De Huisvriend. Jaargang 1890

Haar straf, door Melati van Java.

I.

Toen Laura Elferink zich goed rekenschap begon te geven van het leven en zijn eischen, was zij 't weldra met zich zelf eens.

Zij had geen vooroordeelen, geen illusiën, niets; zij was drie en twintig jaar geweest, en zij was rijp in ondervinding als eene dertigjarige; zonder ballast, meende zij, komt men het verste in de wereld. Wil men met succes de levensreize aanvaarden, dan moet men licht beladen zijn, veel vertrouwen in zich zelf hebben, weinig in anderen. Van beginselen heeft men slechts een minimum noodig; 't voornaamste is zich altijd correct te gedragen, een vast doel voor oogen te houden, dat niet te hoog is maar ook niet laag; niet te veel eischen, maar ook niet met weinig tevreden zijn, zich zelf te voelen en zich zoo goed als niet om het gevoel van anderen te bekommeren. Zoo toegerust, meende zij, zou zij wel slagen.

Waarin? Wel, in het innemen van een goede plaats in de wereld; een goede plaats beteekende voor haar een rijk huwelijk, want dit alleen was een goede, vaste plaats, alle anderen waren maar treden op de ladder, die daarheen voerde. Een goed, een rijk huwelijk, dat was 't eenige waarom het in den tegenwoordigen tijd nog de moeite waard is te leven. Een prachtig huis hebben, een equipage, toiletten uit Parijs, een loge in de opera, diners geven, bals bezoeken, dat vond zij het toppunt van geluk, een geluk dat zij sedert jaren als het geluk was gaan beschouwen.

Vroeger had Laura zoo niet gedacht; maar toen was zij nog een kind, zij woonde bij haar ouders buiten;, toen had zij in een mooie japon niets dan last gezien, want stoeien, ravotten, in boomen klimmen, dat was haar grootste, eenig genot. Haar vader was een Indisch ambtenaar geweest, hij was vroeg gestorven, haar moeder sukkelde een poosje na en toen zij ook bezweek, werden de kinderen onder de familie verdeeld.

Laura was zestien jaar, zoo wild als een jongen, toen zij bij een rijke tante in den Haag kwam; het kind had moeite zich in die deftige, stijve omgeving te wennen, maar toen zij geleerd had zich te schikken, schikte zij zich misschien al te goed. Met minachting leerde zij neerzien op alles wat haar vroeger het hoogste en aangenaamste had toegeschenen. Zij vond dat er niets boven een leven ging zooals tante leidde. Zeker, zij had het heel goed bij tante, maar zij voelde genoeg dat alles wat haar omringde geleende rijkdom was; tante liet haar niet voelen dat

[p. 234]

een kwar'telgevecht. Naar Rochegrosse. (Zie blz. 233.)

[p. 236]

zij het genadebrood at; in alles mocht zij gelijk zijn met Adeline, tantes eenige dochter, maar zij voelde genoeg dat, wat Adeline van rechtswege toekwam, haar slechts uit medelijden werd gegund. En dat moest anders worden!

Kalm, bedaard maakte Laura de balans tusschen haar en haar nichtje op; Adeline was een lief meisje, niet mooi, maar frisch en vriendelijk, en zij, zij wist het zelf 't best, was een schoonheid.

Goed! dat zette haar een belangrijke post in het credit, maar Adeline was schatrijk en zij arm; dat gaf een debet. Verder kwam alles nog al overeen uit, groote talenten bezat geen van beiden; zij hadden een goede opvoeding genoten, konden alles wat jonge dames behooren te kennen in onzen tijd, de eene was misschien geestiger dan de andere, maar Laura had iets indrukwekkends in zich, Adeline iets meer aantrekkelijks. Het hing van den smaak der beoordelaars af, wie van de twee het hierin op de andere won.

‘Dus,’ zoo besloot Laura haar overwegingen, ‘het valt nu te bezien wie 't wint, haar geld of mijn schoonheid. Dit staat voorloopig vast: Adeline kan aanspraak maken op jeugd, op knap voorkomen, geestigheid, enz., zonder geld, voor mij zijn al die andere dingen bijzaken. Geld is het eerste en het laatste wat ik winnen moet, dan komt de balans gelijk te staan. Adeline kan zich de weelde veroorloven op een man te verbeven; ik moet me die dwaasheid uit het hoofd zetten. 't Zou ook te gek zijn, zich alleen omdat men een hart heeft, allerlei ontberingen op te leggen zooals ik gewoon was ze thuis te lijden. Toen wist ik niet beter, maar nu...’

Laura was bereid tot alles; de bruidegom, die zich aan kwam bieden, mocht arm zijn, leelijk, weduwnaar, oud en grijs, als hij haar slechts rijkdom en stand aanbood, zou zij tevreden zijn.

Natuurlijk deelde zij haar theoriën aan niemand mede; het ging immers niemand aan, neen, niemand. Adeline het minst! Die had nog zooveel idealen, zooveel droomen, die wachtte nog zooveel van de wereld; dit mocht ook op het debet van haar nichtje staan. Laura was haar bepaald veel voor.

Eens gingen beide nichten naar een bal; als gewoonlijk waren zij gelijk gekleed alleen de kleuren verschilden. Adeline was donker en droeg dus roode, de blonde Laura blauwe bloemen.

Adeline had dol schik, zij lachte en danste, zonder aan iets anders te denken dan aan het genot van 't oogenblik. Laura danste niet minder maar zij maakte altijd door haar berekeningen; tegen eenigen was zij vriendelijk, tegen anderen spotziek, tegen sommigen vroolijk, tegen enkelen ongenaakbaar trotsch, zij raadde als bij instinct hoe met elk hunner om te gaan en trof steeds den rechten toon.

‘Hé, Lau!’ hoorde zij eensklaps een jonge, frissche stem naast haar zeggen, ‘hoe zie ik je hier?’

Zij zag om en glimlachte.

‘Louis! Heel aardig! Hoe maak je 't?’

Het was een nog frisch en blozend officiertje, dat deze woorden tot haar sprak; hij was vroeger haar speelkameraad geweest, zij woonde naast hem te Buitenzorg en zij hadden samen allerlei dwaasheden en grappen uitgehaald. Zijn ouders zonden hem voor zijn opvoeding naar Europa en nu was hij officier.

‘Wat ben je verbazend deftig geworden, Lau! Ik kende je niet meer! Ik vroeg aan je cavalier van zooeven: “Wie is die mooie meid?” Wel juffrouw Elferink! Verdraaid die ken ik!’ riep ik uit en al ben je nog zoo veranderd nu ken ik je toch weer.’

Zijn stem klonk zoo hartelijk en zoo ongekunsteld als vroeger toen zij met hem krijgertje en verstoppertje speelde.

‘Och waarlijk, mijnheer Bruning? Ik vind 't erg aardig, dat ik u zoo onverwachts ontmoet.’

‘Mijnheer Bruning, moet het dat zijn tusschen ons?’

‘Wel wat anders, ik zou niet gaarne iets anders zeggen tegen zoo'n deftigen mijnheer met gouden knoopen.’

‘Kom geen malligheid, hoor! Heb je een dans voor me?’

‘'t Spijt me vreeselijk, ze zijn allemaal weg.’

‘Heb je niet een extratje voor mij?’

‘Heusch niet.’

‘Bij wie woon je? Mag ik je bezoeken.

Ik ben bij mijn tante Elferink. Ik weet het heusch niet of 't zou passen.’

‘Passen, passen! Zeg liever dat je mij niet meer kennen wilt, dat je mij vergeten hebt, mij en alles wat met mij in verband staat.’

Zij lachte even.

‘Kinderachtigheden!’

‘Maar voor mij hebben die kinderachtigheden groote beteekenis. Weet je dit wel? Ik heb je nooit kunnen vergeten!’

‘Heusch niet? Wel dat vind ik recht aardig van je!’

‘En jij dan, heb je soms ook aan mij gedacht?’

‘Natuurlijk, anders had ik je immers niet herkend.’

Haar oogen zwierven een anderen kant uit, zij dacht blijkbaar aan iets anders. Adeline kwam nader aan den arm van een knap, donker jong mensch en vroeg haar iets.

‘Mag ik je mijnheer Grancourt voorstellen? Mijn nichtje Laura Elferink!’ zeide Adeline.

Laura boog maar meteen vlogen haar blikken van den cavalier naar haar nichtje; wat zag Adeline er toch lief uit dien avond. Hoe schitterden haar oogen, zij was bepaald mooi, en die heer naast haar scheen een beetje verlegen, een beetje links, maar 't bleek dat hij en Adeline 't goed konden vinden.

Ook Louis bleef op zijn plaats en Laura kon niets anders doen dan ook hem aan Adeline en aan den heer Grancourt voor te stellen. De avond was nog niet voorbij of Laura wist dat de heer Grancourt een schatrijke, jonge Belg was, die aan het hoofd stond eener groote industrieele onderneming; zij had Louis een extra dansje geweigerd maar voor Grancourt kon ze er toch nog één vinden. Hij sprak weinig en danste slecht maar toch vond Laura dat hij zijn gezelschap meer dan waard was en t'huis komende, overwoog zij alles en kwam tot het besluit dat het Grancourt moest wezen en geen ander.

Als dat gelukte, als zij zijn vrouw werd dan waren haar stoutste verwachtingen overtroffen; hij was rijk, jong, knap, hoe had zij zulke voorrechten vereenigd kunnen hopen; dat hij een weinig verlegen scheen, vond zij meer een goede dan een slechte omstandigheid, zij zou hem wel leeren durven. De eenige schaduwzijde was de groote vraag, zou hij haar kiezen?

[p. 237]

Hij was beleefd tegen haar geweest meer niet, maar 't leek haar toe, dat zijn oogen en die van Adeline elkander telkens zochten en als de lichtstralen, die uit die twee paar oogen vielen, elkander ontmoetten dan scheen de zon op beider gezichten.

Dat zou ergerlijk zijn! Waarom moest geld altijd geld zoeken; als Adeline nu Louis Bruning gaarne mocht lijden, wat zou dat een gelukkig paartje geven, maar in plaats daarvan moest die domme jongen nu op haar gecharmeerd raken, en die Grancourt dacht slechts aan Adeline, dat was juist de verkeerde wereld.

Maar zij gaf den moed niet op, zij wilde haar doel bereiken, en dat dit doel eerlijk was, daaraan twijfelde zij geen oogenblik. Waarom had zij geen recht op geluk en zonneschijn in de wereld!

II.

Paul Grancourt was de zoon van een selfmade man, die zich van de laagste sporten der maatschappij omhoog had gewerkt, totdat hij een der meest invloedrijke en vermogende mannen van zijn land geworden was; op betrekkelijk hoogen leeftijd was hij getrouwd en liet zijn weduwe met een nog zeer jong kind na; reeds vroeg had Paul den ernst des levens leeren kennen. Zijn moeder was een flinke vrouw, die de leiding der zaak op zich nam zoolang hij nog te jong was die zelf te voeren; met ware mannelijke kracht voedde zij haar jongen op en haar zorg werd schitterend beloond.

Toen Paul meerderjarig was, braken er moeilijke tijden aan, maar gesteund door zijn moeder wist Paul met tact en ijver de omstandigheden te weerstaan, en de onderneming kwam schitterender en bloeiender de crisis te boven.

Aan de zijde dier liefdevolle maar strenge moeder had Paul weinig van zijn jeugd genoten; de genoegens van zijn leeftijd lieten hem koud, studie en arbeid waren zijn grootste vreugd. Zijn moeder, die de noodzakelijkheid van eenige ontspanning voor hem inzag, zond hem op reis; zij was van moederszijde een Hollandsche, en zoo kwam hij dan ook na Parijs, Londen en Berlijn te hebben bezocht, in den Haag, waar men den eenvoudigen, ernstigen en vooral rijken jonkman overal met veel voorkomendheid ontving.

Hij werd ook bij mevrouw Elferink geintroduceerd; dit geschiedde op zijn bijzonder verzoek, want Laura had goed gezien; reeds bij zijn eerste ontmoeting met Adeline voelde hij als bij instinct dat zij de eenige vrouw was, die hij tot nu toe ontmoet had, waardig om eens de plaats zijner moeder in te nemen.

Hij vroeg niet of zij arm of rijk was; wanneer zij hem maar liefhad, dan zou hij haar, al ware zij ook een gouvernante, dadelijk tot de zijne hebben gemaakt.

Eenige weken na het bal zat Laura op haar kamer; zij schreide, ten minste zooals zij schreien kon, haar borst ging heftig op en neer, nu en dan onderdrukte zij een snik en veegde een brandenden traan van haar oogleden af; zij had een half uur tijd vóór het diner en gunde zich nu deze vrijheid; haar hart was vol bitterheid, maar het schreien luchtte haar niet op, zij werd er maar benauwder van.

Langzaam ging zij de kamer op en neer, nu eens den zakdoek drukkende op haar gloeiend droge oogleden, dan haar vuistjes ballende, want zij was bitter teleurgesteld, alles liep haar tegen. Daar lag verfrommeld in een hoek der kamer een brief van Louis Bruning, die malle jongen, hoe kreeg hij in 't hoofd op haar verliefd te worden, waarom vroeg hij Adeline niet?

Er was geen enkele reden waarom hij haar niet krijgen kon, en Grandcourt was juist de man, die haar zou passen. Ellendige armoede! Of neen, armoede deed hier niets toe, zij begreep dat Paul en Louis beiden hun keuze deden geheel onafhankelijk van den rijkdom der beide meisjes.

Als zij zoo rijk was als Adeline zoude zij misschien Louis Bruning niet eens nemen, en Grancourt wel, maar dan die ellendige liefde! Dwaasheid, wat deed dat er toe of men van mekaar hield ja of neen, 't zou wel gaan, als men maar leven kon, als men zich niet behoefde te bekrimpen. Zij keek op de klok, nog maar een kwartier bleef haar over; zij zuchtte diep en streek voor 't laatst langs haar oogen, 't hielp toch niets, Grancourt was voor haar verloren en Louis Bruning zou zij wel antwoorden, zóó dat hem de lust tot die dwaasheden voor goed verging en dan moest zij verder uitzien naar den een of anderen rijken, ouden weduwnaar.

Zij kleedde zich, zette een lachend gezicht en wilde naar beneden gaan; Adeline kwam haar tegen in een frisch zomertoiletje, lachend en vroolijk als altijd.

‘Zeg eens Lau,’ vroeg zij, ‘wat dunkt je, we gaan straks naar Scheveningen, wat voor hoed zal ik opzetten?’

‘Is Grancourt er ook?’

Adeline knikte lachend en blozend van ja.

‘Zet dan je groote schuit op, hij vond je toque zoo afschuwelijk leelijk staan.’

‘Vond hij dat?’ vroeg Adeline en werd bleek.

‘Nu ja, wat zou dat? Heeft hij je gezegd van niet?’

‘Dat weet ik niet, hij is te beleefd mij zoo iets rechtstreeks te zeggen, maar ik meende in zijn oogen te lezen, dat ik er goed mee uitzag. Ieder vindt het trouwens ook.’

Inderdaad stond het bloemen-hoedje Adeline allerliefst.

‘Nu dan spreken zijn oogen een andere taal dan zijn mond.’

‘Heeft hij over mijn hoeden gepraat met iemand... met jou misschien?’

Laura kwam van het een op het andere, zij had eerst niet de minste gedachte gehad kwaad te stoken tusschen de jongelui maar zij kon 't alleen niet over haar hart verkrijgen, Adeline te raden een hoed op te zetten, die haar bijzonder flatteerde.

‘Neen, niet met mij, kom, vraag toch niet meer, wat kan het je schelen? Ik heb je nooit zoo kinderachtig gezien.’

‘Och toe Lau, zeg 't maar, aan wie heeft hij het gezegd?’

‘Aan Louis Bruning, als je 't weten wilt.’

‘Nu dan zet ik mijn toque juist op.’

‘Daar heb je groot gelijk aan. Ik zou 't ook doen.’

Adeline was ontstemd, zij had het niet van Grancourt in wien zij juist zijn ernst en degelijkheid waardeerde, verwacht, dat hij over hoeden en nog wel over haar hoeden met iemand spreken zou.

[p. 238]

‘Had mijnheer nog andere aanmerkingen over mijn toilet?’ vroeg ze een beetje scherp.

‘Och, je stelt de dingen altijd hooger dan ze waard zijn. Ik weet het niet, Louis, die nooit naar iemands hoed kijkt, vond het zoo grappig dat hij er oog voor had; 't komt zeker omdat hij Belg is.’

‘Maar wat zeide hij dan? Wat mankeerde aan dien hoed?’

‘Dat weet ik niet meer. Hij vond hem wat licht geloof ik. Zeur nu maar niet, Adeline, tante wacht met het eten.’

Adeline beet zich op de lippen, zij wist niet hoe 't kwam, maar 't ergerde haar zoo wat zij gehoord had, en eigenlijk wat beteekende het, zij had het alleen niet van hem verwacht. Zij was zeer stil onder het eten en zelfs daarna; Louis Bruning en Grancourt kwamen in Scheveningen aan het tafeltje zitten, waar mevrouw Elferink en haar meisjes in gezelschap van een andere familie zaten.

Adeline kon maar niet den rechten toon vatten; zij had haar grooten hoed niet opgezet, want toen zij in den spiegel keek, vond zij toch ook dat de bloemen toque licht stond, hij had gelijk, maar waarom 't haar niet gezegd, zij zou dankbaar een wenk van hem aangenomen hebben. Maar zij kon er niet toe komen het ding weer op te zetten; hij kon natuurlijk niet vermoeden dat Bruning met Laura en Laura met haar over dat gezegde zou gesproken hebben.

Laura fluisterde haar toe:

‘Zeg Line, je praat er toch niet met Louis over, wat ik je daar straks zei; hij zou 't mij vreeselijk kwalijk nemen.’

‘Wat denk je dan? Ik zou me schamen....’

Met Louis had Laura een ander apartje.

‘Je bent een malle jongen,’ beet zij hem toe, ‘hoe haal jij je die malligheid in 't hoofd? Kan je een huishouden opzetten met f 900 in 't jaar. Ik niet! Zooveel wil ik minstens uitgeven aan mijn toilet.’

‘Maar Laura, we kunnen wachten!’

‘En mijn mooiste jaren bederven, in afwachting dat je een paar honderd gulden meer krijgt. Dank je hartelijk! Als ik dol verliefd op je was, deed ik 't nog niet en nu ik 't Goddank niet ben, begrijp je dat ik er geen oogenblik aan gedacht heb, je zotten brief ernstig op te nemen.’

‘Wij zouden naar Indië kunnen gaan...’

‘Ga daar maar heen! Zoo spoedig mogelijk, je compromitteert me en zou kunnen beletten dat ik een goed huwelijk deed.’

‘O foei, Laura!’

‘Zeker, 't is zoo! En je hangt nu alsjeblieft, van avond niet als een klis aan mijn rokken en wandelt met Adeline of juffrouw van Delden.’

En zij boog zich over de tafel en maakte de opmerking tegen een der dames, dat het van avond een der weinige avonden was, waarop men veilig buiten kon zitten.

Louis zocht volgens haar bevel Adeline op, in de pauze vroeg hij haar of zij met hem langs het strand wilde wandelen. Grancourt had het nog niet gevraagd; hij voelde zich door Adeline's koelheid een weinig op een afstand gehouden, en toen zij met Louis opstond en zich verwijderde, vroeg hij of Laura hem tot cavalier wenschte. Laura was bereid, zij hield zich dien avond zeer kinderlijk en eenvoudig; zij deed vele vragen over België en gaf met veel tact hem gelegenheid tot praten, maar Grancourt was niet spraakzaam van aard en dezen avond minder dan ooit, zijn gedachten waren onophoudelijk bij Adeline, die voor hem uit wandelde en druk praatte en schertste tegen den niet minder stillen Bruning.

‘Uw nicht schijnt zich goed te amuseeren,’ zeide Grancourt.

Later herinnerde Laura zich altijd, dat zij een gevoel had gehad of zij thans al het batig saldo van haar levensboek aan een kaart toevertrouwd, of zij haar voet zette op een waggelende plank, die over een afgrond lag. 't Duurde een ondeelbaar oogenblik vóór zij met een zucht antwoordde:

‘Arme meid! Ik gun 't haar zóó!’

‘Wat bedoelt u?’

‘Och, heeft Louis u niets gezegd? Dan heb ik me verpraat, laat u er hem niets van merken. Wil u dat, mijnheer Grancourt?’

‘Ik weet niet eens wat u meent!’

‘Ik kan 't u wel in vertrouwen zeggen, ik kan er immers op rekenen, dat u zwijgen zal tegenover Louis en tegenover mijn nicht?’

Grancourts hart klopte tot brekens toe; hij zou 't edeler gevonden hebben niet te dringen in andermans geheimen, maar er hing zooveel van af.

‘Op mijn bescheidenheid kan u rekenen,’ antwoordde hij met onvaste stem. Laura zag hem met haar groote, mooie oogen aan, waarin een uitdrukking van diep medelijden lag.

‘'t Is misschien beter, dat u het weet,’ zeide zij, ‘dan maakt u zich geen illusiën. Louis en Adeline houden sedert lang van elkander, maar van een huwelijk tusschen hen kan niets komen: mijn tante wil geen tweede luitenantje tot schoonzoon, en straks heeft Louis mij verteld, dat hij van plan is zijn detacheering naar Indië te vragen; geen wonder dat Adeline wat stil is en zich opwindt om den armen jongen moed in te spreken.’

Grancourt zweeg een poos; op dat oogenblik begroef hij zijn illusie, zijn schoone, liefste illusie, en wie weet niet dat men soms om zulk een doode meer oprechten rouw draagt dan om het sterven van een dierbaar wezen?

Zijn stem klonk een weinig anders toen hij hernam: ‘Ik had me iets anders verbeeld van Bruning.’

‘Dat hij mij 't hof maakte, niet waar? Geen quaestie van, wij zijn zoo goed als broer en zuster. Ik was zijn confidente in deze teedere zaken; ja, ik kan me voorstellen, dat u er niets van merkte; mevrouw mag er niets van weten, dat zij 't samen eens zijn en daarom occupeert hij zich gewoonlijk met mij en Adeline...’

‘Met mij!’ zeide Grancourt bitter, ‘ik wist niet, dat ik dienst kon doen voor paratonnerre.’

‘Och, mijnheer Grancourt,’ en Laura lachte zoo naïf, ‘in liefde is alles geoorloofd, zegt men!’

‘Zelfs anderen bedriegen! Nooit gehoord!’

‘Kom, u neemt het veel te hoog op! 't Spijt me, dat ik er over begonnen ben, maar ik dacht dat u het wist en dat Louis en zelfs Adeline u op de hoogte hadden gebracht van hun hartsgeheimen. Van avond nemen zij 't er van, 't is juist gedecideerd dat Louis naar Atjeh gaat, en nu zal mevrouw denken, een enkelen keer hindert niet.’

[p. 239]

Grancourt trok aan zijn knevels; hij was veel te oprecht en te eenvoudig om maar een oogenblik te twijfelen aan de waarheid van Laura's woorden.

‘Ik heb zoo met haar te doen, die arme Adeline! Zij heeft nu dien affreusen dol van een hoed opgezet alleen omdat Louis er haar zoo gaarne mee ziet.’

Grancourt beet zich op de lippen, ja, nu herinnerde hij zich hoe Bruning hem eens gezegd had:

‘Wat staat die hoed juffrouw Adeline kranig!’

Dat was de eenige keer, dat er onder hen sprake was geweest van de meisjes Elferink; er bestond tusschen hen geen vriendschap, nog minder vertrouwelijkheid, en Grancourt had op dien uitroep niets geantwoord, hoewel hij haar honderdmaal liever onder de rosebloempjes zag.

‘Maar wat is de reden van mevrouw's tegenzin in dat huwelijk?’ vroeg Grancourt weer, ‘fortuin kan 't niet zijn want zij is een eenige dochter, en ieder weet dat haar moeder niet arm is.’

‘O neen, maar de stand is minder. Bruning heeft een oom, die spekslager is, en dus begrijpt u! Ik vind het dwaas maar Adeline geeft haar moeder geen ongelijk; o ik weet zeker als hij drie maanden weg is, dat zij zoo verstandig zal zijn zich de heele historie uit het hoofd te zetten. Zij heeft zulk een gelukkig karakter!’

En Laura zuchtte diep, zeker om hetgeen haar karakter minder gelukkigs had.

Grancourt sprak weinig meer; Louis en Adeline werden hoe langer hoe vertrouwelijker samen, zij liepen voort langs het eenzame strand, en Grancourt zag duidelijk dat Louis zijn arm op dien van Adeline legde en dat zij het toestond; daar haalde hij zijn zakdoek voor den dag en bracht dien aan het gezicht, hij schreide en schaamde zich niet voor zijn tranen, Adeline scheen hem moed in te spreken, en hief telkens haar lief gezicht naar hem op.

‘Zullen we terugkeeren?’ sprak Grancourt met verstikte stem, ‘ik vrees dat we onbescheiden zijn.’

Zij keerden naar het terras terug en namen aan het tafeltje plaats; later kwamen ook Louis en Adeline terug; zij waren nog stiller dan straks en Bruning nam spoedig daarna afscheid.

Grancourt nam nu de plaats naast Adeline weer in; hij was vriendelijk en beleefd, maar toch voelde Adeline dat hij veranderd scheen.

's Avonds zeide zij tot Laura bij het naar bed gaan:

‘Foei, wat heb je dien armen Bruning toch gezegd, die jongen is er kapot van; hij heeft me alles verteld, ook dat hij op jou verlangen naar Indië gaat, 't is hem onverschillig waar hij heen trekt; hij is zoo gek op je. Die arme jongen!’

‘Ik ben ook arm en daarom hooren wij niet bij elkander. Als ik zoo rijk was als jij dan zou ik anders tot hem spreken, maar nu moet ik 't wel doen om zijn best wil.’

‘Dus houd je van hem?’

‘Dat vraag ik niet eens; ik heb geen geld genoeg om mij die weelde te veroorloven, en dus doe ik niet eens de moeite het te onderzoeken.’

‘Maar je begrijpt toch wel dat, wanneer jelui het samen eens bent, en hij is een goede, fatsoenlijke jongen, dat mama....’

‘Dank je wel! Als ik getrouwd ben, lust ik nog minder genadebrood dan nu!’

‘Foei, wat een leelijk woord, Laura!’ zeide Adeline ontstemd. Zij ging naar haar kamer en aan de deur vroeg zij nog:

‘Zeg, Laura, heeft hij nog iets over mijn hoed gezegd?’

‘O hemel neen!’ antwoordde Laura met een flauw lachje, ‘onze conversatie liep alleen over den socialen toestand in België en over den persoonlijken dienstplicht. Ik heb geen geld om andere onderwerpen aan te roeren.’

‘Wat ben je vervelend van avond!’ riep Adeline uit, en tot zich zelf sprak zij:

‘Zij houdt ook van Louis, maar wil 't niet weten, daarom is zij nu zoo snibbig, arme meid! Als ik morgen Grancourt spreek, zal ik weer vriendelijk zijn; hoe dwaas, mij zoo'n eenvoudig gezegde over dien hoed aan te trekken. Wie weet hoeveel Louis en Laura er bij hebben gemaakt.’

(Slot volgt.)