Hollands Maandblad. Jaargang 2009 (734-745)

[p. 36]

Roodkapje
door Frederik Philip Kuethe

Het is, geloof ik, nauwelijks bekend dat het sprookje van Roodkapje in zijn oorspronkelijke versie, die van Charles Perrault uit 1697, eindigt met het verorberen van de titelrolspeelster door de Wolf. De kloeke interventie van oom Jager, de stenen-voor-vlees-ruil, en het met de schrik vrij komen van Grootmoeder en Roodkapje, de luide plons werden in 1812 toegevoegd door Jakob en Wilhelm Grimm, terwijl daarna nog allerlei variaties op deze redding volgden.

Hoe dan ook, deze toevoegingen zijn even zo vele apocriefe elementen, in de loop der jaren toegevoegd als concessies aan de tederheid van de kinderziel. In werkelijkheid echter is de gruwelijke ontknoping volgend op de vraag naar het ‘waarom’ van Grootmoeders grote mond wel degelijk het moment waarop het doek behoort te vallen.

In mijn gezin werd aan deze toedracht dan ook strak de hand gehouden. Toen wij woonachtig waren in in Genève hadden mijn dochters de juiste leeftijd voor Roodkapje. Het drama dat wij vaak opvoerden, liet zich indelen in drie bedrijven: 1 - Moeders boodschap; 2 - In het Bos; 3 - Bij Grootmoeder thuis (dit laatste bedrijf dan weer in twee taferelen).

Daar mijn vrouw tijdens de opvoering moest koken, nam ik de rol van Roodkapjes moeder en van Grootmoeder meestal op me en trok voor die gelegenheid ook een schort aan. Onze dochters Annemarijn en Florine speelden afwisselend voor Roodkapje en de Wolf. Beiden toonden trouwens een sterke voorkeur voor de eerste rol.

De attributen die wij gebruikten, waren eenvoudig: een mandje van pitriet, een rode ijsmuts, en een hondenmasker van papier-maché uit een winkel voor feestartikelen (bij gebrek aan wolvenmaskers aan het Lac Léman). Dit handenmasker werd echter op aandrang van Florine niet vóór het gezicht maar boven op het hoofd gedragen En dan was er nog een wit kookmutsje bestemd voor de bedlegerige Grootmoeder.

In het mandje van pitriet stopte ik in mijn rol als moeder meestal koekjes - vaak door de Wolf al wat aangeknaagd - en het botervlootje. Dan riep ik de dochter die Roodkapje speelde bij me, zette haar kapje wat rechter op het hoofd en vertelde in zoete woorden hoe het met Grootmoeders gezondheid was gesteld.

Roodkapje huppelde dan onbezorgd het bos in, waar Wolf zich inmiddels nogal landerig achter de poot van de schemerlamp had opgesteld. Dan kwam de Wolf aarzelend tevoorschijn en vroeg, vaak wat haperend: ‘Wat heeft jij daar in dat mandje, wie ben je en waar gaat jij naar heen’?

Roodkapje vertelde het hem allemaal. Daarna besloten ze een wedstrijd te houden wie het vlugste bij Grootmoeders huisje kon zijn.

Doordat Roodkapje onderweg omstandig bloemen ging plukken en met haar blik lange tijd een eekhoorn volgde - de pluimstaart sprong van tak tot tak - won Wolf de race steevast gemakkelijk.

Ondertussen was ik (in mijn dubbelrol) ziekelijk naast de tafel neergezegen

[p. 37]

en wanneer Roodkapje zich dan eindelijk had gemeld riep ik met beverige stem: ‘Trek maar aan het touwtje, dan gaat de deur vanzelf open.’

Mijn dochter Florine vond dit terecht de mooiste claus van het hele stuk.

De metamorfosen van het roofdier, daar draait het om in dit sprookje. De Wolf doet zich eerst voor als Roodkapje, wordt Grootmoeder en daarna weer Wolf. Wij weten steeds in wel vel de Wolf steekt, maar die arme Roodkapje en haar Grootmoeder krijgen dat telkens net iets te laat in de gaten.

Niet voor niets had Florine, als Wolf, met die snelle opeenvolging van rollen soms moeite. Zo nu en dan meldde zij zich bij Grootmoeder eerlijk in haar hoedanigheid van Wolf (en dus niet als een valse Roodkapje) en at haar dan - zonder schijngestalten aan te nemen - met één zachte hap op. Een zachte hap, want ze schrok vaak enigszins terug voor de krachten die zij zelf opriep (met zoals Elvis Presley verwoordde in het nummer ‘Teddy Bear’). Dan probeerde zij de handeling een wat menselijker aanzien te geven. Zo vertelde ze laatst - als Roodkapje overigens - aan Grootmoeder dat zij ook wat koekjes voor haar babywolf had meegebracht.

In de voortgang van onze versie van het stuk verdween Grootmoeder - eenmaal genuttigd zijnde - ongemerkt uit beeld en moest dan wachten op de dingen die komen gingen. Alras kondigde de echte Roodkapje haar komst aan. De Wolf sprak met vermoeide stem de toverzin over het touwtje uit en de lieve kleindochter nam aan het voeteneinde van de valse grootmama plaats.

‘Heb jij wel boter meegebracht?’ vroeg de zieke begerig en wilde zich uit bed verheffen, maar besefte dan nog juist op tijd dat zij zich door haar behaarde poten zou verraden. Roodkapje kwam dichterbij en nestelde zich in Grootmoeders onbehaarde oksel.

Nu naderden we snel het einde. Het meisje viel van de ene verbazing in de andere tijdens het kruisverhoor waaraan zij de valse Grootmoeder onderwierp en dat haar noodlottig zal worden. Roodkapje verbaasde zich over Grootmoeders extra grote maten. Grootmoeder op haar beurt overtuigde haar kleindochter maar ten dele dat die schaalvergrotingen uitsluitend om haar eigen bestwil waren doorgevoerd. Om haar beter te kunnen zien, horen enzovoort.

Nadat ook de hamvraag goed was beantwoord, klapt de Wolf (in haar rol van Grootmoeder) smakkend de lippen op elkaar en dan volgde de apotheose. Ze gaf Roodkapje een salvo zoenen.

Op!

Het spel was uit.

Aan tafel! Et moest dan alweer gegeten worden. De Wolf had doorgaans veel dorst en Roodkapje bewees - tussen twee happen door - dat er leven is na de dood.

Eten en gegeten worden - ik heb later nog veel aan dit sprookje gedacht tijdens mijn werkzaamheden in de diplomatieke dienst.