De Huisvriend. Jaargang 1896

[p. 225]

Freiburg in Breisgau.
Met 4 illustratien.

gezicht op het münster.

Een der grootste eigenaardigheden van Freiburg, ‘de parel van Breisgau’, is haar zindelijkheid.

Wie vele Duitsche steden bezocht heeft, zal dit voorrecht der Badensche stad op rechte waarde weten te schatten, maar behalve in haar zindelijkheid, mag Freiburg zich nog in vele andere gunstige eigenschappen verheugen.

Zoo verheffen zich hier de meest moderne scheppingen uit den laatsten tijd naast heerlijke gedenkteekenen uit het verleden; dienzelfden trek vindt men terug bij de bevolking, die vooruitstrevende neigingen op hoogst gelukkige wijze weet te vereenigen aan een standvastige gehechtheid aan wat er goeds is in oude dingen.

Reeds het uitwendige der stad geeft bewijzen van deze Freiburgsche eigenaardigheid, vooral de trotsche Kaiserstrasze, tusschen een menigte nauwe steegjes gelegen. Hier dringt zich alles tezamen, daar verheft het zich op duur geworden grond hoog opgetrokken huis van enkele schreden breedte, naast het ouderwetsche, in behagelijke breedte zich uitstrekkende gebouw; daar ziet men in prachtige winkels de verleidelijkste uitstallingen van Schwarzwalder nijverheid; daar staan huurwagens in lange rijen, dicht daarbij verheft zich de mooie, uit onzen tijd afkomstige fontein, die haar gothische vormen echter dankt aan het begin der 16de eeuw; daar wandelen vol zelfbewustzijn de aan hun stukje geboortegrond zoo gehechte Schwarzwalder boeren rustig voort en staan misschien een paar minuten stil om een stoet vroolijke studenten na te oogen, of de met dreunenden tred uit de naaste kazerne opmarcheerende militairen te volgen.

En al dit gewoel, in den laatsten tijd nog bonter geworden door het verkeer op den grooten Bazeler landweg, beweegt zich door de grijze, uit het begin der 13de eeuw dagteekenende Martinspoort en haar nauwe zijgang.

Wie die poort uitgaat en zich alleen enkele schreden verder begeeft, die heeft een buitengewoon fraai stadsgezicht voor zich: de Fischerau met haar merkwaardige houten gebouwen - een panorama, dat de oudste havenstad waardig zou zijn.

Het meeste leven heerscht in de straten en stegen van Freiburg, zoodra de Groothertog hier verschijnt, en hij komt niet zelden, want de Erfgroothertog houdt hier zijn residentie, in het paleis, dat eenmaal voor den president van de Oostenrijksche ‘Landstände’, Baron von Sickingen, werd gebouwd.

Ook de dicht langs de huizen voortstroomende beekjes geven met hun snel kabbelend water een eigenaardigen stempel aan de stad; men heeft ze wel eens de derde merkwaardigheid der stad genoemd, nadat men aan de Universiteit en het Munster zijn tol van waardeering heeft gebracht.

Het schoonste gedenkteeken uit het verleden, het Munster, is niet alleen in alle onderdeelen een bewonderenswaardig voortbrengsel van den kunstzin en den

de gothische fontein.

[p. 226]

ijver van vele eeuwen, maar het beheerscht ook de heele stad en het landschap daar rondom. Voornamelijk verdienen bewondering de schoone vormen van de bovenste torenpartijen, een geniale schepping der gothiek, waardoor zich de bouwmeester, Hans Balding Grien, vereeuwigde.

Bij de muren van dit reusachtig gebouw verzamelen zich dikwijls de ‘blauwkielen’ met de zware, dikwielige lastwagens, die in regelmatig verkeer honderden doozen, kisten en kasten, kachels en meubels overbrengen naar Schwarzwalder plaatsen, die niet begunstigd worden door de nabijheid van een spoorweg. Hier heeft men nog een herinnering aan het vervoer ten tijde der verdwenen postwagens. Pittige gestalten met verweerde

gezicht op de stad.

gezichten komen ons tegemoet. Door weer en wind voeren zij hun zware wagens en laten vroolijk de zweep knallen en den hoorn schetteren.

Op het Münsterplein staat de oude Korenmarkt, die nu onder een dak de vruchten van het veld bergt, en tegelijk de mooie zaal, waarin de Vaderen der stad het welzijn der gemeente behartigen. In 1697 besloot de Raad deze te laten bouwen; later werd het een markthal voor de slagers en in 1789 tot 1823 een schouwburg. De zuidzijde van het plein wordt versierd door het Verkoophuis, waar somtijds, al heeft de Münsterklok ook reeds het middernachtelijk uur aangekondigd, het lied van den Duitschen student vroolijk door de stilte weergalmt.

Het is een zeer bezienswaardig monument, dit eerbiedwaardige Verkoophuis. De zuilenrij en het balkon met sporen van de toenmaals uit het Zuiden naar Duitschland overgebrachte Renaissance, de uitbouwtjes, met de standbeelden der Keizers Max I, Karel V, Philip den Schoone en Ferdinand, zijn hoogst schilderachtig.

Wij gaan de trap op, naar de hooge zaal. Krachtig weerklinken onze schreden, en in een der gezellige ‘Erkers’ droomen wij een poosje van het verledene, waarvan de door de stormen geteisterde getuigen daar zoo geweldig vóór onze oogen oprijzen.

Deze goed bestuurde en aan inrichtingen voor het openbare welzijn rijke stad, thans nog de zetel van den aartsbisschop en vele autoriteiten, heeft een zeer bewogen geschiedenis.

Reeds in 1120 gaf de Hertog von Zähringen haar het stadsrecht. Als een dobbelsteen is Freiburg heen- en weer geworpen, en veel nood en ellende staan opgeteekend in haar kronieken, veel bloed is er gevloeid. Beieren, Franschen en Zweden streden hier; in 1677 veroverden de Franschen de stad en werd zij aan Frankrijk afgestaan. Volgens den wensch van Lodewijk XIV zou hier een onneembare vesting oprijzen, en Vauban ging met ijver aan het werk, om volgens het vernuftig en ingewikkeld systeem van Baudin hier bastions aan te leggen. Het altijd wankelende oorlogsgeluk toonde zich ook thans onbetrouwbaar, en spotte met de versterkingen; tweemaal verkreeg Oostenrijk weer de heerschappij en tweemaal Frankrijk, vóórdat de arbeid der Franschen vernield, en de verdedigingswerken, die zoovele millioenen hadden gekost, weer geslecht werden.

Na afwisselende lotsbestemmingen, kwam de stad in

[p. 227]

1806 aan Baden. Nog ontmoet men op verschillende plaatsensporen van Vauban's werkzaamheden in Freiburg.

Arme parel van Breisgau! Wat hebt gij al niet doorgestaan. Maar nu luiden de klokken den avond in en wij scheiden van het historische gebouw, om, na een blik te hebben geworpen op de door Aartshertog Albrecht van Oostenrijk in 1460 gestichte Akademie, ons langs het fraaie ‘Siegersdenkmal’ te begeven naar den stadstuin en het Slot, wegen die altijd een vroolijke wandeling opleveren.

Spoedig ziet men de stad voor zich liggen met haar smalle straten en puntige geveldaken, en de rookwolkjes, zwevend boven de schoorsteenen. - En daar, waar eens een wachttoren uitzag over de Rhijnvlakte, naar den Keizersstoel en de Vogezen, werpen ook wij onze blikken in het rond.

Achter het Vogezenwoud verdwijnt de zon, wier laatste stralen den Munstertoren vergulden. Links ruischt de Dreisau en ginds keeren vroolijk zingend en juichend als voorheen de Freiburgers en de vreemdelingen uit het Sterrenbosch en andere mooie punten huiswaarts.

De zonneschijn lokte hen naar buiten, want de boomen bloeien, en op de bergen, die de stad in een halven cirkel omringen, staat de donkere denneboom als verjongd.

Ja, hier heeft de natuur haar schatten in vollen rijkdom rondgestrooid.

Terwijl wij langzaam van de hoogte afstijgen, begint

het verkoophuis.

in den stadstuin de stadskapel te spelen en niet lang duurt het, of in de donkere laantjes, onder het dichte loof der boomen flikkeren de geheimzinnige lichten der bonte ballons.

Bij honderden wordt daaronder gewandeld, de jongeren licht gekleed, de ouderen, deftig, degelijk. De burgerij is rijk vertegenwoordigd, ook vele vreemden vindt men hier; wij hooren Engelsche en Fransche klanken; militairen en studenten ontbreken evenmin.

't Is een tooverachtig tooneel, ginds het slot, in welks gebouwen het eene licht na het andere opvlamt, hier dat gewarrel van menschen, die verblindend witte standbeelden, de rijkdom aan bloemen, het van een zacht glooiende hoogte neerstortende watervalletje, de vijver met de zwarte zwanen, de in alle kleuren schitterende straal der springfontein.

De ouderen deelen elkander na den arbeid van den dag hun ervaringen mede, vertellen reisavonturen, beschrijven den vreemdeling gemakkelijk uit te voeren tochtjes naar het ‘Höllenthal,’ naar de Bodensee of naar Zwitserland. En terwijl zij in gedachten zoo snel als de wind voortvliegen op de Gotthardbaan, ondernemen de jongeren - maar niet in gedachten alleen - tochtjes naar het rijk van Cupido.

De Freiburger meisjes moeten dan ook zoo buitengewoon lieftallig en aantrekkelijk zijn, ten volle der parel van Breisgau waardig.