Hollands Maandblad. Jaargang 1998 (602-613)

[p. 27]

Elk wil zijn eigen pil
door Bastiaan Bommeljé

Lees voor gebruik eerst de bijsluiter:

1. Ten minste 35 procent van de Nederlandse jeugd die in het weekeinde uitgaat, gebruikt regelmatig ecstacy (xtc), speed, cocaïne of andere drugs in pilvorm - alles bijelkaar gebruiken volgens cijfers van overheidsinstanties meer dan vijfhonderdduizend jongeren regelmatig xtc en verwante pillen.

2. Van de onder (1) vermelde meer dan vijfhonderdduizend jongeren die regelmatig



xtc en verwante pillen gebruiken, is ongeveer tachtig procent (vierhonderdduizend personen) van het mannelijk geslacht.

3. Onder Nederlandse scholieren tussen de twaalf en achttien jaar is xtc de populairste harddrug. In 1996 zei 5,6 procent van de scholieren wel eens xtc-pillen te hebben geslikt; 2,2 procent gebruikt deze harddrug regelmatig. In datzelfde jaar rookte 28 procent van de scholieren (1992: 24 procent), gebruikte 11 procent ooit cannabis (was 7 procent) en dronk 52 procent (1992: 42 procent) alcohol.

4. Onbekend is hoeveel volwassenen xtc-pillen slikken, wel is duidelijk dat het gebruik na het 25ste jaar afneemt. Even duidelijk is dat partypillen zinkend cultuurgoed zijn: het gebruik heeft zich gedurende het laatste decennium vanuit de randstad tot in de kleinste uithoeken van de provincie genesteld, en is met name onder plattelandsjongeren populair.

5. Tot 1996 overleden tien mensen na bezoek aan een houseparty als gevolg van het slikken van pillen. Uit onderzoek is gebleken dat ten minste 65 procent van de bezoekers van houseparty's drugs gebruikt. De gemiddelde leeftijd van bezoekers van houseparty's is twintig jaar; de officiële minimumleeftijd om toegelaten te worden is zestien jaar.

6. Extreem pilgebruik komt in cafés veel vaker voor dan op houseparty's, meent de overheid.

7. De prijs van pillen (‘partydrugs’) als onder (1, 2, 3 en 4) bedoeld, is de laatste twee jaar - waarschijnlijk door de sterk gestegen aanvoer - gedaald van circa f 30,- tot soms circa f 10,- per stuk.

8. Slechts dertig tot tien procent van de aan weekend-gebruikers verkochte pillen bevat daadwerkelijk xtc, de overige pillen bevatten voornamelijk speed, zoals amfetamine en methamfetamine. Amfetamine in combinatie met alcohol kan leiden tot extreem agressief gedrag. Speed is verslavender dan xtc.

9. Amfetamine werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt om frontsoldaten alert te houden: het maakte ze paranoïde en triggerhappy, hetgeen de oorlogsvoering ten goede kwam.

10. Amfetamine en methamfetamine worden steeds vaker als substituut verkocht of aan xtc toegevoegd omdat piperonylmethylketon (pmk), de belangrijkste grondstof voor xtc-pillen, steeds schaarser wordt sinds het in 1994 op de lijst van verboden stoffen werd geplaatst.

11. pmk werd vroeger voornamelijk illegaal geïmporteerd uit Azië en Oost-Europa, maar sinds ongeveer 1997 wordt pmk ook in Nederland zelf geproduceerd. (De stof is zeer geschikt voor de productie van xtc, omdat de moleculaire structuur veel gelijkenis met de drug vertoont.) Voor het opzetten van een pmk-laboratorium is een degelijke chemische expertise vereist. In één door de politie onderzocht geval van een xtc-laboratorium was een hoogleraar scheikunde betrokken.

12. Een andere grondstof voor xtc-pillen is benzylmethylketone (bmk). Sinds de handel in deze stof vanaf juli 1995 streng is gereguleerd, mag jaarlijks zo'n vijf liter bmk legaal geïmporteerd

[p. 28]

worden voor de farmaceutische industrie. In januari 1997 onderschepte de Rotterdamse politie een illegale partij van drieduizend liter, goed voor dertig miljoen xtc-pillen. In 1996 zouden de drie aangehouden verdachten in totaal zo'n negenduizend liter bmk illegaal hebben ingevoerd in Nederland, goed voor zo'n negentig miljoen (90.000.000) ecstacy-pillen.

13. Het op grote schaal dumpen van chemicaliën uit xtc-laboratoria is met name in Brabant, Limburg en Friesland een belasting voor het milieu aan het worden. Afvalstoffen bij xtc-productie zijn onder meer zoutzuur, zwavelzuur en aceton. De producenten kunnen het afval niet kwijt bij de normale inleverplaatsen voor chemisch afval.

14. De organisatiegraad van de groepen die in Nederland synthetische drugs vervaardigen, loopt sterk uiteen. De grootste groep die ooit door de politie is opgerold, bestond uit vijftig personen.

15. In 1997 werd op Schiphol 182.988 stuks xtc-tabletten in beslag genomen, vierendertig maal zoveel als in 1996. (Bij de handel in xtc en verwante pillen wordt Schiphol vrijwel alleen gebruikt voor de export naar het Verre Oosten, waar xtc-pillen gemiddeld drie maal zo veel opbrengen als in Nederland)

16. In Nederland gaat in totaal meer dan meer tien miljard (10.000.000.000) gulden om in de handel en doorvoer van soft- en harddrugs. Het aandeel van pillen in deze handelsstroom neemt snel toe.

17. In naburige landen als Frankrijk is 81 procent van de xtc, 91 procent van de lsd, 57 procent van de amfetamine en 48,3 procent van de heroïne, uit Nederland afkomstig.

18. De partydrug xtc staat op ‘lijst 1’ van de Opiumwet, net zoals heroïne en cocaïne. Sinds 1997 is ook de handel en het bezit van het aan xtc verwante middel 2-cb verboden. Deze in pilvorm gebruikte drug heeft een sterk hallucinerende en stimulerende werking.

19. Over de effecten van xtc-pillen is niet veel bekend. Uit een onlangs gepresenteerd rapport worden als belangrijk risico oververhitting van de gebruiker genoemd, dat ontstaat door de combinatie van xtc-gebruik en langdurig dansen in benauwde ruimtes. Ook menen wetenschappers te weten dat xtc zenuwen aan tast die een rol spelen bij het ontstaan van depressies.

20. Vast staat wel dat xtc onder meer van aanzienlijke invloed is op de rijvaardigheid. Maar in tegenstelling tot het veroorzaken van een aanrijding onder invloed van alcohol is het veroorzaken van ongevallen of het begaan van gewelddadigheden onder invloed van drugs geen apart omschreven delict.

21. Premier Kok noemde in 1997 het gebruik van en de handel in xtc en andere synthetische drugs ‘een gigantisch probleem’. Hij zei dat de overheid een einde wil maken aan de situatie dat Nederland grootproducent is voor synthetische drugs als xtc-pillen op de internationale markt.

22. In 1997 zei minister Borst van Volksgezondheid toe voor het einde van dat jaar te komen met een voorlichtingscampagne om de jeugd te attenderen op de gezondheidsrisico's van xtc. Tot heden is hier nog niets van vernomen.