigheden hun oorsprong hadden, die hem zijn noodlot deden tegemoet gaan, dáárnaar vraagt niemand. De arme bezweek en dàt is immers genoeg.

Twee jaren waren daar heengesneld. Zij hadden veel uitgewischt en begraven, veel veranderd, en zooals zoo vaak in het leven, was ook hier de werkelijkheid een geheel anderen weg gegaan dan de hoop en verwachtingen der menschen.

(Wordt vervolgd.)