De Huisvriend. Jaargang 1894

Indische Bourbons.

De Fransche reiziger Rousselet, die zich vooral verdienstelijk maakte door zijn studiën over Britsch-Indië, trof gedurende zijn verblijf aldaar, daar een aanzienlijke inlandsche familie aan, die van het Fransche koningsgeslacht der Bourbons beweerde af te stammen en te midden eener mohammedaansche bevolking gedurende drie eeuwen hun oorspronkelijken godsdienst (den katholieken) bewaard hebben. Wat Rousselet over de geschiedenis dezer familie vernam, is zoo interessant, dat het wel de moeite waard is, in wijderen kring bekend te worden.

In 1557 of 1559 verscheen aan het hof van den beroemden Groot Mogol Akbar te Delhi een jonkman, die zich prins Jean de Bourbon noemde en verklaarde tot de eerste familie van Frankrijk te behooren. Hij verhaalde, op een zeereis, die hij in gezelschap van zijn gouverneur maakte, door Turksche zeeroovers gevangen genomen en naar Egypte gevoerd te zijn. Dit was in 1541 gebeurd en hij was toen 15 jaar oud. De Egyptische vorst had hem zijn gunst en een plaats in zijn leger geschonken. Gedurende een veldtocht tegen Abyssinië werd hij opnieuw gevangen genomen en kreeg als christen in Abyssinië spoedig een belangrijke betrekking. Aangetrokken door de wonderen, die hij over het schitterende hof van den Groot Mogol hoorde verhalen, was hij op een schip ontvlucht en nu bereid, in den dienst van keizer Abkar te treden.

Den Mogol beviel het innemende voorkomen van het jonge mensch en hij ontdekte spoedig, dat hij zeer uitgebreide kundigheden bezat. Hij maakte hem onder den titel van een Mensubdar tot bevelhebber zijner artillerie.

Prins Jean de Bourbon stierf met eerbewijzingen en schatten overladen te Agra en liet uit zijn huwelijk met een Georgische slavin van het keizerlijk paleis twee zonen na. De oudste, Alexander de Bourbon, of

[p. 343]

in het Indisch Secander Bourbonn genaamd, werd de gunsteling van keizer Jedanghir, die hem de erfelijke waardigheid verleende van gouverneur van het paleis der Begum en hem het belangrijke leengoed van Sigurh schonk.

De Indische Bourbons behielden hun hoogen rang aan het hof van Delhi tot in 1739, in welk jaar de Perzische Veroveraar Nadir Shah het noordelijke Indië onderwierp. De laatste gouverneur was Faradi Bourbon. Zijn zoon Salvador trok zich op zijn bezitting Sigurh terug, waar hij als souvereine vorst den titel van Nabob aannam.

Zijn opvolger Bhoba Bourbon werd in 1794 door den kapitein Jean Baptiste Fantôme, een Fransch Avonturier, onttroond, door een merkwaardige speling van het noodlot bijna op denzelfden tijd, dat zijn verwanten in Frankrijk ook van den troon werden gestooten. Korten tijd na het verlies van zijn vorstendom werd Bhoba Bourbon aan het hof van den Radjah vermoord en zijn zoon Shobar Bourbon vluchtte met zijn geheele familie naar het hof van den regeerenden vorst van Bhopal. De vizier Mohammed vertrouwde hem het bevel over de citadel toe en schonk hem, als erkenning zijner gewichtige diensten, aanzienlijke goederen als erfelijk leen.

In 1816 werd zijn opvolger Balthasar de Bourbon, Shakzahad Messiah, de christenvorst, eerste minister van het rijk Bhopal en twee jaren later, toen de Radjah plotseling stierf, regent van diens minderjarigen zoon. Hem had het kleine land een zeldzame vermeerdering van welvaart te danken. Van alle kanten door de Mahratten omsingeld, was Balthasar een der eersten, die zich bij de Engelschen aansloot.

Generaal Malcolm, die toen de krijgsverrichtingen in Malwa leidde, spreekt in zijn uitstekend werk over Centraal Indië met den hoogsten lof, over de degelijkheid en geestesgaven van Balthasar de Bourbon. Deze stierf in 1830 en liet zijn rechten en titel na aan zijn weduwe Elisabeth de Bourbon, genaamd Doulan Sirca, en zijn neef Bonaventura de Bourbon of Merban Messiah.

Toen Rousselet aan het hof van Bhopal vertoefde, was Elisabeth de Bourbon een hoogbejaarde vrouw, het hoofd der familie en werd door allen als vorstin geëerd. De nakomelingen van Jean de Bourbon vormden toen een klas van ongeveer 400 personen en voerden allen den naam Frantcis, een verbastering van Français, Franschman. De kleine gemeente had een eigen kerk, waarin een katholieke missionaris den dienst verrichtte. Rousselet beschrijft Elisabeth de Bourbon als een waardige oude dame, wier lichtbruin gekleurd gelaat vol uitdrukking duidelijk het Europeesche type verried. Zij toonde hem een oud wapen, dat nog van Jean de Bourbon afkomstig was en, hoewel slecht geschilderd, de lelies der koninklijke Bourbons vertoonde.

De Fransche reiziger hield het er voor, dat Jean de Bourbon een natuurlijke zoon was van den beroemden Connétable de Bourbon, die in dien tijd leefde. In elk geval was hij een man van buitengewone talenten, anders had hij aan het hof van den grooten Abkar, dat toen het schitterendste en meest ontwikkelde der wereld was, niet tot zulk een hoogen rang kunnen stijgen.