Hollands Maandblad. Jaargang 2009 (734-745)

[p. 44]

De hersens van H.
door Gamal Eldin Fouad

Mijn eerste vriend heette Hassan. Hij liet me zijn piemel zien.

‘Hé, moet je kijken,’ hoorde ik achter me. Daar stond hij, in de bosjes naast het schoolplein. Een jongen met zijn ding uit zijn broek. Ik weet nog dat die van hem er raar uitzag, anders dan de mijne. Hij had een velletje aan het uiteinde.

Ik was negen jaar. Mijn vader had mij ingeschreven op de International British Boys Academy van Alexandrië. De school waar hijzelf ook op had gezeten, zoals zijn vader voor hem. Mijn vader hechtte aan traditie.

Mijn schooluniform bestond uit: een platte pet, een wit overhemd, een zwarte das; een grijs tweedjasje met op de linkerborst het bloedrode embleem van de school, en een grijze korte broek. Mijn moeder naaide mijn initialen in de boorden. Toen ik voor de eerste keer het uniform droeg, paradeerde ik trots ik door de kamer,

Op school was de speelplaats in tweeën verdeeld om de boven- en onderbouw te scheiden, al liep iedereen in de pauze dwars door elkaar. Er werd maar één regel echt gehandhaafd: dat er louter Engels gesproken moest worden. Wie betrapt werd op het spreken van zijn moedertaal moest voor straf een ellenlang gedicht van Shelley of Byron uit zijn hoofd leren, dat de ongelukkige de volgende dag al voor de hoofdmeester diende voor te dragen. Als je haspelde, kreeg je met het rietje te maken.

Gek hoe men zich mensen herinnert. Die eerste indruk blijft voot altijd hangen: Hassan in de bosjes, met zijn rare piemel.

‘Nu moet jij de jouwe laten zien.’

Ik wilde net de mijne tevoorschijn halen, toen de bel over het schoolplein galmde. De klassenoudsten verzamelden zich voor de ingang en maanden alle jongens om strak in het gelid te staan. Hassan stond in dezelfde rij als ik.

De hoofdmeester stormde naar buiten om de rijen te inspecteren. Zijn gezicht was rood en het zweet gutste over zijn voorhoofd. De jongsten begrepen nog niet goed wat er van hen werd verlangd. Er waren er zelfs een paar nog druk in gesprek. De rest wachtte gespannen op wat komen ging. Met onze ogen volgden we de hoofdmeester, terwijl hij op het nietsvermoedende groepje nieuwelingen afliep. Achter de grootste druktemaker bleef hij staan. De jongen zag aan zijn klasgenoten, die nu opeens stil waren geworden en ernstige gezichten hadden, dat er iets aan de hand was. Hij hield eindelijk zijn mond. Hij moet de dreiging in zijn rug hebben gevoeld, want hij durfde zich niet om te draaien; hield zijn hoofd stijf naar beneden gericht. Dit maakte de hoofdmeester alleen maar furieuzer.

‘Naam!’ blafte de hoofdmeester.

Geen antwoord.

‘Naam,’ vroeg hij weer, ditmaal op een iets mildere toon.

‘Khalid, meneer,’ klonk het bijna onhoorbaar.

‘Luider jongen, ik kan je amper verstaan.’

‘Khalid, meneer.’ Langzaam draaide Khalid zich om, zijn ogen nog steeds op de grond gericht.

[p. 45]

‘Kijk me aan als je spreekt.’

Khalid bleef naar de grond kijken.

‘Kijk me aan als je spreekt.’

Maar Khalid keek niet op of om.

‘Voor de laatste maal, jongen...’

Khalid trilde. Het was eerst niet te zien, maar al gauw schudde zijn hele lijf. En toen gebeurde het. Een donker plekje bij zijn kruis. Khalid probeerde krampachtig zijn knieën bij elkaar te houden, maar het was te laat. Urine sijpelde langs zijn blote benen en over zijn sokken omlaag. Om zijn schoenen vormde zich een plas.

‘Daar piest er één in zijn broek,’ riep iemand.

Het was Hassan en hij begon hard te lachen. Er lachten meer jongens, zelfs de hoofdmeester kon een glimlach niet onderdrukken. Het was niet meer tegen te houden; het schoolplein proestte het uit. Iedereen deed mee. Ook ik.

[p. 46]

‘Baby!’

‘Gadverdamme, wat stinkt het hier!’

‘Moet je een luier?’

Khalid keek op naar de joelende menigte. Even leek het erop dat hij in huilen zou uitbarsten, maar de schok was waarschijnlijk te groot. In plaats daarvan maakte hij zich uit de voeten. Nog nooit had ik iemand zo hard zien rennen en ik heb hem daarna ook niet meer teruggezien.

Hassans lessenaar stond naast het schoolbord, helemaal vooraan. Hij moest van de meester alleen zitten. De les bestond uit sommen oplossen. Het meeste had ik al van mijn vader geleerd. Ik kreeg ze als eerste af en moest Hassan helpen.

Weer ruik ik de mottenballengeur die van hem opsteeg toen ik naast hem zat. De geur van oude ooms en tantes. Hassan was nog met de eerste rij sommen bezig. In de kantlijn had hij allemaal vieze woorden geschreven die hij snel doorkraste.

‘Jimmy, heb jij weleens hersens gezien?’ fluisterde hij.

‘Nee,’ antwoordde ik.

‘De meester zegt dat er iets niet goed zit in mijn hersens, daarom kan ik geen sommen maken.’

Ik wist niet wat ik moest antwoorden.

‘Hé, moet je dit zien,’ siste hij, stak zijn hand in zijn zak en keek schichtig om zich heen. De meester was druk met nakijken.

‘Nee, laat maar, heb je me al laten zien.’

Hij haalde zijn vuist met iets erin geklemd uit zijn broekzak. Langzaam opende hij zijn hand. Op zijn palm rustte een kleine hagedis. De hagedis was lichtgroen en bewoog zich niet. Alleen als je heel goed keek, zag je de zijkanten van zijn buik zachtjes heen en weer gaan.

‘Laten we zijn hersens bekijken.’ Hij keek me recht in de ogen. ‘Laten we zijn kop openmaken, dan kunnen we kijken hoe hersens eruit zien.’

De hagedis stond nog steeds roerloos op zijn hand. Hij hield zijn kop schuin omhoog, wat hem iets statigs gaf.

‘Goed,’ zei ik aarzelend.

Hassan knikte en hield de hagedis bij zijn staart, tussen duim en wijsvinger.

‘Dit is voor jou,’ zei hij en gaf een ruk aan het staartje dat onmiddellijk losliet. Hij stopte de hagedis weer terug in zijn zak en gaf mij het kronkelende staartje.

‘Moet je in je zak steken, dat voelt lekker.’

Hassan woonde niet ver van mij, en meestal namen we dezelfde tram naar school en terug. Hij liet me dan zien hoe ik de twintig piaster voor het tramkaartje kon uitsparen. Van het geld kochten we broodjes tonijn die zo pittig waren van de harissa, dat je drie glazen water nodig had om weer normaal te kunnen ademen.

De trams hadden aan de voor- en achterkant enorme rubberen bumpers. Achter was plek voor wel vier man. Maar wij waren natuurlijk niet de enige die het op die vrijplaatsen hadden voorzien. Vooral straatjongens deinsden er niet voor terug om je een duw te geven. De voorkant was een geheel ander verhaal. Niemand haalde het in zijn hoofd om op de voorbumper te staan, behalve Hassan natuurlijk.

De halte voor de school bestond uit een paar losse stoepstenen en een bord

[p. 47]

met vertrektijden. Ongeduldig stonden we te wachten. Toen de tram stopte met het typische snerpende remgeluid zei Hassan: ‘Kom op!’

Het was een gedrang van jewelste. Uitstappers baanden zich een weg door de menigte, die juist probeerde in te stappen. Ik rende achter Hassan aan, mijn schooltas stuiterend op mijn rug.

‘Zorg dat de bestuurder je niet ziet,’ riep Hassan, terwijl hij snel door de voorruit keek. De bestuurder was bezig met kaartjes scheuren. Hassan klauterde op het zwarte rubber, gaf me een hand en trok me omhoog.

‘Zo staan.’ Hij drukte zich met zijn rug tegen de voorkant van de tram. Ik moest denken aan mijn moeder, huilend bij mijn graf. Maar ik kon niet meer terug.

Langzaam zette de tram zich in beweging. Ik keek omlaag en zag de rails onder mij verdwijnen. Naarmate de snelheid toenam, werd het steeds makkelijker om te blijven staan. Ik wierp een blik op Hassan, maar hij gaf geen krimp. In mijn ooghoeken zag ik de stad voorbijgaan. Toeterende auto's. Een muilezel voor een kar met watermeloenen. Uitwijkende mensen. Bontgekleurde uithangborden aan de langsschietende gevels. Met een gevoel van puur geluk liet ik mij meevoeren door het ijzeren gevaarte.

‘Nu moet je oppassen,’ riep Hassan en greep mijn hand.

De tram gleed over een aantal hobbels, waarbij we los kwamen van de bumper. Even dacht ik dat ik zou vallen, maar ik hield me vast aan Hassans hand die nog steeds de mijne omklemde.

Ik ben maar één keer bij Hassan thuis geweest. Doorgaans kwam hij na het laatste avondgebed bij mij langs. Ik woonde in het centrum van de stad aan de El-Horeiastraat in een flatgebouw op de zevende en hoogste verdieping, drie straten achter de Corniche. Mijn kamertje grensde, net als de werkkamer van mijn vader, aan het grote balkon waar ik mijn schildpadje Hosneia hield. Tot diep in de nacht klonk het getoeter van de onafgebroken stroom auto's die voor het stoplicht moesten wachten.

In de nis van het u-vormige flatgebouw lag een perkje: wat struiken, omringd door een paar palmbomen. Een oase in een woestijn van cement en het favoriete woonoord van talloze zwerfkatten, slangen en schorpioenen. Als je nu zou gaan kijken, zou het mij niet verbazen als je daar nog wat oud speelgoed van mij vond. Een roestig tonka-autootje, of zelfs een tandenborstel. Ik had vanaf de leeftijd dat ik kon lopen de gewoonte al mijn spullen van het balkon te smijten, waarbij tandenborstels mij het meeste plezier bezorgden. Mijn moeder moest dan helemaal naar beneden om te zoeken.

Als Hassan beneden stond floot hij twee keer kort achter elkaar. Hangend over het balkon kon ik zijn gestalte herkennen aan de voetbal die hij onder zijn arm geklemd hield. Maar die avond gingen we hagedissen vangen.

‘Ik kom eraan.’

Hassan was zijn plan om hersens te zien niet vergeten. Op het bankje voor het flatgebouw, gaf hij instructies. De truc met hagedissen vangen is om ze, net als vliegen, van achteren te benaderen. Maar dan moet je ze wel eerst zien te vinden.

‘We moeten een paar goede hebben.’ Hij keek om zich heen.

‘Daar.’ Hij wees naar het perkje en kwam overeind.

Behoedzaam kropen we door de bosjes, keken we langs de stammen van de palmbomen omhoog. Bewoog daar iets? Daar in het donker. Zie je hem? Snel!

[p. 48]

Het was moeilijker dan we dachten. Al gauw zaten we weer op het bankje naar het verkeer te staren. Tussen de wachtende auto's liep een straatjongen wierook te verkopen. Steeds als hij een open raam zag, haastte hij zich er naar toe om opzichtig met zijn hand de rook naar binnen te waaien. Niemand wilde zijn wierook kopen.

‘Laten we naar boven gaan, dan laat ik je mijn schildpad zien.’

Hassans ogen lichtten op. ‘Heb jij een schildpad?’ sprak hij met lage stem.

Eigenlijk was Hosneia helemaal niet mijn schildpad, maar de schildpad van mijn moeder. Zij had hem van mijn vader gekregen toen ze elkaar pas kenden.

‘Hij was toen al oud, en nu nog veel ouder’ zei mijn moeder dikwijls, als we samen de blaadjes sla of andijvie voor hem klaarlegden.

Hosneia was meestal te vinden in zijn favoriete hoek van het balkon onder het teakhouten tafeltje; waar hij zijn dagen in de schaduw doorbracht. Hij was niet groter dan een fikse sinaasappel en ik kon uren naar hem kijken. Naar de trage bewegingen van zijn kop, als hij een hap probeerde te nemen van de komkommerschil die ik voor zijn neus hield. Of de perfect gevormde beetjes die zijn bek in het vruchtvlees achterliet, terwijl hij langzaam kauwend de groente doorslikte. Ooit had ik hem als experiment eens op zijn rug gelegd. Zijn gerimpelde poten maaiden doelloos in de lucht. Ik kon het op het laatst niet meer aanzien. Met een diep schuldgevoel ververste ik toen zijn water en legde een paar extra blaadjes sla voor hem neer.

Hassan was al van het bankje opgestaan om naar binnen te gaan. Ik sjokte achter hem aan, toen Mahmoed de huismeester plotseling zijn hoofd om de deur van zijn kamer stak. Mahmoed regelde alles in de flat. Hij had vriendelijke ogen en het kruis van Jezus op de binnenkant van zijn arm getekend staan. Mijn vader vertelde mij dat christenen niet in God geloofden, maar in Jezus.

‘Ah, Jimmy, ik dacht al dat jij het was. Toe, wees een brave jongen en ga even sigaretten voor mij halen.’ Hij tastte in de zakken van zijn paarse galabiyya en vond de piasters die hij zocht. Zoals altijd gaf hij wat extra geld mee voor snoep.

‘Hassan, ik moet sigaretten halen!’ schreeuwde ik en rende weer naar buiten.

‘Wacht op mij,’ riep hij.

Het sigarenwinkeltje lag aan de overkant van het grote kruispunt naast de flat.

Ik rende met Hassan achter me aan langs de auto's die luid toeterend om elkaar heen krioelden. Het was bijna onmogelijk om over te steken. Toch wilde ik Hassan voor blijven.

Daar. Een gat in het verkeer. Ik dook de stoep af, waarbij ik met mijn voet in een donkerbruine plas terechtkwam. Ik kon nog net de taxi ontwijken die met hoge snelheid op mij afraasde en vond een veilige plek bij de tweede rij strepen midden op de weg. Vanaf hier was het een eitje. Toen ik eindelijk de overkant had gehaald, had ik het gevoel dat Hosneia was gered,. Aan de andere kant van de straat zag ik Hassan die het maar niet lukte om over te steken.

‘Kom dan als je durft!’ riep ik.

Hij riep niets terug, maar wierp mij verwijtende blikken toe. Juist op dat moment sprong het stoplicht op rood. Het verkeer viel hortend stil. Met een triomfantelijk gezicht slalomde Hassan rustig tussen de auto's door naar de overkant, en gaf mij een ferme stomp tegen mijn schouder.

‘Die is voor jou,’ zei hij met een raar lachje.

Ik wist nog terug te lachen, maar die stomp deed wel degelijk pijn.

[p. 49]

In de winkel hingen de basterma's aan het plafond te drogen. De met knoflook ingemaakte stukken rundvlees gaven de hele zaak een allesdoordringende geur, waarvan zelfs de vliegen niets wilden weten. De olijven lagen naast de ranzige hompen kaas in de vitrine uitgestald. Overal stonden dozen en lege gazeusekratten. Het snoep lag rechts van de toonbank. Ik telde de munten na die Mahmoed mij had gegeven en telde teleurgesteld nog een keer. Niet eens genoeg voor een lolly. Ik keek naar Hassan die zich al voor de snoepbak stond te vergapen.

‘Zeg het maar,’ zei de verkoper nors, terwijl hij ons een argwanende blik toewierp.

Ik twijfelde.

‘Een zware Cleopatra, alstublieft.’ Dan koop ik maar geen snoep. Ik gaf hem het geld, waarna hij zich omdraaide naar de sigaretten. Op datzelfde ogenblik propte Hassan snel iets in zijn zakken.

[p. 50]

‘Dat zag ik!’ schreeuwde de verkoper en sprong vanachter de toonbank vandaan.

‘Rennen!’ riep Hassan.

In een reflex holde ik achter hem aan.

‘Ik weet wie jullie zijn!’ schreeuwde de verkoper.

Zo hard ik kon rende ik achter Hassan aan. Ik lette niet op waar we heen gingen. Uiteindelijk doken we een steeg in. Ik moest mijn armen in mijn nek leggen om weer op adem te komen.

‘Daar zal ik maar even niet meer langsgaan,’ zei Hassan hijgend. ‘Hier, dit is voor jou.’ Hij gaf mij een paar lolly's en wat karamels. Het grootste deel hield hij voor zichzelf. Achterin de steeg wroetten straathonden in een vuilnisbak. Ze gromden naar elkaar. Ik wilde ook grommen.

‘Kom, we gaan naar mijn huis,’ zei Hassan. ‘Het is niet ver hier vandaan.’

Hassans huis lag in een wijk nabij de soek; een doolhof van steegjes met druk bezochte bazaars en werkplaatsen. Er klonk van alle kanten gehamer en getik uit de werkplaatsen vermengd met flarden van gezang. Overal sjokten straatjongens met ladingen brood of kolen op hun rug, of ze sjouwden volle dienbladen thee van hot naar haar. Verkopers probeerden met water uit flessen hun stoepje nat te houden om zo het almaar opwaaiende stof te bedwingen.

Ik kende de wijk, was dikwijls aan de hand van mijn moeder langs de vele winkels meegenomen. Maar ik was hier nog nooit alleen geweest. In de wirwar was het een hele toer om Hassan bij te houden. Eindelijk bleef hij in een steegje staan bij een okerkleurig deurtje. Behoedzaam trok hij de klink omhoog, alsof hij zo min mogelijk geluid wilde maken.

‘Wacht even buiten,’ zei hij en verdween door het deurtje dat hij op een kier hield.

In de steeg hingen om de zoveel meter zwak brandende gloeilampen aan de verder met talloze elektriciteitssnoeren behangen wanden. Midden door het gangpad liep een stroompje zwarte derrie, waarin je de grote klonten zo te ruiken menselijke uitwerpselen waren. Er leek een eeuwigheid voorbij te zijn gegaan toen Hassan zich plotseling weer liet zien.

‘Ssst,’ fluisterde hij.

Ik liep een met mozaïek betegelde binnenplaats op, met in het midden een waterpomp. Er brandden lantaarns die een zachte gloed verspreidden over de met doeken afgescheiden kamers.

‘We moeten stil zijn, want mijn moeder slaapt,’ fluisterde Hassan en ging mij voor naar wat zijn kamer moest zijn. Ik vond het maar vreemd. Ik had nog geen stoel of tafel kunnen ontdekken, laat staan een bed of een bureau. Ik vroeg mij af waar Hassan en zijn moeder sliepen. Op een lemen verhoging waar een rieten mat overheen lag, gingen we in het halfduister zitten en zogen we op onze lolly's.

‘Jammer van die hagedissen,’ zei Hassan.

‘Ja, jammer,’ antwoordde ik, terwijl ik nog een karamel in mijn mond stopte. Hassan zocht iets in een klein laag kastje. De deurtjes kraakten toen hij ze opende. In zijn handen hield hij een doosje vast. Aan de bovenkant waren een paar gaten geprikt. Hij ging weer naast mij zitten op de rieten mat.

‘Dan moeten we het maar met deze doen,’ zei hij. Hij opende voorzichtig het doosje. In zijn hand hield hij de hagedis. Ik herkende hem meteen aan de afgebroken staart.

[p. 51]

Hassan gebaarde naar de binnenplaats. ‘Daar is meer licht.’ We liepen naar de waterpomp. Toen ik naar Hassan keek, zag ik zijn ogen fonkelen.

‘We moeten hem eerst dood maken,’ zei hij. ‘Ik verklaar hierbij de veroordeelde tot de verdrinkingsdood,’ vervolgde hij, ‘te voltrekken door de beulen Jimmy en Hassan, waarna het lichaam ter beschikking zal worden gesteld aan de wetenschap.’

Ik moest de hendel van de pomp bedienen. Hassan hield de hagedis onder de waterstraal. Na enige tijd rustte de staartloze hagedis met slap hangende pootjes op de palm van zijn hand.

‘Jij moet hem vasthouden,’ zei Hassan en overhandigde mij het dode beest. Uit zijn zak haalde hij een zakmes en betastte met zijn wijsvinger de punt van het uitgeklapte lemmet.

‘Hou hem zelf vast,’ zei ik.

Hassan keek mij strak aan. ‘Jij wilt toch ook hersens zien?’

[p. 52]

Aan de manier waarop hij de zin uitsprak, begreep ik dat het menens was.

‘Goed dan.’

Ik hield de hagedis stevig bij zijn nek. Hassan knikte goedkeurend en ging aan het werk.

Hassan poerde met het mesje in de kop van de hagedis, waardoor er een gaatje ontstond. Er liep een druppel bloed en doorzichtig vocht uit. Voorzichtig met het lemmet wrikkend, maakte hij het gaatje iets groter.

‘Zie je het al?’ vroeg ik opgewonden.

Uit Hassans bewegingen begreep ik dat er iets mis was. Hij prikte steeds harder, waarbij hij zelfs meerdere malen dwars door het kopje heen ging. Uiteindelijk ontstak hij in razernij en griste de hagedis uit mijn hand. Met een schreeuw wierp hij het beest over de buitenmuur.

‘Die was niet goed,’ riep hij uit. Hij keek dreigend naar mij. ‘Morgen neem jij je schildpad mee.’

Ik antwoordde niet.

‘Wie schreeuwt er zo? Hassan, ben jij het?’

Een vrouwenstem klonk in het duister. Hassan kromp licht ineen en gebaarde mij om stil te zijn.

‘Hassan?’ vroeg de stem weer.

Er werd een lamp aangedaan.

‘Ja, mamma,’ zei Hassan gedwee.

In het schemerlicht zag ik een oude vrouw tegen de muur aan liggen. Ze probeerde zich op te richten en hoestte hard.

‘Hassan, help me even,’ zei ze.

Hassan snelde naar zijn moeder en knielde naast haar neer om een paar extra kussens achter haar rug te leggen.

‘Heb je iemand bij je?’ Ze knikte mijn kant uit.

‘Uit mijn klas,’ antwoordde Hassan en trok de dekens over haar benen recht.

‘Hoe heet je, jongen!’ vroeg ze, ‘kom wat dichterbij, ik kan je helemaal niet zien.’

Aarzelend stapte ik naar voren om mij voor te stellen. ‘Mijn naam is Gamal, mevrouw, maar iedereen noemt mij Jimmy.’

‘Wat een beleefd vriendje heb jij,’ zei ze lachend tegen Hassan.

Nu viel mij pas op dat ze helemaal niet zo oud was als ik eerst had gedacht. Haar gezicht had veel rimpels, met diepe zwarte kringen onder haar ogen. Maar ouder dan mijn eigen moeder kon ze niet zijn. Haar lachen ging weer over in gehoest. Ze drukte een smoezelige zakdoek tegen haar mond. Om haar hand zat een kralenketting gewikkeld, waaraan ik een klein kruis zag bungelen. Ik moest onmiddellijk aan Mahmoed denken en zijn sigaretten.

‘Ik moet naar huis,’ zei ik.

‘Ja, hij moet naar huis,’ sprak Hassan.

‘Ach, wat jammer nou,’ zei Hassan's moeder.

Hassan bracht mij weer naar het okerkleurige deurtje en liep voor mij uit de steeg in.

‘En je weet het, hè,’ sprak hij en draaide zich resoluut naar mij om.

‘Wat?’ antwoordde ik, alsof ik niet wist dat hij op Hosneia doelde.

Hassan stapte op mij af en duwde mij hard tegen de muur.

‘Als jij die schildpad van je niet meeneemt morgen, dan vertel ik aan je vader dat je hebt zitten jatten,’ siste hij in mijn oor en liet me los. ‘En trouwens, jij wilde toch ook hersens zien.’

[p. 53]

Uit zijn zak viste hij wat snoep dat hij in mijn handen drukte.

‘Fijn dat je het wil doen,’ zei hij opeens vriendelijk. ‘Kom, dan wijs ik je de weg terug.’

Ik keek naar de karamels in mijn hand en vervolgens naar Hassan. Het leek een droom.

Thuis wist ik langs Mahmoeds kamer te glippen. Wat moest ik de oude man zeggen? Dat ik zijn sigaretten was vergeten? En het geld dan? Misschien had hij het wel aan mijn vader verteld. Ik wilde er niet over nadenken, vooral niet over Hosneia. Ik rende de marmeren trappen op.

Toen ik de zevende verdieping had bereikt, zag ik tot mijn geluk dat de dienstbodedeur open stond. Dat betekende dat ik via de keuken ongemerkt de tweede salon zou kunnen bereiken, vanwaaruit ik zonder veel moeite de gang op kon naar mijn kamer. In de keuken was het stil, maar mijn moeder zat juist in de tweede salon te bidden. Stilletjes bewoog ik achter haar langs, en lukte het mij de gang op te sluipen.

Op mijn kamer trok ik mijn kleren uit en kroop direct in bed. Ik dook diep weg onder de lakens en probeerde nergens aan te denken.

De volgende ochtend werd ik wakker door de zon. De lakens en het matras waren doorweekt van het zweet, maar ik verroerde mij niet. Ik probeerde zelfs zo min mogelijk mijn borstkast te bewegen tijdens het ademhalen. Ik wilde niet aan Hosneia denken, maar concentreerde al mijn gedachten op de tientallen regenboogjes dat het kristal van de plafondlamp op de muur achterliet. Veel te laat stond ik op en kleedde me aan.

In de badkamer haalde ik een washand over mijn gezicht en streek ik mijn haren glad. Ik durfde niet in de spiegel te kijken.

‘Jimmy, wil je een gekookt ei?’ riep mijn moeder vanuit de keuken.

Ik had geen zin om haar te antwoorden.

‘Of je een gekookt ei wil,’ begon nu ook mijn vader die in zijn onderbroek met een krant in zijn hand de badkamer binnenstapte.

‘Neehee,’ riep ik en glipte langs mijn vader de badkamer uit.

‘Maar Jimmy, je moet toch echt iets eten,’ hoorde ik mijn moeder roepen.

‘Ik kom te laat op school,’ riep ik terug, ‘Ik haal wel wat onderweg.’ Ik propte mijn boeken in mijn rugtas en keek de kamer rond of ik niets vergeten was.

‘Wil je nog wel even Hosneia voeren?’ riep mijn moeder.

Op het balkon lag Hosneia zoals gewoonlijk onder zijn tafeltje in de hoek. Toen ik hem opraapte, had ik zin om hem naar beneden te smijten. Maar in plaats daarvan stopte ik hem in mijn tas, met een blaadje sla, voor het geval hij honger kreeg.

Ik nam afscheid van mijn moeder die in de keuken druk in de weer was met eieren bakken.

‘Is er iets’ vroeg ze, ‘Je bent toch niet ziek?’

‘Nee, mam, ik ben laat,’ antwoordde ik en stormde, nadat ik haar een vluchtige kus had gegeven, de deur uit.

Buiten, zag ik tot mijn schrik Mahmoed in het perkje bezig met een tuinslang. Hij zag mij ook en zwaaide vriendelijk, waarna hij zich weer op de waterstraal concentreerde. Misschien was hij de sigaretten wel helemaal vergeten.

Hassan stond zoals gewoonlijk bij de tonijnbroodjesverkoper op mij te

[p. 54]

wachten. De man kende ons zo langzamerhand en begroette mij met een luid ‘Salaam’.

‘Wil je er ook één,’ vroeg Hassan en draaide zich, zonder mijn antwoord af te wachten, naar de broodjesverkoper. ‘Eén hele hete tonijn voor mijn vriend graag.’

‘Hassan, ik wil je wat zeggen...’

‘Hier, deze is voor jou,’ zei hij en zwaaide met het broodje tonijn voor mijn neus. ‘Maar we moeten eerlijk ruilen, vind je niet?’

‘Hassan luister nou even...’

‘Als het goed is, heb jij iets voor mij meegenomen. Waar is ie?’

‘In mijn tas, maar Hassan, luister nou.’

Hij sjorde hard aan mijn rugtas. Het lukte hem om de klep te openen.

‘Wat is ie klein!’ riep hij uit.

Hassan had Hosneia te pakken gekregen. Ik voelde de tranen in mijn ogen opwellen.

‘Hassan, luister nou eens een keer naar me,’ smeekte ik, ‘ik heb me bedacht, ik wil geen...’

Maar Hassan was al tussen het verkeer door weggerend, naar de overkant van de straat. Machteloos huilend stond ik aan de stoeprand te wachten tot ik ook kon oversteken.

‘Hassan, wacht op mij!’ riep ik snikkend naar de overkant. Hassan grijnsde naar me, terwijl hij Hosneia omhoog hield en verdween de hoek om. Na een vuilniswagen die hard de bocht om reed, kon ik oversteken. Toen hoorde ik het. Ik hoor het nog. Geen klap, geen knal, maar een simpel hol geluid. Bons. Zoiets.

Toen ik de hoek omrende, zag ik een menigte mensen. Ik zocht Hassan die bij een ongeluk altijd haantje de voorste was.

Ik wrong mij tussen de mensen door. De vuilniswagen stond scheef op de weg. De chauffeur stond naast de vuilniswagen en staarde met zijn handen op zijn hoofd naar het wegdek. Hij huilde.

Hassan lag op zijn buik op straat. Hij had een groot gat in zijn hoofd. Iemand wees naar een grijze massa naast hem. Het deed me denken aan de gelatinepudding van mijn moeder.

Een man kwam met een stapel kranten aanzetten die hij één voor één openvouwde. Hij bedekte Hassan en het grijze hoopje met de uitgevouwen kranten. Een arm stak nog onder een krant vandaan. Er zat iets in de hand geklemd. Verdoofd liep ik er naar toe en wrikte Hosneia los uit de gebalde vuist.

Toen ik wegrende, merkte ik het pas. Ik had in mijn broek geplast.