De Huisvriend. Jaargang 1891

Wurtemberg en zijn nieuwe koning.

Dat het koninkrijk Wurtemberg zonder tegenspraak een der schoonste Zuid-Duitsche Staten mag genoemd worden behoeven wij wel niet uitvoerig te betoogen. En wel zeker niet voor de velen onzer lezers, die ooit de majestueuse pracht van het Schwarzwald, of de trotsche lijnen van den Rauhen Alp en den Adelegg aanschouwden; die aan de heerlijke boorden van den Neckar vertoefden, of bij het meer van Constanz en het Tegern-meer voor een wijle de eischen en zorgen van het prozaïsche leven mochten vergeten. Wurtemberg heeft dan ook altijd bij de Nederlandsche toeristen in een goeden roep gestaan, misschien ook om onze eigenaardige betrekking tot dat land, waaruit onze alom beminde koningin Sophia geboortig was en welks wapen boven de winkeldeur van menig ‘hofleverancier’ in Amsterdam, Den Haag en elders prijkte.

De ontwikkeling der nijverheid houdt in Wurtemberg gelijken tred met de schoonheid der natuur, en niet minder beroemd dan de minerale bronnen van Liebenzellerbad, Wildbad en Geisthal zijn de Stuttgarter piano's en de Ulmer lederwerken; ook wat de fabricage van wollen en katoenen stoffen, aardewerk, papier enz., aangaat, staat Wurtemberg op een hoogen trap. Uitgevers en boekhandelaars doen er groote en goede zaken, kunsten en wetenschappen bloeien er zeer, en de hoogeschool te Tubingen is wereldvermaard. In het jaar 1477 door graaf Eberhard met den Baard gesticht, werd zij na het doorbreken der Hervorming een van de voornaamste leerscholen der Protestantsche theologie.

[p. 440]

Evenals zoovele andere kleine Staten, heeft ook Wurtemberg gedeeld in het algemeene lot der Duitsche vorstenhoven en langzamerhand zijne volstrekte zelfstandigheid verloren. In de eerste helft der 18de eeuw verkeerde Duitschland in een toestand van diepe vernedering: eene menigte kleine hoven, die in uiterlijke pracht en verkwistend vertoon de luisterrijke residentie van Versailles navolgden, oefenden op het openbare leven, op de zeden en denkbeelden, op het karakter en de beschaving een treurigen invloed uit. Vol ijdelheid en jaloezie trachtte men elkander in pracht van hofhouding, weelderige feestelijkheden, kostbare gebouwen, tuinen en kunstwerken te overtreffen. Ook Wurtemberg werd toen meer dan eenig ander land door zijne vorsten mishandeld. Vooral

wilhelm ii, koning van wurtemberg.

hertog Eberhard Lodewijk (1693-1733) was een verkwistend, zedeloos vorst, onder wien een slechte vrouw, Von Grävenitz, een verderfelijken invloed op de regeering uitoefende, plaatsen aan het hof en in het ministerie aan hare gunstelingen schonk en met ambten en waardigheden een schandelijken handel dreef. Het trouwe, degelijke volk werd zóó onderdrukt, dat duizenden zich door verhuizing naar Amerika aan den nood, die in het land heerschte, onttrokken en zich in den vreemde een nieuwe woonplaats stichtten. Ook onder zijne opvolgers ging het niet veel beter. Zoo deelde Wurtemberg in de lotgevallen van Duitschland, waarbij het meestal niet veel genoegen beleefde van zijne hertogen.

Hertog Frederik nam in 1803 den keurvorstelijken, en in 1806 den koningstitel aan, trad in het Rijnverbond en schaarde zich aan de zijde van Napoleon, wiens val hij slechts een jaar overleefde. Koning Wilhelm I was in 1849 genoodzaakt de Rijksconstitutie te erkennen, en werd bij zijn dood in 1864 opgevolgd door zijn zoon Karel I (Karel Frederik Alexander), de thans overleden koning. In 1866 sloot Wurtemberg met Pruisen een of- en defensief verbond, waarbij het land beloofde, in oorlogstijd zijne krijgsmacht onder het opperbevel van Pruisen te stellen. Na afloop van den Fransch-Duitschen oorlog trad Wurtemberg in 1871 na veel tegenstribbelen tot 't Duitsche Rijk toe, en wordt thans in den Bondsraad door drie leden vertegenwoordigd.

Zooals de dagbladen gemeld hebben, is Koning Karel I, die sinds vele jaren zwak van gezondheid was, den 6den October j.l., 's morgens te 7 uren, in den ouderdom van 68 jaren overleden. Herhaaldelijk vertoefde hij tot herstel van gezondheid buitenslands, waar hij zich veel met spiritisme bezig hield, zoodat hij op 't laatst zelfs eenigszins in zijne geestvermogens gekrenkt was. Hij huwde in 1846 met de Russische grootvorstin Olga Nicolajewna, en liet geene kinderen achter.

Zijn opvolger is zijn in 1848 geboren neef Prins Wilhelm, wiens portret wij hierbij onzen lezers aanbieden. Onder den titel van Koning Wilhelm II heeft hij de regeering aanvaard met een proclamatie, door hem en al de ministers onderteekend, waarin hij beloofde de Grondwet te zullen handhaven, aan zijne onderdanen de verzekering gaf zijner welwillendheid, en hunnerzijds op dezelfde onderworpenheid, gehoorzaamheid en trouw verklaarde te rekenen, als koning Karel steeds mocht ondervinden. De zwakken zullen, zeide hij, bij den koning een steun vinden, en de ontwikkeling en de voorspoed des lands zullen zijn eenig streven zijn.

Voorts heeft de nieuwe koning een dagorder gericht tot het leger, waarin Z.M. verklaarde, op de trouw, den moed, de volharding, de tucht en de gehoorzaamheid zijner soldaten te rekenen, en ten slotte met waardeering gewaagde van de militaire deugden zijns voorgangers. Diens plechtige begrafenis, op den 9den October te Stuttgart, werd ook door den Keizer van Duitschland bijgewoond.

Donderdag 22 October heeft de koning de zitting der Volksvertegenwoordiging geopend met eene vol geestdrift toegejuichte rede, waarin hij beloofde te zullen streven naar het behoud der goede betrekkingen met het Duitsche Rijk, en het zedelijk en godsdienstig leven te zullen bevorderen. Z.M. kondigde wetsontwerpen aan tot herziening der Grondwet en tot uitbreiding der middelen van verkeer.

Welig groeie en bloeie het oude Wurtemberg onder zijn nieuwen koning!