De Huisvriend. Jaargang 1894

Sprekende horloges.
Met twee afbeeldingen.

Iets nieuws op het gebied van horloges uit te vinden schijnt moeilijk. De nauwkeurigheid der tegenwoordige inrichting laat weinig speelruimte over tot verbeteringen, de aanwijzingen die men deze kleine instrumenten laat doen zijn zoo talrijk en belemmeren zoo weinig hun loop, dat men de kunst van het horlogemaken bijna tot volmaaktheid gebracht kan rekenen.

Een Fransch horlogemaker, te Genève gevestigd, de heer Sivan, is er echter in geslaagd iets fonkelnieuws te bedenken door een chronometer te maken, die de uren uitroept in plaats van ze te slaan. Dit geschiedt door een behendige toepassing van de phonograaf.

Het gewone repetitie-horloge heeft een drukker, waardoor men een beweging kan voortbrengen, werkend op hamertjes die op metalen veeren slaan. Men kan op deze wijze de uren, de kwartieren en zelfs de minuten naar willekeur laten slaan. Deze eentonige slag vereischt echter een groote oplettendheid van den kant des dragers, gedwongen als hij is, de slagen en de rustpunten te tellen tusschen uren en kwartieren, kwartieren en minuten. Geen van deze ongemakken in het horloge van Sivan. De metalen veeren zijn vervangen door een ronde plaat van gevulcaniseerd caoutchouc met gleuven voorzien en hamertjes, die met een stift op de klankveeren drukken. De platen, bij dit artikel gevoegd, stellen ons in staat gemakkelijk deze inrichting na te gaan.

Figuur 1 stelt het geopende horloge voor met zijn phonographische plaat en haar 48 gleuven, overeenkomende met de 12 uren en de 36 kwartieren, door den wijzer doorloopen bij een rondje van de wijzerplaat. Figuur 2 is hetzelfde horloge, waaruit men de plaat genomen heeft om het werk te laten zien. De er uit genomen plaat ziet men van den kant, die geen gleuven draagt.

Als men op den drukker drukt dan begint het caoutchouc te draaien, de punt, die er de oneffenheden van volgt, trilt en haar trillingen worden hoorbaar in volzinnen, als: ‘Het is acht uur. Het is twaalf uur. Het is half een,’ enz. De gleuven zijn de nauwkeurige af-

[p. 316]

beelding, door een menschelijke stem voortgebracht op den cylinder van een phonograaf.

Natuurlijk zijn de horloges niet de eenige uurwerken waarop dit vernuftige systeem kan worden toegepast. Alle pendules kan men er van voorzien en op het oogenblik maakt de heer Sivan wekkers, die in plaats van het sarrende bellen, sprekende platen hebben.

Men kan zich dan laten wekken door hanengekraai of door een paar krachtige tonen van een bekende stem. De uitvinder maakt wekkers, die met een plaat van 6 à 7 centimeters u van de eene kamer tot de andere, met dichte deuren, volzinnen toeroepen, als:

‘Sta op! kom! word wakker,’ zoo hard en zoo lang tot gij u ontrukt hebt aan Morpheus' armen.

Behalve de moeilijkheid, ontstaan uit de wanverhouding tusschen de kleinheid der gleuven en de kracht die men aan den toon moet geven, heeft de heer Sivan nog vele andere bezwaren moeten oplossen. Men moest eerst het systeem brengen in een horlogekast,

Het sprekende horloge met zijn phonografische plaat.

zonder den omvang hiervan te veel te vergrooten, verder een geschikte stof vinden voor de platen. Deze bezwaren zijn goed overwonnen; de horloges van den heer Sivan lijken op gewone repetitie-horloges en hun platen, niettegenstaande de drukking van de stift, kunnen vele duizenden malen spreken zonder dat men eenige slijtage daaraan kan opmerken.

Nog meer, door de gephonographeerde gleuven te wijzigen, er eenige van weg te nemen, andere grooter te maken, is men er in geslaagd aan de woorden het bijzonder accent te geven van sommige provinciën. Liefhebbers, die zich niet tevreden willen stellen met gewone platen kunnen er bestellen, die ware familie-herinneringen zullen worden. Er is geen grens aan de verscheidenheid van combinaties, welke door dit systeem mogelijk worden.

Eén ding echter waarvoor men zal moeten zorgen is, dat in een huis waar zich verschillende sprekende horloges bevinden, alle goed gelijk loopen, anders zouden hun twisten oorzaak worden van slechte voorbeelden, die de rust der ernstige huishoudens verstoren en bedaarde menschen uit hun gewone doen rukken; maar de nauwkeurige werking dezer instrumenten zal dit ongemak wel doen vermijden.