De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

[p. 345]

De ‘Inséparables’.
Oorspronkelijke novelle
door Nebb.
(Vervolg van blz. 339.)

De laatste dagen van spanning, tusschen hoop en vrees doorleefd, hadden den toestand van tante Ursula niet doen verbeteren. Een volslagen verlamming in beide beenen

studie. Naar een schilderij van Aman Jean in het Luxembourg.

maakte, dat zij niet anders dan in een rolwagentje kon worden vervoerd, waarin de arme vrouw zooveel mogelijk den geheelen dag in het dennenwoud doorbracht, in de hoop dat de versterkende lucht daar nog eenige herstelling brengen mocht. Er werd nu besloten dat juffrouw Daniels voorloopig de hulpbehoevende vrouw zou blijven gezelschap houden en ook Eva Langhorst kwam meermalen de ongelukkige bezoeken, om haar nu wederkeerig zooveel mogelijk behulpzaam te zijn en zoodoende aan juffrouw Ursula een gedeelte te vergoeden van 'tgeen deze voor haar moeder deed. Gelukkig voor Gerard was deze nu opeens in drukke bezigheden geraakt, zoodat hij weinig tijd had om zijne gedachten den vrijen loop te laten, doch die moest verdeelen tusschen de werken op ‘Klein Woudzicht’ en den herbouw der verwoeste villa, welke laatste hij geheel naar dezelfde teekening en grootte had aanbesteed. De goede Giles was hem zooveel mogelijk behulpzaam, vooral in het dagelijks afrijden zijner paarden, 'tgeen den trouwen neger, na de jongste moeilijke dagen, een gezonde, afleidende bezigheid was.

Sedert het oogenblik dat Giles de lieve Agnes aan hare tante wedergaf, had deze laatste hem nog geen enkel woord van dank toegesproken en haar karakter derhalve ook nu niet verloochend. Alleen had zij, toen dit onderwerp toevallig ter sprake kwam, aan Gerard medegedeeld, dat zij meende, toch op deze of gene wijze aan Giles eene belooning te moeten doen toekomen, waarmede zij juffrouw Daniels wilde belasten. Gerard, die zich bij deze gelegenheid had laten ontvallen, of 't niet beter was, dat tante zulks persoonlijk zou doen, had daarop van haar ten antwoord gekregen: ‘Ik? Neen, ik denk er niet aan. Hoe kan ik weten wat zulk een slaaf het liefste als belooning zou ontvangen, en of hier dus geld, een geschenk of iets anders 't beste aan het doel beantwoorden zal. Juffrouw Daniels, die zelf uit minderen stand is, kan daarover het beste oordeelen en zal dat dus uitstekend weten te behandelen.’ En zoo was het dan ook eenige dagen later geschied, maar Giles had ten eenenmale elke belooning van de hand gewezen en niet onduidelijk te kennen gegeven, hoe hij liever gewenscht had met zijn kostbaren last in de vlammen te zijn omgekomen, dan voor zijne zoogenaamde heldendaad een geschenk, van wien dan ook, te moeten aannemen.

[p. 346]

't Was een warme namiddag. Eva Langhorst had hare moeder in het donkere, koele slaapvertrek geleid, 'tgeen zij elken middag na het eten deed, om de zwakke vrouw daar een paar uren rustig te doen doorbrengen, en was vervolgens zeer langzaam, met een boek onder den arm, naar den berg gewandeld. Zij, die gewoonlijk geen grooter genoegen kende, dan na volbrachten arbeid in de schoone natuur rond te dwalen, genietende van de duizenden afwisselingen die Flora haar bood, daarbij niets onopgemerkt latende, zat daar nu ter neer, zonder hare naaste omgeving eenige aandacht te schenken. Zelfs de zwaluwen en bont gekleurde vlinders, die haar nu en dan rakelings voorbijzweefden, werden door haar onopgemerkt gelaten, en hare groote oogen bleven strak op een brief gericht, welke zij even te voren uit het boek had genomen, dat nu naast haar op de bank neerlag. Voordat het couvert door haar werd verbroken, draaide de brief, machinaal bewogen, eenige malen tusschen hare vingers rond, als scheen Eva volstrekt niet nieuwsgierig, te weten wat de inhoud behelsde. Na een gesprek, den vorigen dag met juffrouw Ursula gevoerd, had zij dezen brief van Gerard wel verwacht en verraste haar de inhoud dan ook niet het minst, toen zij dien eenige oogenblikken later had gelezen.

Hij, die eenmaal een strijd heeft doorstreden, waarbij zich alle zielskracht inspant in het worstelen tot een wordend besluit, kent ook die zoete en weemoedige herinneringen, welke opeens baan breken en dáár zijn, zonder eenig uiterlijk verband of eenige aanleiding, doch met een kracht waaraan geen weerstand valt te bieden.

Ook zulke herinneringen ondervond Eva op dit oogenblik. Duizenden voorvallen, van haar vroegste kindsheid tot op dezen dag, rezen voor haar geest op, doch allen, zelfs de liefste herinneringen, werden met geweld verdrongen, om plaats te maken voor de ééne overweldigende gedachte, den sukkelenden toestand harer dierbare moeder, welke een gevolg van financieele zorgen was. Sedert den dood van haar vader, dien zij zich nauwelijks meer herinneren kon, was hare lieve moeder diep gebukt gegaan onder de zware verplichting die haar echtgenoot haar bij zijn overlijden had opgelegd. 't Is waar, wettelijk was zij niet verplicht geweest, de groote schuld die haar man had nagelaten aan de rechthebbenden te voldoen, doch uit een moreel oogpunt beschouwd, oordeelde de ongelukkige vrouw het zich ten plicht, ten koste van de grootste opofferingen, te trachten, langzamerhand deze voor haar zoo groote sommen af te betalen. En nu... deze brief, dien Eva reeds weder in het couvert had gesloten, gaf haar het middel aan de hand, haar moeder voor altijd van dien drukkenden last te bevrijden en daardoor misschien hare laatste levensjaren gelukkig te doen worden.

Maar zie, als Eva den brief wegbergt in het door haar opgenomen boek, valt haar blik op twee gedroogde camelia's, tusschen dat boek verscholen, en ook op 'tzelfde oogenblik ziet zij in hare gedachten de hand, welke haar op deze zelfde plaats die bloemen geschonken had.

Maar juffrouw Ursula dan! Had deze niet gisteren tot haar gesproken: ‘Eva! ik hoop toch niet dat ge voor Frederik eenige genegenheid hebt opgevat. Kind, ban die gedachten voor altijd uit uw hoofd. Frederik! 't is om te lachen. Neen! die denkt er niet aan, zich een levensgezellin te kiezen, al is hij ook reeds honderden malen verliefd geweest.’

Maar was zij in staat om Gerard gelukkig te maken, om voor hem te zijn, wat haar plicht als gade haar opleggen zou? Had zij nog niet onlangs gelezen, dat de meeste huwelijken alleen daardoor ongelukkig worden, omdat de oogen en lippen der vrouw den glimlach verleeren, welke de mismoedige rimpels, door den levensstrijd op 's mans voorhoofd gegroefd, weet weg te wisschen? Zou zij werkelijk de kostbare gave bezitten, behaaglijk welgevallen om zich te verspreiden in haar huiselijken kring, en met Gerard het korte leven schoon en lief te doen worden, hem dezelfde liefde toe te dragen als die, waarmede hij haar aanbad? Want dat deed hij; ja, zij was er van overtuigd hoe dierbaar zij hem was.

‘Wie kan mij raden? Wie zal mij troosten? Moeder! Ja! mijn lieve moeder! wier bijzijn, in den vollen zin des woords, mijn leven is. Zij, die van haar armen mijn wieg en van haar boezem mijn peluw maakte, die mij 's avonds met haar liederen in slaap zong en mij 's morgens met hare omhelzingen weer wakker kuste, aan haar om raad gevraagd!’ En toen Eva tot dit besluit was gekomen, nam zij ook terstond den terugtocht aan, met die ééne gedachte bezield, om zoo 't haar maar eenigszins mogelijk was, hare dierbare moeder van dien schuldenlast te bevrijden.

Mevrouw Langhorst maakte bij zichzelve de opmerking, dat haar dochter ditmaal langer uitbleef dan gewoonlijk. Zij had de thee reeds lang gezet, den kleinen goudgelen zanger zijn dagelijksch klontje suiker toegediend en bereids weder in haar ziekestoel vóór het geopend venster plaats genomen. Lichamelijke zwakte, maar ook energie en vaste wilskracht waren op dat gelaat te lezen, 'twelk, in zooveel oudere trekken, sprekend op dat harer dochter geleek. Juist was het eerste kopje thee ingeschonken en het onafscheidelijk breiwerk weer door haar opgevat, toen Eva de kamer binnentrad en als altijd haar moeder een zoen gaf.

‘Wat deert u, Eva, ge zijt geheel van streek,’ sprak mevrouw Langhorst, den haar toegestoken brief aannemende.

‘Gerard heeft om mijn hand gevraagd,’ antwoordde Eva kort, met vaste stem, hoed en mantel afleggende, waarbij zij echter haar blik onafgewend op haar moeder gericht hield.

‘Gerard?... Om uw hand?’.... De zwakke vrouw zonk in haar kussens terug, richtte zich met moeite weder op, zocht een gemakkelijker houding aan te nemen en overstelpte daarna haar dochter met allerlei vragen.

Eva trad naar hare moeder toe, omarmde haar en beproefde tevergeefs hare tranen te bedwingen Maar terwijl zij op deze wijze aan haar overspannen gemoed lucht gaf, bevreemdde het haar dat haar moeder tot nu toe haar eigen meening verzwegen had. Zij trok derhalve haar hoofd terug, droogde ongemerkt de lange wimpers en sprak, terwijl ze enkele weerbarstige haren aan de slapen gladstreek:

‘Nu moedertje, wat zegt ge er van, verheugt 't u niet?’

‘Mij? Ja zéér! Eindelijk vrij dan van die zorgen,’ riep ze zuchtend uit, ‘maar....’ doch zij sprak niet verder.

‘Maar?’ herhaalde Eva, terwijl haar engelenziel een glimlach op het schoone gelaat weerkaatste.

‘Ja! Maar kind, hebt ge Gerard lief?’

‘Ik weet het niet!’ snikte het jonge meisje, wie het steeds benauwder om het hart werd.

‘Ge weet het niet, Eva?’

De aangesprokene schudde het hoofd, zonder de oogen op te slaan.

‘Is het niet het ware, wanneer men het niet recht weet, moeder?’ bracht zij nu aarzelend uit.

‘Ge moet met uw hart te rade gaan, kind. Klopt u het hart, wanneer ge u denkt dat hij tegenover u staat en u in zijne armen sluit? Maakt dat u gelukkig?’

‘Ik weet het niet, mama, ik geloof echter dat het mij gelukkig zou kunnen maken, dat hij, die zooveel verlangt, die zulke groote eischen doet en doen kan, juist mij.....’

‘Och mijn kind! Niets in de geheele wereld vordert zooveel ondervinding, verstandige overweging, niets zulke voorname eigenschappen als het huwelijk, en toch betreden vele menschen dezen heiligen tempel met zulke lichtzinnige schreden, alsof zij een koffiehuis binnengaan. Ik wil u eene vraag doen, lieve Eva. Wanneer deze brief tot onderschrift den naam Frederik droeg, zou uw hart dan anders kloppen dan nu?’

Eva's gelaat helderde geheel op en hare oogen schitterden.

Was er eenig antwoord noodig?

‘Zie Eva, wanneer ge bij Gerards aanzoek zóó gestemd

[p. 347]

waart geweest, dan zou dat de ware liefde geweest zijn. Kind, ik wil u niet raden, ik wil u niet overhalen ja of neen te zeggen, ge moet zelve beslissen. Ge weet 't zeer goed, of ge met Gerard gelukkig worden zult, geloof mij, zeker! En Eva, wanneer gij gevoelt, dat ge hem niet kunt liefhebben, zooals een getrouwde huisvrouw haar man aanbidden moet, zeg dan liever neen, bepaald neen, hoezeer men u ook tracht te overreden. O! het kan mij zoo leed doen, dat zoovele, overigens goed overwogen huwelijken ongelukkig worden, alleen omdat de jonge vrouwen, niet uit onwil, maar uit onkunde en onbekwaamheid, hunne plichten niet kunnen nakomen, zooals zij moesten en ook zeker gaarne zouden wenschen. Ach, mijn kind! Er zijn velen, die omtrent deze zoo gewichtige vraag in 's menschen leven een geheel andere meening zijn toegedaan; zij spreken van “mariages de raison” en stellen deze ver boven verbindingen, die met het hart worden aangegaan. Gerard is zeer rijk en ik zal niet ontkennen, dat het ons gelukkig zou kunnen maken, wanneer wij van die geldelijke zorgen konden bevrijd worden, maar geloof mij, laat ons liever gaan bedelen, dan rust en vrede tegen rijkdom te verwisselen. Laat u niet door het uiterlijke verblinden. Vraag uw hart en overleg met uw verstand. Wat die beiden u raden, doe dat.... Zijt ge boos op mij?’ besloot zij, toen Eva met een uitdrukking van volslagen besluiteloosheid vóór haar stond.

‘O! hoe zou ik boos op u kunnen zijn, lieve moeder!’ riep Eva. ‘Ik weet immers, dat al uw woorden uit het getrouwste en beste hart komen.’ En nu barstte het uit die diepblauwe oogen onweerstaanbaar los. Hare handen waren in voortdurende beweging en werden nu en dan tegen den zwoegenden boezem gedrukt. Eindelijk liep zij naar het venster, steunde het kloppend hoofd tegen de ruiten en tuurde voor zich uit. De nachtegaal in den tuin van ‘Frederiksheuvel’ zong zijn heerlijk lied en de avondster flikkerde schitterend aan den donkerblauwen hemel.

‘Und war Freude noch so süss -

Ein Wölkchen kommt gezogen -

Und vom geträumde Paradies

Ist jede Spur verflogen.’

‘Ik zal uwe woorden overdenken, moedertje,’ zei Eva zacht, reikte haar de hand, drukte haar een kus op beide oogen en begaf zich met gebogen hoofd naar hare kamer. Daar gekomen, zat zij geruimen tijd met starenden blik voor het geopend venster, zuchtte nu en dan diep, herhaalde eindelijk haar moeders woorden: ‘eindelijk vrij dan van die zorgen’ en overzag daarna alle dingen in haar kamer, die zij liefhad en waaraan haar hart hing. Toen viel zij met een onderdrukten kreet op haar bed neder en verborg snikkend het aangezicht in de kussens.

Een paar weken later bevond Eva zich in den tuin van ‘Frederiksheuvel’ in een priëel, waaruit men het gezicht op den rijksweg had. Behalve een paar boeken, welke zij ter zijde had geschoven, lag een nauwelijks door haar aangevangen brief op het tafeltje waaraan zij gezeten was. Zij scheen niet zeer tot schrijven gestemd te zijn, want de pen, die zij had neergelegd, was reeds geruimen tijd onaangeroerd gelaten, terwijl haar blik onafgewend op eene fotografie gevestigd was, die zij juist scheen te hebben ontvangen, te oordeelen naar de verbroken enveloppe welke naast haar lag. Het was de fotografie van een kindergraf, in cabinetformaat, op artistieke wijze in kleuren bewerkt. Het geheel was zóó lief, zóó stemmig en harmonisch gerangschikt, dat het wel der moeite waard was geweest, daarvan een afbeeldsel te doen vervaardigen. Een kleine steen, van wit marmer, in den vorm van een opengeslagen boek gebeiteld, bedekte alleen het hoofdeinde van het kleine graf. Op de beide openvallende bladen was in eenvoudige, vergulde letters de naam ‘Agnes’ aangebracht, en daaronder las men de data van geboorte en overlijden. Verder was de geheele oppervlakte van het graf begroeid met een klimplant, welke rondom een dicht veld van bonte bladeren vormde, in het vierkant aan de randen afgezet met een dubbele rij van vergeet-mij-nietjes. Aan elk der vier hoeken was een hooge treurroos geplant, welke alle, op het oogenblik dat de afdruk genomen was, in hun schoonsten bloei prijkten, terwijl het geheel tegen schendende handen werd beveiligd door een eenvoudig, zwart ijzeren hek, aan de hoeken met vergulde punten gesierd. Een nog jonge treurwilg, aan het hoofdeinde geplant, boog zijne takken over den steen, als om den naam der ontslapene voor alle ruw geweld te beschermen.

Eva legde nu de fotografie ter zijde, drukte haar zakdoek tegen de oogen, en na een diepen zucht vervolgde zij den reeds begonnen brief.

(Wordt vervolgd.)