De Huisvriend. Jaargang 1890

Quiscalus major.
Door Dr. H.J. Veth.

Amerika is uiterst rijk aan vogels, die in meerdere of mindere mate aan onze spreeuwen verwant zijn. Daaronder is het geslacht Quiscalus niet het minst merkwaardige, om den eigenaardigen vorm van den staart der mannetjes, een kenmerk, dat op onze afbeelding, ten gevolge van den stand des vogels, niet zichtbaar is. Geene andere vogels toch bezitten een staart als deze, waarbij de uiterste stuurpennen bovenwaarts gekeerd zijn, zoodat de vorm van een bootje ontstaat en waaraan zij dan ook den Hoogduitschen naam ‘Bootschwanz’ te danken hebben.

Eene der meest bekende soorten van dit geslacht is de Quiscalus major. Onze afbeelding is genomen naar een levend voorwerp uit den acclimatatietuin te Parijs. Deze vogel is iets grooter dan onze spreeuw, daar hij eene lengte van ongeveer acht en dertig centimeters bereikt, en voorzien van stevige pooten, maar overigens fraaier van vorm. De bek is ruim zoo lang als de kop, loopt puntig toe en is een weinig gekromd. Het mannetje heeft een fraaie zwarte kleur met allerlei weerschijntinten, purper op den kop, blauw op den rug, de borst en de zijden, bronskleurig op de stuit en groen op de vleugels. Het wijfje is iets kleiner en veel minder schoon gekleurd, daar bruin, dat aan de onderzijde in het geelachtige overgaat, bij haar de voornaamste tint uitmaakt. De verschillende soorten van het geslacht Quiscalus vertoonen groote overeenkomst, slechts aan een gering onderscheid in kleur en door den vorm en de grootte van bek, vleugels en staart, zijn zij van elkander te onderscheiden.

Onze vogel bewoont het zuidelijk gedeelte der Vereenigde Staten van Noord-Amerika; zeldzaam is hij er niet, maar toch niet meer zoo algemeen als voor een halve eeuw. Volgens Audubon was hij toen uiterst talrijk in de moerasachtige streken van Louisiana, Florida en Georgië, maar strekte hij zich niet westelijker of noordelijker uit. In dit tamelijk beperkte gebied blijven de meeste vogels het geheele jaar, maar tegen den winter vormen zij groote troepen, die zich dan in de nabijheid van bewoonde plaatsen ophouden. Hun hoofdvoedsel bestaat uit garnalen en andere kleine schaaldieren, insecten, wormen en weekdieren, maar in sommige deelen van het jaar zijn zij ook zeer belust op zaden. Zij kunnen dan zoo groote verwoestingen in de rijstvelden aanrichten, dat de eigenaars verplicht zijn die, door daartoe aangestelde personen, te doen bewaken. In het begin van Februari houdt de goede verstandhouding onder de Quiscalen op, tengevolge van de jaloerschheid der mannelijke vogels. Dan nemen zij de houding aan, op onze afbeelding voorgesteld: de vederen van den staart worden opgericht en vormen een stralenkrans om den kop. Op den hoogsten tak van een eik gezeten, dagen zij elken mededinger door stem en gebaren uit, de keel zwelt op, de vederen worden opgericht, de vleugels hangen naar beneden, de staart verkrijgt den eigenaardigen bootvorm, die wij reeds vroeger bespraken en bij dit alles laat hij af en toe een onaangenaam gekrijsch hooren. Na eenige weken keert de kalmte terug, de verschillende paren hebben zich gevormd

[p. 392]

en deze beginnen nu een nest te maken of nog liever, zoo mogelijk, het nest van een vorig jaar te herstellen. In dit nest worden vier of vijf vuilwitte eieren gelegd. Volgens Audubon hebben de jongen groote vijanden in de alligators. ‘Wanneer de Quiscalus’, zegt hij, ‘in het hooge riet der open baaien en meren van Louisiana en Florida broedt, trekt het geschreeuw der jongen dikwijls de opmerkzaamheid der alligators tot zich, die dan, ter wille van het voortreffelijke wild, zachtjes in het riet voortzwemmen en plotseling aan den van een nest voorzienen stengel met den staart een slag geven, met het doel, de onvoorzichtige jongen uit het nest te slingeren. Die, welke in het water vallen, worden oogenblikkelijk verslonden. Zelden echter gelukken den kaaiman meer dan een of twee zijner aanvallen, daar de ouden spoedig zeer voorzichtig worden en de jongen bijtijds waarschuwen’. Brehm trekt echter de waarheid dezer mededeeling zeer in twijfel.

Nog algemeener is eene andere soort, de Quiscalus versicolor, die het noorden en westen der Vereenigde Staten bewoont, maar in den winter naar het zuiden trekt. Hoewel ook deze soort door het vangen van insecten veel nut kan bewijzen, weegt dit nut nauwelijks op tegen de schade, die zij veroorzaakt door het verslinden van eieren van lijsters en andere zangvogels. Zelfs schaamt zij zich niet de jongen dezer vogels, bij afwezigheid hunner ouders, uit het nest te halen en op te eten. Aan dit laatste feit schijnt ook de Quiscalus major niet geheel vreemd te zijn.