Hollands Maandblad. Jaargang 2001 (638-649)

[p. 28]

‘Het spijt ons’
door Hein Walter

Sinds een jaar of tien schrijf ik gedichten. De afgelopen vijf jaar heb ik die met enige regelmaat opgestuurd naar redacties in de hoop dat ze mijn werk publiceerden.

Aanvankelijk stuurde ik manuscripten naar de grote uitgevers en kreeg die binnen twee, drie maanden weer terug. Daaruit kan ik achteraf twee dingen concluderen. Enerzijds was mijn werk niet goed (genoeg), en anderzijds is dit niet de juiste manier om bij uitgevers binnen te komen. Beter is om geïntroduceerd te worden in de uitgeefwereld of werk te sturen naar literaire tijdschriften.

In augustus 1997 deed ik dat laatste: in december van dat jaar publiceerde Roodkoper vier van mijn gedichten. Nu zat ik op de goede weg, dacht ik. Bovendien kwam ik niet lang daarna in contact met Co Woudsma, een dichter die heeft gepubliceerd bij De Bezige Bij. Hij vond mijn werk goed en was (of is) ervan overtuigd dat ik vroeg of laat bij een grote uitgever terecht zal komen. Hij zou proberen mij een handje te helpen door mijn werk te introduceren bij Suzanne Holtzer van De Bezige Bij. Zij stond niet afwijzend tegenover mijn gedichten en wilde er meer lezen. Natuurlijk heb ik die meteen gestuurd. Een paar maanden later kon ze nog geen beslissing nemen en vroeg ze me of ik haar nog enkele gedichten wilde sturen. Een jaar na het eerste contact vond ze dat ze me niet nog langer in onzekerheid kon laten en zei definitief nee.

Natuurlijk baalde ik daar van, maar ik had meer kolen in het vuur. Halverwege 1998 had Huub Oosterhuis aangeboden om mij voor te dragen aan de toenmalige redacteur van Uitgeverij Prometheus, Chris ten Kate. Een goede kans dat dit wat zou worden. Zeker omdat in diezelfde periode De Tweede Ronde besloten had om drie gedichten van mijn hand te plaatsen. Ik had naar dat blad al verschillende keren werk gestuurd maar kreeg steeds een afwijzing. Daarom had ik nu eens iets opgestuurd onder pseudoniem: ‘Henriëtta Löwenthal, redactrice van Kunstschrift’. De redactie van De Tweede Ronde verzekerde me, toen ik opbelde om mijn eigen naam door te geven, dat sekse absoluut geen criterium was geweest, maar dat ik dit keer gewoon goede gedichten had ingestuurd.

In hetzelfde jaar werd ook voor het eerst werk van mij gepubliceerd in het maandblad dat wordt uitgegeven door de Stichting Leerhuis en Liturgie. Veel van de psalmbewerkingen die ik heb geschreven, zijn nadien in dit tijdschrift gepubliceerd. Kees Kok, de hoofdredacteur, stuurde de psalmbewerkingen naar Uitgeverij Kok, waarmee hij goede connecties heeft. (Ik had overigens eerder zelf dezelfde gedichten naar die uitgeverij gestuurd en had daarvan inmiddels een afwijzing gekregen; ook Uitgeverij Lannoo stuurde me aangaande de bewerkingen een afwijzing: ze vonden het ‘goed werk’, maar ze hadden al een psalmuitgave gemaakt). Cees Jan Visser van Uitgeverij Kok gaf als reactie dat een publicatie ervan in het voorjaar van 2000 tot de mogelijkheden behoorde. Dat stemde mij vrolijk.

Van Prometheus hoorde ik intussen niks. Ook de lichte druk die Huub Oosterhuis op Chris ten Kate uitvoerde, had geen enkele uitwerking, omdat het manuscript, zo zei hij, ‘buitenshuis’ circuleerde. Een jaar ging voorbij totdat ik in het voorjaar van 2000, toen ik Prometheus maar weer eens belde, te horen kreeg dat Chris ten Kate daar niet meer werkte. Enkele telefoontjes later bleek dat van mijn manuscript geen spoor te vinden was en zelfs mijn naam totaal onbekend was. De vrouw die me dat vertelde, vond dat wel vervelend voor me, maar haar trof geen blaam. Ik kon nogmaals insturen, zei ze, en dan zouden ze er snel naar kijken. Dat deed ik. Binnen twee maanden kreeg ik de standaardafwijzing.

Tussendoor probeerde ik zo af en toe een tijdschrift: Raster, De Revisor, De Gids. Natuurlijk in de gevraagde veelvoud en met voldoende porto voor terugzending. De Revisor kwam snel met een negatieve reactie, binnen een maand of drie. Raster deed er een half jaar over (de nagezonden briefjes met vragen of de gedichten wel waren aangekomen, bleven onbeantwoord) om ‘Het spijt ons’ te zeggen. De Gids bleef zwijgen tot op

[p. 29]

de dag van vandaag en rekende zich een paar postzegels rijker.

Gedurende deze tijd benaderde ik wederom een paar grote uitgevers, waarvan Meulenhoff het meest opvalt met zijn antwoordbrief, waarin staat dat ze in de regel alleen dichters uitgeven waarvan eerder werk bij De Gids, Revisor of Tirade is verschenen.

Inmiddels had Suzanne Holtzer van De Bezige Bij me door middel van een briefje laten weten dat ze mijn werk weliswaar nog niet goed genoeg achtte voor publicatie, maar dat ze graag op de hoogte gehouden werd van mijn ontwikkelingen. Die handreiking heb ik blijkbaar aangenomen: in het najaar van 2000 kreeg ik een brief waarbij het een en ander werd teruggestuurd: ‘U heeft een jaar moeten wachten, maar het spijt ons...’. Dit was de eerste keer dat ik niet gewacht heb op een antwoord, omdat ik niet meer wist dat ik iets had gestuurd.

Wel wist ik nog dat ik in februari 2000 werk naar Querido had gestuurd. Een dik pakket. In juli belde ik op en kreeg redacteur Jan Kuyper aan de lijn. Hij had geen herinnering aan mijn gedichten maar zei dat hij het blijkbaar nog niet meteen had afgewezen, want anders had ik het al teruggekregen. Hij vond evenwel de wachttijd al te lang en beloofde snel mijn gedichten te zullen herlezen. In september belde ik hem weer. Hij verontschuldigde zich, hij zou er nu echt werk van maken. In oktober belde ik hem weer en vroeg of hij het misschien kwijt was. ‘Nee’, lachte hij, ‘hier kan niets kwijt raken, al moet ik zeggen dat ik het manuscript op dit moment niet vinden kan’. Voor de goede voortgang zou het handig zijn als ik nogmaals iets zou sturen.

Nog diezelfde dag heb ik hem persoonlijk een nieuw manuscript gegeven en bovendien een bundel religieuze gedichten die ik in eigen beheer had uitgegeven (De Kruisweg, veertien gedichten die door componist Luc Löwenthal op muziek zijn gezet voor koor en solisten; in april 2000 was dat uitgevoerd). Hij zou het snel bekijken maar in januari 2001 had hij dat nog niet gedaan. Een paar dagen later kreeg ik het eerste, kwijtgeraakte, manuscript terug, ondertekend door iemand anders van Querido. Hoe het nu staat met het tweede manuscript zou ik op dit moment niet kunnen zeggen. Ik probeer het te vergeten.

Tussen de bedrijven door belde ik voorjaar 2000 Uitgeverij Kok maar weer eens, want als het tot een uitgave zou komen, dan begon de tijd te dringen. Het zou najaar van dat jaar worden, zei Cees Jan Visser. Hij raadde me aan om in mei weer te bellen. Toen ik dat deed, kon hij zich wel herinneren waar het om ging, maar hij kon zich niet herinneren waar hij het manuscript gelaten had. ‘Stuur er nog een’, vroeg hij. Bovendien was er net een nieuwe redactrice: dan kon zij er ook meteen naar kijken. Twee dagen later kreeg ik een brief terug die begon met ‘Het spijt ons’. Als argument werd gebruikt dat niemand de bundel zou kopen omdat ik niet bekend was. Daar had ik geen antwoord op.

Inmiddels had ik in november 1999 schilderijen geëxposeerd in een Almeerse galerie. Op die tentoonstelling waren ook gedichten te lezen bij tekeningen van mijn zoon Mark, die toen zes jaar was. Van de redactie van Roodkoper, die bij de opening aanwezig was, kreeg ik het aanbod om maandelijks een gedicht bij een tekening in te leveren. Twee maanden later was de eerste publicatie een feit. Hans Hartsuiker, van de eenmansuitgeverij Umbra, was ook een bezoeker van de tentoonstelling. Hij beloofde een uitgave. Het is bij een belofte gebleven. Midden 2000 heb ik subsidie aangevraagd bij de gemeente Almere (en gekregen) om die gedichten en tekeningen te bundelen in een oplage van 300.

Naar Hollands Maandblad heb ik natuurlijk ook wel eens wat gestuurd. Ik kreeg de laatste keer geen standaardafwijzing terug, maar een brief waarin stond dat de redactie weliswaar te weinig tijd had om uiteen te zetten hoe de gedichten verbeterd konden worden, maar dat ze een volgende inzending met aandacht zouden lezen. Waarvan acte.