De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

Een zichzelf voortstuwende boot.
Met illustratiën.

Er is in de werktuigkunde een axioma, dat geen machine meer arbeid kan verrichten dan waartoe men haar voedsel geeft, en dat een deel der kracht door wrijving wordt ingeboet. Maar het bootje, waarvan wij hier eene beschrijving geven, mag men als een uitzondering op dien regel aanmerken, daar het geen machine heeft, noch door stoom noch door electriciteit noch door menschelijke kracht gedreven wordt, en toch, terwijl men er kalm in zit, uit eigen beweging tegen den wind en de golven ingaat met een snelheid van drie tot vier mijl per uur.

Wonderlijk is wel dat, hoe holler de zee staat, hoe sneller het zich voortbeweegt, wat op zich zelve in tegenspraak is met alle regels der scheepvaartkunde.

Dat komt hieruit voort, dat de boot voortgestuwd wordt door de beweging der golven; in volkomen stil water zou zij volstrekt niet voortgaan; het geheim van hare voortbeweging ligt in een tweetal toestellen, het eene aan den boeg, het andere aan den achtersteven, terzelfde diepte van de kiel; dit zijn, zooals de uitvinder, de heer H. Linden van het Zoölogische Station te Napels, ze noemt, de beide ‘vinnen’. Het zijn reepen gehard staal, die met hunne punten gericht zijn in de tegengestelde richting, die de boot heeft. Aan

[p. 140]

ieder toestel zijn vier van deze staalreepen; ze zijn 50 duim lang en 25 duim breed, en zijn ieder van zeven tanden elk van 2 1/2 duim dik voorzien, die naar de punt een weinig spits toeloopen.

De afmetingen van de Autonaut, zooals de heer Linden zijn

De Autonaut, die tegen wind en golven zichzelf voortstuwt.

vaartuigje eigenaardig genoemd heeft, zijn: lengte 13 voet, breedte 3 voet, diepte 50 cM., terwijl het gewicht 400 pond bedraagt. De twee toestellen met de vinnen wegen omstreeks 80 pond en doen tevens dienst als ballast.

Tot zooverre wat de beschrijving der boot betreft; thans echter rijst de vraag: hoe kunnen de vin-apparaten het vaartuig zonder hulp eener machine voortbewegen. De oplossing hiervan wordt gevonden in het verschijnsel, dat de golven dit toestel in een zekere richting buigen, en dat het door eigen veerkracht terugspringt. Door iederen golfdruk worden de vinnen derhalve op en neer bewogen, en telkens keeren zij weer in de oorspronkelijke houding terug. Het gevolg is, dat zoolang de op- en neerwaartsche beweging aanhoudt, de vinnen werken als die eener visch en het vaartuigje voortdrijven. De heer Linden werd dan ook inderdaad tot zijn uitvinding gebracht door het letten op de beweging der vinnen van een visch en in 't bijzonder bij de dolphijnen, zooals die in de bassins van het Zoölogisch Station te Napels voorkomen.

Eigenaardig is het, dat naarmate de lengte van de boot toeneemt, ook de snelheid vermeerdert, al blijft ook hetzelfde vin-toestel gebruikt. Zoo werden voor een paar jaren de vinnen van de

Een onbemande Autonaut.

Autonaut vastgehecht aan een boot van 24 voet lengte te Triest, en deze boot sleepte twee andere bootjes, ieder van tien voet lengte, en twee passagiers bevattende, ongeveer met een snelheid van vier mijl per uur tegen den wind in, zoodat zij harder liep dan de Autonaut zelve. De eerste illustratie doet ons de Autonaut zien bij tamelijk effen zee, met een snelheid van drie mijl per uur varend.

De practicus zal geneigd zijn te vragen: maar wat is het nut van een boot, die niet meer dan drie of vier mijl per nur loopt, ook al beweegt die zichzelve voort! Wij moeten toegeven dat op dit oogenblik de Autonaut nog niet veel meer is dan een wetenschappelijke curiositeit, maar dat er van des heeren Linden's uitvinding practisch resultaat kan getrokken worden en dat dit ook reeds gedaan is.

De uitwerking van olie op woelig water is een voor de scheepvaart belangrijk verschijnsel, maar het heeft altijd een schaduwzijde; het heeft geen nut, tenzij het schip met den wind meevaart. Indien uit een schip dat tegen den wind inwerkt olie naar buiten wordt geworpen, stroomt deze naar lijwaart en is het effect van nul en geener waarde. Nu is eene eigenaardigheid van de Autonaut, dat zij juist tegen den wind inwerkt, en dat hoe meer golfslag er is, hoe beter zij vordert. Zoo is het idee bij den heer Linden opgekomen, dat de boot bijzonder goed zou kunnen dienen om vóór de visschersvaartuigen uit olie op de golven te werpen, en dat dit zelfde ook zou kunnen geschieden bij reddingsbooten en schepen, die in zware zee voor hun ankers rijden.

Daar echter proeven toonden, dat het best door modellen het practisch nut hiervan aangetoond kon worden, bouwde hij eenige kleine bootjes, gemaakt van een boomstam uit één stuk, ter lengte van 6 voet en voorzag die van een zware looden kiel, zoodat ze zich zelve telkens weer oprichtten. Hij plaatste daarin een apparaat, dat olie verspreidde, en het resultaat was, dat ze met uitnemend succes werkten. Onze derde afbeelding laat zulk een vaartuigje zien, dat olie uitwerpt voor het bootje, dat achteraan komt.

Om de waarde van de golf-motorboot in het licht te stellen, vertelt de heer Linden dat dikwijls, als de zee ruw was, de kracht van verscheiden mannen vereischt werd om de boot tegen te houden. Voortdurend is het eenvoudige mechanisme in beweging en schijnt het vaartuigje als met leven bezield.

Een menigte proeven in de Middellandsche Zee heeft aangetoond, dat de booten zoo kunnen gebouwd worden, dat ze op alle omstandigheden berekend zijn, ook op lokale toestanden; zij zijn daarenboven zoo eenvoudig, dat hun constructie geen moeilijkheden kan opleveren; ieder die iets van de scheepsbouwkunde afweet, kan ze gemakkelijk zelf maken.

Een deugdelijke methode om de booten te sturen is onlangs uitgevonden, n.l. door middel van stijve stuurvlaggen,

[p. 141]

die aan de vinnen worden vastgemaakt, en waardoor de vaartuigjes de richting volgen waarin ze zijn vastgezet. De richting dier vlaggen kan dan worden gewijzigd door een paar stuurtouwtjes, gelijk men bij een gewone roeiboot vindt.

Voorat van de olie-spreiders verwacht men gunstige resultaten, en vallen de proeven, die men op de Noordzee nog neemt, gunstig uit, dan kan verwacht worden dat in die richting de wetenschap nog heel wat kan vorderen.