Hollands Maandblad. Jaargang 2007 (710-721)

[p. 31]

Zestig
door Enne Koens

‘Laten we een stukje gaan lopen.’

Hij staat op, loopt naar de gang om de jassen te pakken. Ik hoor hem zoeken tussen alles wat daar hangt, tussen de glooiende heuvels textiel die we in de loop der tijd verzameld hebben. Het is herfst geworden. Gelukkig gaan de seizoenen gewoon hun gang, denk ik, onmiddellijk gevolgd door de gedachte dat ook dat in twijfel wordt getrokken.

‘Goed,’ zeg ik.

Hij hoort me niet, of doet alsof. Grommend zoekt hij tussen de jassen naar iets geschikts voor dit weer en deze omstandigheden.

Ik sta op, hij komt me tegemoet, geeft me een jas. De verkeerde, maar wel warm. Ik haal diep adem, probeer moed te verzamelen. Met te grote gebaren hijs ik me in mijn jas, sla er een regencape overheen. In mijn poging onaangedaan te lijken, rits ik mijn jas vast in de cape. Als ik probeer de rits weer los te trekken, maak ik het alleen maar erger. Jacob is naar de deur gelopen, hij wacht. Hij kan zijn ongeduld niet verbergen. Ik hoor het aan de nadruk waarmee hij de deur opent, zijn hoekige stappen over het grint. Nog eens probeer ik beweging te krijgen in de blokkade. Ik wil niet dat deze situatie ontstaat.

Ik geef het op.

‘Kun je even helpen?’

Als een fladderende cherubijn op zijn eerste vlucht overbrugt mijn stem de afstand tussen ons, maar hij hoort me niet. Of doet alsof.

‘Jacob?’

De hulpeloosheid kan onmogelijk over het hoofd gezien worden.

Hij draait zich om, overziet de situatie en zucht. Ik hoor hem echt zuchten. Als er iemand is die het zich nu niet kan veroorloven te zuchten dan is hij het wel.

‘Kun je me even helpen?’

Boosheid overvalt me als een ontsnapt roofdier. Glipt ongezien tussen de tralies van zijn kooi door, maar eenmaal op vrije voeten is hij onmogelijk te negeren.

Jacob komt naar me toe. Hij ontwart mijn jassen. Ik probeer aan iets anders te denken dan zijn behulpzame handen.

Ze zijn los en hij ritst mijn jas dicht tot aan mijn kin. Ik laat mijn handen langs mijn lichaam hangen, laat me helpen als een kind, terwijl ik stuurs naar de vloer kijk.

Jacob loopt naar buiten, ik volg hem en trek de deur achter me dicht. Dan pas tast ik in mijn zakken. Leeg.

‘Heb jij de sleutels?’

Hij knikt.

Ik houd van het grint dat knarst onder mijn schoenen als je door onze tuin naar de voordeur loopt. Van de voordeur die glimt omdat de winterschilder net

[p. 32]

zijn werk heeft gedaan. Van de groene gordijnen die daar al zeker twintig jaar hangen, maar nog steeds de enige gordijnen zijn die ik kan bedenken te willen hebben. Van al die verworvenheden, alles wat ik in al die jaren aan mijn leven heb toegevoegd.

Als ik vertrek, zal het niet lang duren of de kleine vierkante perken in de tuin zullen overwoekerd raken. De bloemen zullen ongecontroleerd groeien. Het grind zal van het pad dwalen. De orde die ik aanbracht in onze kasten - mijn orde - zal verdwijnen omdat er niemand is die er de logica nog van snapt. Mijn geur zal uit de lakens verdwijnen, uit de keukenkastjes en uit de kieren tussen de plinten.

Ik zal niet vertrekken. Het kan me niet schelen wat hij doet, ik blijf hier, de keukenkastjes moeten mijn keukenkastjes blijven, de planten moeten de grenzen van hun vrijheid kennen, net als alle andere dingen.

We lopen de straat uit naar de brug. We steken het kanaal over. Blijven langs het kanaal lopen. Ik kijk naar de eenden die overvoed op het water dobberen. Woonboten met futuristisch uitgebouwde flanken. Traag wegroestende bootjes. Voor altijd vastgeklonken fietsen met een ontbrekend wiel. De sojafabriek. Het winkelcentrum.

Hoogbenige meisjes stromen uit de winkels naar buiten. Ze klappen dubbel van ongecontroleerd lachen, zakken winegums zwaaien op en neer in hun handen. Zulke meisjes zien in elke nieuwe ochtend een belofte. Ze zijn vervult van de gedachte dat alles wat voor anderen telt, zoals oud worden en dagen tellen, niet voor hen geldt. Waarom? Omdat het pas net begonnen is en dus nog lang niet afgelopen? Onder mijn jas en cape wringen mijn gewrichten in hun kapsels. Mijn tanden knarsen van ingehouden woede.

‘Niet zo snel.’

Hij heeft de vaart erin gezet.

‘Jacob!’

Hij vertraagt zijn pas.

‘Heb je een plan?’

‘Ik wil het nu niet over plannen hebben.’

We slaan af naar het park. De rododendrons zijn hun bloembladeren verloren in de regen. We lopen om de vijver, zullen doorsteken naar de wijk erachter, en dan naar de brug over de snelweg. Zo lopen we altijd.

Het besef dat het leven eindig is, dringt maar stapsgewijs door. Ooit rende ik door zonovergoten dagen, stortte me in ijskoude zwembaden zonder enige voorbehoud. Met het verlies van oma's en opa's daagde langzaam het besef, maar eindigheid was nog steeds iets dat anderen overkwam, niet mij. En nu ik hier loop, kan ik me nog steeds niet voorstellen dat ooit iemand mijn doodsoorzaak zal vaststellen. Toch heb ik vandaag het gevoeld dat ik me omdraaide. Dat ik stilstond en alles overzag en me omdraaide, aan de terugweg begon.

Hij gaat bij me weg. Hij heeft geen ander.

De speeltuin komt in zicht. Het druppende klimrek, de natgeregende glijbaan. Ik nam altijd een theedoek mee om hem droog te wrijven, zodat ze toch konden

[p. 33]

glijden. Natuurlijk ligt niet al mijn geluk in één persoon besloten, maar jij kwam dichtbij, Jacob. En ik ben zo aan je gewend geraakt.

Al die thee die ik maakte, elke ochtend het ontbijt en elke avond het eten. Mijn handen zijn miljoenen malen over alle oppervlakken in ons huis gegleden in hun eeuwige strijd tegen stof, tegen groeiende chaos, tegen het stapsgewijs doordringende besef.

Als ik er niet was geweest, zou er iemand anders zijn geweest. De gedachte raakt me als een dokter bij een schouw die constateert dat er echt niets meer aan te doen is.

Jacob staat stil bij de speeltuin.

Ik kom hortend tot stilstand aan zijn zij. We kijken naar de wipkip. Het paard laat zijn hoofd hangen, in het zand van de zandbak heeft de regen kleine ronde putjes geslagen.

Ik kijk opzij.

Hij huilt, leunend tegen het lage hek.

In al die tijd dat ik hem ken, al tweeënveertig jaar, heb ik hem nauwelijks zien huilen.

Ik vraag niet wat er is, leg geen arm om zijn schouder, ik voel triomf opgloeien in mijn borst.

Ik draai me om en wil koers zetten richting huis. Dan bedenk ik me en draai terug.

‘Jij mag het de kinderen vertellen.’

[p. 34]