Hollands Maandblad. Jaargang 2003 (662-673)

[p. 42]

Mijn favoriet
door Marc den Elzen

We kregen een nieuw gebouw. Zomaar. Acht verdiepingen hoog, snelle computers en ergonomische stoelen. Iedereen was tevreden. Ik ook, al was ik iets minder gelukkig met de lift. Die was smal en in tegenstelling tot de lift in het oude gebouw niet van glas, maar van aluminium. En ik ben claustrofobisch. Maar een lift valt niet te vermijden als je op achthoog werkt en vele malen op en neer moet.

Die dag stonden we met zeven collega's in het ding. We zouden een refereerlunch hebben in het oude gebouw en waren nogal vrolijk. Bij de zevende verdieping stapten een student en iemand van de bewaking in. Ook zij moesten naar de begane grond. De lift ging naar beneden. Totdat hij met een schokje stil bleef staan.

We keken elkaar aan.

‘Shit,’ zei mijn favoriete vrouwelijke collega. ‘Hij staat vast.’

‘Ja,’ zei een ander. ‘Druk nog eens op de knop van de begane grond. En anders op de alarmknop.’

‘Ik ben hier niet blij mee,’ zei de jongste collega. ‘Mijn mobiel heeft geen bereik.’

‘Nee, de mijne ook niet,’ zei een ander, ‘dat is niet gunstig. En het is een kleine lift. Veel te klein.’

‘Zoiets moest een keer gebeuren,’ zei de man die statistiek geeft. ‘Zo simpel is het.’

Mijn favoriet drukte op het alarmknopje.

‘We staan vast,’ zei ze in de microfoon.

Iemand aan de andere kant van het knopje zei dat het defect gemeld was en dat een reparateur onderweg was.

‘Ja, die moet uit Den Haag komen,’ lachte de statisticus. ‘Wat zie je wit Ingmar, moet je gaan zitten?’

‘Dat is denk ik wel beter,’ zei ik, ‘ik geloof niet dat ik hier goed tegen kan.’

‘Laat hem op het stoeltje zitten,’ zei mijn favoriet.

Ik ging zitten. Was ik maar niet met de lift gegaan, dacht ik. Negen mensen in een hokje en hoe lang zou het duren? Tien minuten, een half uur - nog langer? Ik keek naar mijn favoriet. Mijn God, wat was ze mooi.

‘Zo,’ zei een vrouw die marketing geeft, ‘daar staan we dan. Gelukkig slik ik geen Lariam, dan word je volgens mij helemaal gek. Dat zou toch wat zijn, als iemand van ons gek werd in de lift.’

‘Nou Mascha,’ lachte mijn favoriet, ‘bedenk eens wat leukere dingen.’

‘Het is toch zo. Mensen kunnen in paniek raken. Gaat het Ingmar, je vindt dit niet fijn hè?’

‘Nee,’ mompelde ik, ‘ik houd hier niet van.’

Wat is Lariam? Dacht ik.

‘We komen er heus wel uit,’ zei mijn favoriet, ‘het kan nooit lang duren.’

Ze streelde even door mijn haren. Ik wilde mijn gezicht tegen haar schoot drukken. Was ik maar met haar alleen geweest.

‘Nou,’ zei de marketingvrouw weer, ‘dat het niet lang duurt, kan je niet zeggen. Ik ken een verhaal van een vrouw die een weekend lang in de lift heeft gezeten. Daar moet je toch niet aan denken. Dat verwacht je ook niet. Maar het gebeurt.’

‘Mascha,’ zei de statisticus, ‘kun je niet wat leukers verzinnen?’

‘Nou nee,’ zei ze, ‘op zich is het wel een grappig verhaal. Het was een jongetje met zijn moeder. Die vrouw heeft misschien allemaal leuke verhaaltjes verteld. Dat

[p. 43]

lijkt me zo. Je moet ook een mobiel hebben, dan kan je bellen. Jij hebt geen mobiel Ingmar?’

‘Nee,’ zei ik, ‘heb ik niet.’

‘Dat snap ik niet,’ zei ze, ‘iedereen heeft een mobiel. Het lijkt wel alsof je niet wilt communiceren, nu ook, je zit op het stoeltje en je kijkt naar de grond. Je bent opgesloten.’

‘Mascha,’ zei mij favoriet, ‘Je kan toch wel wat aardiger doen. Hij heeft er moeite mee.’

‘Jawel, dat zie ik. Maar ik vind, nou ja, iedereen heeft een bepaalde verantwoordelijkheid, we moeten de moed er in houden, hoe lang het ook zal duren. Als iedereen zou doen zoals hij, sorry hoor, maar dat is helemaal niks. We moeten het er het beste van maken.’

‘Ja, dat is zo,’ zei mijn jongste collega, ‘dat is het stomme, je weet niet, ik bedoel, laten we het over iets anders hebben. De politiek.’

‘Ja nee zeg! Daar word je mee doodgegooid. Ik dacht dat ik wist wat ik moest stemmen, maar als ik die mensen zie.’

‘Ik begin het benauwd te krijgen,’ zei de marketingvrouw, ‘echt, hebben jullie er geen last van?’

‘Verdorie Mascha,’ zei mijn favoriet, ‘dat zeg je toch niet. Laat ik nog eens op het knopje drukken. Misschien helpt dat.’

Ze drukte op het knopje: er gebeurde helemaal niets.

‘Jee,’ zei mijn favoriet, ‘ze reageren niet.’

‘Nee,’ zei de statisticus, ‘het is natuurlijk een computer. Dat krijg je in die moderne gebouwen.’

‘Nou maar hopen dat contact is gemaakt,’ zei mijn jongste collega, ‘nou ja, het zal wel goed zitten.’

‘U bent een bewaker,’ zei een andere collega tegen de man van de bewakingsdienst, ‘kunt u niet omroepen?’

‘Mijn mobilofoon doet het niet. Sorry.’

‘Goh mensen, het is wel lekker zo,’ zei de marketingvrouw, ‘vast in een lift. Je weet

[p. 44]

niet hoe lang het zal duren. Het is niet te hopen dat één van ons, nou ja, laat ik het maar niet zeggen.’

‘We weten allemaal wat je bedoelt,’ zei mijn favoriet, ‘je bent ook helemaal niet meevoelend... Echt, ik wil niet veel zeggen. Maar collegiaal is het niet. Kijk naar Ingmar.’

‘Ingmar is een softie. Volgens mij doet Ingmar dit om jouw aandacht te krijgen.’

‘Sorry hoor,’ zei mijn favoriet, ‘dat meen je hopelijk niet.’

‘Oh jawel, hij kijkt altijd naar jou. Altijd. Dus je vindt mij niet collegiaal?’

‘Nou,’ zei Hans, een collega algemene economie, ‘je bent het nu in ieder geval niet. Ik bedoel, laten we het hier in godsnaam een beetje gezellig houden. Straks zitten we hier nog de hele dag. Op weg naar een lunch.’

‘Sorry hoor,’ zei de marketingvrouw, ‘maar dit doet me herinneren dat ik nog niet gegeten heb. Ik heb best trek. Zullen ze zonder ons wel beginnen? Ze moeten het toch wel vreemd vinden als wij allemaal niet komen. Ik zou zeggen, nou ja, als dat knopje inderdaad niet werkt dan komen ze er zo achter. Ze zullen neem ik aan gaan zoeken. Maar wie komt op het idee dat we klem in de lift staan?’

‘Mascha,’ zei mijn favoriet, ‘je moet gewoon je mond houden.’

‘Nou ja zeg, dat bepaal ik zelf wel. Sorry hoor, maar zo sociaal ben jij ook weer niet. Wie heeft er een man, wie heeft er twee kindertjes?’

‘Mascha,’ zei de statisticus, ‘ik geloof niet dat dat er iets mee te maken heeft. Laten we de woorden van Hans volgen en het gezellig houden. Hoe gaat het Ingmar, of moeten we je met rust laten?’

‘Nee,’ zei ik, ‘het maakt niks uit. Ik denk wat na.’

‘Meneer denkt wat na,’ lachte de marketingvrouw, ‘sorry hoor, maar dat kun je beter doen tijdens een vergadering. We hebben je werkelijk nog nooit iets horen zeggen. Echt, nog nooit.’

‘Mascha,’ zei Hans, ‘we zouden het gezellig houden. Laten we dat in godsnaam doen. Dit kan misschien nog wel even duren.’

‘Jij zegt ook niet veel bij een vergadering Hans,’ zei de marketingvrouw, ‘het spijt me, maar jullie mannen, jullie durven zo weinig tegen ons te zeggen. Zeg Ingmar, ben je verliefd op Nadine?’

‘Verdorie,’ zei mijn favoriet, ‘zoiets vraag je toch niet. Laat hem toch met rust.’

‘Misschien was je al ver gevorderd met je versierpoging,’ zei de marketingvrouw, ‘maar nu, uit medelijden zal ze nooit van je gaan houden, je maakt een zwakke indruk en straks, stel dat je moet, wat dan?’

‘Je bent echt een trut,’ zei een collega, ‘je moet nu je kop dicht houden Van Houten.’

‘Luister jongens,’ zei de marketingvrouw, ‘we staan allemaal onder stress. We gaan daar allemaal op onze eigen manier mee om. Zo doe ik. Kijk, voor mij is het niet leuk, ik heb twee kinderen gebaard en daarom is het allemaal niet meer zo strak. Maar bij Nadine. Ja, ik kan me voorstellen dat mannen daar naar kijken. Alleen vraag ik me af wat ik liever heb. Ik weet het wel. Ik bedoel, de verliefde blik van een jongen die op een bankje in de lift zit, nee, dat hoeft voor mij niet.’

‘Verdomme Mascha,’ zei mijn favoriet, ‘je bent echt een enorm zeikwijf. Werkelijk. Jij weet echt niet wanneer je je bek moet houden.’

‘Nou, dat weet ik dus niet. Ik ben blijkbaar niet zo slim. Ik heb een lieve man en dat is voor mij voldoende, maar jij wil meer en nu word je ouder en wat blijft er over. Het zijn de restjes. Werkelijk. Het zijn de bankzitters van mannelijk Nederland.’

‘Mascha,’ zei de statisticus, ‘ik geloof dat we nog duidelijker moeten zijn. Jij houdt nu je mond.’

‘Beste Henk,’ lachte ze, ‘ik geloof niet dat jij mij de mond kan snoeren.’

‘Henk spreekt namens ons allemaal,’ zei Hans, de algemeen econoom.

[p. 45]

‘Al spreekt hij namens jullie allemaal, ik praat wanneer ik het wil. Het begint knap benauwd te worden hè. Dat vraag ik me altijd af, stikken we tegelijk, of niet. En wie stikt het eerst? Mensen die lang zijn, of juist de kleintjes?’

‘Godverdomme, je houdt je mond,’ zei mijn favoriet. ‘Je bent echt een trut. Als we hier uit zijn, ik hoef niet meer met je samen te werken.’

‘Ik vind het vreemd,’ zei de student, ‘als iedereen vindt dat zij haar mond moet houden, dan houdt ze toch haar mond?’

‘Luister jochie,’ zei de marketingvrouw, ‘ik praat wanneer ik wil. Ik ben niet hier in de lift gaan staan met het gevoel dat ik alles doe wat de meerderheid wil. Ik bedoel, stel jullie zijn negen verkrachters, of jullie willen me naakt zien, dat doe ik dus ook niet, dus ik praat als ik het wil. Gaat het Ingmar? Denk je nog dat het wat kan worden tussen jou en Nadine? Nee hè, een droom valt een beetje in duigen. Maar zij is ook een beetje te mooi voor jou.’

‘Jij bent echt een gefrustreerde truttebel zeg,’ zei mijn favoriet, ‘ben je wel gelukkig met je man?’

‘Oh ja, hij neemt me zoals ik ben. Ik hoef niet naar de sportschool om een strak kontje te krijgen, zoals jij. Jij doet alles om de mannen te plezieren. Alles.’

‘Mascha,’ zei de statisticus, ‘we zijn collega's, laten we normaal tegen elkaar doen. Laten we de bewaking in het andere gebouw bellen.’

‘Mijn accu is leeg,’ zei iemand.

‘Bij mij lukt het ook niet,’ zei de bewaker.

‘Oh die is lekker,’ zei mijn favoriet. ‘We kunnen met niemand communiceren. Helemaal niemand.’

Verdomme, dacht ik, verdomme.

‘Die van mij doet het,’ zei de student, ‘ik bel wel even.’

Niet in paniek raken, niet doen, dacht ik en keek naar de laarzen van mijn favoriet. Ze waren paars. Puntig. Samen stikken, samen sterven.

‘Negen mensen in zo'n klein liftje,’ zei de marketingvrouw, ‘ik vraag me echt af of die controleur onderweg is. Ik bedoel als de lift niet werkt, wie zegt dan dat het alarmsysteem het wel doet?’

[p. 46]

‘Van Houten,’ zei Hans, ‘dat soort dingen hoef je niet te zeggen. Laten we nou maar vertrouwen hebben. Het komt wel goed.’

‘Ja ongetwijfeld,’ zei de marketingvrouw, ‘maar wanneer? Dat is het hele punt.’

‘Ja hallo,’ zei de student door zijn mobieltje, ‘wij zitten vast in de lift en we willen weten hoe lang het nog gaat duren.’... ‘Oké, er is een bewaker in dit gebouw en die heeft de sleutel van de lift.’

‘Mooi,’ zei iemand, ‘heel mooi.’

‘Gelukkig,’ zei een ander.

‘Hij heeft de enige sleutel,’ zei de student, ‘en er is één bewaker. Oké, we weten genoeg.’

Allemaal keken we naar de bewaker. Hij staarde naar de sleutelbos die hij in zijn handen had. Iets groots en dofs stak naar voren.

‘Nee die is mooi,’ zei de marketingvrouw, ‘jij staat hier als bewaker in de lift en je hebt de enige sleutel.’

‘Goh dat kan nog wat worden,’ lachte mijn favoriet zenuwachtig, ‘tjonge, dit is wel een beetje dom.’

‘Dit is behoorlijk dom,’ zei de marketingvrouw, ‘je gaat toch niet als enige bewaker met de sleutel in de lift staan. Dit zijn nieuwe liften, wie heeft hier in Rotterdam nog meer zo'n sleutel? Nou, ik zal zo mijn man bellen dat hij de boodschappen moet gaan doen. Tjonge wat een incapabele man.’

‘Laten we rustig blijven,’ zei de statisticus, ‘de reparateur is onderweg.’

‘Ja,’ zei mijn jongste collega, ‘hij zal er zo wel zijn.’

‘Ik wil niet veel zeggen,’ zei de marketingvrouw, ‘maar die reparateur, ben jij dat?’

We keken gespannen naar de bewaker. Hij lachte verlegen en keek opnieuw naar de sleutel. Rustig blijven, dacht ik - rustig. Kijk naar haar - zenuwachtige schoonheid.

‘Ongelofelijk,’ zei mijn favoriet, ‘als het niet echt was, lijkt het een slapstick.’

‘Tja,’ zei de marketingvrouw, ‘nou, ik denk dat we van elkaar maar moeten accepteren dat één van ons moet plassen. Of moet poepen. Het is niet anders. Je hebt zeker geen opleiding nodig om bewaker te worden?’

‘Mascha,’ zei de statisticus.

‘Het is toch zo. Het zijn dommekrachten. Wie gaat er nou in de lift staan met de enige sleutel. De reparateur nota bene. Als het mis gaat weten we wie de schuldige is.’

‘Volgens mij moeten we weer bellen,’ zei Hans.

‘Ik heb geen bereik meer,’ zei de student, ‘vreemd. Iemand anders?’

‘Mijn batterijtje is leeg,’ zei een ander.

‘Godver,’ zei mijn favoriet, ‘het is niet leuk. Echt niet. Wat een kutgebouw.’

Opnieuw voelde ik haar handen in mijn haar.

‘Niet bang zijn Ingmar,’ zei ze.

‘Nee nee,’ zei ik en bloosde - ze had me opnieuw geaaid. Was ik zonder haar gek geworden? Hoe lang bleef ik rustig - voorkomen van gezichtsverlies daar draaide het om.

‘De brandweer kan ons ontzetten,’ zei de statisticus.

‘Tja,’ zei Hans, de algemeen econoom, ‘we kunnen gaan roepen. Maar zullen ze ons horen?’

‘Godver,’ zei de marketingvrouw, ‘ik wil niet veel zeggen, maar we zijn mooi in de aap gelogeerd. Zal mijn man vanavond denken dat ik klem zit in de lift, volgens mij niet. Nou ja, we kunnen om hulp roepen. Maar Hans heeft gelijk, horen ze ons. Hoe dik zijn die deuren?’

Kinderziektes, dacht ik - de wiegendood. Ik stik, jij stikt, samen stikken we. Ik en mijn favoriet. Ik en de marketingvrouw.

‘Verdomme,’ zei mijn jongste collega, ‘vast in de lift, wat klote.’

[p. 47]

‘Dit is inderdaad zwaar klote,’ zei de student. ‘Wat een kutgebouw.’

‘Ja, en allemaal door een stomme reparateur die in de lift staat,’ zei de marketingvrouw, ‘je bent echt een enorme oen. Ik kan je wel een klap voor je kop geven. Maar dat lost ook niets op.’

‘We moeten het beste ervan hopen,’ zei de algemeen econoom, ‘het zal goed komen.’

‘Het zal goed komen, het zal goed komen,’ zei de marketingvrouw, ‘maar nu voel ik me ongelofelijk in de zeik genomen. Ik kan hier echt niet relativerend over doen. Wat een kutvent.’

‘Misschien moeten we gaan zingen,’ zei mijn favoriet.

‘Ja, hand-in-hand-de-kameraden,’ sneerde mijn jongste collega.

‘Er wordt niet gezongen,’ zei de marketingvrouw, ‘ik ben goed chagrijnig. Wat een werknemers heb je toch, ongelofelijk, een kop zonder hersens en dat noemt zich reparateur.’

De man keek naar de grond.

Er viel een lange stilte.

‘Sorry,’ zei ik na een tijdje, ‘maar misschien moet iemand aan de deur trekken. Het kan zijn dat we dan iets zien en meer lucht krijgen.’

De student trok aan de deur, rukte nog eens, en opeens ging die open. We stonden op de zesde verdieping. Snel stapten we naar buiten. Opgelucht gelach.

‘Hè hè,’ zei mijn favoriet, ‘dat hadden we eerder moeten doen.’

‘Mooi,’ zei de statisticus, ‘de kans dat we het binnenkort nog een keer meemaken is nihil.’

‘Henk,’ zei de marketingvrouw, ‘ik geloof dat je het niet helemaal hebt begrepen. Gaat het weer Ingmar? Je was bang hè?’

‘Het geeft niets hoor,’ zei mijn favoriet, ‘helemaal niets. Ik vond het ook niet leuk.’

Ze kneep even in mijn hand, maar het was te laat. Ik keek haar aan en probeerde te glimlachen. Het lukte niet.