De Huisvriend. Jaargang 1893

De pensionnaires van mevrouw Westberg.
Naar Het Zweedsch, door Sigard.
(Vervolg van bladz. 63.)

VIII.
Dominee Blomgrew geeft een partij.

In den dominee'shof had men het gemeste kalf geslacht; het kleinste van de twee, die gisteren nog met vrome, verbaasde oogen Gods mooie wereld hadden aanschouwd, zonder er iets van te begrijpen waarom juist hij moest worden geofferd op het altaar van de verliefde gevoelens zijns meesters.

Dominee Blomgrew had geen rustig gemoed gehad sedert er zoovele vreemdelingen te Westberga waren gekomen. Het was niet enkel omdat Thilda zoo gemakkelijk kon worden weggekaapt uit het kuddeken van Stensjöhult; er stond naast hare flinke, aantrekkelijke figuur eene andere, een klein, elfenachtig, zacht blond schepseltje, dat luisterde naar den naam Alfhild Palmqvist.

Als die jongen er maar niet geweest was!

'k Mocht wel eens weten of zij eene goede huishoudster is? Zij moet wel een... echt... hm!... eene echt aardige vrouw wezen! Maar Thilda zou eenige duizenden meebrengen, als Westberga werd verkocht. O, Thilda, Thilda, gij heerlijke Saroönsbloem, gij zijt toch altijd nummer éen!

De dominee werd tusschen de tegenstrijdigste gevoelens geslingerd. Wanneer hij zijn ‘bittertje’ nam dacht hij wat mevrouw Alfhild wel zou zeggen van zijn huis en den welstand die er heerschte, en wanneer hij zijn preek schreef was het alsof een donker, mooi, eerlijk meisjesgelaat hem met Thilda's blauwe oogen van het concept aankeek.

Deze hartekwaat zou een zwakkeren man dan hem het leven hebben gekost; nu bleef het bij dat van het kalf. Want om met zijne gevoelens in 't reine te komen, had dominee besloten een partijtje te geven, en al de gasten en de familie van Westberga

[p. 75]

uit te noodigen. Dat was eene heele menigte, maar men moest maar hopen op mooi weêr, zoodat men voor het grootste gedeelte van den dag buiten kon zijn, want de drie kleine kamers van het huis waren te klein voor zulk eene schare. Met teedere gedachten aan zijn punchkruik en bessenboompjes had hij er wel een oogenblik over gepeinsd om den heer Hemming, Star, den Amerikaan, Karel en Philip uit te sluiten; maar de gentleman in hem kreeg voor deze maal de overhand, en daarom stond hij nu met ongedekten, blinkenden hoofde lachend en buigend midden op het kleine plein en verwelkomde de bonte schare van loopende, rijdende en roeiende menschen, die de geheele ‘familie’ van de weduwe Westberg uitmaakte en die hier op alle mogelijke manieren had kunnen komen, want de pastorie lag aan denzelfden zee-inham als Westberga, en over land was het niet verder dan ¼ mijl.

Stafoa, de oude meid, die dominee Gustaaf van zijne mama had geërfd, stond in de gangdeur en waakte met ijverzuchtige teederheid over elke beweging van hare kleine kogelronde lieveling. Ja, ja, nu zou men eens zien hoeveel moeite de jonge dames uit de stad en van de heeregaarden zich voor den kleinen Gustaaf getroosten; zulk een man werd er immers op geen tien mijlen in den omtrek gevonden. Of een van die trotsche nesten wel een goeden pannekoek zou kunnen bakken!

‘Ah... ah... uw alleronderdanigste dienaar, mevrouw Kopparhjelm! U bewijst mij al te veel goedheid door mijn nederige woning de eer aan te doen...! Stafoa, Stafoa, wat ben je toch een naar schepsel, dat je den overlooper niet uit de gang neemt wanneer mevrouw Kopparhjelm komt! Mijn beste mevrouw Westberg, hoe lief dat allen zijn gekomen! Welkom, dames! Weest zoo goed en ziet den tuin eens rond; er zijn dit jaar erg veel bessen. O, juffrouw Thilda, prik u niet! Mag ik het geluk smaken dien tak voor u vast te houden? Och, krankzinnig mensch - ik meen Stafoa - is nu nog de koffie niet gereed? Vergeef mij, liefste mevrouw Palmqvist, dit hebben die ellendige katten gedaan, hier is een betere stoel!’

Het vroolijke gezelschap verspreidde zich in den tuin. Karel en Philip deden hun best in de kruisen roode bessen; bonte kippen vlogen met gillend geschreeuw van onder de struiken op, waar zij zoo gewend waren in weelde haar dolce far niente te genieten; de grijze kat verliet haar plaatsje bij de kachel en keek, evenals Stafoa, door het keukenvenster met achterdochtige blikken naar het ongewone tooneel, en de beste leghen vloog in wilde vlucht onder hoogluid gekakel naar het strand en kwam nooit terug.

Het was een dag van verschrikking voor de boomen en struiken van den pastorie-tuin. IJdelheid, ijdelheid! Tevergeefs vermaande dominee den jongen Frans Westberg, aan de cholera te denken, die zich reeds in Westervik had vertoond.

Aan het strand, met een touw aan een ouden boomstam vastgehouden, lag dominee's schuitje te plassen. Alma Florstedt was aan boord gegaan en had op het achterbankje plaats genomen. Zij had haar breedgeranden zomerhoed op den schoot liggen en vermaakte zich door met hare smalle vingers in het kalme, blanke water te spelen.

Nu richtte zij zich op en luisterde: Juist, dat was zijn stap. Ademloos fluisterde zij:

‘De riemen liggen er in; maak het schuitje los en roei een beetje.’

‘Maar zullen wij....?’

‘Ik heb een paar woorden met je te spreken...’

Nu maakte hij het touw los, en het bootje schoot door een paar lange riemslagen van wal; een eindje verder hield hij stil, en zei met een ontevreden, trotsch schooljongens-gezicht:

‘Nu - nu?’

Hij behoefde niet lang op antwoord te wachten. Alma was nu tot klaarheid gekomen met zich zelve, en zij, het kleine vrouwtje, was sterker dan de meeste vrouwen.

‘Wij hebben eene domheid begaan, Adolf....’

‘Maar, Alma....’

‘Wees lief en laat mij uitspreken. Wij hebben eene domheid begaan en schamen ons voor elkaar. Dat is erg genoeg, maar het hangt van ons zelven af om niet te moeten blozen voor anderen. Terwijl het nog tijd is....’

Een spottende, maar tegelijkertijd weemoedige lach speelde om zijne volle, roode lippen.

‘Je bent me eene lieve, bekoorlijke bruid, die de eerste maal, waarop wij elkander zonder getuigen ontmoeten, gebruikt om te moraliseeren!’

‘Adolf.... pas op den rechterriem, anders raken wij vast.... laten wij niet langer blinde koe spelen. Hoe ik er mij op mijnen leeftijd ook over moet schamen.... is het nu toch zeker te laat om.... te ontkennen dat ik je liefheb; ja, ik heb je heel, heel lief, Adolf, en ik geloof dat jij veel sympathie voor mij hebt en dat jij je best doet om je zelven diets te maken....’

‘Houd op.... vóór je iets zegt dat je later zoudt kunnen berouwen, Alma!’

Zij boog het hoofd en zag geruimen tijd hoe de frissche waterdroppelen schitterden op haar handje. Haar gelaat was rood als bloed.

‘Maak het mij niet al te moeilijk, Adolf! Gelooft gij niet dat mijn oor dien avond schuld had aan....? Gelooft gij niet dat ik gezien heb hoe gij dien volgenden morgen beneden kwaamt met het gezicht van een schooljongen, die iets heeft uitgevoerd en bang is voor ontdekking? Neen, neen.... dat zeg ik volstrekt niet als verwijt, Adolf! Hoe zou je kunnen stralen van een geheim geluk dat je niet voelde? Hoe zou je het kunnen helpen dat je behoefte hadt om je als tusschen de anderen te verbergen?’

‘Dat is niet waar, Alma!’

‘Een weinig meer rechts dien riem.... nog een weinig.... ziezoo.... Zie je dat blauwe kleedje daar tusschen het groen, Adolf? Dat is Evy, Adolf! Ik heb nu onder de oogen gezien, wat ik eenige dagen geleden nog vreesde. Ik vrees nu niets meer.... ik ben nu niet jaloersch meer.... recht, recht, Adolf.... ziezoo.... nu kan je het blauwe kleedje weer zien, zie je, zij is niet eene leelijke oude vrijster, zij is geen meisje die men gaarne in het donker omhelst om bij daglicht zich voor haar te schamen...’

[p. 76]

‘Ha, ha, je bent niet jaloersch, zeg je?’

‘Nu moeten wij aan land gaan, anders vestigen wij de opmerkzaamheid op ons. Wees nu verstandig, Adolf. Neem je woord terug, nu ik het mijne terugneem, zonder eenige bitterheid, zonder verwijt. Ik lees zoo duidelijk in je hart als slechts hij kan die.... nu, dat is hetzelfde.... en wees moedig en sterk. Zij is je liefde waard, zij heeft tijd om te wachten, en als gij beiden lang genoeg hebt gewacht, als de dag der belooning aanbreekt, dan zal uwe mooie roos nog heerlijk bloeien, nog even liefelijk wezen, zij zal niet verwelkt, niet oud zijn, niet....’

Hij had beide riemen losgelaten; hij was bleek, zat met de ellebogen op de knieën en zijne oogen waren onafgewend op haar klein, rood gelaat gevestigd.

‘Je hebt - in mijn hart gelezen, Alma. Ik zie, dat het niets helpt tegen u op te komen! Ik dacht dat jou geld, wanneer ik je vroeg mijne vrouw te worden, mij den weg zou banen; ik voelde in mijn hart iets voor Evy, dat mij groote moeite zou kosten om te onderdrukken, ik erken dat ik niet veel voelde van den trots eens gelukkigen minnaars, toen ik van morgen....’

‘Ziet ge wel, Adolf....’ fluisterde zij, terwijl elk zijner woorden haar trof als een geeselslag.

‘.... maar nu het woord is gezegd, dat ons wel scheiden zal voor eeuwig, nu zal je ook de geheele waarheid hooren; jij zult weten dat ik mij vanaf het eerste oogenblik machtig tot je aangetrokken heb gevoeld, dat, al had mijn gevoel ook de proef niet doorstaan waaraan wij het wilden onderwerpen, het was toch warm en oprecht. Ik ben een zwakke stumper, Alma, maar toch niet de lage gelukzoeker, dien gij meent. En ik zweer je dat, als ik in dit oogenblik gedwongen kon worden om op mijn woord van eer den naam te noemen der vrouw, die ik het meest van allen op de wereld acht en bewonder, het niet die van Evy zou zijn, hoe....’

‘Prettig geroeid? was het mooi op het water?’

Het was Evy, die op een steen in het water stond onder een ouden beuk. Het blauwe kleedje fladderde in den wind en liet een allerliefst voetje zien. De donkere krullen glinsterden boven de diepe, schitterende oogen in den zonneschijn; de zeventienjarige, veerkrachtige gestalte boog zich tot de boot over, terwijl zij met de ongeschoeide hand een vasten greep deed in een tak om het evenwicht te bewaren, en daarbij gleed de blauwe stof terug van een ronden, mooien arm, sterk genoeg om een twee en twintigjarig hart van de allergrootste achting en bewondering op te heffen tot de bedwelmende hoogte der liefde.

Hare ‘genade’ Kopparhjelm kwam in een dikke, wollen sjaal en fladderende mutsenlinten Alma Florstedt tegemoet.

‘Mijn lieve kind, gij zijt veel te dun gekleed om op het water te gaan. Gij ziet er nooit zoo heel frisch uit; ja ja, ik, die zwak ben, zie het wat goed en wij moeten oppassen dat wij niet meer zooveel van ons zelve eischen als de gelukkige jeugd. Mijn grootvaders oudoom had eene vrouw, die, op een hofbal midden in den zomer, kou vatte en stierf; zij liet een prachtige linnenkast na, die mijn man later erfde, en die ik voor geen geld zou willen verkoopen, neen voor geen driehonderd rijksdaalders.’

‘Juffrouw Florstedt is misschien in het geheel geen speculant,’ opperde de heer Johnsson.

‘Ik vraag excuus, ik sprak niet tegen u,’ gaf hare ‘Genade’ ten antwoord, terwijl zij koers zette naar het souper.

Die arme dominee Gustaaf. De dag en de partij liepen ten einde en zijn arm hart had nog geene verlichting gevonden. De grootste punch-karaf bevatte geen twee glazen meer, en de heesters zagen er uit alsof er een vernietigende adem over hen was heengegaan; de gespikkelde leghen was nog niet teruggekeerd, Stafoa pruttelde en braadde in de keuken, en nu lagen de beste gedeelten van het kalf daar binnen op schotels, om ten offer te vallen aan die, met eetlust gezegende, schare.

En wat loon had hij voor al zijne moeite?

Thilda was koeler en afwijzender tegen hem geweest dan nog ooit te voren, en mevrouw Alfhild had in den beginne uitsluitend gesproken over hare onuitsprekelijke droefheid en hem om raad gevraagd over een monument op het graf van haren Arthur; later had zij touwtje gesprongen en daarbij gecoquetteerd met Otto en Johnsson, zoodat zij een groote scheur had gekregen in haar beste rouwkleed.

Dominee had er een oogenblik ernstig aan gedacht zelf eens touwtje te springen en krijgertje te spelen met het aardige weeuwtje; maar noch zijne beenen, noch zijne waardigheid leenden zich daartoe. Wat zouden de goede Stjeusöhaltenaren wel gezegd hebben, indien dit toevallig eens onder de gemeenteleden de ronde had gedaan?

Jenny Follin was de beminnelijkheid in persoon jegens dominee, zoowel als jegens de anderen; maar zijn instinct zei hem, dat dáar het allerminst voor hem te hopen was.

Weldra was er van het kalfsgebraad weinig meer dan de herinnering over, en de tijd voor het vertrek aangebroken. Mevrouw Alfhild behoorde tot het rijdende gedeelte. Met dikke, ronde handen en drukke zorgvuldigheid sloeg dominee Gustaaf onhandig de sjaal om hare tengere gestalte.

‘Mijne liefste mevrouw, zorg er toch voor uwe vrienden niet te bedroeven door kouvatten.’

De jongeheeren waren te voet en per boot vertrokken. De oude Hemming zat naast haar in het rijtuig, anders niemand; het kon dus geen kwaad dat dominee een weinig heel vriendelijk was.

‘Dank, beste dominee, maar als het den tijd kon verhaasten dat ik mijn dierbaren Arthur....’

‘Het is verschrikkelijk op die manier te praten; gij behoordet in de eerste plaats te denken aan de levenden die u liefhebben!’

‘Och, houdt gij ook een heel klein weinigje van mij, dominee Blomgrew?’

‘Ja - a zeker.’

‘Hoe heerlijk! Lieve Hendrik, geef oom Gustaaf een. zoen.’

* _* *

Indien de jonge ingenieur Otto een kalm en verstandig jongmensch ware geweest, zou hij gezien hebben dat Jenny Follin's gevoelens voor Johnsson bijna van het soort waren als jonge dames zoo

[p. 77]

tusschen twee vijanden. Naar Louis Wain. (Zie blz. 80.)

[p. 78]

dikwijls koesteren voor groote, licht ontvlambare jongens, die nog op het gymnasium gaan.

Alle hulde en bewondering binnen de grenzen van eerbied vleien eene vrouw, onverschillig wie ze haar bewijst.

Maar de liefde en de ijverzucht zijn blind. Daarom vallen er zeker zoovelen, die beproeven moesten elkander te leiden.

Mister Johnsson bouwde reeds in zijnen, nog niet aangekochten heeregaard, in gedachten fraaie luchtkasteelen, met juffrouw Jenny's mooie gezichtje aan het raam, vriendelijk haren ridder toeknikkend zoo dikwijls deze bezweet en warm naar huis ijlde van akker of weide. En Otto meende dat Johnsson zijne hoop niet bouwde op zand.

Integendeel had hij uit de vertrouwlijke gesprekken van dien heer met Jenny over dat te koopen ‘goed’, hunne gezamenlijke beschouwing van de photographieën welke verkooplustige eigenaren den Zweedsch-Amerikaan toezonden, hem op het denkbeeld gebracht dat alles voor hem voorbij was.

Och, wat sneed de eerste groote smart van dien aard den jongen man door het hart! Otto beproefde, zooals gij weet dat wij allen in dergelijke gevallen hebben gedaan, zich diets te maken, dat zij de liefde van zijn warm hart niet waard was, omdat zij zich wilde verkoopen aan iemand, die in geestelijk opzicht nooit haar gelijke kon zijn, en die zij onmogelijk kon liefhebben. Maar gij weet ook dat dit altegader niets baat. Men doet zijn best om zijn liefde tot toorn te distilleeren, tot minachting voor haar ‘die zich verkoopt’, - en toch vóór men er aan denkt betrapt men zich zelf in het pijnlijke genot van te denken dat zij hém, aan wien zij zich geeft, niet bemint.

De arme Otto was eensklaps tot het inzicht gekomen dat het oude Zweden, met zijne honderden van vierkante mijlen, veel te klein was voor zulk een groot verdriet als het zijne. Hij zou over een paar dagen vertrekken, en dan trok hij ver weg, de wereld in, naar Argentinie, naar Montevideo, naar Brazilie, naar het einde der wereld, onverschillig waarheen!

En dan zou hij òf daar in den vreemde ten ondergaan en een gefrankeerden brief achterlaten aan mevrouw Jenny Johnsson, geb. Follin, met zulk eene aandoenlijke schildering zijner liefdesgeschiedenis, dat Jenny in geen veertien dagen naar den prozaïschen Johnsson zou willen zien, òf hij zou geld verdienen, veel geld, minstens driemaal zooveel als Kalla Johnsson bijeen had geschaard, en dan zou hij naar huis terugkeeren, heel toevallig het ‘goed’ van den heer Johnsson passeeren en op een mooien Augustusavond op de veranda verschijnen met grijs haar en gele wangen, en met gebroken stem zeggen:

‘Heb ik de eer door mevrouw Johnsson herkend te worden?’

En dan zou zij, mooi als altijd, maar gezet en matroneachtig, en blasée van Kalle Johnsson's prozaïsch wezen, hem met kloppend hart tegemoet komen en zien wat zij gemaakt had van den eens zoo jongen, mooien ingenieur Westberg. En aan haren voorschoot zouden twee of drie jonge mannen hangen met Johnssonsche trekken.... God, God, op die manier kon men krankzinnig worden!

Nog nooit had Otto zoo in alle bijzonderheden dit schokkende drama doordacht als nu van avond, nu hij geheel alleen een strooptocht op de heide had ondernomen. Hij wilde nog eens alle dierbare plekjes op zijn ouderlijk goed bezoeken; overmorgen zou hij immers vertrekken, zooals mama en zijne zusters meenden om zijne oude betrekking weer te bekleeden. Het viel hem zoo bitter moeilijk om met dat plan van Montevideo voor den dag te komen, daar hij de werkelijke reden niet wilde zeggen.

Wel wel, het koren van Sunesap Sjöhölls kleine akkers was reeds binnengehaald. Ja, ja, het begon nu overal herfstachtig te worden. Hoe zou het gaan met den 85jarigen vader van Sune? Otto had den ganschen zomer den ouden man niet eens opgezocht.... Het venster naar den weg stond open en hij hoorde praten. Ook eene jeugdige, mooie stem. Jenny's! Zij daar! Otto sloop een weinig nader en ging op eene bank onder het venster zitten om te luisteren.

‘Nu mag grootvader er geen verdriet meer van hebben dat hij Sune en Katrien tot last is. Zij houden allemaal zooveel van grootvader en vinden het allemaal aardig dien mooien, grijzen kop hier in het hoekje van den haard te zien. God wil Sune en Katrien eens aan hunne eigen kinderen laten zien hoe een oud mensch verzorgd behoort te worden wanneer hij niet meer werken kan.’

‘Ach, grootvader, zóó heb ik het daar van binnen in mij altijd gevoeld, maar een ongeleerd mensch kan dat zoo niet op-reciteeren! Ik geloof dat zij iemand door en door kan zien,’ barstte moeder Katrien uit.

‘Ja, ja, je praat naar je wijs bent, Katrien. Ik weet dat het land niet vet is, en hij, die niet werkt, zal ook niet eten. Maar Sune is stijfkoppig en trotsch en wil haar vader niet onder de bedeeling hebben. Zoolang ik nog naar het bosch kon gaan om hout te sprokkelen was 't nog iets, maar als men zoo gebonden ligt, komen iemand allerlei gedachten in 't hoofd, moet de juffrouw weten.’

‘Nu moet grootvader niet meer peinzen over alles wat onaangenaam is, maar blij wezen dat hij zulke goede kinderen heeft als Katrien en Sune.’

‘Wat zegt gij dat lief! gij praat als een boek. Hu, wat zal het donker voor ons worden als u weer naar Stockholm gaat. Dank dat u weer eens ingekeken heeft. Als zij hier geweest is, is 't net of wij uit Gods huis gekomen zijn.’

‘Dank voor al uwe vriendelijkheid, moeder Katrien. Het is zoo goed en leerzaam te zien wat wederzijdsche liefde en geduld in een arm huisgezin vermogen.’

‘Lieve hart, wat gij zegt! wij danken haar, dat zij hier zoo dikwijls is gekomen, en voor de stof van Lina's japon en voor het weven van de servetten.’

Otto genoot en leed daar buiten op de bank. Die zonnestraal was dus tot hier doorgedrongen!

‘Ik mocht wel eens weten of zij hier meer op de hei is geweest? Toen mama hulp noodig had voor het maken van gelei enz., heeft zij bijna evenveel meegeholpen als Thilda. Wanneer Kopparhjelm ontstemd was, deed Jenny nog eerder haar best dan Gertrude en Evy om haar weer in een goed humeur

[p. 79]

te brengen en mister Johnsson op een passenden afstand van haar te houden. Zij speelde quatremains met Anna Ljungklint, had medelijden met Amelia's kwalen, hielp Vivan bij haar fransch, en bouwde luchtkasteelen, die heeregaarden moesten worden, met den heer Johnsson. En nu hier op de hei.... Alleen voor hem straalde de zonnestraal niet.’

Nu sprak moeder Katrien weer.

‘Ja, God zegene de juffrouw! O, wat moet die Amerikaan gelukkig worden, als gij eens trouwt.’

‘In Gods naam, wat zegt gij daar, moeder Katrien?’

‘Ja, God helpe mij, maar men heeft het mij voor zeker verteld; men praat er niet anders over dan dat u den rijken Amerikaan zult hebben, en Suna hoorde het gisteren ook nog van rechters Lina.’

Otto hoorde dat Jenny haastig opstond en den stoel van zich afschoof.

‘Wil moeder Katrien mij een echten dienst bewijzen? Wees dan zoo goed en praat daar nooit meer van.... zulken onzin.... en zorg er voor dat anderen het ook niet doen, hoort ge, moeder?’

‘Och lieve hemel, vergeef mij, vergeef mij ongelukkig mensch!’

Het was als kraakte de bank daar buiten. Ja, het ging toch ook niet, dat de grove handen dier arbeidsvrouw zouden grijpen in den romantischen sluier. Maar het was natuurlijk toch waar, wanneer iedereen het zei.

Langs de wei en de akkers ontgonnen grond, die de roodgeverfde arbeiderswoning omgaven, liep een haag van meidoorn en dicht bij het hek stonden eenige zware pijnboomen.

Jenny ging het hek door en liet de klink weer in den haak vallen. Toen zij zich omkeerde, stond Otto vlak voor haar op het smalle paadje.

‘Hé, dat is gezellig! Is u misschien ook op den terugweg, dan kunnen wij samen gaan, ingenieur.’

‘Ja, gaarne - altijd als ik u niet op de een of andere wijze stoor.’

‘Lieve hemel, u ziet immers dat ik alleen ben, en daar ik hier in 't bosch mij niet best bezig kan houden met toiletzaken en....’

‘Pardon, ik bedoelde slechts.... ingeval iemand anders, wiens gezelschap u aangenamer is....’

‘Wat is dat, mijnheer Westberg? Wat bedoelt gij? Meent gij misschien dat ik hier ergens op de hei een rendez-vous heb?’

Zij waren langzaam het paadje opgewandeld. Nu bleef hij eensklaps staan.

‘Juffrouw Follin, ik vraag u vergeving omdat ik weer, als zoo dikwijls, lomp tegenover u ben geweest. Maar het helpt niets; in de paar dagen, die ik nog thuis doorbreng, zal het stellig nog wel eens meer gebeuren en daarom is het maar het best alles tot het afscheid te bewaren. Zoover....’

‘Zoover?’

‘In zooverre gij in mijne ziel niet gelezen hebt wat tot mijne verontschuldiging zou kunnen dienen...’

‘Neen, ik ben geen gedachtenlezeres. Dus gaat gij vertrekken?’

‘Ja.’

Zij waren bijna aan het eind der heg. Daar begonnen de akkers van Westberga en waren de arbeiders aan het maaien. Twee dagen zijn een korte tijd. Hij zou haar misschien nooit meer alleen aantreffen. Nooit meer! O, zij moest toch weten welk leed zij hem berokkend had. Daar schemerde reeds het hek van Westberga. Maar waartoe eigenlijk die vernederende bekentenis? Over een minuut zouden zij bij het hek zijn. Neen, hij kon zich niet stilhouden. Hij liep een paar schreden voor haar uit, toen hij zich zoo snel omkeerde, dat zij bijna in zijne armen ware gevallen.

‘Ja, juffrouw Follin, ik ga vertrekken. En over een maand, misschien reeds eerder, zal het u moeite kosten u te herinneren wie ik was; over een jaar zult gij dit in het geheel niet meer kunnen. Langzamerhand zullen ook mama en de zusters ophouden aan mij te denken, en dan.... en dan.... zal ik hier niet meer terugkomen en niet meer zoovele domheden zeggen, ingeval het mijne moeder gelukken mocht wederom eenige jeugdige pensionnaires te krijgen....’

‘Maar, lieve hemel, u komt toch terug?’

‘Ik betreur het, dat ik u dat genoegen niet zal kunnen geven, juffrouw. Ik zou u gaarne de vreugde schenken dat gij als rijke en gelukkige vrouw - want gij wordt natuurlijk gelukkig, ten minste na verloop van tijd - meesteres op een mooien heeregaard, den armen civiel-ingenieur een gave kondt toewerpen in den vorm van eenige vriendelijke woorden, misschien zelfs wel van eene uitnoodiging voor een diner. Ik....’

Op datzelfde oogenblik zag hij haar aan.

‘Groote God!’

Als met een snellen ruk had zij den conventioneelen sluier verwijderd, - de vriendelijk-onverschillige uitdrukking van haar jeugdig gelaat. Hare bruine oogen zagen diep in de zijne; bloedroode schaduwen gleden heen en terug over de perzikzachte wangen. Hare lippen beefden en om de ronding harer kin, op het mooie trotsche voorhoofd, in de kroese haren zaten duizenden van heldere cupidootjes, die fluisterden: ‘Gij dwaas, ik bemin je, o, wat bemin ik je!’

Het was alsof zij het luide had geroepen. Hij strekte beide handen naar haar uit en fluisterde: ‘Jenny.’

Beneden in het dal sneden de zeisen met gelijkmatigen snit het goudgele koren. Verderop, achter de beuken in de arbeiderswoning, streed de oude grootvader nog steeds met het verleden en Sune en Katrien met de armoede. De herfstzon daalde achter het dennenbosch. Het leven ging zijn gewonen gang. Voor een jongen, armen civiel-ingenieur waren de vooruitzichten nog even slecht als eenigen tijd geleden.

Maar dit kwam hem zelf niet zoo voor. De geheele wereld was voor hem van gedaante veranderd. Het leven was rijk en vol rozen. Het was lente en geen herfst. De zon ging op en niet onder. Zij hadden zich verloofd zonder woorden, zonder beloften, zonder eeden. Evenals de zwaluwen zich verloven in het bosch, wanneer de winter vliedt, de lente ontwaakt. Zij wisten niet hoe het gekomen was, maar toen zij met hunne gedachten weer op de aarde terugkeerden, zaten zij wang tegen wang ge-

[p. 80]

leund op een bemosten steen, dicht bij het pad.

‘Wist je niets? Begreep je niets?’

‘Neen, Jenny, ik had alle hoop laten varen. En dat was nog niet het ergste; ik geloofde....’

‘St, ik weet wat je geloofde.’

‘Maar het zal nog eenige jaren moeten duren, Jenny, voor....’

‘Ik zal ze niet rekenen, Otto.’

‘En men zal je een thuis en liefde, goud en goed aanbieden en ik zal misschien nog heel lang arm zijn.’

‘Niemand kan mij meer bieden dan jij geeft. Maar heb je wel bedacht, dat ik onder de hand oud kan worden, dat de Jenny, die eenmaal je huisvrouw zal worden, zeer veel kan verschillen van “de jonge, bekoorlijke pensionnaire” van mama Westberg?’

Hij legde haar door een blik het zwijgen op.

Het was laat geworden. Het koren op het veld was in schoven gezet. Zij hadden in de verte moeder Katrien hooren roepen: ‘komt maar, koeien, komt maar!’ De arbeiders waren naar huis gegaan en de familie op Westberga had gesoupeerd zonder Otto en Jenny.

Mama Westberg was moe. Deze zomer had meer van hare krachten gevergd dan vijf andere. Wanneer zij in huis rondliep, bezig en opmerkzaam opdat het geen der gasten aan iets zou ontbreken, of wanneer zij in het keukendepartement rood en warm hare bevelen uitdeelde, dan viel dit niet in het oog; maar zooals zij daar nu bij de schuurdeur stond en nazag of het koren behoorlijk was geborgen - de arme mama was meester en meesteres tegelijk, zag zij er oud en vermoeid uit. De gewoonlijk zoo levendige oogen waren mat en er lag een slappe trek om den mond. Zij schoof den zwaren grendel voor de deur, draaide den sleutel om en trok nog eens even er aan om zeker te wezen dat alles goed in orde was. Toen zij zich omdraaide ten einde naar het huis terug te keeren, stonden Otto en Jenny daar, hij met de armen om haar leest - er was niemand anders die hen zag - en zij bloosde en fluisterde bedeesd: ‘tante’.

Mamaatje was moe en zenuwachtig. Dit was haar te veel; zij zonk op een bank, die bij de schuur stond, barstte in schreien uit en kon niets anders zeggen, dan: ‘Kinderen, wat hebt ge gedaan?’

Otto's gelaat verdonkerde en Jenny verborg het hare aan zijn schouder.

‘Maar mama, u houdt toch zooveel van haar.’

Nu strekte mamaatje de armen naar hen uit, omhelsde hen innig en teeder en fluisterde:

‘Ik heb terstond wel gedacht dat het zoo ver zou komen.’

‘Hebt ge? Dacht ge werkelijk dat Jenny van mij hield? Waarom heeft u mij dan geen moed ingesproken, u moet toch gezien hebben hoe wanhopig ik was!’

‘Och Otto, eene lievere dochter had je mij nooit kunnen geven; maar men ziet het leven, wanneer men vijftig jaar is, een weinig anders in dan op twee-en-twintigjarigen leeftijd. Armoede en wachten, verterend verlangen en weifelende hoop zijn voor jonge harten zware beproevingen; en.... en.... ach, gij weet niet hoeveel ik van jelui houd, ook van Jenny - en had het jelui bespaard kunnen blijven..., maar nu zie ik hoe het is, Otto. Jij hebt het hart van je vader; je leven zou bedorven zijn geweest, en jij Jenny, je behoort zeker ook tot hen die slechts eenmaal in hun leven innig liefhebben. Moge God jelui zegenen, zooals ik het doe.’

Zij zaten nog geruimen tijd bijeen en mamaatje kuste nu eens hare nieuwe dochter en droogde dan weer hare tranen af. Eindelijk werd Otto naar bed gezonden, ernstig, beslist alsof hij nog een kleine jongen was.

En mama bracht Jenny naar hare kamer, die zij met Vivan deelde. Zij moest naar bed gaan terwijl mevrouw nog bij haar was, en mama sloeg eigenhandig de deken om de jonge, mooie figuur.

Vivan, de Benjamin, was het wel gewoon dat mama nu en dan nog eens kwam kijken, als zij reeds te bed lag.

Toen zij ontwaakte en mama op de knieën zag liggen bij Jenny's bed en haar hoorde fluisteren: ‘goedennacht, mijn eigen, lief kind!’ stak Vivan haar blonde krullebol op en zei:

‘Och, malle mama, laat Jenny toch met rust. Uw klein meisje ligt hier.’

(Slot volgt.)