De Huisvriend. Jaargang 1894

Voor de zwarte poort.
Door Berlika.

Zij had 't zoo lief, het leven, dat voortbloeide in hare bosschen; daar was het ook zoo heerlijk mooi, die streek vol afwisseling en verrassing; dan geurend dennenbosch, dan bruin-paarse hei of een met planten doorwerkte waterplek, als een stuk poëzie tusschen de majesteit van het woud. En haar tuin vol bloemen van zachte, teere kleuren, die zij zelf koos. Al dat licht gebloemte! De volle kersbloesem, als losgeschoten bruidskransen tegen luchtblauw, de magnolia met rooswitte kelken op de uitbottende takken! En haar huis, half verscholen onder wilden wingerd, waartusschen kamperfoelie hoog oprankte tot aan de vensters van hare slaapkamer. Van daar dat uitzicht over al het schoons, gestrekt in een reuzenomarming van boomgroepeeringen! Elke stond verandering. De wisselwerking gade te slaan in pracht en verscheidenheid was haar een verheven genot, dat vaak wijding in hare stemming bracht zooals een maanlicht, fijn als photographie, bescheiden, stil-vredig, slapend, doch met zoo'n enkel bladgeritsel, als een natuurhuivering trillend door de plechtige oneindigheid van zwart en wit. O, dat heerlijk bloemenleven waarover zij heenging, waarin zij jong bleef! Haar licht kleed fladderde tusschen de lanen, haakte aan rozestruiken, was doortrokken van boschgeur.

't Werd haar in die volle gezondheid vreemd, dat de frischgekleurde wangen bleeker en bleeker werden, dat zij loom en moe was op hare wandelingen, want sleepend werd langzamerhand haar gang en wankelend haar tred, eertijds veerkrachtig als de boschgrond die haar droeg. Zij steunde zich aan boomstammen, aan struikgewas bij het huis, aan de warande en eindelijk

[p. 113]

ging zij niet verder dan het priëel van witte klimrozen. Daar zat zij neer in hare bleeke moedeloosheid, tusschen 't rozenwit, zich de oogen beschermend tegen 't volle licht, dat haar duizelen deed. Zij vreesde zich te wagen in 't wenkend lieve leven, dat tot genieten uitnoodde, maar waarvoor ze in zwakte terugwankelde, en zuchtend schermutselde zij met den vollen levenslust, die onmachtig zich overgeven moest.

't Bedrukte gezicht harer moeder had eens vragend den dokter aangezien, en zij had ernst en medelijden in zijn eerlijk oog gelezen, bij het advies: ‘Niet langer wachten, spoedig elders hulp zoeken.’ En daar klonk een professorsnaam, dien ze kende, een naam, dien ze had zien schitteren in een medisch tijdschrift, dat het toeval gebracht had tot onder hare acacia's.

De ernstige blik van den dokter had haar wakkergeschud uit haar droom van geluk, weggevoerd uit haar veld van bloemen; zijn oog had haar het wak doen zien, het gapend open wak, waarvoor zij heel dicht stond, en haar gewezen naar de plank van redding.

De laatste krachten werden verzameld, opgezweept, overspannen voor de reis, die uitzicht op hulp geven kon.

Een vale motregen, grauw als gedachtenstippen van eigen weemoed, droop over het ernstige Leiden, met dat zacht golvend Galgenwater, als een gerimpeld hoog voorhoofd vol diepten van gedachten.

Hare sterk geprikkelde en hooggespannen belangstelling in den man, wiens raad het doel van hare reis was, werd bevredigd door een blik in zijn aandachtig vragende trekken en in zijn doordringend blauw oog, dat door haar subtiel lichaam als heenstaarde. Daar was maar één uitweg... eene operatie, zoo was de uitslag der verhandeling, en zij luisterde naar zijne woorden, zwaar van gewicht, die hij verzachtend, licht als veeren over haar wist te doen neerdalen.

‘Gevaarlijk?’ zoo hoorde zij haar eigen stem, die vreemd klonk, als iets dat zij in volle zwaarte neerzette, om er zijn aandacht op te vestigen.

‘Levensgevaarlijk!’

Uit haar korten blik in den diepen ernst van 't oogenblik werd trots geboren om 't gevaar kalm in de oogen te zien; een pogen tot vastberaden zeggen, tot bedaard redeneeren schroefde zij aan zich vast met een dier stuiptrekkingen van kracht.

‘Of zij er toe besloot... of zij wellicht liever door een ander...?’

O God... 't was of hij plotseling iets afsneed, waarmee zij zich aan hem geklemd had: eene levenshechting, den zijden draad, waaraan zij haar broos leven zag bengelen.

‘Neen, - o neen; met het volste vertrouwen zou zij haar leven in zijne bekwame hand leggen.’

De sombere deftigheid van het Waalsche hospitaal woei haar tegen en de met carbol en jodoformlucht doortrokken gangen, waar de stap wegdofte in het dik der loopers, waar fluisterstemmen lispelden en onderdrukt gekucht werd.

In een kamer, die haar als de hare toegewezen werd, rustte zij uit, maar gelijk een vreemde, opgejaagde vogel, binnengevlogen tegen den naakten wand. Daar zat zij, nog gekleed en gekapt, en morgen zou het met haar plaats grijpen, het schrikkelijk feit, dat zij in de bloedige oogen den geheelen avond aanstaarde. De nacht ging in; kruipend langzaam, met zeker voortschrijdend klokgetik, als zooveel stappen naar het groote doel, een nacht, met opflikkerend gaslicht, als om het duister wat op te helderen. Zij was opgestaan, had zich gekleed alsof het een ochtend was gelijk aan alle anderen. Zij zat neer voor de ledige tafel waarop geen ontbijt verscheen, daar zij in narcose gebracht zou worden, zooals men haar met omzichtigheid meedeelde, en dientengevolge geen voedsel mocht gebruiken.

Traag verliepen de uren in wachtend neerzitten, dat al zeer pijnlijk werd. Het vriendelijk gelaat van de hoofdverpleegster vertoonde zich; iets gewichtigs stempelde haar optreden, dat enkele vragen te beteekenen had: ‘Of zij er van bewust was dat de operatie hoogst gevaarlijk was? Of zij nog iets te beschikken had, nog toegesproken wenschte te worden... de predikant... de priester...’

't Was of eene krachtige hand haar voortsleepte en schudde aan den rand van haar leven, vlak voor den afgrond van zwarte raadselachtigheden, van donkere geheimenis en onopgeloste begrippen. Daar stond zij voor, daar was geen terugtrekken, geen dralen, geen uitstel van later oplossing zoeken, geen in slaap sussen, geen geruststellen meer. Het stond daar vlak voor haar. Als in een caleidoscoop trokken de doorgestane levens-emoties, die met bloemguirlanden als aaneengeregen waren, voorbij haar oog... neen, daar bleken noch feiten noch bedrijven onder, waarvoor zij zich niet wist te verantwoorden; doch haar verschrikking gold het afscheid van 't leven, waaraan zij gehecht was, dat zij schoon, goed en verheven vond. Alles en allen verlaten... onherroepelijk! O, 't was goed toch, dat haar nog eene kleine kans op behoud was voorgespiegeld. Het uur naderde, terwijl zij nog brieven met woorden van afscheid schreef. Nogmaals verscheen professor's assistent, die, zooals zij meende, kwam om zich te overtuigen of de patiënte zich kalm hield. Om haar af te leiden, zoo dacht ze, maakte hij een geestige toespeling op de uitgebreidheid harer correspondentie, waarover zij lachte, een oogwenk haar gemoedstoestand naar den achtergrond dringend, ten einde geen medelijden op te wekken waar zij er het recht niet toe had. Alsof haar niet zoo iets gewichtigs te wachten was, stond zij op, toen de dokter haar alleen liet met hare verpleegster.

Zij ontdeed zich van hare kleeren, die men aannam en wegbracht alsof zij ze nooit meer noodig zou hebben. Zij nam het goed, dat ze had klaargelegd, en maakte zich gereed voor de snijtafel; haar krullend haar in twee vlechten gewrongen, omstrikte zij met zwarte linten, de even opschietende herinnering aan de zorg voor haar toilet tot 't bijwonen van een bal in datzelfde Leiden, eens door haar geopend, wegwisschend uit hare gedachten. Zij hoorde het doffe geluid van het hijschen der lift, waarop straks haar bewusteloos lichaam rusten zou, om in de operatiekamer te worden ontvangen. Te

[p. 114]

bed gelegd, wachtte zij, terwijl men al hetgeen ze had afgelegd zorgvuldig wegruimde. Om dat pijnlijk wachten in te krimpen ontwaarde zij een zeker verlangen in zich naar de volbrenging van het gevreesde oogenblik.

Haastig aanstappend, gehuld in een bedwelmende lucht en met het verzoek te willen tellen, bracht de dokter haar de chloroformkap boven 't gezicht. Diep ademhalend telde zij in de sterk opvoerende lucht, totdat de tong begon te weigeren. Een wegvoelen, een bezwijmen doorslapte haar lichaam; zij hoorde nog flauw de vreemde wendingen in haar stem, waarover zij geen macht kon uitoefenen, en voelde nog een zacht heenzinken in een donzen diepte...

Uit een vale omhulling van in groen verscholen licht zag zij gelaatsomtrekken naast haar ledikant. Met moeite bezinnend waar zij was en hoe vreemden bij haar konden zijn, trachtte zij zich geheel los te maken van de haar nog in macht hebbende bezwijming; het was echter of zij machteloos tot voelen en denken bleef; slechts zeer, zeer langzaam bouwden hare omnevelde hersenen de herinnering weer op, tot zij eindelijk het schrikkelijk feit, dat voor haar gestaan had, achter zich gelegen wist. Nu voelde zij duidelijk het stijf verband en zag helder in de belangstellende gezichten.

‘Is het gebeurd?’ vroeg ze.

Men fluisterde: ‘Ja.’

‘Was alles goed afgeloopen?’

‘Zeker, zonder de minste stoornis, maar zij moest zich kalm houden en rustig zijn,’ en zij bleef rustig, steeds zich verwonderend dat zij geen pijn gevoelde aan de aaneengehechte wond, die toch zoo groot was. In die eerste dagen werd telkens en telkens met een bevredigenden knik haar de thermometer afgenomen en de pols geteld. Brandende dorst en de veroordeeling tot onbeweeglijk stilliggen doorstond zij met een geringschattend minachten als haar eenig lijden. Zij luisterde naar de zachte woorden harer verpleegsters, die nachten bij haar doorwaakten, staarde met beteekenis op hun nauwgezet zorgen; steeds in zich voelend de goeddoende warmte van hunne vaak treffende hartelijkheid. Na die eerste dagen ontving zij met gewijde aandoening en verrukking de verzekering, dat alle gevaar van haar was geweken.

Het zouden nu nog slechts eenige weken van geduld zijn die zij doorbracht, want buitengewoon spoedig heelde de groote wond en herstelde zij van 'tgeen moorddadig haar had aangegrepen. Nu was het grootsche denkbeeld waaraan zij haar peinzend waken wijdde, waarvoor zij den haar zoo weldadigen slaap wegschoof: het vinden van een dankbetuiging aan hem, wiens bekwaamheid het machtwoord ‘leef’ over haar had uitgesproken. Niet in woorden, reeds vóór haar gebruikt, of van anderen vernomen, wilde zij zich uiten; wel legde zij bij zijn ochtendbezoek in haar krachtigen handdruk een klein gedeelte van haar grooten dank, toch voelde zij daarin hare onmacht, die meer haar bleef smarten dan de geleden pijn.

En terug ging het weer naar 't aantrekkelijk leven. Als lichte zuchtjes klonk de stoomademhaling der treinmachine nu haar in de ooren. Genezen, geheel genezen! Gezond... veilig terug... 't ging niet spoedig genoeg, de wilde vaart.

Bekende gezichten van 't dorp - geknik, handgewuif, daar waar de treinloop vertraagde. Eindelijk in de verte het begroeide, in lommer gelegen huis... uitgestrekte armen om de herstelde op te vangen; belangstelling en een welkom op alle bekende gezichten, bloemen overal. Vogelgefladder boven haar hoofd, bijengegons om haar, en de lucht doormengd met bloemengeur, die haar nog bleeke wang reeds hooger kleurde, dien ze inademde als heerlijke, zoete, bedwelmende teugen, nieuwe levensvreugd.

Alles jubelde om haar heen, en zoo zou het voort blijven juichen in haar rozen- en vlinderleven, als een lofzang aan hem, die 't haar weergegeven had, met de mooie stemming van dankbaarheid als hoofdtoon.