De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

Gladstone en zijn liefhebberijen.
Met illustratiën.

In het vorig jaar overleed, gelijk bekend is, Engeland's grootste staatsman Gladstone. Door een onwillekeurig verzuim is toen een kort woord omtrent diens leven achterwege gebleven; wij meenen dus thans onzen lezers nog genoegen te kunnen doen met het een en ander omtrent dezen voortreffelijken mensch mede te deelen en hun wat te vertellen omtrent zijn liefhebberijen.

Velen weten als voornaamste eigenaardigheid uit Gladstone's dagelijksch leven, dat boomen omhakken zijn grootste liefhebberij was. Het is waar dat hij dit ruwe werk voor-

[p. 124]

namelijk als gezondheidsmaatregel nog tot in zijn hoogen ouderdom volvoerde, maar in de laatste jaren heeft de grijsaard het toch moeten laten. Den laatsten keer dat hij de bijl gebruikte was drie zomers voor zijn dood, en het werktuig

gladstone.

is door zijn zoon Herbert Gladstone zorgvuldig weggeborgen, met een opschrift, den dag en de plaats vermeldend waarop zij het laatst gebruikt werd.

Behalve deze bijl bezit het kasteel nog een verzameling van tusschen de dertig à veertig bijlen van allerlei soort, lange en korte, dikke en dunne, eenvoudige en sierlijke, nieuwe en afgesletene. Vroeger waren er veel meer, want Gladstone's bewonderaars zonden hem onophoudelijk als bewijzen van hulde allerlei soorten van bijlen, en nu komen andere bewonderaars deze telkens nog als herinneringen aan hem weghalen.

Dan zijn er nog staatsiebijlen, die hem bij verschillende gelegenheden werden vereerd, en waaronder die, welke in 1874 hem werd aangeboden door de werklieden van de Forth Bridge, een eereplaats inneemt. Verder miniatuurbijlen van echt goud en een zilveren potlood in den vorm van een bijl, hem door de prinses van Wales geschonken.

Een andere verzameling op Hawarden, die belangrijk verminderd is door bezoekers, wier geestdrift grooter schijnt dan hun teederheid van geweten, is die der wandelstokken. Men vindt er alle mogelijke stokken, van den Ierschen ‘shillaleh’ tot den kostbaren Malakkarotting; twee van deze stokken met gouden knoppen zijn geschenken van lord Roseberry en lord Aberdeen.

In zijn studeerkamer ligt op een kleine tafel naast een rij hoeden, een zwart zijden hoed met een zwaren rouwband en breede randen, een groote zwavelkleurige hoed, en een half dozijn hoeden van zacht vilt. Hiernaast rust de lievelingstok van den heer Gladstone, een eenvoudige Engelsche eikenhouten stok, dun en sterk, met een recht handvatsel en een eenvoudigen zilveren knop.

Het wandelen was voor den heer Gladstone nog een grooter liefhebberij dan het boomen vellen. Hij kon uren lang loopen en zijn familie had moeite hem bij te houden.

Elken morgen wandelde hij door het park omstreeks een mijl ver naar de kerk om de morgenoefening bij te wonen; in de laatste jaren moest hij deze gewoonte opgeven, maar wandelde ten minste des Zondags haar de kerk, doch ook deze wandeling werd in de laatste jaren vervangen door een rit. De groote oude man hield veel van rijden, maar niet van zelf mennen. Iederen namiddag, bij mooi weer of regen, reed hij precies om drie uur uit; een grappig gezicht was het hem en mevrouw Gladstone te zien zitten onder een belachelijk kleine parasol, terwijl de regen bij stroomen neerviel en niemand er aan zou denken voor pleizier met dit weer uit te gaan.

Paardrijden was ook een groot genot voor den beroemden staatsman; gedurende zijn parlementaire loopbaan zag men hem elken morgen vóór het ontbijt in Rottenrow rijden, en eerst tegen zijn 70e jaar gaf hij deze uitspanning op.

Ook andere takken van sport vielen zeer in zijn smaak: op school was hij liefhebber van voetbal en cricket, en op de academie had hij een groote reputatie als roeier; nog zeer laat in zijn leven was een dag op het water van den Theems doorgebracht een groote uitspanning voor hem na de vermoeienissen van zijn geest.

De zee had hij lief, en hoewel hij geen eigen jacht bezat, bracht hij menige vacantie door op de Middellandsche zee, kruisend op het jacht van een vriend.

Ook in het schieten was hij onvermoeid; patrijzen en fazanten waren zijn lievelingswild. Het geweer dat hij steeds gebruikte, en dat meer dan vijftig jaar geleden eens zijn linkerwijsvinger zoo leelijk kwetste, dat deze geamputeerd moest worden, vertoont men als curiositeit op de kamers van Herbert.

De nieuwerwetsche velocipède werd door Gladstone niet gehaat; zooals men weet was hij uitermate conservatief en zag de nieuwe uitvindingen niet altijd met een goed oog aan.

Hij had niets op met type-writers, en een secretaris hield hij zelfs in zijn drukste dagen er niet op na: zijn correspondentie is meest door hem zelf geschreven of door leden zijner familie.

Van de photographie hield hij ook niet. Zijn portretten doen hem over het algemeen geen recht wedervaren; hij kon niet stilzitten en zich ook niet voegen naar de aanwijzingen van den photograaf.

Van den telephoon had hij bepaald een afschuw; er werd een aangelegd van zijn huis naar de predikantswoning van zijn zoon, maar hij weigerde steeds er gebruik van te maken.

mevrouw gladstone.

[p. 125]

Daarom is het te verwonderen dat de fiets aan zijn veroordeeling ontkwam; hoewel hij zelf nooit waagde er een te bestijgen, zijn bijna alle leden zijner familie wielrijders, en wat het merkwaardigste is, ondanks zijn strikte naleving van den zondag, die hem lawntennis en andere spelen op den Sabbat deden afkeuren, had hij Hawarden-Park, dat des zondags voor gewone toeristen gesloten is, laten openstellen voor fietsen.

Noch voor visschen, noch voor tuinbouw koesterde hij veel belangstelling, hoewel hij groote liefde voor bloemen en

gladstone en zijn gezin.

botanie bezat; ook aan landbouw deed hij weinig, hoewel hij meer dan dertig jaar lang heer was van Hawarden, dat eigenlijk aan zijn oudsten zoon toebehoorde, die het had geërfd van zijn grootvader van moeders zijde, Sir Stephen Glynne. Eens was hij een ijverig verzamelaar van schilderijen en porselein,

gladstone's bibliotheek en de kerk van hawarden.

maar in 1874 werd het grootste gedeelte der verzameling verkocht en nu blijft er niets over dan een prachtige, zeldzame collectie van gesneden ivoor, in twee groote ebbenhouten kasten bewaard; hieronder behoort een fraai stel schaakfiguren, dat hij echter zelden gebruikte, want hoewel hij schaken en whist bewonderde, klaagde hij steeds dat zij te veel aandacht eischten om een uitspanning te mogen heeten.

Zijn lievelingsspel, dat hij bijna elken avond speelde, is - backgammon.

Van muziek was hij een groot minnaar; hoewel hij geen instrument bespeelde, hoorde hij gaarne anderen spelen. Met zijn muzikale stem was het geen wonder dat hij in zijn jeugd een goed zanger was; hij bezat een bijzonder aangename barytonstem; vooral negerliedjes zong hij met veel genoegen en geestdrift.

Merkwaardig is het zeker, dat de ‘groote werker met de hersens’ niet rookte; hij had zelfs tegen tabaksgeur. Werd hij samen zijnde met een lid der koninklijke familie, die zelf rookte, door de etiquette er toe gedwongen, dan wist hij nauwelijks een sigarette of sigaar te hanteeren.

Een afschaffer was hij nooit; gedurende zijn lange redevoeringen proefde hij soms van een geheimzinnig bruin vocht, dat vóór hem stond en de nieuwsgierigheid van zijn gehoor opwekte. Het was een soort van advocaat van sherry met een geklopt ei erdoor.

Dat Gladstone een welsprekend redenaar en een bekwaam schrijver was, weet iedereen, maar hij was ook een degelijk lezer, die in korten tijd veel kon afdoen. Alleen bij lezen en schrijven bediende hij zich van een bril, zoo goed waren zijn oogen nog.

Plaatsen, die hem bevielen, teekende hij aan met strepen en kruisjes, en maakte op losse bladen uittreksels over hetgeen hem het meest had geboeid.

Zijn bibliotheek bevatte meer dan 50000 deelen; de meeste over theologische onderwerpen. Zij worden bewaard in een afzonderlijk gebouw in het dorp Hawarden, waarbij een afzonderlijk huisje gezet is ten behoeve van geestelijken en studenten, die er willen blijven om te studeeren.

Dante, Aristoteles en Augustinus hebben naar men zegt, den meesten invloed uitgeoefend op zijn geest. Volgens het getal zijner aanhalingen schijnen de boeken, handelend over huwelijk en echtscheiding, hem het meest belang te hebben ingeboezemd.

Gladstone sprak ten minste zes talen; van de levende hield hij het meest van Italiaansch, van de doode van Grieksch.

De moderne analyse-romans vielen niet in zijn smaak. Met de Koningin deelt hij haar groote voorliefde tot Walter Scott. De Waverley-romans staan in zijn schatting even hoog boven Thackeray's meesterstukken, als deze het winnen van die van Charles Dickens.