Hollands Maandblad. Jaargang 2011 (758-769)

[p. 49]

Wit
door Gerry van der Linden

Lisa had in het pikkedonker midden op de weg gestaan.

‘Oehoe! Ik ben hier!’ had ze geroepen terwijl ze met een oplichtende sleutelbos door het gordijn van sneeuwvlokken had gezwaaid. We waren elkaar in de armen gevallen.

‘Dat je er bent! Idioot, hè?’

‘Ja,’ had ik gezegd. ‘Idioot.’

Nadat de bus waarin ik drie ongemakkelijke uren had doorgebracht, was weg gehobbeld over het besneeuwde wegdek, had ik mijn koffer aan de hand genomen. Lisa had de Landrover een eindje verderop geparkeerd. Pas in het binnenlicht van de auto had ik gezien dat ze was vermagerd en er ouder uitzag. Ook mij had ze onderzoekend aangekeken, en in haar blik had ik mijn constatering zien weerspiegelen. Zonder veel te zeggen had ze daarna in het donker over de gladde wegen gemanoeuvreerd. In Amsterdam had ze de gewoonte gehad in regen en wind op de fiets door de straten te zigzaggen, gejaagd, rusteloos, de zijtassen gevuld met boodschappen. Hier kalm en zwijgend in een auto vol onuitgesproken zaken.

Zodra we bij haar huis waren aangekomen, was de deur opengezwaaid.

‘Hi, come in. How nice to meet you.’

Donald was een rijzige man met een dikke bos wit haar en levendige, bruine ogen. Hij droeg een beige ribfluwelen broek en een donkerblauwe trui met een lichtblauw overhemd eronder. Ik schatte hem rond de zestig. Hij zag er aantrekkelijk uit.

‘It's so good you are here. I have to leave on a business trip tomorrow, and she will be less lonely now,’ had hij gezegd, terwijl hij de koffer van me had overgenomen.

Elk woord had hij nadrukkelijk uitgesproken. Binnen had ik de Gispen leunstoelen herkend en de blauwwit gestreepte bank waarop Lisa en ik vaak hysterisch van de lach naar een enge film hadden gekeken. Ik had me meteen behaaglijk gevoeld, want de houtkachel loeide, de keuken was groot met indrukwekkende apparatuur en alles leek weliswaar nieuw maar ademde huiselijkheid. Swedish design, had Donald gezegd. Kijk, dacht ik. Hier heeft ze inderdaad het geluk gevonden.

‘Have some wine,’ zei Donald, terwijl hij een glas inschonk en over de tafel naar me toeschoof. In de keuken rommelde Lisa luidruchtig met de pannen. Even later kroop de geur van tomatensaus de kamer binnen.

‘It is a beautiful house,’ zei ik. ‘Beautiful.’ De wijn was meteen naar mijn hoofd gestegen.

‘Ja, hè, vind je niet? riep Lisa die een schort had omgeknoopt. Ze zag er uit alsof ze al dagen in de keuken stond. Haar mond was dun als een potloodstreep.

‘We eten pasta uit de freezer. Het is al laat, okay?’

‘Fine,’ zei Donald.

De maaltijd verliep met een conversatie die haast zweeg van voorzichtigheid.

[p. 50]

Lisa hield haar schort aan, at snel en nam af en toe een slok uit een flesje alcoholvrij bier. Donald hanteerde het bestek nauwkeurig, het leek alsof hij bang was dat de deegslierten in wormen zouden veranderen. Af en toe sprong Lisa op, pakte een blok hout en gooide het in de kachel. Op haar hurken pookte ze het vuur op, dat vanuit de kachel als de tong van een reptiel de kamer in glipte. De deur van de serre klapperde in de wind. In het licht van de lantaarn keek de sneeuw naar binnen.

‘Morgen gaat Donald op reis,’ zei ze. ‘Zijn we lekker alleen.’

Donald keek niet op van zijn bord en ik ook niet. Lisa liep de keuken in en kwam terug met een beschilderd houten doosje. Aan tafel klapte ze het open en nam er een pijpje uit.

‘Effe een puf.’

Ze stopte het pijpje vol met weed en stak het aan.

‘Slap spul, die Amerikaanse, echt high word je er niet van.’

Alle drie namen we een puf. Ik, een kleintje, Donald tussen de happen door.

‘Nog wat wijn?’ zei Lisa, terwijl ze de fles pakte.

‘Nee, dank je.’

‘Ik wou dat ik dat kon. Ik wil zo graag weer gaan drinken.’

‘Wacht even tot ik naar bed ben, ja?’

Ik was niet vergeten hoe haar moeder mij jaren geleden had beschuldigd van slap optreden tegen het mateloze drinken van haar dochter. Ik was toch haar beste vriendin? Dan moest ik toch bereid zijn de fles drank uit haar buurt te houden en op te bergen in, bijvoorbeeld, de uiterste hoek van het gootsteenkastje?

De moeder van Lisa had pas een boek gepubliceerd met de titel Leve het leven! Het bestond uit digitale kattenbelletjes over en weer van haarzelf en van haar beste vriendin, die net als zij is getrouwd met een bekende Nederlander. Oeverloos gebabbel over etentjes, hun gemoedstoestand en dat van hun mannen, maar volgens Lisa waren er flinke stapels van verkocht.

‘Mijn moeder is een narcist,’ zei Lisa, alsof ze mijn gedachten kon lezen. ‘Ze ziet alleen zichzelf, alles draait om haar. Het liefst zou ze met een spiegel voor haar kop lopen. Maar het is meesterlijk hoe ze het allemaal voor elkaar heeft gekregen met dat boek.’

Ze wees met haar hoofd naar de salontafel waar het door de kleurrijke omslag opvallend aanwezig was. ‘Ze mailde elke avond in welk tv-programma ze nu weer was geweest.’

‘Het boek is een aanfluiting,’ zei ik. Het was eruit voordat ik het wist.

‘Totaal oninteressant,’ schepte ik er bovenop.

Maar Lisa kon het hebben. De haat-liefdeverhouding die ze met haar moeder koestert is alom bekend in haar vriendenkring.

‘Ja, maar ze is er wel in geslaagd om de aandacht op zich te vestigen. Dat is toch knap?’

‘Geniaal,’ zei ik en stond op. ‘Sorry, maar ik ga slapen.’

Donald begon de tafel af te ruimen. Hij had slanke, gebruinde handen. Werkelijk een aantrekkelijke man.

‘Morgenochtend heb ik een sessie met mijn psychiater via Skype,’ zei Lisa, terwijl ze het pijpje pakte en volpropte. ‘Dan ben ik tussen half tien en half elf bezet. Je zult er wel wakker van worden, want het is hier erg gehorig.’

‘Yes,’ zei Donald, ‘talking to her shrink helps a lot.’

‘Voor een borderliner pure noodzaak,’ blies Lisa uit met de rook. ‘Welke groente wil je morgen eten, liefje? Of wil je een hamburger? Laten we naar de

[p. 51]

biologische supermarkt gaan in Whipsfield. Die heeft alles, niet goedkoop, maar wel alles.’

‘Everything,’ zei Donald met nadruk op elke lettergreep.

Lisa zakt nog dieper in de fauteuil, alsof ze dekking zoekt.

‘Komende nacht weer sneeuw, geloof ik,’ zegt ze.

En dan: ‘Ik ben zo blij dat je er bent.’

Door het raam zie ik dat de sneeuw minstens een halve meter hoog is. De bomen, de poort van de oprijlaan, de tuinmeubels op de waranda, alles is ermee bedekt. Buiten is het zestien graden onder nul, Celsius. Ik heb niet genoeg truien bij me. Mijn koffer ligt geopend, maar onuitgepakt op de vloer van de logeerkamer boven. Ik heb geslapen als een blok, het is al middag. Het vuur is opgestookt, enkele houtblokken liggen opgestapeld voor de kachel.

Lisa is vanochtend vroeg op pad gegaan om boodschappen te doen. Daarna heeft ze hamburgers van biologisch vlees gemaakt als lunch. Ik eet er nu een op.

[p. 52]

‘Toch lijkt het me wel relaxed hier,’ zeg ik met volle mond.

Er trekt een schaduw over haar gezicht. Misschien ook niet. Het huis is Victoriaans, witgeverfd, en heeft meubels die ik voor een deel herken. Ze stonden eerst in een huis in Amsterdam. Lisa heeft ze laten verschepen naar hier. Omdat hier haar geluk lag.

‘Nu zit ik in de sneeuw met een man die Asperger heeft. Op deze godvergeten plek. Donald luistert wel, maar hoort niks. Alles ketst op hem af. Als een tank over iedereen heen walsen, dat doet-ie. Over mij, dus’

Ik weet niet wat ik moet zeggen, ik ken Donald niet. Voor hem stak ze de oceaan over. Met hem zou alles anders worden.

Het huis ademt een nonchalante luxe. Ik nestel me erin, ik hou van dit soort luxe. Niet overdreven, maar lichtjaren verwijderd van het bij elkaar geraapte zootje op mijn eigen etage. Grotendeels de buit van straatjutten. Na tien uur vliegen, drie uur rijden en elf uur slapen, wil ik niet horen wat ze zegt. Ze is gelukkig en maakt heerlijke hamburgers.

‘Ik heb mijn vader een brief geschreven,’ zegt ze.

‘O.’

‘Over dat hij mag langskomen, maar niet met haar.’

‘Is hij dan nog steeds met dat ex-fotomodel?’

‘Ja. Dertig jaar hysterie en terreur, de slappe zak.’

Ik neem nog een hap van de hamburger. Met een volle mond kun je niets terugzeggen.

‘Hij is al heel zijn leven gestoord. En er ook nog trots op. Ik ben bipolair, zegt-ie dan. Kan ie nu mooi als excuus gebruiken.’

‘Wie?’

‘Pappie.’

Met enige moeite slik ik de hap door. Het is een grote hap. Ik voel me ook bipolair en had mijzelf gezworen om Lisa voorgoed uit mijn leven te bannen toen ze haar schepen (met mij als passagier) zo grondig achter zich had verbrand. Met jou wil ik niks meer te maken hebben, had ik toen willen zeggen. Maar dat had ik niet gedaan. Ik had niks gezegd.

Na een tijdje kreeg ik haar berichten. Kom nou gewoon, had ze getikt, een ticket is heus niet meer zo duur tegenwoordig en je bent mijn gast. Ja, ik weet dat je nog boos op me bent, het spijt me, liefje. Maar ik nodig je nu toch uit? Kun jij ook even weg uit de stress. Okay?

En nu zitten we hier in de sneeuw. Zij met een streepmond en ik met een biologische hamburger.

‘Moeten we niet sneeuwruimen?’ vraag ik.

Lisa is opgestaan en kijkt door de schuifpui naar buiten.

‘Kijk!’ Ze priemt met haar vinger naar de tuin. ‘Elke dag is wit. De helft van het jaar is wit. Zie je hoe wit alles is? Om gek van te worden.’

Op de muur van de bijkeuken heeft ze grote haken laten bevestigen waaraan de sneeuwscheppen hangen. Zo heb je ze meteen bij de hand, zegt ze, en kun je er niet over struikelen.

Daaronder zitten kleine haken op de muur, voor de tennisrackets die je onder je voeten kunt gespen om door de sneeuw weg te stappen als een grizzlybeer op je pad komt.

Het is weer gaan sneeuwen en het landschap danst in doktersjas. Ik haal het servet uit de ring, veeg mijn mond ermee af en vouw het uit op tafel. Wit. Maar niet smetteloos.