Hollands Maandblad. Jaargang 2006 (698-709)

[p. 13]

De nieuwe jongen
door Frans Stüger

René haatte Johnny. Meteen, toen hij hem voor het eerst zag in de kliniek, stond de jongen hem tegen. René kwam uit de centrale keuken van het ziekenhuis, waarbij de kliniek hoorde. Hij duwde een kar voor zich uit waarop zilverglimmende gamellen stonden met het middageten. Weer terug in de kliniek, trof hij Johnny aan. Vreemd, dacht René, toen ik wegging was hij er nog niet en nu is hij er ineens wel.

Hij bekeek de jongen aandachtig. Hij droeg kort gemillimeterd blond haar op een - René wist er geen ander woord voor -, hard hoofd. Onwillekeurig moest hij aan professor Zonnebloem denken. In het harde hoofd priemden lichtblauwe ogen. Zijn oren lagen onnatuurlijk plat tegen zijn schedel, alsof zij iets verdiept lagen. Onder een kaarsrechte neus glansde mat een grijsgroene snotpegel. De volle lippen van de te kleine mond hadden de vorm van partjes mandarijn.

‘Leuk hè,’ zei juffrouw Ans, de groepsleidster, terwijl ze voor Johnny opschepte. ‘Hebben we er weer een vriendje bij. Misschien kunnen jullie wel samen voetballen.’

René wierp een blik op Johnny. Hij schatte hem hooguit zeven jaar terwijl hij al bijna dertien was. Met zoiets voetbalde je niet.

‘En 's avonds kunnen jullie dan wat gezellig kletsen,’ vervolgde juffrouw Ans, ‘want Johnny komt bij jou op de kamer.’ Ze schepte wat andijvie op het bord van Johnny, terwijl hij met de mouw van zijn overhemd zijn neus afveegde. René zag hoe langzaam uit het neusgat weer een nieuwe druppel tevoorschijn kroop.

De dagen erop bemoeide René zich zo min mogelijk met hem. Wat niet zo moeilijk was, omdat Johnny nauwelijks opviel in de groep. Meestal speelde hij alleen, of schopte hij met de punt van zijn schoen tegen de muur op de speelplaats. Zelfs toen Thomas, een doofstomme jongen, hem een keer aan zijn arm trok om zijn aandacht te trekken, reageerde hij niet. Teleurgesteld sloeg Thomas met de muis van zijn linkerhand tegen de zijkant van zijn hoofd.

Na een maand veranderde Johnny ineens. Hij werd een luidruchtige jongen die zich overal mee bemoeide. Wilde een meisje touwtjespringen, dan ging hij precies op de plek staan die zij voor ogen had. Wilde een ander meisje schommelen, dan hield hij minutenlang de schommel bezet, terwijl hij zich ostentatief verveelde. Ook begon hij steeds vaker kinderen te sarren en soms zelfs te slaan, vooral Thomas die toch niets kon zeggen.

René verbaasde zich erover dat de geniepigheden van Johnny niet door de groepsleiding werden opgemerkt. En dus voelde hij zich geroepen orde op zaken te stellen. Hij was immers de oudste? Maar hoe? Moest hij hem dan op zíjn beurt weer gaan stompen? Nee, dat was niet eerlijk. Trouwens, René wist niet wat hij van Johnny moest denken. Overdag pestte hij iedereen die bij hem in de buurt kwam, vooral kinderen jonger dan hij, maar 's avonds op de slaapkamer gedroeg hij zich anders.

Op een avond trof René hem naakt op zijn buik liggend in bed aan; de dekens naar beneden getrapt en in diepe slaap. René dekte hem toe. Hij bekeek een

[p. 14]

kort moment fronsend het slapende gezicht, trok vervolgens zijn pyjama aan en kroop in bed. Hij knipte de schemerlamp op de vensterbank uit en zette zacht de radio aan.

De ontvangst was slecht, ondanks de antenne die aan de radiator was bevestigd. René hoorde slechts wat geruis, een enkele flard muziek. Hij zette het toestel uit en draaide zich op zijn zij Hij streek met zijn hand over de radiator, pal naast zijn bed, en dacht: het zijn net tralies. Even later viel hij in slaap.

Tegen de ochtendschemering werd hij wakker. Het duurde even voordat tot hem doordrong dat hij niet alleen in bed lag. Hij kneep zijn ogen toe en keek strak voor zich uit. Plotseling draaide hij zich op een andere zij en schudde Johnny wakker.

‘Je moet in je eigen bed gaan liggen,’ fluisterde hij.

‘Waarom?’ vroeg Johnny slaperig. Hij draaide zich naar René toe en legde een lome arm over René's borst. ‘Laten we vies voelen,’ stelde hij voor.

René keerde zich geschrokken van hem af en dacht: hij moet het bed uit. Maar hoe kreeg je iemand je bed uit als je het niet wilde? Toen Johnny even later zei: ‘Hé, je hebt een plasje in je bed gedaan,’ nam René zich voor de volgende dag wraak te nemen. Iemand die, die zo vaak kinderen pestte vroeg er zelf om.

De volgende dag, woensdagmiddag, toen René zag hoe Johnny in het voorbijrennen Thomas een trap tegen zijn enkel gaf, wist hij wat hem te doen stond. Hij begon te huppelen over de speelplaats en scandeerde: ‘ik-ga-lek-ker-al-mijn-speel-goed-weg-ge-ven.’ Terwijl hij dat riep, merkte hij dat het niet zo lekker huppelde op deze woorden. De zin was te lang. Hij overwoog om met huppelen te stoppen, maar er liepen inmiddels nu zoveel kinderen achter hem aan - zelfs Johnny -, dat hij niet meer terug kon. En dus huppelde hij, gevolgd door een sliert kinderen, de achterkamer in.

Voor een wand met houten kastjes, waarin ieder kind zijn eigen speelgoed bewaarde, huppelde René nog even stationair door tot alle kinderen zich in een kring om hem heen hadden verzameld. Hij opende zijn speelgoedkastje en pakte het mikadospel. Terwijl hij het omhooghield, vroeg hij: ‘Wie wil dit graag hebben.’

De kinderen schreeuwden om het hardst: ‘Ja ik, nee ik, nietes, ik wil het, René, René, mag ik het asjeblief?’

Na enige aarzeling gaf René het spel aan Thomas.

Zo deelde hij al zijn speelgoed uit: pimp-pam-pet, een valse mondharmonica, hoedje wip en het aquariumspel. Juffrouw Ans kwam erbij staan en vroeg: ‘Waarom doe je dat, René? Straks heb je zelf niks meer.’

‘Ik speel er haast nooit meer mee,’ antwoordde hij. Vervolgens hield hij het laatste speelgoed omhoog. Daar had hij moeite mee. Op deze hijskraan was hij altijd zuinig geweest; hij had ieder tehuis overleefd. De kraan reed op echte rupsbanden. Achter uit de cabine staken hendels waarmee de kraan bediend kon worden: draaien, hijsen, zand scheppen, graven. Krijg ik hier geen spijt van, vroeg hij zich af. Maar hij vond dat hij niet meer terug kon.

Hij hield de kraan omhoog en vroeg: ‘Wie wil de hijskraan?’

Johnny drong zich met geweld door de groep kinderen heen naar voren en zei: ‘Mag ik hem, iedereen heeft al wat en ik heb nog niks.’

‘Heb jij nog niks?’ vroeg René.

‘Nee, echt niet, eerlijk, eerlijk.’ Johnny veegde zijn neus af.

‘Dan moet je Johnny ook wat geven,’ zei juffrouw Ans.

‘Goed dan,’ zei René, ‘ik geef... de... hijskraan... aan...’

[p. 15]

insecten

De ogen van Johnny schitterden van begeerte.

‘...aan Thomas.’

Toen Thomas de hijskraan kreeg, stootte hij van opwinding een paar ongearticuleerde klanken uit. René wierp even een blik op Johnny en glimlachte.

‘Dus Johnny krijgt niks?’ vroeg juffrouw Ans.

‘Het is mijn speelgoed,’ merkte René op, ‘ik mag ermee doen wat ik wil.’

Juffrouw Ans trok Johnny met zich mee en zei: ‘Dan krijg jij van mij een sinaasappel.’

Toen René 's avonds naar bed ging, sliep Johnny al. Geruisloos kleedde hij zich uit, trok zijn pyjama aan en schoof in bed. Terwijl hij de dag overpeinsde, werd hij overspoeld door een gevoel van zelfgenoegzaamheid. Net als Robin Hood was hij voor de verdrukten opgekomen. Hij ging op zijn zij liggen, met zijn gezicht naar de radiator toe. Hij glimlachte tot hij een ingehouden gesnik hoorde. Hij aarzelde, maar zette toen zachtjes de radio aan.

Er klonk geruis als van de zee, maar ineens hoorde René: ‘...jij, Milord... een vrouw... het leven is... mijn huis... plezier met mij... moet gelukkig... huilt, Milord... dan zo'n pijn?’

René kende het liedje. Het was eigenlijk een liedje van een Franse mevrouw. Hij vroeg zich af waarom hij zich ineens zo verdrietig voelde. Kwam het door die grappige pianomuziek van het liedje? Een tijdlang staarde hij nadenkend voor zich uit, totdat de tralies van de radiator langzaam vervloeiden.