Hollands Maandblad. Jaargang 2009 (734-745)

[p. 48]

Goed om hier te zijn
door Philip Huff

Mijn naam is J. van B. Ik ben negenentwintig jaar oud. Een half jaar geleden zat ik 's avonds in de trein van Den Bosch, waar mijn ouders wonen, naar Amsterdam, waar ik zelf woon. Ik had bij mijn ouders gegeten. Dat doe ik sinds mijn vertrek uit huis één keer per maand, meestal op een zondag.

De hele dag voelde ik me al slecht. In feite voelde ik me al een paar weken lang slecht. Toen we het station Utrecht binnenreden, begonnen mijn ogen weg te trekken. Bij Utrecht Overvecht lag ik op de grond van de coupé te stuiptrekken, met schuim in mijn mondhoeken. Sommige mensen zaten erbij en keken ernaar, anderen kwamen naast me zitten, hielden me vast, praatten tegen me. Eén meisje legde haar jas onder mijn hoofd en bleef tot Amsterdam Centraal bij me.

Bij het uitstappen leunde ik zwaar op haar en daarna wankelde ik als een dronkenman over het perron, met het zweet op mijn voorhoofd. Bij de tramhalte zette ze me in lijn één en vertrok. Ze had een afspraak, zei ze. Volgens mij heb ik haar niet bedankt. Tijdens de tramrit trok het bloed weet uit mijn hoofd, maar dit keer voelde het alsof ik in slaap viel.

Bij de Jan van der Heijdenstraat strompelde ik naar buiten en struikelde van de hoge stoep bij de tramhalte de straat op. Op de weg naar huis ontweken mensen me, alsof ik een zwerver was. Toen ik bij mijn huis kwam, kreeg ik de deur niet open. In de portiek ben ik in elkaar gezakt. Toen ik wakker werd, waren mijn portemonnee en telefoon verdwenen.

De huisarts dacht aan een epileptische aanval. Ze stuurde me naar het ziekenhuis voor een neurologisch onderzoek, maar daar konden ze niets vinden. Toen de huisarts dat vertelde, kon ik haar wel omhelzen. Dat herinner ik me nog goed, want ik dacht: geen epilepsie, dus geen medicijnen. Geen gedoe! Ik moest nog wel een paar onderzoeken ondergaan om te kijken wat er wel aan de hand was, maar de huisarts maakte zich geen zorgen. Mijn vriendin vertelde ik niets. Dat leek me niet nodig.

Een week later kreeg ik weer een aanval, dit keer waar Nadine bij was. Ze schrok, was bezorgd en belde de huisarts. Die vertelde haar dat het geen epilepsie was, dat ze in het ziekenhuis niets hadden gevonden, en dat ze me gewoon in bed moest leggen. De uitslagen van die nieuwe tests zouden hopelijk uitsluitsel geven.

Toen ik weer bij mijn zinnen kwam, was mijn vriendin boos. Ze vroeg waarom ik niets had verteld. Ze zei dat ik een klootzak was, een eikel, dat ik haar buitensloot. Ze wilde weten waarom ik dat deed.

‘Omdat ik geen zorgen wilde zaaien over problemen die er niet zijn,’ zei ik.

‘Die er niet zijn?’ schreeuwde ze. ‘Ik ben nog nooit zo bang geweest.’

Drie dagen later belde de dokter. Of ik naar het ziekenhuis wilde komen. Nadine ging mee.

Mijn zus was drieëntwintig toen ze overleed. Ze was zes jaar ouder dan ik en is neergestort met een helikopter. In Brazilië. Ze was met haar beste vriendin op rondreis door Zuid-Amerika: van Santiago via Buenos Aires naar Rio de

[p. 49]

Janeiro. Van mijn vader had ze voor haar verjaardag een helikoptervlucht cadeau gekregen, over de watervallen van Foz do Iguaçu.

Het weer was slecht die dag, maar de piloot steeg toch op. Hoe en waarom de helikopter is neergestort, is nooit duidelijk geworden. Mijn vader heeft daar nu wel vrede mee, maar mijn moeder niet. Ze wil een schuldige kunnen aanwijzen, een zondebok.

Soms denk ik dat mijn moeder vindt dat mijn vader een beetje schuldig is aan het overlijden van mijn zus. Hij wilde haar zo nodig die vlucht cadeau doen. ‘Van mij hoefde dat niet,’ zegt ze dan.

Toen de dokter het nieuws vertelde, heeft mijn vriendin niet gehuild. Dat begon pas toen we thuiskwamen. Ze sloeg met haar vuisten op mijn borstkas, schudde haar hoofd heen en weer.

[p. 50]

‘Nee!’ gilde ze. ‘Nee, dit kan niet! Ik wil het niet! Je bent niet ziek!’

Terwijl ik mijn armen om haar heen sloeg, zei ik wat ik zelf wilde horen. Dat ze zich geen zorgen moest maken. Dat de doktoren konden helpen. Dat ik met chemokuren en bestraling beter zou worden.

Dat alles goed kwam.

Ik kan me de begrafenis van mijn zus nog goed herinneren. Ik vond het een verschrikkelijke dag. Ik vond vooral de manier waarop de mensen zich gedroegen afschuwelijk. Iedereen die ik sprak, wilde wat over mijn zus zeggen, maar niemand deed dat. Ze zeiden allemaal wat over zichzelf: over de laatste keer dat ze mijn zus hadden gezien en wat ze haar hadden gezegd of wat ze juist niet hadden gezegd en wat ze dus nu wilden zeggen. Ze spraken over hoe ze haar gingen missen, en ze zeiden dat mijn zus een plekje in de hemel zou krijgen naast hun moeder, verloren man of overleden kind.

Als je net hebt gehoord dat je ziek bent, dat je iets hebt dat niet meer overgaat, dan ben je boos. Boos op de tijd. Boos op de wereld. Boos op alles. Je denkt aan jezelf, twee maanden eerder, en een foto die je maakte van je vriendin, op een lange laan met bomen aan weerszijden en daarachter lege velden. Toen was je nog gezond, denk je. Toen wel. Godverdomme.

Je leeft je leven lang met de illusie van een oneindige toekomst. Maar die toekomst bestaat helemaal niet. Die toekomst ruilt zichzelf steeds in voor het heden. Elke dag opnieuw. Elk moment weer. En in het heden verandert helemaal niets. Het heden is altijd hetzelfde.

In feite zou de toekomst iets opbeurends moeten zijn. Maar dat is het niet. Want wat nu volgende week lijkt, blijkt volgende week precies hetzelfde als deze week. Volgende week wordt goddomme vanzelf deze week. En toch denk je steeds: ‘Volgende week is alles anders.’

En je gelooft het ook nog, terwijl je weet dat het een leugen is: volgende week woensdag wordt precies dezelfde woensdag als deze woensdag was. Alleen zegt je agenda dat je een week dichter bij de dood bent.

Als ik niet zo ziek was geweest, zou ik zeggen dat ik me nog nooit zo goed had gevoeld.

Ik meen het. Ten minste, op de dagen dat ik niet zo misselijk ben van de chemo en dat ik mijn longen eruit wil kotsen. Op die dagen voel ik me goed.

Gelukkig, bijna. Of wat daarvoor doorgaat.

Dan zit ik in mijn stoel en kijk ik naar de binnentuin terwijl ergens in het appartement Nadine bezig is. Dan breekt de zon door de wolken en schijnt op mijn gezicht. Dan denk ik niet aan mijn hoofd en mijn hals en mijn longen en alles wat daar woekert.

Dan overvalt mij een soort rust.

Ik herinner me een vakantie in Egypte, vijf jaar geleden. Ik zat met mijn vriendin in een all in, exclusive resort van C-Reizen. We moesten een bandje om onze pols dragen voor de gratis drank, en als we niet op tijd bij het buffet stonden, waren alle toetjes al op. Zo exclusief was dat dus.

Nadine en ik waren de enige Nederlanders, dachten we. Op de derde avond kwamen we naast een ouder echtpaar te zitten. Jan en Nel. Hij vroeg of ze bij

[p. 51]

ons aan tafel mochten komen zitten. Mijn vriendin keek me aan. Haar ogen zeiden: nee. Mijn hart ook. Maar mijn mond zei ja.

Vijf minuten later stond ik met Jan aan de bar drankjes te bestellen. Achter de bar stond een kast vol met flessen sterke drank. Achter die flessen was een spiegel opgehangen.

‘Zie je al die flessen?’ zei Jan. Ik zag hem in de spiegel tegen mij praten. ‘Al die drank?’

Ik knikte.

‘Ik heb dat allemaal wel een keer gedronken.’

Ik keek hem aan.

‘Jawel,’ zei hij. ‘Ik ben veertien jaar alcoholist geweest. Dat mag je best weten.’

[p. 52]

Enkele weken na de vakantie was er een bericht van Jan op de voicemail van mijn telefoon. De foto's waren ontwikkeld. Of we een keer in Hoofddorp langs wilden komen om ze te bekijken. Dat hebben we nooit gedaan. Ik heb Jan nooit meer gezien. Nel evenmin.

Toch moet ik de laatste tijd vaak aan Jans woorden denken: ‘Dat mag je best weten.’

Waarom zei Jan dat? Waarom dacht hij dat ik zat te wachten op zo'n mededeling? Waarom hebben mensen de behoefte hun sores met de rest van de wereld te delen?

Het klinkt als een gunst, alsof je iemand een plezier doet door te vertellen dat je alcoholist bent geweest.

Er zijn dingen, die mogen de mensen van mij niet weten.

Ik had bijna een jaar verkering met mijn vriendin, toen ik haar verraste met een optreden van Stef Bos in de Stadsschouwburg in Groningen.

We reden op zaterdagmorgen de stad uit, naar het Noorden. Op de Veluwe stopten we, voor pannenkoeken. Mijn vriendin bestelde muntthee. Een meisje met rode wangen bracht de thee.

‘U bent de eerste die het bestelt,’ zei ze tegen mijn vriendin. ‘Het staat pas net op de kaart.’

De munt was in de thee gezet als een boeketje bloemen, met de bladeren omhoog.

Ik had een hotel gereserveerd in hartje stad. We gingen meteen naar de kamer en vreeën. Daarna aten we in een klein Italiaans restaurant aan de Vismarkt.

Toen we naar de schouwburg liepen, zagen we nergens posters met Stef Bos. Ik hield mijn handen voor Nadine's ogen toen we naar binnen gingen. We hadden plaatsen op het balkon, op de eerste rij.

Toen het zaallicht uitging, bleef ook het podium onverlicht. De band liep in het donker het toneel op. Stef Bos ging achter de vleugel zitten.

Hij huppelde even wat over de toetsen en opende de avond met ‘Goed om hier te zijn’, met die typische Heuvelrugdictie van hem. Dit was het lievelingslied van mijn vriendin. Daar ben ik Stef Bos nog altijd dankbaar voor. Ik geloof dat Nadine moest huilen.

Op een dag zal de ziekte mijn lever en mijn nieren binnendringen, mijn luchtpijp dichtdrukken. Me in een rolstoel dwingen.

Op een dag moet ik dan de knoop doorhakken en de dokter vragen: ‘En volgende week woensdag, kunt u dan?’

Het leven heeft mij niet veel geleerd, behalve de zekerheid dat ik voor het stellen van die vraag de moed niet heb. Hopelijk is Nadine dan bij me, en durft zij het te vragen.

Mijn naam is Jan van Best. Ik ben negenentwintig jaar oud. Een half jaar geleden zat ik 's avonds in de trein van Den Bosch, waar mijn ouders wonen, naar Amsterdam, waar ik woon. Ik had bij mijn ouders gegeten. Dat doe ik sinds mijn vertrek uit huis één keer per maand, meestal op een zondag.

Het was mooi weer geweest, die avond. Ik had met mijn ouders in de zon gezeten en wijn gedronken. Dat mag je best weten.