[623]
Deze maand
Het is de vraag of je als maandblad actueel kan zijn. En voor het literaire tijdschrift dat Hollands Maandblad pretendeert te zijn is het de vraag of dat wel moet.
Nieuws brengen kan niet, want tussen sluitingsdatum en verschijnen is al het nieuws gebracht, uitgewalst en sufbecommentarieerd door kranten, weekbladen, radio en televisie. Nu ik deze woorden tik wordt net bekend dat Cees Nooteboom wéér niet de Nobelprijs voor literatuur heeft gewonnen. Maar degenen die deze woorden zullen lezen zijn al weer vergeten dat dat niet gebeurd is.
Iets nieuws brengen proberen alle tijdschriften, vooral de literaire. Want in de kunst gaat het om originele bijdragen, dingen nooit eerder vertoond. De postmodernen onder ons geloven er niet meer in maar het is de kunst te blijven geloven dat dat kan. Wat zit er verder nog tussen in, tussen nieuws en iets nieuws? Dat is het onbekende, dat is waar Hollands Maandblad in zijn proza op jaagt, naar vist, naar dregt.
Bijvoorbeeld in onze rubrieken. In De toets der kritiek laat Maarten 't Hart dit nummer zijn licht schijnen over de recente besprekingen van het nieuwe boek van Adriaan van Dis. Of in Hier Berlijn, de deze jaargang steeds terugkerende impressies van Willem Wansink over de stad die niet alleen hoofdstad is geworden van ons te weinig in de belangstelling staande buurland, maar die ook fungeert als proeflaboratorium voor de osmose tussen oost en west, een historisch proces dat tien jaar geleden begon en waarvan we wel eens vergeten hoe historisch het is.
Zo ook levert Jan Pen zijn eigenzinnig commentaar op de miljardennota-waarvoor de aandacht, met het slinken van de belangstelling voor politiek, tanende lijkt terwijl het hier gaat om de kern van wat in onze economie en samenleving omgaat. Pen werpt in zijn stuk een blik over de schouder - tussen nieuws en iets nieuws zit soms het verleden.
Dat blijkt, nu we het over politiek hebben, ook uit het eerste deel van een tweeluik van Allard Hoogland, waarin het verschijnsel vliegramp onder de loep wordt genomen. Het stuk valt te lezen als een prachtig impliciet commentaar op de vele loze woorden die tijdens de Bijlmerenquête werden uitgewisseld, op een eindeloos zoemen in de media. Op iets waarvan we evenzeer vergeten zijn dat het niet gebeurd is.
Dan is er tussen nieuws en iets nieuws ook nog een wereld van zo'n vijf miljard mensen waarvan we niet meer weten dat die niet bestaat. In zo'n gebied kwam Michaël Zeeman, die in dit nummer van Hollands Maandblad uiteenzet hoe zijn omzwervingen in India hem verrasten met een niet eerder vermoede liefde voor volk en vaderland. En wat daarvan overblijft in den vreemde.
Tenslotte nieuws onder de zon; verhalen van L.H. Wiener en René Hesselink, poëzie van Co Woudsma en Piet Gerbrandy en tekeningen van Alphons ter Avest. - m.d.
Auteursrechtelijk beschermd