De Huisvriend. Jaargang 1890

Santa Lucia.
Een schets door Ankura.

De zon was bijna aan de kim verdwenen. Slechts enkele purperstralen wierp zij nog over het zacht insluimerende aardrijk. Rust daalde neer uit den donkerblauwen hemel, waaraan der sterren zilverglans zich langzaam verbreidde en tintelend neerschoot op de met avonddauw bedrupte bladeren, diamanten werpend tusschen de door de scheidende dagvorstin gezaaide robijnen.

Sephirs adem streek langs veld en akker, en gaarde de kruidige geuren van het versch gemaaide gras en der jong ontloken bloemen, en suisde door het ritselend loover der struiken, geheimzinnig, zacht, dat het was als zong een koor van elfen een hymne ter eere der naderende koninginne, der zwartgelokte, ernstig schoone.

Een deel van 's hemels vrede scheen over het woelend en strijdend ondermaansche uitgegoten. Vermoeid van de dagtaak keerde de landman huiswaarts en de herder dreef zijn wollige kudde naar stal. De vroolijke wildzang zweeg en het nijvere bijtje zocht de korf om zijn versch gegaarde schatten te voegen bij den reeds verzamelden overvloed. - -

‘Ach, sluit het venster nog niet, Lucia! Laat mij nog een oogenblik genieten van den heerlijken avond; hij is zoo verkwikkend, zoo lavend. Zie eens hoe prachtig de sterren opkomen, hoe flonkerend! En dan die geuren! O! je weet niet hoeveel goed zij mij doen, hoezeer zij mij versterken. Nu kan ik ten minste vrij ademhalen, en je hoort wel, ik hoest bijna niet meer.’

Zij, tot wie deze bede gericht was, hield de hand terug, die zij reeds naar den vensterknop had uitgestrekt en zich half omwendende zeide zij met zachte stem:

‘Wel zijn ze schaarsch de mooie nachten in Holland, maar verraderlijk tevens! Ziet gij dien opkomenden dauw? Wanneer de zon geheel onder is zal het koud worden. Een paar minuten mag het raam dus nog open blijven, maar dan moet het toe.’

‘Die dauw is de voorbode van een mooien, warmen dag, ma mia! en zij blijft laag hangen, zij zal mij hier niet schaden,’ antwoordde de jonge man, die in een gemakkelijken leunstoel gezeten, het oog als in smachtend verlangen op de ondergaande zon gericht hield.

De steeds schuiner vallende lichtstralen hergaven aan zijn bleek en ingevallen gelaat een glimp van vroegere frischheid. Het scheen als keerde de gezondheid weder, als joeg het bloed opnieuw met jeugdige kracht door zijn aderen. Maar ach, het was een bedriegelijk goochelspel: de droge, benauwde kuch, die nu en dan aan zijn borst ontsnapte, bewees genoeg, dat de onverbiddelijke dood hier langzaam een slachtoffer maakte.

Lucia was voor het geopende venster blijven staan. In den vollen lichtglans, die een auriool van goud om hare ravenzwarte lokken en een hooger rozengloed op haar door de zuiderzon donzig bruin getinte wangen tooverde, was zij beeldschoon. De mijmerende blik des kranken viel op haar en bleef, als door een magnetische kracht geboeid, een wijle op die slanke, jeugdige gestalte gericht.

‘Santa Lucia!’ lispelde hij in stille vervoering.

Een onbeschrijfelijk zoete glimlach plooide bij deze ontboezeming de lippen der jonge vrouw.

‘Blijf zoo staan, carissima!’ smeekte hij: ‘de betoovering is zoo schoon!.... Zóó! ja zoo zag ik je op dien avond toen voor het eerst de zalige wellust der ontwakende liefde mijn hart binnenstroomde!’ En hij zweeg, weggevoerd door blijde herinneringen.

Lucia voldeed aan zijn verzoek. Ook zij zweeg.

Een wijle heerschte er een plechtige stilte in het vertrek. En buiten zonk de zon al lager en lager aan den hemeltrans en dieper werden de schaduwen.

Doch met het dooven van de dagtoorts werd de betoovering verbroken, die den jongen man geboeid hield. Het deed hem pijn aan zijn zalige droomerijen ontrukt te worden: een bange zucht welde op uit zijn benauwde borst.

Diepe kommer verspreidde zich over het gelaat der schoone en met innig medelijden vroeg zij:

‘Voelt ge pijn, Francesco? Zal ik het venster nu maar sluiten.’

‘O! nog niet! nog niet!’ gaf de lijder op smach-

[p. 263]

tenden toon ten antwoord: ‘Ik gevoel mij thans zoo goed, zoo sterk, dat ik wel zou willen opstaan en een wandeling gaan maken.... Kom, cara mia, laat ons naar buiten gaan! Het moet nu heerlijk zijn onder de bloeiende jasmijnen, en, hoort ge wel, ginds begint de nachtegaal reeds zijn avondlied. Hij zingt van liefde, Lucia, van reine hemelsche liefde en roept ons.... hoort ge wel?’

Hij had bij deze laatste woorden een poging gedaan zich op te heffen, doch zijn krachten hadden hem begeven. Zacht kreunend zonk hij in de kussens terug.

De jonge vrouw was naar hem toegesneld om hem te weerhouden. Ach! zij wist het immers maar al te goed, dat elke beweging hem schaadde en zoo'n akelige benauwde hoestbui kon ten gevolge hebben. Thans knielde zij naast hem neder en haar arm om zijn vermagerden hals slaande blikte zij met haar groote zielvolle oogen naar hem op.

Zij sprak niet, doch haar blik vertolkte genoeg de bede, die in haar hart opwelde, en Francesco verstond dien blik.

Een matte glimlach kwam om zijn mond terwijl hij, haar vriendelijk toeknikkende, zeide:

‘Ik geloof dat het beter is wanneer wij van avond nog maar thuis blijven; ik ben een weinig moe, maar morgen, wanneer ik uitgerust zal zijn, dan gaan wij een lange, lange wandeling maken, is 't niet? O! het is zoo heerlijk tusschen de dennen, zoo koel, je kunt er zoo flink en diep adem halen.... En dan gaan wij déjeuneeren in diezelfde herberg waar wij verleden jaar zoo dikwijls geweest zijn: je weet wel, waar je het zoo mooi vond en waar wij die familie ontmoet hebben, die zoo lief voor ons was. Zij zouden er van 't jaar terugkomen - misschien zijn zij er al en dat zou wel aardig zijn, dan konden wij samen nog meer plannetjes voor den zomer maken.’

Een hoestbui brak plotseling zijn woorden af. Hij had in de laatste dagen zoo'n hevige niet gehad. Het was als zou hij stikken: de aderen aan zijn slapen zwollen op; zijn oogen puilden uit en krampachtig klemde zijn vingers zich om de armleuningen. Een dun, koud zweet parelde op zijn voorhoofd terwijl een waterachtig met bloed gemengd slijm in zijn mondhoeken te voorschijn kwam.

Lucia veegde het zacht met haar zakdoek af. Een vreeselijke angst beving haar en deed haar hand trillen bij de gedachte, dat met elken pijnlijken ademstoot dat dierbare leven plotseling kon ontvlieden. Hoe sneden haar thans die woorden van hoop op de toekomst, zooeven door hem geuit, als vlijmen door het hart.

Voor haar, die zag hoe met den dag dat lichaam gesloopt werd, hoe voortdurend de krachten afnamen en de wreede dood met vaste, snelle schreden steeds nader kwam, lag in dat stille, vaste vertrouwen op herstel iets nameloos smartelijks, en daarbij voegde zich nog het martelend gevoel van onmacht om den dreigenden slag af te weren en dat leven niet een enkele minuut te kunnen verlengen.

Eindelijk bedaarde de hoest. De kranke slaakte een diepen zucht van verademing terwijl hij de dorre rechterhand op zijn borst drukte om de stekende pijn, die hij daar gevoelde, te lenigen. Zijn hoofd zonk achterover in de donzen kussens en uitgeput van vermoeienis sloten zich zijn oogen.

Lucia was opnieuw aan zijne zijde neergeknield. Haar kleine handen rustten gevouwen op de armleuning van den stoel. Zij bad, innig, vurig voor den zielsbeminde tot Hem, die het leven des menschen beheerscht.

Eindelijk opende Francesco weder de oogen en liet ze een wijle vol liefde en innige dankbaarheid op de knielende rusten. Dan legde hij zijn hand op haar weelderige lokken en zeide met zwakke, van aandoening bevende stem:

‘Ik heb je weer doen schrikken, Carissima!... O! ik weet dat je altijd schrikt wanneer zoo'n hoestbui mij overvalt, maar zij worden al minder en minder en weldra zal ik er geheel van genezen zijn... Ah! je zult eens zien hoe spoedig ik beter ben wanneer wij maar eerst weder in het Zuiden zijn,’ riep hij met van hoop stralende oogen: ‘In het begin van September gaan wij naar Napels terug, naar het dierbare, zonnige Napels met zijn blauwe golf en altijd helderen hemel!’

Lucia durfde haar blik niet tot hem opslaan; droeve tranen verduisterden haar oogen. Zij vreesde dat de wanhoop door zijn woorden in haar hart opgewekt, zich op haar gelaat zou afspiegelen. O, die wreede stem in haar binnenste, die niet ophield haar dreigend te voorspellen, dat zij nimmer, nimmer weder hare geboortestad aan zijne zijde zou betreden, liet zich thans luider dan ooit hooren. Zacht smeekte de diep bedroefde den kranke, dat hij zich zou sparen en niet meer spreken, maar deze lette niet op hare bede, en opgewekt ging hij voort:

‘Ja, mijn kind, wij moeten naar Italië terug. 't Is voor jou ook niet goed hier: de Hollandsche nevelen zouden je maar ziek maken; een zuidelijke bloem kan de wisselvalligheden van het noordelijk klimaat niet trotseeren... Ach! wij hadden Napels nimmer moeten verlaten!’

Bij deze woorden schudde hij treurig het hoofd terwijl hij zacht voor zich heen lispte:

‘En hoe lang moet het nog duren voor ik het terug zie!... O, ik wilde dat ik vleugels had om weg te vliegen, ver, ver van hier den zoelen zuidewind te gemoet, over de met sneeuw bedekte Alpen, die als een breede schaar van grimmige reuzen de grenzen van dat wonderland bewaken... O, Lucia! Lucia! waarom zijn wij hierheen getrokken!’

Er lag iets diep melancholisch in die laatste uitroep en er sprak zulk een onbedwingbaar innig verlangen uit, dat de jonge vrouw er pijnlijk door getroffen werd.

En was het ook niet haar vurigste wensch, terug te keeren naar hare schoone geboortestad. Het gure Hollandsche klimaat had zij tot nog toe het hoofd kunnen bieden, maar zij gevoelde het, niet lang zou het duren of het zou zijn verderfelijken invloed op haar beginnen uit te oefenen... En dan?... Francesco had al hare zorgen noodig; zijn zwak gestel eischte al hare krachten... en wanneer deze eens zouden afnemen? Wanneer zij zelf eens ziek werd, wie zou hem dan verplegen.

Een kille huivering liep haar bij deze gedachten door de leden. Zij wilde ze verdrijven, maar het gelukte haar niet. Zij maakte plannen om zoo spoedig mogelijk aan zijn verlangen te voldoen, doch allen stuitten voorloopig af op den toestand waarin de

[p. 264]

lijder verkeerde. Zoo als hij zich thans bevond zou hij nimmer de vermoeienissen eener reis, al werd deze met de grootste voorzorgen ondernomen, kunnen doorstaan; de minste inspanning kon zijn dood ten gevolge hebben... en dan daarbij tevens te moeten denken, dat elke dag langer onder den noorder hemel doorgebracht, een snelle schrede grafwaarts was.

Doch de zomer, wanneer deze hield wat hij bij zijn intrede beloofde, wanneer hij warm en mild was, zou hem in zooverre kunnen versterken, dat hij tegen het begin van den herfst overgebracht zou kunnen worden. En als een drenkeling aan een stroohalm hield zij zich aan deze zwakke hoop vast.

Zij verborg daarom haar eigen wenschen in het diepst van haar hart, opdat deze zijn heimwee niet zouden versterken, en troostend fluisterde zij hem toe:

‘Geduld, mijn vriend! geduld... nog een paar maanden, dan gaan wij!... maar je moet je dan ook goed in acht nemen... beloof je mij dat? En niet te veel spreken. Je weet wel wat de dokter zeide, is 't niet?... Wanneer je maar rust houdt kunnen wij des te eerder gaan.’

En liefkoozend streek ze haar hand over zijn hoofd.

Francesco knikte haar vriendelijk toe. Een glans van stille vreugde verhelderde zijn gelaat en een wijle liet hij zijner verbeelding den vrijen teugel. Dan zeide hij op zachten toon:

‘O! ma mia, hoe verlang ik terug naar al die plekjes, die door onze liefde geheiligd werden, waar ik mijn geluk, mijn gemoedsrust, mijn leven terug vond.

Ach! hoe eenzaam en verlaten gevoelde ik mij toen ik dat dolce Napoli voor het eerst bezocht. Mij bood die lachende stad toen geen vreugde, en het vroolijk gezang harer zorgelooze inwoners klonk mij als een spotlied in de ooren. Je weet niet met welk een rouw mijn hart vervuld was; hoe geheel mijn ziel in opstand was tegen God en de menschen; hoe ik er een bitter vermaak in schepte mij zelf te kwellen door de meest pessimistische levensbeschouwing... Ik was toen wel krank en niet zonder huivering kan ik aan die dagen terug denken. De slag die mij getroffen had was dan ook zoo hevig en plotseling geweest, dat ik er mij nog over verwonder, dat hij mij niet gedood, niet krankzinnig gemaakt heeft. Ah, Lucia! kunt gij 't je voorstellen wat het is, een moeder, een dierbare, aangebedene moeder te moeten verliezen... en dat op zulk een wijze!’

Een koude rilling liep hem door de leden, bij de herinnering aan het leed wat hij toen had ondervonden.

Hij maakte met haar een reis door Zwitserland. Reeds lang had hij er naar verlangd, die trotsche Alpen, wier met sneeuw en ijs bedekte kruinen zich verliezen in de wolken, te leeren kennen; met jongensachtige vreugde had hij er zich op gespitst die steile berghellingen te beklimmen en van den top dier steenreuzen neer te blikken in de diepe dalen. En zij, de liefhebbende moeder, had zich verheugd in het anthousiasme van haar eenig kind, en was hem gevolgd op zijn tochten, vermoeienis en ontbering trotseerend om zijn genoegen niet te bederven. Zij had met hem de Rüge beklommen, was zijn gezellin geweest naar Murre; had aan zijne zijde den zonneopgang op den Rigi genoten en was hem gevolgd langs de vaak moeielijke wegen naar de Rhônegletscher. Toen zouden zij ook over de Furka naar Andermat gaan. Op zijn verzoek nam zij een rijtuig: hij wilde den nadere, den stijl opwaarts gaanden weg nemen ten einde zijn moeder boven af te wachten. En met kinderlijke vreugde aanvaardde hij den tocht, neuriënd en zingend onder het klimmen, de kleurige Alpenbloemen plukkend en samenbindend om haar met die frissche, lachende kinderen der natuur een blijde ontvangst te bereiden.

En hij kwam in het kleine hotel aan den rand van de eeuwige gletscherzee waaruit de vorstelijke Rhône zich langzaam ziet geboren worden. En hij bestelde een dejeuner, uit de armzalige spijslijst de spijzen zoekende, die hij als haar lievelingsgerechten kende en toen wachtte hij haar aankomst af.

Doch een uur verstreek zonder dat hij haar zag komen. Hij begon zich ongerust te maken doch de waardin bracht hem tot kalmte door de verzekering, dat het opstijgen langs den rijweg minstens anderhalf uur langer duurde dan langs het voetpad, vooral wanneer het, zooals toen geregend had. Hij was toen weder gaan zitten, maar een half uur verliep er bovendien en daarna nog een kwartier zonder dat het rijtuig kwam opdagen. Toen had hij zich niet langer kunnen bedwingen en was den breeden weg een eindweegs afgedaald, angstig uitziende en scherp luisterend naar elk geluid. Geruimen tijd hoorde of zag hij niets wat op een rijtuig geleek en zijn onrust klom voortdurend. Dan eindelijk vernam hij menschenstemmen - zij spraken de taal des lands en schenen te voet te gaan met de langzame geregelde stap der pakdragers.... ah! van hen zou hij inlichtingen kunnen krijgen en hij verhaastte zijn schreden.

Helaas! Wel zouden zij hem inlichtingen geven, maar O God! welke.....

In weinige minuten had hij den stoet bereikt, die uit een drietal gidsen, eenige Engelsche touristen en ettelijke vrouwen bestond. Twee der gidsen droegen een baar, ruw uit boomtakken saamgevoegd, waarop onder een paar reisdekens een menschelijk lichaam lag uitgestrekt. Welk vreeselijk vermoeden bekroop den beangstigden jongeling bij het zien dier menschen, die zich met schroomvallige nieuwsgierigheid om de dragers drongen? Welke geest beheerschte op dat oogenblik zijne bewegingen en deed hem voortdringen door dat treurig geleide? Waarom dwong hij de gidsen tot stilstaan en sloeg hij de dekens op? Ach! een dier geheimzinnige leedvoorspellende stemmen in het menschenhart had hem luide toegeroepen, dat het zijn moeder was, die daar werd opgedragen, dat het die dierbare, aangebedene vrouw was, die daar koud en zielloos op de lijkbaar lag.

Bewusteloos was hij naast de doode neergezegen: aan hare zijde uitgestrekt droeg men hem naar het kleine hotel op den bergtop. En alles wat hij toen doorleeft had vóór het bewustzijn hem begaf en wat hij later omtrent het noodlottig ongeval hoorde, doemde opnieuw op in zijn geest en zacht, met bijna toonlooze stem, als sprak hij in zich zelf, vervolgde hij:

‘Verbrijzeld.... de halswervels verbrijzeld tegen een hoekigen rotssteen.... De weg was glad, het paard kon de wicht van het rijtuig niet langer houden...

[p. 265]

struikelde... viel, en snel steeds sneller liep het voertuig langs de steile berghelling naar beneden tot dat....

Lucia murmelde eenige troostwoorden en drukte liefkoozend haar wang tegen de zijne. Doch welke woorden zijn in staat leniging in zulk een smart te schenken. Heeft niet elke uiting der menschelijke stem in zulke omstandigheden iets profaans? Brengt dan een traan van innig medelijden in stilte vergoten niet de beste balsem?

Zwijgend weende zij met hem en vaster sloeg zij haar arm om zijn

een uitgestorven vogel. (Zie blz. 267.)

hals.

Na een wijle werd hij kalmer. “O, Lucia!” riep hij, “waarom stierf ik ook toen niet! waarom werd ik niet krankzinnig, dat zou een liefdegave Gods geweest zijn!”

Maar plotseling, als gevoelde hij een inwendige wroeging over dezen uitroep vervolgde hij haar door zijn tranen heen toelachende: “vergeef mij, cara mia; de smart maakte mij onrechtvaardig en deed mij een oogenblik de zaligheid vergeten, die ik nog deelachtig zou worden.

En welk een zaligheid,” ging hij mijmerend voort:

Herinner je je nog hoe levensmoede ik was voor ik je leerde kennen. Ach! men had mij verandering van klimaat aangeraden, en ik volgde dien raad op: doch die verandering bleef zonder invloed op mij. Men had mij gezegd verstrooiing te gaan zoeken in het volle drukke leven, doch waar zocht ik haar! Het was of een booze geest mij voortdreef naar al die plaatsen, die ik weleer met haar bezocht had, en welk een uitwerking moest het bezoeken van al die herinneringsvolle plekjes op mijn geest uitoefenen!

Eindelijk behaalde ik de overwinning op mij zelf om mij van die plaatsen los te scheuren en ik trok naar het zuiden, doch de schim mijner moeder volgde mij steeds. Waar ik kwam was zij aan mijn zijde en het was mij als noopte zij mij in alles gelijkenis te zoeken met datgene, wat ik weleer met haar doorleefde en genoot. O! dat alles werkte mijne zwaarmoedigheid in de hand en verwekte wrok tegen God en de menschen in mijn gemoed. Vol wrevel noemde ik haar dood een onrecht mij aangedaan en geheel mijn hart kwam alsdan in opstand.

Het kalmste was ik nog te midden der bouwvallen van Pompeï, welke ik vergeleek met die van mijn levensvreugde. En had ik daarin zoo geheel onrecht? Was mijn geluk niet evenals die weleer zoo bloeiende stad, door een enkele, vreeselijke uitbarsting vernietigd?.....

Ja, daar vond ik soms eenige rust voor mijn afgemarteld gemoed, maar ach! wanneer ik dan weder onder de vroolijke Napolitanen terugkeerde!

Mijn somberheid, waarvan zij de oorzaak niet kenden, en die vaak tot excentriciteit oversloeg, had hun aandacht getrokken, en wekte niet zelden hun scherpen spotlust op. Je weet het, hoe zij mij “de zwarte vreemdeling” noemden; ik moet dan ook een droeve figuur gemaakt hebben, te midden hunner luidruchtige en onbezorgde vroolijkheid. Doch hun stekelig vernuft deed mij pijn en knarstandend wierp ik hen dikwerf een ruwen vloek naar het hoofd.

Een echter was er, die mij niet bespotte, Lucia! een, die medelijden toonde met den armen zwerver, die begreep, dat die vreeselijke zwaarmoedigheid uit een krank en lijdend hart geboren werd.

O! welk een hemelsche, koesterende lichtstraal schoot plotseling neer in de duistere chaos van mijn gemoed! Welk een wonderbaarlijke kracht ging uit van den weemoedigen blik, dien gij mij toewierpt. De storm in mijn binnenste legde zich, regelmaat en orde keerde weer in mijn denkvermogen: de sombere beelden, die mijn geest vervulden, werden op den achtergrond gedrongen. Gij herschonkt mij de hoop op een blijder toekomst, gij wektet opnieuw mijn

[p. 266]

zelfvertrouwen op: gij waart als een goede genius, uit zaliger oorden neergedaald, om mij terug te voeren op den rechten weg, dien ik sinds zoo lang bijster was.

Hoe ellendig, hoe zwak en onmannelijk kwam ik mij zelf toen voor. Hoe verweet ik mij de vele dagen in nutteloos klagen doorgebracht. Met welk een ontzetting zag ik toen plotseling den afgrond voor mij gapen, waarin mijn heilloos tobben mij wis zou hebben neêrgestort...

Je stond voor het venster, Lucia! - herinner je 't je nog? - De zon ging onder en wierp haar laatste stralen tintelend over de lazure-wateren. Je staarde peinzend naar het westen... waaraan dacht je toen, mijn engel? - O! zeker niet aan den somberen, naargeestigen knaap, die als door een bovennatuurlijke macht beheerscht, het oog van je schoone gestalte niet kon afwenden.

Ja, je was schoon, bekoorlijk schoon op dien oogenblik, Lucia! En hoe gaarne ware ik tot het einde mijner levensdagen in de stille bewondering gebleven, die mij toen zoo geheel aan de aard en het aardsche ontvoerde.

Je moet lang, zeer lang in mijmeringen verdiept daar gestaan hebben, want de zon was reeds geheel aan den horizon verdwenen, toen ik uit mijn betoovering werd opgewekt. Zacht, doch duidelijk verstaanbaar klonk het avondlied der matrozen van de in de blauwe golf voor anker liggende schepen, en uit de stad stroomden mij de zoete tonen van guitaar en mandoline tegen. Die muziek en zang maakte de begoocheling, waarin ik verkeerde, nog grooter. Ik waande mij in een tooverland overgeplaatst waarvan gij het middelpunt, de goede fee, de schitterende koninginne waart...

Helaas! toen werd plotseling de magische kracht gebroken - een stem riep je van het venster weg. Die stem klonk mij ruw en wreed: zij noemde je naam en ik vond, dat zij dien naam ontheiligde.

Langzaam uit je mijmering ontwakende liet je de oogen rondwaren. Toen zag je mij en een wijle bleef je blik op mij gericht.

Was het toen reeds liefde, die er mij uit tegenstraalde, of nog slechts medelijden met een ongelukkig menschenkind?

Neen, Lucia! neen, het was liefde! want waarom naamt ge anders de roos van je borst om haar mij toe te werpen? Ach, je kondt het niet meer zien, hoe mijn vingers beefden toen ik dat dierbaar pand opraapte, noch hoe ik het in vervoering aan mijn lippen drukte, want snel hadt gij het raam verlaten.

O, welke zalige oogenblikken heb ik toen doorleefd, maar ook welke bange zorgen en angsten kwamen mij weldra kwellen. Ik waande mijn geluk te groot, ik kon het niet omvatten; ik vreesde, dat het slechts een schoone droom zou blijken, waaruit mij een pijnlijk ontwaken wachtte.

Ja, mijn kind, het lijden, uit liefde geboren, kan smartelijk zijn, maar, eenmaal geleden, verdubbeld het de vreugd.

Weet je het nog, Lucia, dat ik dikwijls verteld heb, hoe ik soms uren achtereen in de nabijheid van je woning de wacht hield, alleen om je uit te zien gaan of thuis te zien komen, zonder ooit evenwel den moed te hebben je aan te spreken? Hoe kinderachtig schuchter moet ik toen in je oog geweest zijn, en dat voelde ik wel, maar toch, zie je... ja, dat waren pijnlijke oogenblikken, daar mij dan voortdurend de angst bekroop, dat ik nimmer dien moed zou hebben en een ander mij voor zou komen, want het kon niet anders of je moest mijn handelwijze ten slotte als bloote nieuwsgierigheid of wel als onverschilligheid gaan beschouwen.

Maar toen eenmaal het ijs tusschen ons gebroken was en je je hart al blozend voor mij hadt uitgestort; toen je mij bekend hadt, dat je mijne liefde beantwoordde, toen, Carissima mia, juichte en jubelde het eerst recht luide in mijn binnenste; toen kende mijn geluk geen grenzen en was het mij als ware een deel der hemelsche vreugde in mijn smart neergedaald.’

Vermoeid hield de kranke met spreken op. Hij had zich erg opgewonden, waardoor een scherp afgeteekende blos zijn koonen kleurde.

Lucia had hem zwijgend aangehoord. De herinneringen aan dat eerste ontwaken hunner wederzijdsche liefde hadden haar als in een zoete roes medegesleept. Nu hij echter zweeg gaf haar beweeglijk gelaat, waarop zich elke aandoening steeds zoo duidelijk afteekende, hem genoeg te kennen hoe opnieuw de bezorgdheid voor zijn gezondheid haar hart vervulde.

‘Je vermoeit je te veel, Francesco!’ zeide zij met zachte vermanende stem, terwijl zij haar oogen smeekend tot hem opsloeg: ‘spreek nu niet meer en laat ons in stilte de heerlijke gedachten genieten, die je woorden hebben opgewekt.’

De jonge man scheen haar niet te verstaan. Zijn oogen schitterden met een buitengewonen gloed; over zijn gelaat lag een bovennatuurlijke glans uitgespreid, terwijl een zalige glimlach om zijn lippen speelde; zijn geest scheen geheel aan de aarde ontheven.

Geruimen tijd heerschte er een plechtig zwijgen. Eindelijk stond Lucia langzaam op en ging voor de piano zitten. Haar hart vloeide over en een onweerstaanbare drang dwong haar haar gevoel in muziek lucht te geven.

Langzaam zweefden haar vingers over de toetsen, aan het instrument de zoetste klanken ontlokkend, die zich samen voegden tot een liefelijke improvisatie, waarin zich vreugde aan weemoed paarde.

Zij bezong haar geheele leven. Alles wat zij van lief en leed ondervonden had, gaf zij in tonen weer.

Doch meer en meer ontaardde dat vrije spel: meer en meer kwamen de oude melodieën harer zangerige geboortestad er zich tusschen mengen, totdat eindelijk één den boventoon behield; en toen zong zij met haar liefelijke stem zacht voor zich heen:

Sul mari luccica
Astro d'argento
Placida é l'onda
Prospero è il vento
Venite al agile
Barchetta mia
Santa Lucia
Santa Lucia.

Het praeludium had Francesco uit zijn diepe gepeinzen opgewekt, en die opwekking had hem een oogenblik gehinderd. Hij had zich zoo gelukkig gevoeld bij zijne wegsleepende gedachten, dat elke onderbreking er van hem pijnlijk aandeed. Toen Lucia

[p. 267]

echter de eerste accoorden van dat eenvoudige volkslied aansloeg, toen de eerste woorden zoet vloeiend van hare lippen zweefden, verdween de wrevele trek van zijn gelaat en de hals strekkende dronk zijn oor met zalige wellust de zachte tonen. Want dát was het lied wat hij den avond, toen zij hem voor het eerst als de ster zijner hope verschenen was, over de zacht kabbelende wateren der Napelsche golf had hooren weerklinken; dát lied had de betoovering volmaakt, die hem toen had gekluisterd, en levendiger dan ooit doemden de beelden uit het verleden voor zijn geest op.

Lucia had den indruk niet bespeurd door haar zang op den lijder teweeg gebracht. Met inniger intonatie ging zij voort:

Con questo zeffiro
Cosi soave
O! com' è bello
Star su la nave
Su passaggieri
Venite via
Santa Lucia
Santa Lucia

‘Santa Lucia!’ stemde Francesco's zwakke stem met het refrein in, terwijl tranen van aandoening langs zijn dorre wangen drupten. ‘Santa Lucia!’... zoo had hij haar genoemd, toen hij den eersten vurigen kus op haar schoone lippen drukte.

‘O dolce Napoli’

klonk het hartstochtelijk aan de piano:

‘O suol beato
‘Ove serridere
‘Volle il creato
‘Tu sei l'impero
‘Del armonia
‘Santa Lucia!
‘Santa Lucia!

Francesco had bij het laatste couplet het hoofd in de kussens laten terugzinken en een innig, innig verlangen naar dat ‘dolce Napoli’ lag in zijn opwaarts geslagen oogen uitgedrukt. Zacht bewogen zich zijne lippen als zong hij het lied mede en langzaam vouwden zich zijn uitgeteerde handen.

Lispelend suisde de verkwikkende avondkoelte door de bladeren en voerde de geuren der velden de kamer binnen. En de kranke waande zich als met een tooverslag overgeplaatst naar het goddelijk schoone Italië en een glimlach vol hemelsche vreugde gleed over zijn gelaat.

Lucia stond langzam van de pianokruk op en blikte droomerig naar buiten. Ook hare gedachten verwijlden ver van het land der grauwe nevelen, van het vochtige drassige Nederland.

Dan wendde zij zich tot den kranke en knielde opnieuw naast hem neder. Francesco was nog altijd in den toestand van extase waarin het lied hem gebracht had: hij scheen zelfs hare nabijheid niet te bemerken.

Doch plotseling onderging zijn gelaat een vreeselijke verandering. Een hevige hoestbui overviel hem, die steeds benauwder werd om eindelijk in een zacht gerochel over te gaan waartusschen de lijder slechts met moeite de woorden: ‘lucht! om Gods wil lucht! ik stik’ nauw hoorbaar kon uiten.

Lucia was in hevige angst opgesprongen en ontblootte met bevende hand de borst des lijders, doch de benauwdheid week niet. Zij ijlde om water te halen en besprenkelde zijn gelaat en hals, doch in steeds dikker druppels parelde het koude zweet op zijn voorhoofd. Zijn mond vertrok zich in hevige krampen; zijn oogen puilden uit hunne kassen; tot barstens toe zwollen de aderen op.

‘Hulp! hulp!’ gilde de jonge vrouw: ‘O! God hij sterft!’ en in doodsangst liep zij de kamer rond en rukte de deur open om daarna weer aan zijn zijde neder te zijgen. Doch niemand kwam op haar geroep toesnellen.

En akeliger nog werd Francesco's gelaat. Een kille straal der maan viel spookachtig in het vertrek en tintelde op zijn verwrongen aangezicht.

Lucia kromp huiverend ineen en bedekte de handen van den beminden jongeling met vurige kussen.

‘O! nog niet, Francesco! verlaat mij nog niet!’ snikte zij: ‘Gij zijt nog zoo jong! het leven is nog zoo schoon! Gij moogt mij niet alleen laten in dit vreemde land, onder vreemde menschen! Morgen reeds keeren wij naar Italië terug!.... Francesco! Francesco!’ en tranen verstikten haar stem.

‘Santa Lucia!’ klonk het plotseling hoewel zacht toch duidelijk verstaanbaar van de lippen des stervenden.

De jonge vrouw blikte op. Nog eenmaal straalde hoop uit hare oogen; doch toen sloten zij zich en bewusteloos viel zij naast den stoel neder.

Francesco's gelaat was tot rust gekomen, maar het was de ijzige indrukwekkende rust des doods, die er thans over lag uitgespreid.

De woorden waarmede hij zijne geliefde het eerst had toegesproken waren ook zijn afscheidswoorden geweest.