Hollands Maandblad. Jaargang 2006 (698-709)

[p. 29]

Over het hek
door Ilse Bos

Om de dierentuin staat een hek. Dat weet iedereen. Daarbinnen staan weer andere hekken, veel andere hekken. Daar is het een dierentuin voor. En aan de buitenkant van het buitenste hek is de stad, waar de mensen wonen. Die weten door het hek waar de stad ophoudt en de dierentuin begint.

Langs dat hek liep Maarten. Het was een zomernacht, de lucht was helder en zacht, de laatste tram kwam bijna leeg voorbij, de stoffige bladeren boven Maartens hoofd ritselden in de lauwe zomernachtwind, en daarna werd alles nog veel stiller dan daarvoor. Hij neuriede zacht, zoals studenten doen die net een kamertje in de stad hebben bemachtigd en de avond hebben doorgebracht met het drinken van witbier op een terras vol andere jongens, waarvan er één, met de rare maar leuke naam Wiep, even een hand op Maartens bovenbeen had gelegd en later, om de hoek, ook nog onderaan zijn rug, of misschien wel bovenaan zijn billen. Zo'n nacht was het.

Maarten was dan ook niet heel erg verbaasd toen hij Wiep uit de verlichte tramdeuren zag springen, met zijn witte T-shirtje en beige broek, en hij wist meteen weer hoe Wiep rook toen ze daarstraks om de hoek hun telefoonnummer op elkaars hand hadden geschreven. Daar, natuurlijk had Wiep hem al gezien, en hij glimlachte op een manier die, wat Maarten betrof, alleen maar kon betekenen: we lijken wel gek, dat we afscheid hebben genomen met alleen telefoonnummers, terwijl we ook gewoon nu, deze zomernacht...

Ze liepen elkaar tegemoet, Maarten glimlachte een beetje vaag om zich heen omdat hij niet wist waar hij kijken moest, maar ze stonden uiteindelijk tegenover elkaar en Wiep gaf Maarten meteen een kus. Zo. Toen leunden ze om beurten met hun rug tegen het hek en veerden dan weer terug en draaiden om, en zoenden, en zoenden, en Maarten dacht: deze mond, deze handen, deze zomernachtwind. Wiep beet zachtjes in zijn oorlel, toen Maarten ver weg achter het hek, maar heel duidelijk, een tijger hoorde brullen. Het was of de warme wind even ging liggen.

Maarten pakte twee spijlen van het hek beet, één links en één rechts van Wiep, en drukte zich zo tegen Wieps lichaam aan. Dit was, voelde hij, wat zijn ouders wisten dat hij zou gaan doen in de stad, en even duizelde het hem, dat hij nu alles kon doen wat hij wou, alles, dat hij nu, nu, dwars door Wieps T-shirt heen kon bijten in zijn schouder, en dat dat nog maar het begin was van wat hij doen kon.

Daar hoorde Maarten de tijger opnieuw brullen, het leek wel dichterbij, en hij rook nu duidelijk, op een vleugje wind, een geur van mest uit verre landen.

‘Mijn kamer is vlakbij,’ fluisterde Maarten, maar Wiep zei: ‘Mmm’, want die begon weer met zoenen, zo dat Maarten helemaal niets meer kon zeggen, ze dreven per kus op de nachtwind, ze waren er bijna niet meer.

Toen brulde de tijger voor de derde maal, en Wiep keek Maarten aan. ‘Zullen we eroverheen klimmen?’ zei hij ineens, met een knik naar het hek en weer met die glimlach die Maarten tot diep in zijn buik zo verwarmde dat er nooit meer

[p. 30]

een nee uit zijn mond zou komen, alleen nog maar ja en ja en ja, nu, en tot in het uur van onze dood.

Hij keek wel even naar de punten op het hek, zat zijn broek niet te strak? Te laat, Wiep zette al twee handen onder zijn billen, onder elke bil één, en zei ‘hop’, en Maarten kon twee punten grijpen, een voet boven op het hek zetten en zich optrekken, hij zat gehurkt op het hek, fluisterde nog, ‘en jij dan’, maar Wiep knikte dringend. En Maarten landde met een bons aan de andere kant, tussen de dorre bladeren en de struiken. Wiep slingerde zichzelf over het hek, hij kent dit, dacht Maarten, hij heeft dit vaker gedaan.

Wiep trok Maarten mee, de dierentuin was donker en Maarten zag iets wat hij nooit geweten had, dat de dieren 's nachts veel aanweziger zijn dan overdag. Daar was de lama, hij spuugde niet, maar hij keek wel, met grote glanzende lamaogen. En daar waren de zebra's, bij elkaar met hun kont naar dezelfde kant, als koeien in de regen, hun strepen zoveel witter dan overdag en Maarten wist het nu zeker: zebra's zijn zwart met witte strepen, en niet andersom.

‘Ze kunnen ons niks maken. We kunnen hoogstens gearresteerd worden,’ zei hij tegen Wiep en die kneep hem even in zijn hand en zei stoer: ‘Ach ja. Laten we naar de tijger gaan.’ En dat warme steeg weer op in Maartens buik, hij voelde weer de wind, er waren sterren boven hen, en een grote bleke maan. ‘Naar de tijger, ja,’ zei hij.

‘Dit,’ zei Wiep, ‘is nou de tijger. En dit, tijger, is nu Maarten.’

‘Aangenaam,’ zei Maarten bedeesd. De tijger liep schokkerig heen en weer in zijn kooi, met opgetrokken lippen en spieren die op verscheuren stonden. Het was een grote tijger, en hij brulde plotseling zo hard dat Maarten verschrikt om zich heen keek. Maar Wiep drukte hem tegen het hek voor de tijgerkooi en pakte hem heel stevig beet, een hand tussen zijn benen, dit is het, dacht Maarten koortsachtig, dit, hier en nu, hij zou zich niet laten kennen, hij pakte Wiep nog veel steviger beet en ritste zelfs diens gulp open, zo, daar. Dat zou Wiep leren, en inderdaad, die ritste Maartens truitje los, de tijger ademde hoorbaar in zijn kooi, en, wacht maar, Maarten liet zelf zijn trui op de grond vallen en trok Wieps T-shirt met een ruk over diens hoofd, pak aan. Warme nachtlucht aan hun huid, de tijger gromde, we zijn twee jongens, dacht Maarten, ja, zo gaat dat dus.

‘Dag jongens,’ zei de dierenbewaker. Hij zei het zacht, maar duidelijk, en de tijger was opeens heel stil. Wiep trok snel zijn hand uit Maartens broek. Maarten raapte het T-shirt en truitje van de grond. ‘Rennen?’ dacht hij, maar hij zag de grommende hond, die kort was aangelijnd, aan zo'n riem die je met één beweging los kunt haken.

Maarten voelde hoe Wiep zich na de eerste schrik vermande. ‘Dag lieve dierenbewaker,’ zei hij opgewekt. Het was een grote, blonde dierenbewaker in een kakiuniform. Hij lachte niet. ‘Jullie gaan met mij mee,’ zei hij.

Hij gebaarde dat ze hem moesten volgen. Wiep en Maarten keken elkaar aan, Wiep haalde zijn schouders op en grijnsde, en ze liepen achter de brede bewakersrug aan.

De dierenbewaker rammelde met een sleutelbos en opende de deur van de gang achter de tijgerkooi. En - waarom zijn we niet weggerend, dacht Maarten - hij deed het slot weer zorgvuldig achter hen dicht.

Maarten en Wiep zaten naast elkaar op een bankje achter de tijgerkooi. De tijger had zich omgedraaid en loerde naar hen door de tralies. De dierenbewaker

[p. 31]

nam tegenover hen plaats op een metalen klapstoel, grommende hond naast zich, en keek hen met zijn ellebogen op de knieën aan.

‘Dit, jongens, heb ik al zo vaak meegemaakt,’ zei hij. ‘Jullie dachten zeker dat dit nooit eerder was gedaan? Jullie dachten zeker, laten we iets origineels doen, laten we over het hek klimmen, dan hebben we morgen een mooi verhaal voor in de collegezaal?’

Wiep en Maarten zwegen, de bewaker keek hen langdurig aan.

‘Jullie dachten zeker, wat kan ons gebeuren, een lullige boete, een berisping, nietwaar. Zo is het ook, zo is het ook. En het is zo'n mooie zomernacht, wie wil er dan naar binnen, niemand toch, zo'n prachtige nacht, al worden de dieren er wat onrustig van. De tijger vooral.’

De dierenbewaker stond op en begon heen en weer te lopen, de hond op zijn hielen. Een meter verder, achter het hek, liep de tijger grommend mee.

‘Voor de tijger is het toch al niet gemakkelijk hier,’ zei de dierenbewaker, ‘en dit soort nachten herinnert hem eraan dat hij uit een land komt waar geen hekken staan. En in dit soort nachten komen dan ook nog van die jongens als jullie over het hek om elkaar te zoenen, niet dat ik daar iets op tegen heb, heus niet, maar denk eens aan die tijger, alleen in zijn kooi op een warme zomernacht.’

De dierenbewaker stond nu stil, de hond en de tijger zwegen, en Maarten merkte dat zijn hand vochtig was geworden in die van Wiep. Suffig luisterde hij naar de bewaker, die overschakelde op een docerende toon: ‘Tijgers zijn niet gebouwd op gevangenschap. Onderzoekers uit de hele wereld hebben zich met dat probleem beziggehouden. Maar dat leidt allemaal tot niets. Ga maar kijken in Berlijn of Barcelona. Suffe, afgestompte beesten zijn het.’

De bewaker boog zich nu een beetje voorover naar Wiep en Maarten. ‘Ik

[p. 32]

voor mij denk dat gevangen tijgers zich gewoon vervelen. Wat wil je, de hele dag in zo'n kooi en als enig vreten hapklare brokken. Dat is verveling. Daar heb ik geen wetenschappelijk onderzoek voor nodig, jongens, wat jullie?’

Maarten wist niet wat, maar Wiep schraapte zijn keel, en zei: ‘Waar wilt u naartoe, meneer?’

‘Ik blijf hier, jochie, ik wil nergens naartoe. Ik wil alleen maar zeggen dat ik jullie niets kwalijk neem, helemaal helemaal niets. Ik ga geen boete geven die jullie van je studiebeursjes toch niet kunnen betalen, nietserdeniets, maak je geen zorgen. Is het jullie opgevallen hoe levendig deze tijger hier brult? Hij loopt niet steeds hetzelfde rondje, hij schudt niet met zijn kop, hij kijkt nog echt naar je als je voor zijn kooi gaat staan.’

De bewaker zweeg even en keek hen beurtelings aan. ‘Hij weet nog, lieve jongens, dat jullie, als het erop aankomt, prooidieren voor hem zijn, prooidieren en anders niets.’

Maarten stond geschrokken op en trok Wiep mee omhoog. ‘Wat wilt u daarmee zeggen, meneer?’ vroeg Wiep.

‘Alleen maar, lieve jongen, dat we het hek om de dierentuin natuurlijk wel wat hoger hadden kunnen maken, maar dat we het misschien helemaal niet erg vinden dat er soms van die jongens als jullie overheen klimmen. Een tijger hou je alleen in vorm door hem af en toe van een levende prooi te voorzien, zo is dat nu eenmaal, dat is de natuur. Zo is het en niet anders.’

De bewaker liep naar de deur en sloot hem snel, achter de staart van de grommende hond. Wiep en Maarten hoorden de sleutel in het slot en toen een mechanische klik. O shit. Dat was de kooideur die opensprong. De tijger kwam meteen naar buiten. Hij kent dit! dacht Maarten verstijfd. Hij heeft dit eerder meegemaakt! En hij zag uit zijn ooghoek de grote rode brandslang aan de muur waarmee straks de vloer zou worden schoongespoten, nadat, nadat.

De tijger kwam dichterbij, hij leek wel twee keer zo groot als daarnet. Maarten had Wieps hand vast, ze schuifelden hand in hand achteruit, en toen ze niet verder achteruit konden, zonken ze samen op het bankje neer. De tijger had zijn lippen nu opgetrokken, zijn spieren gespannen, hij kwam nog steeds dichterbij.

‘O Jezus, O Jezus,’ piepte Wiep. Maarten sloot zijn ogen. Hij dacht dat hij flauwviel. Hij rook de tijger nu heel dichtbij.

Toen voelde hij iets zwaars en warms in zijn schoot. Maarten schokte van angst en keek naar beneden. Het was de kop van de tijger, hij had zijn ogen dicht en gromde zachtjes. Met zijn neus duwde hij licht tegen Maartens buik. Het leek wel, het leek wel of de tijger spinde.

‘Doe je truitjes maar weer uit,’ hoorden ze de dierenbewaker zeggen. ‘Hij houdt wel van lieve jongens als jullie.’