Hollands Maandblad. Jaargang 2008 (722-733)

[p. 41]

Bezit
door Gerry van der Linden

‘Jij kent deze plek,’ zei de man, ‘uit een vorig leven.’ En hij zei: ‘Er zijn veel mensen gestorven op het erf, heksen verbrand, om het zo maar es te zeggen.’

De man zat tegenover mij aan een bureau en wreef met zijn duim over de foto die ik hem bij binnenkomst had toegestoken. Zijn koele, grijze ogen keken me strak aan. De regen sloeg tegen het raam.

‘Ik ben pas gescheiden,’ zei hij toen ik mijn blik afwendde, ‘Alles moet nog z'n plek krijgen.’

Ik bevond mij in een pasgeverfde kamer in een nieuwbouwhuis in Zoetermeer.

‘Nieuw huis, nieuw leven,’ zei ik, terwijl ik opstond en mijn jas pakte. In een hoek van de kamer glom een boeddha.

Het landschap is glooiend, hier en daar een randje bos, uitgestrekte weiden met crèmekleurige koeien die mee hobbelen wanneer ik 's ochtends het pad afloop naar de beek. De boerderij is een carré, een Bourgondische hoeve met drie immense schuren. Het erf is kaal. Het huis behoorde aan twee broers. Ze zijn er geboren en gestorven. Het waren zachtaardige mannen. Ze plantten twee rozenstruiken tegen de muur en verfden de badkamer roze. Terwijl de storm om het huis loeide en de regen van het kapotte dak op tafel stortte, keken ze niet op of om maar aten gewoon door, vertelt de boer wiens koeien mij vergezellen op mijn ochtendwandeling.

De eerste keer dat ik het huis betrad, was met een goede vriend. Een hele goede vriend, want hij heeft het gekocht en uit liefde voor de helft op mijn naam gezet. Hand in hand liepen we door de lege, steenkoude kamers. Het rook er naar schimmel en pies. In de schuren hing gereedschap uit een vorig leven.

‘Nu kun je een keer ervaren hoe het is om bezit te hebben,’ zei hij met een trotse glimlach.

Want ik heb altijd, zoals mijn moeder zegt, van de hand op de tand geleefd.

Ik zoek de koelte op, het is hier te heet. De grond brandt onder mijn voeten, de hemel schittert maar ik zie het niet. Ik zie niet hoe het landschap mij bestookt, de kar sporen trekt in de modder, hoe onder mijn rokken de wind graait en graait.

De stilte verdooft, de hond ligt achter me op een schapenvel, de oren in de nek en slaapt zonder een geluid. De klok tikt zoals een klok tikt op een boerderij waar geen beesten meer in de schuren staan, maar half vermolmde ruiven en balen oud stro. Het dak moet nodig gerepareerd worden, maar de goede vriend heeft even geen geld, zegt hij. Opeens heeft hij geen geld meer. En geen tijd. Hij wil van de boerderij een mooie kooi maken waarin ik in een mooie koninginnenjurk op een dag zal ophouden met zingen. Een mooie kooi en een mooie koninginnenjurk kunnen een vrouw zoals ik, ijdel en met eigen sores, bedwelmen.

‘Ik wil je gelukkig zien,’ had hij gezegd. Ik dronk de zoete woorden op en liet ze tintelen op mijn tong. De goede vriend die vroeger mijn geliefde was, wilde

[p. 42]

mij gelukkig zien. Wat hield ik van hem. Hij wilde mij opnieuw veroveren en wie weet is hij om die reden veel van mij gaan houden. Het kan zijn dat de liefde in tussentijd is gedoofd, want ik trap de deur open met mijn gummilaarzen en loop in een versleten overall naar de schuur om hout te halen. Ik heb de muren gekrabd, gestuukt en geverfd. De wind heeft eeuwenoud stof in mijn haren genesteld. De mooie koninginnenjurk wordt gedragen door een houten pop zonder hoofd die op de zolder staat te grienen in de tocht.

Heb ik nog een hoofd? Ik heb er twee. Maar belangrijker is dat ik van de muizen afkom. Gisteravond heb ik zes vallen gezet en vanochtend zaten twee dikke, grijze muizen geplet in de guillotine. Ik heb verse groenten nodig en een visje, de moestuin is vergaan, het crèmekleurige koeienvlees in de weide is bestemd voor export. De put is een laagje algen, de poel achter de schuren vervuild. De muren schermen hun oren af, want ik heb gedanst als een doorgerookte indiaan op snoeiharde muziek uit een moderne wereld. Er raasde een Renault voorbij. Maar ik ben hier niet om te filosoferen.

In het begin sliep ik slecht. Het huis weerde mij met haar metersdikke muren, over en weer ging ik in hun vijandige handen. Op een avond zat in de kamer met de rode vloertegels een van de broers (de laatst gestorvene?) in mijn fauteuil en keek nors om zich heen. Verschrikt liep ik op mijn tenen weg en scheurde een bladzijde uit een schrift. Met rode viltstift schreef ik Sortez d'ici, frères Dury! en plakte het papier met leukoplast op de muur van de kamer. Toen stak ik kaarsen aan en maakte een ritueel dansje. De schemer trad in, de radio opende Gregoriaanse zang. Ik schoof een kruk aan en ging tegenover de norse broer zitten. Ik ben uw moeder niet, zei ik, maar ik begrijp waarom u en uw broer nooit verder zijn gekomen dan het erf en waarom u elkaar niet hebt doodgestoken, doch rozenstruiken heeft geplant en de badkamer roze geverfd. U bent lieve mannen, beste boeren, die de daken van de schuren repareren om het hooi veilig te stellen, maar niet uw eigen dak boven de eettafel. Adieu! En nu opgesodemieterd.

Ik heb de heuvels afgestroopt en de as rondgestrooid. De hond teruggeroepen, omdat een eenzame kou vanuit het kreupelhout mij binnendrong en ik bescherming zocht. Ik heb het hout uit de schuur gehaald en het vuur aangemaakt. Het brandt hevig. Ik voel mijn voeten smeulen, maar ik schreeuw niet. Ik ben één met het vuur en nog nooit zo wakker. geweest

De dagen worden langer. Vanavond eet ik houtsnip met confiture d'orange. Op het erf staat een pas geplante plataan die schaduw zal geven in de zomer wanneer de zon zijn hete gezicht in de aarde brandt. Het is een fiere boom, klein nog, maar met sterke takken. Overmorgen plant ik een tweede er schuin tegenover, en wel zo dat ze samen op het erf een diagonale grens vormen. Want ik ben niet meer bestand tegen een vorig leven, het volgende wringt zich er tussen.