De Huisvriend. Jaargang 1890

Achttien jaar.
Door Elvira.

't Is een prachtige Junidag. De zomer vertoont zich in zijn schoonsten dos. Een donkerblauwe hemel welft zich boven de met groen en bloemen getooide aarde; de warme zon kust de nog half gesloten bloemknopjes open en spiegelt zich in het water van gindschen vijver; de liefelijkste geuren vervullen de lucht en worden op den adem van een zacht koeltje her- en derwaarts gedragen. Vlinders fladderen van bloem tot bloem, bijen gonzen door de lucht, enkele vogels laten hun bekoorlijk gezang hooren, - van de meesten klinkt het echter droomerig en vermoeid, alsof ze zoo zullen inslapen.

In de heerlijke rozenlaan van het buiten ‘Zomerlust’ drentelen twee jongelieden. Zij is eene lieve verschijning, vlug en levendig, met een slank figuurtje en goudblonde lokken. Hij is een krachtig, forsch gebouwd jonkman, met fier, bleek gelaat en gitzwarte haren. Het meisje spreekt, en hij buigt zich luisterend tot haar.

‘Waarom ga je morgen weer heen, Gerard? Je bent hier nog geen dag. 't Schijnt je hier te vervelen. Vroeger was dit anders. Toen kon je wel dagen achtereen “krijgertje” en “verstoppertje” met mijne zusters en mij spelen, of met ons uit roeien gaan. Maar voor mijnheer den student schijnen we geen aangenaam gezelschap te zijn. Natuurlijk, daar in dat stijve Utrecht zijn de menschen veel aardiger.... ook de jonge meisjes! Niet waar? die dametjes zullen wel veel gezien en ondervonden hebben, en wel over alles kunnen meepraten, terwijl wij, eenvoudige buitenkinderen....’

Schielijk legt de jonge man zijne kleine, blanke hand op haar mond en roept hij lachend: ‘Tut, tut, Lize! wat draaf je weer door. Je mond spreekt woorden, waarvan je hart niets af weet. Je voelt wel, dat je me onrechtvaardig beoordeelt.’ En daarop haar mond van den druk zijner hand bevrijdend en haar schalks aanziende, gaat hij ondeugend voort: ‘Wel, meisje! ik wist niet, dat je jaloersch kondt zijn op de Utrechtsche meisjes, - dit is meteen een blijk, dat ik je niet geheel onverschillig ben.’

Het jonge meisje bloost, ziet hem verstoord aan en zegt: ‘Hoe verwaand! Ik ben volstrekt niet jaloersch, maar....’

‘Laat me je eens even in de rede vallen. Je zegt, dat ik me moet vervelen op “Zomerlust”. Maar zou ik dan even zijn komen aanwippen om je verjaardag te vieren? En wat de Utrechtsche meisjes betreft - ja ja, ondeugend blondje! daar moet ik nog even op terugkomen, die pil moet je slikken: - die nufjes zijn zóó stijf en vormelijk, dat ze schier ongenaakbaar schijnen; en zou ik dan den vrijen, vertrouwelijken omgang met mijn aardig nichtje niet verre verkiezen boven den hare?’ Hij ziet haar aan met een blik, die haar een licht blosje naar de wangen jaagt. Snel wendt ze zich af en plukt een roos van de langs hun

[p. 318]

pad groeiende struiken. Ze wil die op haar boezem hechten, maar hij vat de hand, waarin ze de roos houdt, en vraagt op zachten toon: ‘Wil je ze mij niet geven, Lize?’ Het meisje ziet hem in de donkere oogen en - een heldere schaterlach weerklinkt.

‘Neen, neen!’ lacht ze, ‘je krijgt haar niet. Ze is te mooi. Als je bloemen wilt hebben, pluk ze dan zelf!’

‘Ik vind het niets aardig van je,’ zegt hij knorrig. ‘Nu vertel ik je ook het groote nieuws niet, waarvoor ik je eigenlijk in den tuin gevolgd ben.’

‘Nieuws?’ klinkt het vragend, en ze ziet hem onderzoekend in het gelaat. Vóór hen, bij een kruisweg, staat een bemoste bank. Zonder zorg voor hare crême japon zet ze er zich op neer. Hij leunt op korten afstand van haar met zijne lichtgrijze zomerkleeding tegen een vochtigen boomstam.

‘Zeg eens, Gerard, is het veel bijzonders?’ vangt ze weer aan, nu hij blijft zwijgen. ‘Toe! zeg het mij maar, dan krijg je mijne roos.’

‘Ja, zoo zijn jelui vrouwen allemaal: nieuwsgierig als de drommel. Maar je pronkstuk wil ik nu niet meer hebben. Ik wilde het niet inruilen, maar present krijgen. En ik zeg je het nieuws niet.’

‘Ha, je bent boos, zie ik. Wanneer zullen we toch eens ophouden te kibbelen?’ En dan, hem schalks in het gedeeltelijk afgewende gelaat ziende: ‘Willen we eens wedden, hoelang je het volhoudt, met een zuur gezicht de steentjes op den grond te tellen? Ik wed, geen tien seconden. Maar je moet hardop tellen. Kom nu. Één....’

Vlug wipt de bevallige gestalte van de bank en gaat zij in eene uitdagende houding vóór hem staan, de donkerblauwe oogen onafgewend op het trotsche gelaat van den jongeling gevestigd. Met eene volle sopraanstem heft zij Mendelsohns ‘Ich wollt', meine Liebe ergösse sich’ aan. Na eene poos valt onze student met eene tenorstem in en ziet haar dan aan, zóó vurig, dat ze hevig bloost en verward zwijgt.

Maar hij zingt door en blijft haar voortdurend zoo wonderlijk aanzien. Zij kan zich van dien blik niet dadelijk losrukken. 't Is haar op eens zoo zonderling te moede. Lang kan haar beweeglijke natuur echter niet bij een indruk stilstaan. Lachend zegt ze:

‘Ha, Gerard, ik heb de weddenschap gewonnen! Ik wist het wel, dat ik door het zingen van jou lievelingslied je humeurtje weer in den rechten plooi zou brengen. Schei nu uit met dat gezing, en geef me mijne belooning. Ja, wat zal ik je eens vragen?’ Peinzend gaat ze weer op de bank zitten.

‘Nu moet ik zeker mijn nieuwtje vertellen?’ vraagt hij en plukteenige klimopbladeren van de plant, die zich om een nabijzijnden boom gewonden heeft.

‘Neen, ik heb iets anders gevonden.’

‘Laat mij mijn nieuws liever vertellen,’ houdt hij aan.

‘Neen, plaaggeest! ik wil je bewijzen, dat niet alle vrouwen nieuwsgierig zijn. Zeg mij dus maar eens, waarom de menschen achttien jaar bij een meisje zulk een mooien leeftijd noemen. Als je dit tot mijne voldoening beantwoordt, dan....’ Zij houdt op en ziet hem ondeugend aan.

‘Nu, - dan?’

‘Dan mag je tot belooning me je nieuws vertellen!’ En ze lacht hartelijk.

Onze student zucht diep en klaagt: ‘Och, die vrouwen, die vrouwen! Ze zijn ons met al hunne zwakheid te sterk af.’

Lize glimlacht en, haren neef naderend, schuift ze hem zachtkens bij den arm voort en zegt: ‘Kom, laat ons verder gaan, dan kan je al loopend de verklaring van het feit geven. Zoo'n toekomstige geleerde zal het er wel prachtig afbrengen!’

Langzaam gaan ze verder. Hij steekt de drie klimopblaadjes, die hij voortdurend tusschen duim en wijsvinger bij de steeltjes heeft laten ronddraaien, in zijn knoopsgat, - zooals hij zegt, in plaats van de roos, die zij hem niet geven wil. Lize snapt maar steeds door.

‘Weet je, Gerard! ik kan maar niet bemerken, dat ik iets gelukkiger, of beter, of sterker, of vroolijker ben dan gisteren. Ook mijn spiegel zeide me niets nieuws van morgen, - alleen, dat ik een krabje aan mijne kin heb. Dat heeft Mimi gisterenavond laat gedaan, omdat ik haar wat ruw opnam, juist toen ze aan die lekkere roomtaart wilde peuzelen. Zou dit merk mij nog lang kenbaar maken?’ En ze heft haar blank kinnetje tot hem op. Hij vat het in zijne hand en onderzoekt de wond met ernstig gelaat.

‘Ik voorspel je, dat het nog lang duren zal, eer het verdwenen is. Ik kan je evenwel een middel aan de hand doen, dat de genezing zéér zal bevorderen.’

Schielijk bevrijdt ze hare kin en vraagt: ‘En dat is? Ik verwacht van jou, als toekomstig dokter, een afdoend middel.’

‘Hier is het!’ Snel buigt hij zich tot haar over en drukt hij een kus op de gewonde plek. Verrast ziet ze op, kleurt, wil boos kijken, maar als haar dit niet gelukt, zegt ze lachend: ‘Als jullie, heeren dokters, geene andere geneesmiddelen dan kussen en liefkoozingen kennen, zullen we ons zelven wel zien te helpen!’

‘Liefde is de beste medicijnmeester.’

‘Voor zieke harten, ja, maar voor zieke lichamen?... Enfin, daar kan ik ook niet over oordeelen. - Hoe laat hebben we het toch? Ik moet naar binnen, mama zal mij wachten. Zoo dadelijk zullen de gelukwenschers wel komen, en daar dient de jarige bij te zijn. Ik zie dus af van mijne belooning voor de weddenschap.’

Met een licht hoofdknikje wil ze zich haastig verwijderen; maar hij grijpt haar bij den arm en zegt: ‘Niet zoo haastig, nichtje! 't is even half twee, we hebben dus nog ruimschoots den tijd. Laat me nu niet zoo alleen hier staan, maar blijf nog wat keuvelen. Zie, ginds bij den vijver, onder dien treuresch, staat een marmeren bank. Laten we daar gaan zitten.’

‘Maar ik moet mijn toilet nog wat in orde brengen.’

‘Je ziet er lief genoeg uit. Dat crême japonnetje staat je keurig, en je kapsel doet je aardig snoetje voordeelig uitkomen. Als ik dit vind, zullen andere menschen er dan óók niet zoo over oordeelen? Je weet, ik ben moeilijk te voldoen, waar 't het damestoilet betreft. Maar wacht, laat mij zoo'n roos, als op je japonnetje prijkt, ook in je kapsel steken.’ Hij plukt er eene van een nabijzijnd bloembed; ze buigt het hoofd en laat zich geduldig opschikken. Als hij klaar is, gaat hij eenige schreden van haar af staan en beschouwt haar met stralenden blik. Dan neemt hij haar onder den arm en zegt: ‘En nu geen

[p. 319]

tegenwerpingen meer, meisje! Je weet: van jongsaf, bij al onze spelen, was ik de leidsman. Wil nu ook nog dezen keer mijn zin doen. 'k Beloof je, 't zal later niet weer gebeuren.’

‘Die mannen zijn toch zoo heerschzuchtig!’ klaagt het meisje met een licht zuchtje. ‘Ditmaal zal ik je nog volgen; maar wee, als je later weer wat beveelt!’ Schelmsch dreigend heft ze den wijsvinger op en vervolgt: ‘Dan maak ik een diepe buiging voor je en laat ik je zonder vorm van proces alleen staan. Die heerschzucht der mannen mag wel eens een weinigje tegengegaan worden.’

‘De mannen zijn het slechts zoo lang, totdat een paar liefdevolle vrouwenoogen op hunne beurt hen beheerschen.’

‘Je meent zeker: als de mannen ernstig verliefd worden?’

‘Neen, zoolang we nog niet zeker zijn van 's meisjes wederliefde, gevoelen en gebruiken we onze macht; maar zoodra het teere maagdelijn vol vertrouwen het hoofd tegen onze borst vlijt, en haar mondje ons zegt, dat wij hare geheele toekomst, haar alles zijn, dan - dan gevoelen we diep onze verantwoordelijkheid en kan het aardige poppetje plagen en eischen, zooveel het wil, zonder dat wij het een haar willen krenken. Ten minste, ik geloof dat ik zoo handelen zal!’

Lize brak in een bartelijken lach uit.

‘Vriendlief, daar kun je immers niet over oordeelen? Trouwens, ik geloof niet, dat je gelijk hebt. Iedere galant van mijne kennis was vóór zijne verloving vol attenties voor zijne schoone, in de hoop hare genegenheid te winnen; maar eenmaal zoover zijnde... Zie maar eens mijne zuster Mina. Toen haar verloofde nog niet van hare liefde overtuigd was, liet hij zich als een slaaf behandelen. Hij aanbad haar en had allerlei hoffelijkheden en attenties voor haar, tot in het belachelijke toe. Nauwelijks waren ze verloofd, of het tirannieke bevel klonk: “Mina, niet wielrijden! Mina, niet zwemmen!” en dat alleen, omdat mijnheer het niet eigenaardig voor vrouwen vindt. Valt haar oog toevallig op een jonkman, dan heb je de poppen aan het dansen! En o! toen ze jou eens een goeden jongen noemde. Hij maakte haar eene scène en zei, dat hare liefde niet langer hem, maar jou toebehoorde. Het had weinig gescheeld, of hij had haar haar woord teruggegeven. - Neen, ik zou dien engelachtigen Willem niet willen hebben!’

Ze zijn den vijver genaderd. Lize leunt over het beschuttende rasterwerk en kijkt naar de zwanen, waarvan er een paar statig heen en weer zwemmen, anderen zich de veeren reinigen.

‘Zie!’ gaat ze voort, ‘ik geloof, dat het zoo is;’ en na den man aan hare zijde een vluchtigen blik toegeworpen te hebben, staart ze weer op de zwanen en de goudvisschen. ‘Zoodra de man zeker is van de liefde van het voorwerp zijner keuze, volgt hij, bouwende op de hechte genegenheid van zijn meisje, zijn natuurlijken drang tot heerschen, dien hij eene poos, ten einde het jonkvrouwelijke hart te winnen, weerstaan heeft. Hij doet dit niet zoozeer om te kwetsen en te dwarsboomen, dan wel omdat hij van geslacht tot geslacht gewend is, als heer der schepping beschouwd te worden en hij zijne inzichten dientengevolge voor de beste houdt. - Maar hoe kom ik toch zoo ernstig?’ valt ze zichzelf verbaasd in de rede, ‘en hoe zoo dwaas openhartig?’ Op luchtigen toon, als om den indruk harer woorden weg te wisschen, herneemt ze: ‘Kom, vertel mij eens gauw, dokter in spe, wat je van die achttien jaren weet!’

Hij ziet haar aan en begint op gevoelvollen toon:

‘Achttien jaar, Lize, is de schoonste tijd uit het vrouwenleven. Dan is het “bakvischje” tot jonkvrouw geworden. Haar hart is rijp om de eenig ware, innig gelukkig makende liefde te beseffen. Geen kostschoolamourette, weet je, maar een gevoel, dat je niet weer verlaat en eene zon is op je verder levenspad. O, je mag me vrij een droomer noemen,’ gaat hij hartstochtelijk voort, ‘maar, kind, je weet niet, hoe beurtelings gelukkig en rampzalig die moeilijk te beheerschen, alles overweldigende hartstocht maakt!’

Verrast ziet Lize hem in het ontroerde gelaat. Zijne woorden hebben haar verlegen gemaakt, en om dit te verbergen, zegt ze op luchtigen toon: ‘Dan ben ik bij mijn leeftijd ten achter, want ik gevoel niets van dien hartstocht, die ons tot slaven maakt. Misschien fantaseert mijn dichterlijke student, nu hij achttien jaar bij een meisje den tijd der liefde noemt. Amor vraagt immers niet naar den ouderdom zijner veelvuldige slachtoffers?’

‘Neen, Lize, je kent je eigen hart niet, je wilt het niet kennen. Laat mij je zeggen...’

‘Neen, Gerard! ik moet naar binnen. Zeg het mij later maar,’ en ze poogt vruchteloos hare hand, die hij gegrepen heeft, te bevrijden. Hij drukt haar met zacht geweld op de marmeren bank, en zij weerstreeft slechts llauwtjes.

Met neergeslagen oogen zit ze daar, en hij staat voor haar, de blikken onafgewend op haar lief gezichtje gevestigd.

‘Weet je, Lize, - het nieuws, dat ik je vertellen wou, is eigenlijk geen nieuws, kan en mag het niet voor je zijn. Ik wilde je maar zeggen... O meisje, ik heb je zoo lief, zoo innig lief!’ barst de jongeling hartstochtelijk uit. ‘Lize, jaren lang heb ik dit zoet geheim voor me gehouden, om je jonge hart onbezorgd en vrij in zijne keuze te laten. Ditmaal heb ik me voorgenomen, niet eer naar de Academie terug te gaan, voor jou hart gesproken heeft. En, Lize! het mijne bedroog zich immers niet, toen het zich vleide met wederliefde? O, je kendet jezelf niet; maar ik... ik zag... Spreek dan eens, lieveling... ik kan toch van je wederliefde zeker zijn?’

En het jonge meisje?

Plotseling is het haar, alsof alles rondom haar verdwijnt, alles, behalve die jongeling met de schitterende oogen en het donkere blosje, door de innerlijke ontroering op zijne wangen getooverd. Een dusver ongekend, onuitsprekelijk zalig gevoel doorstroomt haar. Wat haar sinds lang zoo onrustig deed zijn, is haar nu opeens duidelijk. Ze verbergt het gloeiende kopje aan zijne borst en zucht: ‘O, Gerard!’

Hij heft haar zachtkens van de bank op en sluit haar zwijgend in zijne armen. Dan vat hij haar bij de kin en ziet haar diep, diep in de oogen. Ze glimlacht door hare tranen heen, neemt de roos van hare borst en zegt: ‘Nu is ze voor jou, als blijk dat ik je menschenkennis waardeer!’