Hollands Maandblad. Jaargang 2002 (650-661)

[p. 24]

Verkeerde bloem
door Vrouwkje Tuinman

Ik heb geen zondagse kleren, en al helemaal geen zwarte zondagse kleren. Daarom heb ik een witte, wollen trui aangetrokken. Die is van een duur merk en dus misschien ook wel zoals het hoort. We hebben hem tweedehands gekocht en de mouwen zijn rond de ellebogen en waar mijn armen langs mijn lichaam vallen een beetje pluizig. Bij mijn linkerpols hangt een draadje los, waar ik de hele tijd aan trek. Laatst had ik de trui ook een keer aan, naar school. Pas op de wc, vlak voor de lessen begonnen, zag ik in de spiegel dat ik er een verkeerd T-shirt onder had gedaan. Met opdruk. Toen deed ik de trui maar weer uit en liep de rest van de dag met kippenvel rond.

Eronder draag ik een geruite rok. Zwart-wit en sober. We hebben hem zelfs gestreken. De rok is me een beetje te groot. Ik heb de tailleband wat ingesnoerd met een veiligheidsspeld. Mijn schoenen zijn gepoetst en mijn maillot is bordeauxrood. Af en toe zie ik mijn spiegelbeeld in ruiten, op de wc. Ik vraag me af of de mensen me wel netjes genoeg vinden. Het ene moment vind ik mezelf te opgeprikt, het andere juist belachelijk goedkoop.

Vanmorgen waren de winkels voor het eerst sinds de feestdagen weer open. Wat doe je op zo'n ochtend? Zitten, wachten, je opgelaten voelen omdat je eigenlijk wel wat leuks zou willen gaan doen. Het is tenslotte vakantie. Uiteindelijk ging ik een bloem kopen. Het leek me vreemd om met lege handen aan te komen. Rozen, dat leken me serieuze, fatsoenlijke bloemen. Niet te uitbundig. Een hele tijd stond ik te dralen, te twijfelen tussen wit of toch een kleur. Ik houd niet van witte rozen. Ze doen net alsof alles in orde is, alsof er niets aan de hand is. Er is van alles aan de hand, al weet ik niet wat precies. Uiteindelijk kocht ik toch een witte roos. Net op tijd vroeg ik de verkoopster of ze er geen feestlintjes om wilde doen.

Toen ik weer naar huis liep met mijn bloem, begreep ik hoe stom het zou zijn. Eén zo'n roos tegenover misschien wel hele stapels boeketten of kransen. Stom en sentimenteel, ze zouden me zielig vinden. Ik zette de roos in een glas en bleef er naar kijken. Hem thuis laten kon nu ook niet meer, dan zat ik er nog een week mee en het lukte me niet hem mooi te vinden. Ik probeerde de bloem weg te gooien, maar ik voelde een soort verwijt vanuit de vuilnisbak. Ik was vast de enige die niks bij zich had. Deze roos stierf voor niets. Uiteindelijk legde ik hem achterin de auto.

Mijn moeder reed de bekende route. Een stukje snelweg, de afslag het dorp in, door de straten waar we al jaren langskwamen. Iedere zaterdag, als ik weggebracht werd. Alleen was het nu geen zaterdag en sloegen we linksaf waar we normaal rechtdoor gingen. Nog een paar minuten reden we rechtdoor, tot we bij een soort platte doos kwamen. Het parkeerterrein was al aardig vol. Voor de deur stonden rokende mensen. Sommigen groetten ons half. Anderen leken elkaar te vragen wie ik was, of ik de dochter was. Of ik erbij hoorde.

Ik ben de dochter. Wij horen erbij. Wij horen er niet bij. Ons is niets gevraagd. Wij hoeven niets te doen. Alles is geregeld. Niet dat ik iets anders had kunnen bedenken dan dit. Een kale zaal, zwijgend publiek, veel ramen met daarachter polders, wolken en allerlei soorten grauw.

Er kwam een kaart. Gewoon tussen de nieuwjaarspost. Rood, groen, goud en één wit met grijs. Op de kaart stond dat men bedroefd was. Dat ik bedroefd was. Ik las

[p. 25]

dat het afscheid ook voor mij toch nog onverwacht was gekomen. En dat alle belangstellenden twee dagen later welkom waren bij het crematorium. Aan de envelop kon ik niet zien wie hem had geadresseerd.

We staan in de ontvangsthal. Het ruikt er naar boenwas. Her en der zitten groepjes oude mensen. De meesten ken ik niet. Ze hebben grijze pakken aan, ouwelijke jurken en ze houden looprekken en leesbrillen in de aanslag. Op luide toon wordt gefluisterd en ze wijzen naar me. Ik zie het niet, maar ik voel het. Toch de verkeerde kleren. Of de verkeerde bloem.

Achter ons hoor ik iemand zachtjes een buurman gelukkig nieuwjaar wensen. Ja, dat is het ook nog en dat mag het niet zijn, zo klinkt het tenminste. Ik had best oud en nieuw willen vieren. Het had niets veranderd, toch? Er was een feestje bij een van mijn klasgenoten en iedereen is erheen geweest, alleen ik niet. Ik heb afgebeld, ik snapte ook wel dat ik moest afbellen. Crematie.

Mijn moeder en ik staan op een soort plein. Het voelt alsof de andere aanwezigen voortdurend hun positie bijstellen, zodat hun afstand tot ons maximaal blijft. Dan worden we apart genomen, als directe familie. Ik als directe familie. Mijn moeder als directe familie van mij. In een zijkamer staan anderen. Een oom, twee tantes, mijn halfbroers, een paar neven en nichten. Niemand zegt iets. Wat zouden we moeten zeggen? De begrafenisondernemer is er ongemakkelijk onder.

We mogen lopen. We mogen gaan zitten. Voorste rij, niet-onderbroken uitzicht op kist en bloemen. Pas als ik al zit, denk ik eraan dat ik misschien iets met mijn roos had moeten doen. Nu is het te laat, de mensen komen al binnen. Ik leg hem maar onder mijn stoel. Er klinkt muziek. Mijn vader draaide nooit platen. Ik vind het wel mooi. Zondagochtendmuziek die doet alsof de hele wereld een weelderig bos is waar nooit iets belangwekkends zal gebeuren.

Er lijkt een uur voorbij te gaan voor de plechtigheid begint. Mensen houden houterige toespraken. Ik luister niet. Af en toe schijnen ze het over mij te hebben, dan voel ik de ogen prikken in mijn rug. Op een gegeven moment is het voorbij en mogen we de kist een laatste groet brengen. Dat wil ik niet, maar ik zit nog steeds met die bloem, dus loop ik met de rest van de eerste rij mee en sta ik een paar seconden nadenkend naast de kist. De roos leg ik er een beetje onopvallend naast. Degene die achter me loopt legt hem er alsnog pontificaal bovenop en kijkt medelijdend in mijn richting. Ik schaam me.

Naderhand moet ik in een rij staan. Een voor een komen de bezoekers langs. Ze geven me een hand. Een heleboel beginnen zich aan me voor te stellen. Sommigen beweren me te kennen. Soms doe ik alsof ik hen ook herken, om ervan af te zijn. Bij anderen lukt me dat niet, ik kan ze werkelijk niet plaatsen. Op de achtergrond knoeien mensen met cake. Ik zou wel thee willen, want mijn keel is opgezet. Vreemde mensen vertellen me dat ze het allemaal zo erg voor me vinden. Ik antwoord luchtbellen. Een tante pakt mijn hand en zegt dat een nare periode nu afgesloten wordt. Dat ik alleen nog lieve, mooie herinneringen over zal houden. Ze denkt dat ze het meent. Daarna weet ik niets meer.