Hollands Maandblad. Jaargang 2006 (698-709)

[p. 38]

The Hemingway way
door Maria Staal

Joe belt. Het is altijd Joe die belt. Zelfs vlak na de breuk tussen Jimmy en mij is hij contact blijven zoeken. We hebben het nooit over wat er misging. Het gaat over kookboeken, over de kinderen en over onzin. Hij vertelt iets over Terrence, Jimmy's Schotse terriër van vroeger.

Hij zegt: ‘Jimmy hield van dieren.’

‘Ja,’ zeg ik, ‘hij behandelde mij tenslotte ook graag als een beest.’

Mijn scherpe toon is voor Jimmy bedoeld.

We vallen stil.

Gek, waarom zegt Joe eigenlijk: ‘Jimmy hield van’ in plaats van: ‘houdt van’?

Ik informeer naar Jimmy's gezondheid en weet meteen: het is mis.

‘Hij is nogal ziek, Maria.’

Misschien dat je, zodra je weet dat je nogal ziek bent, rare dingen gaat doen. Je sloopt je bedrijf. Je ontslaat iedereen, jaagt het geld erdoorheen. Een zaak leegroven lukt het beste als je geen geweten hebt en een duur vriendje. Natuurlijk vertel je niemand over je ziekte. Zo heeft Jimmy het gedaan.

Hij is afgevallen. Niet dramatisch. Het maakt zijn hals langer, zijn bewegingen vloeiender. Zijn huid glanst, hij heeft in de zon gelegen. Hij geeft me een hand. Zo voel ik hoe ver het al is, hij ziet geen kans een ferme handdruk te geven; de vingers voelen al broos aan; harder knijpen en er breekt iets.

Dit is z'n villa, ten zuidwesten van Hongkong, op een heuvel. Idyllisch, geen spoor van de dood in de bloesems van de kersenbomen. Hij draagt een zwartzijden coltrui op zijn merkjeans. Hij schenkt thee in Wedgwood. Heel even tekenen zijn schouderbladen zich door de stof af.

Hij vertelt dat zijn kinderen op bezoek zijn geweest.

‘Wel leuk,’ zegt hij, ‘maar ze begonnen steeds over hun moeder. Eerlijk gezegd hoopte ik dat ze wat meer trekjes van mij zouden hebben. Hun moeder had me van die zwangerschap moeten vertellen, dan had ik eerder hun vader kunnen zijn. Wat kan ik nu nog doen? Ik heb altijd kinderen willen hebben maar wist het niet van mezelf. Iedereen wil toch wel kinderen? Wil jij dan geen kinderen, Maria, ooit?’

Ik informeer naar Victor, het verschrikkelijke vriendje, zo achteloos mogelijk, want die verdween de eerste dag van de chemokuur. Dat weet ik van Joe.

‘Weinig meer van gehoord.’

Hij zegt het zonder bitterheid. Ik denk: die duikt vanzelf op zodra er iets te verdelen valt.

Dit komt te laat. Er valt niets op te helderen of uit te praten. Ik was woedend. Kan hem alleen maar zien als iemand die mij heeft beschadigd. Hij steekt een dun sigaartje op. Ja, Jezus, waarom niet?

Of ik iets voor hem wil doen. Hij kijkt langs me heen terwijl hij rook uitblaast, hoopt zo een direct ‘nee’ te vermijden. Hij heeft een probleem waar al-

[p. 39]

leen ik bij kan helpen. Hij begint omslachtig iets uit te leggen dat ik daarna kan samenvatten in één zin. Hij heeft niets meer om mee te schieten.

‘Niks meer? Jij hebt toch genoeg?’ probeer ik tijd te winnen. Zenuwen maken mijn stem hoog. Hij schudt z'n hoofd. Een beetje droevig. Shit. Jimmy zit zonder zijn Arminius, zijn Walther, zijn Tanfoglio.

‘Tja,’ zegt hij met een dun lachje, ‘het gebeurde terwijl ik in het ziekenhuis lag. Robert en Joe hebben net zolang gezocht tot ze alles hadden: de patronen, mijn vergunning...’

Mocht ik nog gedacht hebben dat ik hier was omdat hij me miste, of dat je door kanker verandert... Ik moet gewoon iets voor hem ritselen. Zoals altijd.

‘En je zakenvriendjes dan, zoals de Triade-jongens in Peking? Kunnen die niets regelen?’ Het klinkt geïrriteerder dan ik wil.

Hij glimlacht: ‘Die gunnen mij geen snelle dood, Maria.’

We zwijgen beiden. Ik weet wat er komen gaat.

Hij zegt glimlachend: ‘Jouw pistool, en dan: poof! the Hemingway way.’

Hij kijkt mij afwachtend aan. Er komen woorden in mij op die, als ik mijn best doe, lacherig genoeg zullen klinken om de spanning te breken: flatgebouw, springen (met salto), polsen, snijden (niet met zakmes uit Hongkong), spookrijden (in de Lotus van Victor). Maar ze zijn onbruikbaar voor hem. Voor hem is er maar één manier. Niemand begrijpt dat beter dan ik.

Wat staat hij nou met die theepot in zijn handen? Kijk dan, hij beeft niet, ziet er goed uit. Alles is nog zó ver weg. Dat zeg ik hem.

Hij zegt ‘Ja’, zet de theepot neer en begint over de flagstones van dit terras, hoe moeilijk die goed te leggen zijn op bosgrond. Na een halfuur wordt hij moe. Ik sta op, hij geeft een hand.

‘Come again, Maria.’

Ik beloof het zonder hem aan te kijken.

Utrecht is ver weg van Jimmy. Je vult je leven hier met dingen. Echte dingen. Voor gedachten is geen tijd.

Martin en ik bezoeken een makelaar. Ik vind werk als secretaresse bij een advocatenkantoor en ga met de kat van de buren naar de dierenarts. De buren zijn op vakantie en dieren waar ik op moet passen worden altijd ziek of lopen weg.

‘Hij wil niet eten.’

‘Heeft u de knobbel bij haar staart niet gevoeld?’

‘Het is niet mijn kat.’

‘Maar als u haar alleen maar aait, zo, over de rug, dan zit hier toch onmiskenbaar een gezwel.’

Hij kijkt alsof ik kom van een eiland vol dierenbeulen, die bloedrode cocktails drinken onder plastic palmen. Hij heeft bijna gelijk en ik vind het best.

Er zijn nog meer knobbels te voelen.

‘Een kwestie van drie, vier weken. Ze krijgt pijn. Dan moet u komen, dan laten we haar inslapen.’

Voorzichtig schuift hij de poes in de mand en sluit het deurtje.

Ik wil naar Hongkong, ik moet naar Hongkong. Ik kan niet. Ik zit met de zieke kat tot de buren terug zijn. Nog een week. Gebruik die week. Denk na, Maria. Hoe krijg je een pistool bij Jimmy. Mijn glock komt de grens niet over, geen koeriersdienst of vliegvelddouane trapt daar tegenwoordig nog in.

Ik probeer mezelf te dwingen een oplossing te verzinnen. Er komt niks in me

[p. 40]

op. Shit, wacht! De Sphinx! Er ligt nog altijd een Sphinx in een kluis in Islamabad! Dat pistool waarmee ik nog een avontuurtje beleefde in de Margalla Hills toen ik op Jimmy's vriend wachtte. Ik heb de kluissleutel nog.

Kan Jimmy reizen? Jimmy zou het wapen zelf moeten ophalen in Islamabad. En dan daar blijven. En daar het pistool gebruiken. Zwitsers vakmanschap, die Sphinx, niks mis mee, doet het altijd. ‘The Hemingway way’ met levenslange garantie.

Maar als hij per se in Hongkong wil doodgaan, hebben we wéér een probleem. Hij kan dan alleen via de Khunjerab Pas ongezien China bereiken. Die tocht is te zwaar voor hem, dat overleeft hij nooit!

Ik lach hardop om deze gedachte. Jimmy die niet voortijdig mag bezwijken, zodat hij zich een kogel door zijn kop kan jagen uit een pistool dat is gesmokkeld uit een land waar je voor zoiets een nekschot kan krijgen. Alles is timing.

Er was een tijd dat wij onze hand niet omdraaiden voor een transport over de Khunjerab Pas. Kisten vol Kalashnikovs, fim-92 Stingers en ander speelgoed passeerden moeiteloos de grens dankzij onze macht, onze invloed, ons smeergeld, Jimmy's aanzien en mijn reputatie. Nu gaat het om één klein godvergeten rotpistooltje dat straks eindigt op het bureau van één miezerige, kleurloze ambtenaar. En dat pistooltje gaat nergens heen. Omdat Jimmy nu Koning-Zonder-Land is en ik een gewone burger.

Zou nu echt niemand uit het nachtcircuit van Hongkong aan Jimmy een pistool willen leveren? Nee. Niet als de grote bazen het verboden hebben. Dan kan hij nog geen nagelschaartje krijgen. Fuck! Ik moet zelf gaan, dat is de enige oplossing. Ik moet daar een wapen op de kop tikken en dat Jimmy brengen. Maar ik wil niet met zijn dood in verband gebracht worden. Niemand mag ook maar vermoeden dat ik hem daar ontmoet. En mijn vingerafdrukken moeten daarna overal weg.

Ook als hij zelf het schot lost zal zijn familie mij als moordenaar zien. Ik zal Joe missen. Hij is meer vriend dan Jimmy ooit is geweest. Joe is de man die je nodig hebt, maar kiezen doe je voor Jimmy. Zo is het altijd geweest.

Ik draai Jimmy's nummer in Hongkong, maar leg meteen weer neer. Het is daar nacht. Ik moet gaan slapen. De kat hijst zich op bed en vouwt uiterst traag haar stijve poten onder zich.

Midden in de nacht wil de kat naar buiten. Daarna lig ik wakker. Ochtend in Hongkong. Ik zoek een trui en dikke sokken en kruip in een hoek van de bank met de telefoon. Bij Jimmy gaat hij over. Acht keer. Tien keer. Niemand neemt op. Het rinkelen stopt. Ik check het nummer. Draai nog eens. Het is daar half negen. Jimmy drinkt koffie om exact half negen. Altijd. Shit, wat nu weer? Zal ik Joe bellen?

Die neemt meteen op. Hij klinkt zorgelijk als ik zeg dat ik geen gehoor krijg.

‘Wat bedoel je met “Jimmy is weg”?’ vraag ik.

‘He seems to be gone. He didn't show up for treatment at the clinic.’

Ik probeer ons gerust te stellen: ‘Geen paniek, je kent hem toch? Jimmy verdween zo vaak. Moest je achteraf geen vragen over stellen. Waarschijnlijk is hij goed genoeg om er even tussenuit te knijpen. Hij is gewoon aan de rol. Dat is toch positief?’

We kletsen nog wat, hangen op. Ik ben niet bezorgd. Zeer beslist niet bezorgd. En die trip naar Hongkong is mooi van de baan. Zo. Back to not caring.

[p. 41]

De buren vinden hun poes zo mager geworden. Ik leg het uit. Ik hoop dat ze het begrijpen. Hij pakt de onaangebroken blikjes aan, zij neemt de kat voorzichtig op. Hij trekt met zijn elleboog mijn deur dicht. Zonder een woord.

Ik ben een onmisbare secretaresse. Mijn baas is een lul met een streepjespak en een foute designbril. Op een ochtend staat er op mijn bureau een vaas tulpen in de weg. Hij zegt dat het secretaressedag is. Hij vraagt hoe mijn vroegere baas liet merken dat hij tevreden was.

Ik antwoord weloverwogen: ‘Hij gaf me een Sphinx.’

Hij doet zijn kin van: ‘o’, alsof hij weet wat dat is. Hij kent het woord ‘sfinx’ alleen in verband met ‘piramides’ en van vakantieplannen die nooit doorgingen.

Ik sta voor mijn slaapkamerraam, het is donker en laat. Ik ben nooit meer moe. In de tuin van de buren brandt een fakkel. De buurman graaft een kuil iets groter dan een poes. Hij steekt plakken klei af die hij netjes stapelt naast het gat. Mijn ogen zoeken naar iets in een dekentje of naar een schoenendoos met een staartpunt eruit. Ik denk na over huisdieren. Misschien neem ik ooit een vogeltje. Of een piranha.

Ik vind dat ik leuk bezig ben bij dat advocatenkantoor. Martin vindt het ook.

‘Mooi!’ zegt hij als ik zeg dat ik mij nog nooit zo rustig heb gevoeld.

‘Leuk!’ als ik over een valkparkiet begin, ‘of zullen we aan een baby gaan werken?’

[p. 42]

Jezus, wat moet ik zeggen? Mijn hormonen doen raar, want ik heb vaak hoofdpijn. Het begint 's morgens als ik opsta en houdt aan tot ik in slaap val. Niet elke dag, maar wel vaker dan vroeger.

Ik bel Joe niet meer. Niet uit onwil, maar het tijdsverschil zit in de weg, geloof ik.

Ik had graag antwoord gekregen op een vraag die ik mijzelf allang niet meer stel. Die vraag vindt zijn weg naar mijn brein op momenten dat ik huil om een slecht liedje of een tv-serie vol mislukte liefdes. Waarom ben ik goddomme nooit uitgenodigd voor Jimmy's begrafenis of crematie?

Ik kan niet geloven dat hij nog leeft. Het is acht maanden geleden dat ik bij hem was, op zijn heuvel.

Acht maanden geleden dat ik weigerde hem te helpen. Hij is daarna even weggegaan, teruggekomen en heeft natuurlijk tegen zijn familie gezegd: ‘Eén ding weet ik nu wel zeker: Maria wil ik er niet bij.’

Is het zo gegaan? Ik stel mij een lange doodsstrijd voor, vol visioenen over hoeveel sneller en pijnlozer het had kunnen gaan met het wapen van een vriendin... nee, als ik Jimmy was, zou ik mij onder geen beding hebben uitgenodigd voor de rouwplechtigheid.

Ik verhuis met Martin naar een woning in een nieuwbouwwijk. Geen cafés of smartshops om de hoek, maar een kinderboerderij. Als ik 's morgens in het donker naar mijn werk fiets, kan ik acht kilometer lang een tekenfilmserie volgen over de hoofden van de kinderen heen, sommige nog in pyjama, andere klaar voor school, huiskamer na huiskamer, het toestel overal op dezelfde plek op dezelfde zender.

Als Joe belt, is zijn stem helder. Zo godvergeten helder. Hij verontschuldigt zich, ik ook, het hoort erbij, we praten snel, door elkaar, we moeten hier doorheen. Hij wil zeggen: Jimmy is overleden.

Daar belt hij over. Ze weten het niet. Jimmy is nog altijd spoorloos. De familie zoekt al maanden.

Ik vloek om mijn snelle ademhaling te temperen.

‘Kom naar Ontario, Maria, en help ons.’

‘Heeft hij dan geen briefje achtergelaten?’ vraag ik. ‘Voor jullie moeder, voor Victor?’

‘Nee, niets.’

‘Heeft Anthony via zijn bank al een creditcardspoor getraceerd?’

‘Ja, Jimmy heeft wat er nog was in één keer opgenomen. Naar schatting een bedrag van rond de miljoen, via Luxemburg en Beijing.’

Shit, gokgeld. Buiten de zaak om ‘heel’ gehouden. Had hij mijn pistool dan misschien toch voor andere dingen nodig? Ik zeg niets tegen Joe. Ik beloof hem morgen terug te bellen.

Ik neem vrijaf. Martin vraagt wanneer ik ga. Overmorgen. ‘Voor de laatste keer,’ zeg ik, ‘waarschijnlijk.’ Had hij dan echt gedacht dat het over zou zijn? Hij schudt zijn hoofd en vraagt: ‘Doe je dit uit schuldgevoel of omdat je hem wilt vinden?’

Wat maakt het uit!

Hij zegt zacht: ‘Niets’ en trekt mij tegen zich aan. Ik ben verbaasd. Hij meent het.

[p. 43]

Scarborough, Toronto, Jimmy's vader en moeder. De broers hebben geprobeerd Jimmy te vinden. Zijn creditcards zijn weg, zijn paspoort. Via de apotheek weten ze dat hij al twee maanden geen pijnremmers meer heeft. Ze hebben Victor opgezocht, in Thailand, maar die had al lang niets meer gehoord. De liefde was waarschijnlijk al bekoeld voor de zaak failliet ging.

Er is een schuld van tien miljoen. Niemand weet wie die gaat betalen. Anthony schat dat Jimmy een miljoen dollar op zak heeft, geld zwart als pek. Mortuaria of ziekenhuizen benaderen is zinloos als je niet weet wáár. De politie noemt dit geen vermissing, maar vandaag is hij exact zes maanden vermist. Als je dat kunt zeggen van iemand die niet gevonden wil worden. Want daar mag je nu wel van uitgaan. Jimmy has left the building. Met genoeg geld om onzichtbaar te zijn. En om duizend pistolen van te kopen.

Ik snap waarom ze mij er zo lang buiten hebben gehouden. Ik weet hoe dat werkt met Chinezen. Altijd in eigen kring je problemen oplossen. Ze moeten wanhopig zijn. Ik ben de enige die de weg kent naar die schemerwereld waar Jimmy zich schuilhoudt. Als hij nog leeft. Als, als, als.

Zijn broers willen niet weten waarom hij dit heeft gedaan. Ik moet hem ophalen en afleveren. Meer niet. Ze schamen zich. Omdat ze mij ermee lastigvallen. Daarom zorgen ze dat ik aan het eind van de dag met Joe aan het meer kom te zitten. Aan hem de eer mij te smeken mezelf in een wespennest te steken.

[p. 44]

Of ik naar Beijing wil gaan: Sung Mah van Planeco benaderen en de bazen van de Triade.

Ik zal dat doen.

Joe zegt: ‘We dachten slim te zijn door zijn wapens af te pakken. Wie denkt er nou aan weglopen? Hij kon hier toch rust vinden?’

Ik knik.

In het vliegtuig naar Beijing maak ik een vragenlijst. Het is lastig. Ik probeer een programma te verzinnen. Wie eerst benaderen, wie daarna, hoe het best ondergronds te gaan.

Een dag later is alles anders. Ik ben gekomen om Sung Mah te ontmoeten. Die wist alles. Had alle touwtjes in handen. Ik was bang van hem. Nu blijkt hij dood.

Zijn assistent bij Planeco vertelde het, aan een formica tafel waarvan de rand leek aangevreten, in een kantine die naar thee rook. Die jongen schetste in melodieus Engels de hoofdlijnen. Zeven maanden geleden werd Sung Mah doodgeschoten voor zijn flat. De dader ontsnapte.

Daarna boog de assistent zich fluisterend voorover en vertelde in één stortvloed van woorden alles. Hoeveel kogels het scrotum van Mah aan flarden scheurden. Hoe Mah had liggen kronkelen. Dat het geen gewone moord was maar een boodschap. Tien kogels door iemands scrotum is tamelijk veel als je hem alleen maar dood wilt hebben.

Toen glimlachte hij: ‘Maar wat wilde u hem eigenlijk vragen?’

Ik zei dat het er niet meer toe deed. Nu loop ik ontredderd door Beijing.

's Avonds bel ik Martin. Martin vraagt hoe het gaat en ik zeg: ‘Goed.’

Ik word vroeg wakker. Naar Quan Je De, het restaurant waar de jongens van de Triade bij elkaar komen, kan ik pas 's avonds. Eerder is zinloos, want overdag is er niemand. Ik ga wandelen.

Ik mijd de markten met hun stinkende, halfdode waar, slalom overal tussen door en vind een winkel waar ik gelakte eetstokjes koop. Als ik buiten sta zie ik Jimmy. Shit, godverdomme, het is hem! Hij loopt aan de overkant van de straat, snel, op weg naar iets. Ik schreeuw niet, fluit niet op mijn vingers. Tussen ons drie banen auto's, fietsers, de zon, laag, die mij verblindt waar er gebouwen ontbreken. Ik ren parallel aan hem mee, kan nergens oversteken. Hij bukt zich. Het is hem niet. O god, het is hem niet.

Hijgend en zwetend keer ik terug naar het hotel.

In Quan Je De stikt het van de Amerikanen en de Fransen. Ze zijn dronken en doen vervelend. Het personeel komt handen te kort. Tegenover mij doopt een dikzak een dumpling in zijn bier. Het deeg verweekt en zinkt naar de bodem van zijn glas.

Ik zit hier al een uur. Ik loop naar de zijkant en vraag de barman in mijn beste Chinees waar ik Wo Sun Yee kan vinden. Ik wijs op het gordijn. Daarachter zit de geheime deur, weet ik. Hij staart me dom aan. Mijn uitspraak moet fout zijn geweest, ik kom ook helemaal niet boven de herrie uit.

Ik pak een bierviltje en schrijf de namen op van de drie Tai Lo's die ik zoek: Lee Mon, Shing Kwan en Wo Sun Yee. Ook mijn eigen naam schrijf ik op. En de naam van mijn hotel.

De barman neemt het viltje aan. Hij loopt naar achteren, komt terug met een

[p. 45]

Chinees die een schort voorheeft. Voor ik het weet, grijpen ze me vast en zetten me buiten.

Achter mij gaat de deur op slot.

Beijing zonder Jimmy is goed voor je nachtrust. Ik ben nog nooit zo vroeg en verveeld gaan slapen.

Om twee uur wordt er op mijn deur geklopt. Mijn hand glijdt over het behang op zoek naar de lichtschakelaar. Naakt graai ik een kledingstuk van de vloer, denk aan mijn slechte adem, mijn slaperige kop. De deur zit goddank op slot. Chinezen lopen zo maar je kamer in. Ik doe de deur op een kier. Een jongen, een brief. Ja, leuk, geweldig. Ik sluit de deur weer, grabbel naar kleingeld, in een voorvak, open de deur opnieuw. We ruilen. Ik duw de deur hardhandig dicht. Idioten.

Wo Sun Yee nodigt mij uit voor de komende middag. In een plantsoen vlak bij het stadion.

Op de afgesproken tijd ben ik bij het theehuis. Wo Sun Yee is er al. Hij neigt kort, iets tussen een buiging en een hoofdknik in. Dit is de eerste keer dat wij elkaar ontmoeten. Ik voel dat er bodyguards rond het theehuis slenteren. We zien ze niet, maar het zullen geen vriendelijke jongens zijn.

[p. 46]

‘Jimmy?’ vraagt hij.

‘Jimmy,’ knik ik.

Het is alsof ik met mijn opa van het mooie weer geniet. Hij is open, vertelt waar Jimmy voor kwam.

‘Hij kwam voor een wapen. Ik kan niet zeggen dat ik hem zag als stervende. Hij moest nog iets doen. En hij sprak over zijn kinderen, daar wilde hij iets voor regelen, iets met geld. Ik vroeg niet verder.’

‘Jimmy was bang dat u hem geen snelle dood gunde,’ zeg ik.

Hij knikt en zegt: ‘Wij hebben een raar vak. Duizenden, tienduizenden wapens verkopen we, met gemak. We vragen nooit wie die gaan gebruiken en waarom. En dan die ene man, die al op sterven na dood is, daar wil niemand zijn handen aan vuilmaken. Ik heb hem mijn eigen revolver gegeven.’

Wo Sun Yee heeft gedaan wat ik had moeten doen. Verdomme.

‘Moet u hem wel vinden, juffrouw Staal? Ik heb hem rust beloofd voor de tijd die hem rest. We hebben een nieuwe identiteit voor hem geregeld.’ Hij schuift Jimmy's oude paspoort en creditcards tussen ons in op tafel.

‘U moet weten, zijn grootvader was een goede vriend van mij. Jimmy lijkt erg op zijn opa. Ze laten zich door niets tegenhouden, gaan dwars door muren. Als Jimmy nog iets moest volbrengen gaat hij pas dood als het is volbracht. En als het inmiddels is volbracht, is hij nu dood.’

Hij brengt zijn gezicht dicht bij het mijne.

‘Juffrouw Staal, wat kunt u voor Jimmy doen als hij nog leeft? Wat kunt u hem bieden? U bent beperkter in uw bewegingsvrijheid dan hij. Zijn lichaam breekt hem op, maar u bent gijzelaar van uw bezorgdheid, uw heimwee naar vroeger en uw schuldgevoel. Hij wil niet gevonden worden. Gun hem dat.’

Uit de zak van zijn jas haalt hij twee snoepjes. Hij biedt mij er een aan. Het is zoet. Zelf neemt hij de andere. Zo zitten we een poosje. Hij staat op, maakt zijn buiging en neemt afscheid.

Ik walg van mezelf. Niemand heeft door dat ik lieg. Ik vertel in Scarborough dat Jimmy is overleden. Zijn moeder huilt. Verdomme!

Ik zeg dat ik, dankzij de Triade-bazen, erachter ben gekomen dat hij is gestorven door een kogel die hij zichzelf door het hoofd schoot, in Pakistan. En dat hij in het mortuarium van Karachi is gecremeerd, na de standaardperiode van bewaren, omdat niemand zijn lichaam claimde. Een lezing die misschien niet waterdicht is. Maar Maria zegt het. Dus voor hen is het waar. Jimmy is dood.

Ik geef Jimmy's spullen aan Joe, die te verdrietig is om verder te vragen.

Er komt een herdenkingsdienst in een Canadese kerk die ik bijwoon. Ik leun tegen Martin aan omdat ik die dag griep heb. Mijn lichaam breekt doormidden bij elke beweging. Ik hoor of begrijp of zie niet veel van wat er allemaal wordt gedaan en gezegd.

Zijn kinderen zijn er, wat oude collega's die ik ken, een enkel onbekend wapenvriendje. Victor niet. En verder mensen, veel mensen, die ik allemaal niet ken, mensen over wie Jimmy me nooit iets heeft verteld, en bloemen, ook van Martin en mij. Ik moet naar bed, het is zo koud.

Zoeken stopt als je geld op is. Als je moe bent. Als je overal bent geweest en niemand helpt nog. Als familie en vrienden je - eerst lachend, dan dreigend - zeggen dat ze je zullen opsluiten of verlaten. Als iemand niet gevonden wil worden.

[p. 47]

In je hoofd stopt het zoeken nooit. Tegen de overtuiging dat iemand er nog is, helpt geen rouwdienst. Je kunt een grafrede houden, treurige muziek beluisteren en huilen tot je een ons weegt. Je kunt een lege kist verbranden, iemand condoleren, doen alsof je leven doorgaat, maar als je blijft geloven dat ergens op deze aardbol een mens zich schuilhoudt, een die beter af is dan jij met je hele godvergeten rouwceremonie, stopt het zoeken niet. Dan blijf je schrikken bij een glimp van iemand met dezelfde rug, van iemand met net zulke schouders. Blijf je verstenen als je net zo'n stem hoort.

Ik droom steeds vaker van Jimmy. Zoals nu. Ik droom dat we in de maneschijn staan, op een bevroren Canadees meer. Dat het tot in Amerika dicht ligt, verbaast ons niets. Het is al weken ver onder nul. ‘Dit is voor het eerst,’ zegt Jimmy, ‘zo dik’. Hij plant zijn hak erin. Het galmt niet eens. Zwart ijs.

Ik wil vragen hoe hij aan die suède handschoenen komt. Mijn vingers tintelen; ik ben mijn wanten vergeten. Als Jimmy zijn ooglap opschuift, is daar zijn oog alsof er nooit geschoten is.

Ik klop op mijn zakken. Uit de voering vis ik een patroonhuls, .223 kaliber Remmington, waarvan de punt een gasdruk kan ontwikkelen van rond de 55.000 psi. Geen prettige ontmoeting als je die tegenkomt. Feitenkennis zat, terwijl ik met de beste wil niet kan bedenken hoe wij hier verzeild zijn geraakt. Ik voel geen pistool maar wel een half pakje sigaretten. Ik heb nog nooit gerookt.

Van mijlen diep onder onze voeten cirkelen meermonsters omhoog. Gewekt door Jimmy's getrap.

‘Ze zeggen dat je me in de steek hebt gelaten,’ zeg ik terwijl ik met mijn rechterhand tegen mijn linker stoot tot er een sigaret uit het pakje komt. Jimmy geeft vuur. Nooit geweten dat hij een ringetje in zijn wenkbrauw heeft gehad. Onze hoofden zijn zo dicht bij elkaar dat ik het dichtgegroeide putje in zijn huid kan zien. We gaan lopen. Adem en rook achterna. Door een landschap van glas.

Jimmy zegt: ‘Ik betwijfel of we zo goed gaan voor die kliniek.’

Ik zeg dat hij toch echt die kliniek nodig heeft en dat ik zeker weet dat het die kant op is.

Er zijn geen anderen dan Jimmy en ik op het ijsmeer, in de nacht. Het begint te sneeuwen. Ik zou willen dat hij mijn hand pakte, maar dat doet hij niet, daar heeft hij een hekel aan. Hij zegt dat we beter terug kunnen gaan. Dan maar geen kliniek.

Ik zeg dat hij er nu heen moet. Morgen is te laat.

‘We gaan hier geen ruzie staan maken, Maria,’ zegt Jimmy.

Hij loopt achteruit over het water en laat de sneeuw tussen ons komen. Hij grijnst. Mijn god, wat is hij Chinees. Hij roept iets dat ik niet versta, maar wel begrijp. Iets groots, iets coulants. Maar meent Jimmy ooit wat hij zegt? Ik knik te laat dat ik het snap, hij is al weg. Vlokken dwarrelen omlaag. Stilte.

Als ik deze droom mag geloven, is wakker worden het enige dat Jimmy van me vraagt.