Hollands Maandblad. Jaargang 1996 (578-589)

[p. 21]

Ze kunnen het ook nooit goed doen
Over goed en fout politieoptreden
door Jeanne Doomen

In 1969 ging ik in Amsterdam studeren (daar gebeurde het) en vervolgens deed ik mee aan elke demonstratie die door links werd goedgekeurd. En hoewel ik als het erop aankwam zelf hard wegholde, kon ik zo toch regelmatig waarnemen hoe weerloze activisten door fascistische ME'ers genadeloos in elkaar werden getremd.

Vijf jaar later wond ik me op over het optreden van de politie tegen slachtoffers van verkrachting, die toen nog met de hartelijke tekst ‘heb je soms aanleiding gegeven’ op het bureau werden verwelkomd.

Weer wat later gaf ik als docent Recht aan de School voor de Journalistiek een themagroep Politie, waarin het Politieklachtenbureau een graag geziene gast was. Verder kregen de leerlingen elk trimester de gelegenheid een politiepersoon die zo naïef was geweest te denken dat hij bij ons echt iets over zijn werk kon vertellen, collectief af te zeiken.

Intussen heb ik een wat reëler beeld gekregen van het politiewerk. Vooral sinds ik in 1990 lid werd van de Amsterdamse Commissie voor de Politieklachten, een commissie die de Burgemeester adviseert of hij een tegen een politieambtenaar ingediende klacht wel of niet gegrond moet verklaren. Deze Commissie beperkt zich niet tot dossieronderzoek, maar hoort vaak ook de betrokken politieambtenaren en degenen die over ze klagen. Zich verschuilen achter ambtelijk taalgebruik is dan nauwelijks meer mogelijk en politiemensen blijken echte mensen - en klagers trouwens ook. Verder heb ik de laatste drie jaar gewerkt aan een boek over politieoptreden waarvoor ik tweeduizend door de Nationale ombudsman hierover uitgebrachte rapporten bestudeerde.

Ik weet nu nog beter dan eerst dat er bij de politie inderdaad een stel hufters zijn. Die een vredesactivist aanhouden omdat zijn fietsbel het niet doet en hem in het bureau dwingen zich naakt uit te kleden en zijn bilspleet open te houden, omdat je maar nooit weet wat zo'n jongen bij zich heeft. En die iemand net zo lang provoceren totdat hij agressief wordt om hem dan gelegitimeerd te kunnen aftuigen (‘onder controle brengen’), hardhandig te boeien en af te voeren naar het bureau.

En meer nog dan echte hufters heb je politiemensen die zich eenvoudig niet realiseren wat het voor een burger betekent te worden aangehouden, te worden geboeid en gefouilleerd en urenlang in een cel te moeten wachten voordat de heren en dames tijd hebben voor het verhoor.

Die er ook niet bij stilstaan dat het voor een slachtoffer van een zedendelict pijnlijk is als in de kamer waarin zij haar verhaal doet steeds mensen binnenlopen om iets te vragen of op te halen. En die het echt niet snappen wanneer hun wordt verteld dat het tactloos is tegen iemand die (ten onrechte) in een winkel in de Kalverstraat is gearresteerd wegens zakkenrollerij te zeggen, dat hij dit maar moet zien als ‘een ervaring’. Over deze types, over wie ik me blijf opwinden, had ik ook een verhaal kunnen schrijven. Makkelijk zelfs, de voorbeelden zijn legio.

Maar aardige, invoelende en geduldige politiemensen die zich terdege bewust zijn van hun verantwoordelijkheid, heb je ook. Mensen die niet moe worden een gestoorde buurtbewoner, die voor de zoveelste keer komt klagen dat er rare geluiden uit de muur komen en dat de lamp die aan was toen hij wegging door een verdacht individu tijdens zijn afwezigheid moet zijn uitgedaan en dat de hele buurt tegen hem samenspant, vriendelijk aan te horen en zelfs meegaan naar zijn woning om die te controleren op sporen van een inbraak. Om een maand later zonder morren mee te werken aan het onderzoek naar de klacht die meneer tegen hem heeft ingediend.

[p. 22]

En ze bestaan ook echt, de politiefunctionarissen die zich blijven realiseren dat de aanrijding, de inbraak en de eenvoudige mishandeling die voor hun routine zijn, voor de burger die er het eerst mee geconfronteerd wordt verwarrende dieptepunten in het bestaan opleveren. Zodat ze wel degelijk terugbellen als ze dat beloofd hebben, niet verzuimen een slachtoffer op de hoogte te houden en zich ook correct gedragen tegen wie op het bureau belandt als vermoedelijke dader. Iemand anders moet eens een mooie lofzang op ze zingen.

Maar wat mij vooral is gaan intrigeren, is hoe moeilijk het is het politiewerk goed te doen. Dan heb ik het niet over de gevaren van afstomping en de werkdruk, maar ‘gewoon’ over de moeilijkheid om zodra zich een concrete multi-interpretabele situatie aan je voordoet daarin de juiste beslissing te nemen - in de wetenschap dat de foute beslissing ertoe kan leiden dat je of een boef ten onrechte laat gaan of een onschuldige nauwelijks te herstellen leed toebrengt. En achteraf is altijd alles anders.

Over die problematiek gaat deze bijdrage.

Op maandag 18 juli 1988 komt bij de Rotterdamse politie een melding binnen dat zich bij een Shell-tankstation aan de Maasboulevard twee personen met een Duitse auto verdacht ophouden. Er gaat een surveillanceauto heen en de politieambtenaren zien nog net een bruine Alfa Romeo met een Duits kenteken wegrijden. In de auto zitten twee mannen van 21 à 22 jaar oud. De bestuurder is een blanke man met donker krullend haar tot in de nek.

In het tankstation horen de politiemensen van de kassier dat hij de auto die dag vijf keer voor de deur heeft zien staan. Twee maal kwam een van de mannen binnen om iets te kopen. Deze man sprak Nederlands zonder een bijzonder accent.

Bij de politiemensen rijst het vermoeden dat de twee mannen van plan zijn het benzinestation te overvallen. Daarom leggen ze hun bevindingen vast in een infobericht, dat wordt voorgelezen aan de collega's van de avond- en nachtdienst.

Diezelfde avond omstreeks elf uur rijden twee andere politieambtenaren over de Maasboulevard. Ze worden aangesproken door een schipper wiens schip daar ligt afgemeerd. Deze man vertelt dat hij vanuit de stuurhut van zijn schip met een verrekijker in de richting van het benzinestation heeft gekeken. Daarbij heeft hij een man gezien die enkele malen tussen een achter het pompstation geparkeerde auto en het pompstation heen en weer liep. Volgens de schipper is de man bij nadering van de politieauto hard naar de personenauto gerend en snel ingestapt. Hierna was deze auto enkele tientallen meters met hoge snelheid en gierende banden achteruitgereden.

De politieambtenaren besluiten poolshoogte te nemen en geven dit door aan de meldkamer. Aan de achterkant van het Shell-tankstation treffen zij een Ford Mustang met Nederlands kenteken aan. De auto staat er met gedoofde lichten en is zo geplaatst dat de inzittenden een goed uitzicht hebben op het benzinestation. In de auto bevinden zich drie mannen, van wie er twee voldoen aan het signalement van de mannen van die middag. Ook zien de politieambtenaren dat het binnenlichtje in de auto even aan- en uitgaat en dat de achteruitrijlampen kort oplichten. Dan worden het linker- en het rechterportier korte tijd geopend en vervolgens weer gesloten. De surveillanten lichten de meldkamer in en vragen om assistentie.

In overleg met de meldkamer wordt besloten de mannen, van wie zij vermoeden dat het dezelfde zijn die die middag bij het Shell-station rondhingen, uit de auto te praten. Hierbij zullen zij de benaderingstechniek ‘gevaarlijke verdachten’ hanteren, omdat bij overvallers van tankstations niet kan worden uitgesloten dat ze vuurwapens bij zich dragen. Deze benaderingstechniek houdt onder meer in dat de politie de verdachten met getrokken pistool tegemoet treedt.

Wanneer er nog twee politieauto's zijn gearriveerd richten de politieambtenaren een zoeklicht op de Ford Mustang en sommeren door een megafoon de inzittenden de handen met gespreide vingers tegen de autoruiten te drukken en de portieren te openen. Vervolgens bevelen zij hen de contactsleutel buiten de auto te werpen, één voor één de auto te verlaten en geknield op enige afstand van elkaar te gaan zitten. Omdat dat knielen naar het oordeel van de politie niet snel genoeg gebeurt, kondigt een politieman die met getrokken pistool rondloopt aan, dat ‘bij iedere verdachte beweging onmiddellijk zal worden geschoten’. Hierna worden de mannen gefouilleerd en geboeid afgevoerd naar het bureau. Daar blijkt dat de ‘overvallers’ drie gewone jongens zijn van wie één in het benzine-

[p. 23]

station drie blikjes bier had gekocht die ze toen de politie hen observeerde net in de auto zaten te nuttigen.

Er zijn politiemensen die ervan dromen cocaïnelijnen op te zetten, te smoezen met vertegenwoordigers van de onderwereld en te balanceren op het slappe koord van wat net wel en toch echt niet meer kan. Er zijn ook politiemensen die zich zonder voorbehoud overgeven aan de jacht op terroristen of mensen die ze daar (soms ten onrechte) voor houden.

Het gewone politiewerk is minder spectaculair. De doorsneepolitieman of -vrouw houdt zich bezig met het opsporen van inbrekers, het bemiddelen bij burenruzies, het opnemen van aangiften van slachtoffers van geweld en het regelen van het verkeer. Een enkele keer moet er worden opgetreden bij een rel, en heel soms vindt in een gemeente een moord plaats.

Kenmerkend voor elk politieoptreden is wel dat telkens beslissingen moeten worden genomen die verstrekkende gevolgen kunnen hebben. In het Rotterdamse geval hadden de twee politieambtenaren die de onschuldige bierdrinkers

[p. 24]

op weinig zachtzinnige wijze uit hun auto haalden nog de tijd te overleggen met de meldkamer. Hun kon niet worden verweten dat zij zonder nadenken te snel tot actie waren overgegaan. Alleen werd later vastgesteld dat alle bouwstenen (de in het infobericht neergelegde informatie, het wel zeer globale signalement, de gedragingen die voor talloze uitleg vatbaar bleken) die leken te leiden tot een ijzersterke zaak, meer hadden van een uitermate wankel kaartenhuis dan van de ‘feiten en omstandigheden’ die volgens de wet moeten leiden tot een ‘redelijk vermoeden van schuld’ aan een strafbaar feit.

Burgers gedragen zich soms ook vreemd. Je kan het de politie daarom niet altijd nadragen als die bepaalde conclusies trekt. Zoals in de volgende zaak. Twee Utrechtse politieambtenaren gaan op 6 april 1990 om tien over half elf 's avonds naar een pand waar is ingebroken. Vijf minuten later zien zij H. staan niet ver van de woning waar de inbraak heeft plaatsgehad. Ze zetten de surveillanceauto naast hem stil en ongevraagd legitimeert H. zich. Dat vinden de opsporingsambtenaren merkwaardig. Wanneer ze later van de bestolene menen te begrijpen dat het signalement van de inbreker doet denken aan H., rijden ze terug naar de plek waar ze H. hebben aangetroffen en houden hem aan. Later blijkt dat de gedupeerde de inbreker niet goed heeft gezien (hij had zijn bril niet op en heeft een oogafwijking van -11) en dat H. zich heeft gelegitimeerd omdat hij een labiele man is die meende op die manier ‘moeilijkheden te voorkomen’.

Het lastigst zijn de gevallen waarin de politieambtenaar intuïtief meent aan te voelen dat er iets niet goed zit terwijl hij tegelijk beseft dat de wet hem geen aanknopingspunten biedt tot ingrijpen. Wat te doen? De verdachte toestand negeren of een creatief gebruik maken van niet voor dit doel gegeven bevoegdheden?

De aandacht van de Nijmeegse hoofdagenten B. en T. wordt op 17 januari 1992 om vier uur 's nachts getrokken wanneer zij in een wijk waar veel wordt ingebroken een auto met brandend licht dubbel geparkeerd zien staan. ‘Die auto stond op een manier die gebruikt wordt om auto's te kraken,’ vertelt hoofdagent B. later aan de Nationale ombudsman, wanneer over zijn optreden een klacht is ingediend. ‘We reden naar de auto toe om te kijken wat er aan de hand was, want we dachten: “hier klopt iets niet”.’ De politieambtenaren zetten hun auto stil naast de andere auto en hoofdagent B. draait het raampje open. De passagier, die later R. blijkt te heten, opent eveneens zijn raam.

B.: ‘Voordat ik de passagier kon aanspreken, riep deze in onze richting: “Wat komen jullie doen? Wat moeten jullie hier? Rij door! Wegwezen!” Kennelijk waren wij daar niet gewenst, hetgeen ons vermoeden dat hier mogelijk een autokraak gaande was versterkte. Ik stelde als wedervraag wat zij daar deden. Opnieuw zei de passagier dat dat ons geen moer aanging.’

De politieambtenaren stappen uit, B. verstaat zich verder met de bestuurder, die zijn naam geeft. Hoofdagent T. wil nu van R. weten wie hij is. R. weigert zich bekend te maken. T.: ‘Ik deelde deze man vervolgens mede waarom hij verdacht was, doch hij antwoordde dat ik maar moest doen wat ik niet laten kon. Zijn gedrag gaf mij aanleiding te vermoeden dat hij voor mij iets te verbergen had. Ik achtte het van zwaarwegend belang de identiteit van de man vast te stellen.

Hij had een donkere huidkleur en hij sprak met een buitenlands accent. Ik vermoedde met een buitenlander te maken te hebben. Op grond van de vreemdelingenwetgeving heb ik hem medegedeeld zijn paspoort of een ander identiteitsbewijs over te leggen waarbij ik hem direct op de consequenties wees. Hij weigerde vervolgens mee te werken.’

Hierop wordt R. met enig geweld aangehouden, geboeid, overgebracht naar het bureau en ingesloten, totdat iemand zijn (Nederlandse) paspoort komt brengen. Achteraf blijkt dat R. toen de surveillancewagen passeerde net door zijn vriend naar huis was gebracht en even met die vriend had zitten napraten.

De Nationale ombudsman, bij wie R. een klacht indient, wil nog van de politieambtenaren weten of zij terugkijkend niet vinden dat hun optreden wat al te drastisch is geweest. Dat is niet het geval: ‘Het tijdstip, de plaats, de wijze waarop deze auto dubbel geparkeerd stond, en de manier waarop de verdachten ons vermoeden van een strafbaar feit versterkten door hun gedragingen en antwoorden waren voor ons aanleiding meer te willen weten. Immers iedere burger zal van ons, in het algemeen belang, verlangen dat wij bij verdachte omstandigheden een onderzoek instellen. Doen wij dat niet en laten wij ons door een grote mond intimideren, dan kan dat een bepaalde tactiek zijn van de betrokkene om zo op deze wijze de politie van zich af te schudden en door te gaan met het plegen van een strafbaar feit dat kennelijk het daglicht niet kan velen.’

[p. 25]

De Nationale ombudsman toont zich wat voorzichtiger. Hij stelt voorop dat het politieambtenaren die een ongewone situatie tegenkomen vrij staat zo'n situatie nader te onderzoeken om te zien of er misschien strafbare feiten worden gepleegd. Daarvoor is niet nodig dat er al een officiële verdenking bestaat. Het was dus niet onjuist dat de hoofdagenten B. en T. de inzittenden vanuit hun auto aanspraken. Maar: ‘Bij een onderzoek tijdens een surveillance, waarvan hier sprake was, is de politie afhankelijk van de medewerking van de betrokkenen.’ Toen R. die medewerking niet wilde geven, was er daarmee nog geen redelijk vermoeden dat hij een bepaling uit het Wetboek van Strafrecht had overtreden. En dan maar in vredesnaam de Vreemdelingenwet uit de kast halen, moest worden beschouwd als het misbruik maken van bevoegdheden.

Toch kan het met die intuïtie best eens goed zitten. De Eindhovense politieambtenaren die op 23 april 1991 D. aanhouden, die om 5.20 uur zijn hond uitlaat en volgens hen ‘schuw’ achterom kijkt, komen niet verder dan de constatering dat de man ‘verdacht’ doet. Van welk strafbaar feit zij hem verdenken, zouden zij niet onder woorden kunnen brengen. Het zou, veronder-

[p. 26]

stellen zij later, een diefstal in het nabij gelegen winkelcentrum kunnen zijn geweest. Aangezien zij dit rustig willen uitzoeken en het winkelcentrum goed willen controleren, brengen zij D. over naar het districtsbureau.

Daar blijkt dat D. niet alleen een eigen legitimatiebewijs bij zich draagt, maar ook in het bezit is van niet op zijn naam gestelde identiteitspapieren. Dat wist men echter niet toen de man op straat werd aangehouden. En omdat de aanhouding is geschied op te vage gronden is die onrechtmatig en kan het door de onrechtmatige houding toevallig verkregen bewijsmateriaal ook niet worden gebruikt. Wanneer de rechtsstaat zegeviert, kan het (straf)recht niet altijd zijn loop hebben.

In de nacht van 30 april op 1 mei 1988 krijgen de surveillerende politieambtenaren B. en S. een melding dat in woning 19A aan de B-straat in Amsterdam een vrouw om hulp gilt. Om 00.12 uur zijn zij ter plaatse. Terwijl zij uitstappen horen zij een gedempte kreet. Ook zien zij achter een openstaand raam een gordijn bewegen.

De politieambtenaren bellen aan bij 19A. Er gebeurt niets. De bewoonster van 17A opent voor hen de centrale toegangsdeur en B. en S. lopen naar boven naar 19A. Zij kloppen en schoppen tegen de deur, roepen dat de politie voor de deur staat en dat men open moet doen. Geen reactie.

Via de portofoon vragen zij wie de politie had gebeld vanwege het hulpgeroep. Dit blijkt de bewoonster van 17D te zijn. Zij vertelt desgevraagd dat zij nog maar pas op haar woning woont en dat het de eerste keer is dat zij vanuit 19A hulpgeroep hoort.

Weer kloppen de politieambtenaren aan bij 19A en weer blijft het stil. Beneden heeft zich intussen een aantal omwonenden verzameld. De bewoonster van 17A vertelt dat er wel meer vanuit 19A wordt gegild, en dat zij niet meer de moeite neemt de politie te bellen. In 19A zouden regelmatig druggebruikers komen en het kwam wel eens voor dat er iemand flipte.

B. en S. laten zich echter niet weerhouden en gaan opnieuw naar boven. Weer geen reactie. Dan informeren zij bij hun groepsbrigadier of er wel eens vaker assistentie is verleend in 19A. De laatste keer was ruim een jaar geleden. Toen ging het om een echtelijke twist.

De groepsbrigadier oordeelt dat er eigenlijk te weinig grond is de deur in te trappen en binnen te treden tegen de wil van de bewoner en daarmee het grondwettelijk gewaarborgde huisrecht te schenden. Maar als de betrokken politieambtenaren het gevoel hebben dat er wel iets ernstigs aan de hand is, heeft hij er geen bezwaar tegen als zij toch binnentreden. In ieder geval raadt hij aan om in de buurt te blijven surveilleren voor het geval zich nieuwe ontwikkelingen voordoen.

De politiefunctionarissen overleggen en besluiten weg te gaan. Met de omwonenden spreken zij af, dat die direct de politie zullen bellen als zij nog iets horen. Doorslaggevend voor hun beslissing was, zo verklaren zij later, dat zij ruim een kwartier ter plaatse waren geweest en dat er al die tijd geen geluid uit de woning was vernomen.

Een uur later wordt er inderdaad gebeld naar het bureau. Agent B. krijgt opdracht dit keer met hoofdagent M. naar de B-straat te gaan. In een portiek treffen zij een 28-jarige vrouw aan die een verwarde indruk maakt en overstuur is. Zij blijkt kort tevoren te zijn verkracht in de woning B-straat 19A.

Wanneer hoofdagent S. later hoort wat er gebeurd is, schrikt hij: ‘Ik ben twintig jaar bij de politie, maar heb zoiets nog nooit meegemaakt. Ik denk dat, als we vanuit de woning terwijl we voor de deur hadden gestaan ook maar één duidelijke kreet zouden hebben gehoord, we direct zouden zijn binnengetreden.’

Agent B. voegt hier nog aan toe dat juist in de periode waarin deze zaak speelde, de politie extra voorzichtig was met het betreden van woningen tegen de wil van de bewoner. ‘Wij werden namelijk met veel klachten op dat punt geconfronteerd. Ons was dan ook door de leiding ingescherpt dat wij alleen een woning tegen de wil van de bewoner konden betreden als wij zeker wisten dat dat door de op dat moment bekende feiten en omstandigheden gerechtvaardigd was.’

Deze zaak heeft aanleiding gegeven tot verhitte discussies. Vanuit de vrouwenbeweging is betoogd dat de politie geen enkel risico had mogen nemen en de deur had moeten forceren. Dat dit is nagelaten, suggereerde men, had er alles mee te maken dat het een vrouw was die om hulp schreeuwde en dat de politie vrouwenmishandeling nu eenmaal niet serieus neemt. De wat afstandelijker juristen hebben zich in hun vakpers op het standpunt gesteld dat het de wet was die hier ingrijpen verhinderde. Hun conclusie komt neer op: een trieste zaak, maar gezien de

[p. 27]

waarde die we toekennen aan het huisrecht ook onvermijdelijk. Daarbij speelt ook een rol dat de betrokken politiemensen zich voorbeeldig hebben gedragen door keer op keer te controleren of er echt geen geluid uit de woning kwam, te praten met verschillende omwonenden en overleg te voeren met het bureau.

De hierboven beschreven gevallen betroffen zaken waarin de politie of besloot tot actie over te gaan terwijl dat eigenlijk niet had gemogen of (volgens sommigen ten onrechte) besloot optreden achterwege te laten. Maar het kan ook gebeuren dat de politie wordt geconfronteerd met een zaak waarin zij werkelijk niet weet waar zij aan toe is en noodgedwongen aan het improviseren slaat.

Op 14 juli 1993 krijgt S. uit Spijkenisse een hevige ruzie met zijn echtgenote naar aanleiding van een telefoongesprek dat hij heeft gevoerd met zijn vriendin. De ruzie loopt zo hoog op dat de vrouw na hem met haar tas in zijn gezicht te hebben geslagen woedend het huis verlaat. Dat heeft ze wel vaker gedaan en meestal staat ze dan een uur later weer op de stoep.

[p. 28]

Wanneer de vrouw de volgende ochtend om half elf nog niet is teruggekeerd, belt S. de politie. Hem wordt verzocht met een foto van zijn echtgenote naar het bureau te komen om aangifte te doen van vermissing.

Een aantal uren daarvoor is het lijk van de vrouw in de berm langs een fietspad gevonden en inmiddels is ook haar identiteit vastgesteld. Ze blijkt te zijn gewurgd met een sjaal. Toch neemt de politie eerst een aangifte van vermissing op voordat S. een half uur later wordt verteld dat zijn vrouw al is gevonden en dat ze dood is.

B., de leider van het onderzoek, werkt al vijfentwintig jaar bij de politie, maar heeft nog nooit een moordzaak behandeld. Hij bevindt zich in een lastig parket. Aan de ene kant sluit hij niet uit dat S. iets met de dood van zijn vrouw te maken heeft, maar tegelijk houdt hij het voor mogelijk dat de man als geschokte nabestaande moet worden beschouwd.

‘Omdat ik de kans niet denkbeeldig achtte dat hij geen verdachte was, heb ik hem hier ook niet op gewezen,’ vertelt B. later. Hij geeft S. niet de cautie (de mededeling dat hij niet tot antwoorden verplicht is) om te voorkomen dat de man dit later als ‘de zwartste dag van zijn leven’ zal zien. Ook zijn collega Sj. (tien jaar bij de politie) wist niet wat hij van de zaak moest denken. Hem verwarde met name het feit dat S. woedend werd toen hij hoorde dat zijn vrouw dood was.

De politieman: ‘In antwoord op de vraag waarom S. niet formeel, maar wel materieel als verdachte is aangemerkt, antwoord ik, dat ik achteraf van mening ben dat ik S. op een bepaald moment, zeker gelet op diens atypische reactie op het overlijden wel als verdachte heb gezien, maar hem, omdat ik nog steeds van mening was dat hij in zijn hoedanigheid van nabestaande mogelijk ook slachtoffer was, deze mededeling wilde besparen, om hem niet nog meer te beschadigen.’

Hoewel S. formeel gehoord wordt als getuige en niet als verdachte, staat het hem toch niet vrij het bureau te verlaten. Pas tegen middernacht, als bekend is geworden dat zijn echtgenote door zelfstrangulatie om het leven is gekomen, mag hij gaan.

In deze zaak is een hoop misgegaan. Het deugde al niet dat de man werd uitgenodigd naar het bureau te komen om aangifte te doen van vermissing van zijn echtgenote terwijl de politie op dat moment wist dat haar stoffelijk overschot al was gevonden.

En volstrekt onjuist is gehandeld door S. niet formeel als verdachte aan te merken, terwijl daartoe toch aanleiding genoeg was. De man had verklaard dat hij en zijn vrouw een slecht huwelijk hadden en dat ze omstreeks middernacht het huis had verlaten na een hevige ruzie over S.’ vriendin. Verder was haar lichaam niet ver van haar woning aangetroffen en zag het er op dat moment nog naar uit dat zij door misdrijf om het leven was gekomen. En als S. wel formeel als verdachte was aangemerkt, had hem ook moeten worden verteld dat hij niet tot antwoorden verplicht was.

Door S. officieel te horen als een getuige, was de politie bovendien afhankelijk van zijn medewerking. De man kon in theorie opstappen wanneer hij wilde. In de praktijk viel die vrijheid tegen. S. werd op het politiebureau geen moment alleen gelaten, steeds was er een politieambtenaar in zijn nabijheid. Bovendien was hem gezegd dat als hij weigerde zich ter beschikking van de politie te houden, hij zou worden aangehouden. Ook op dit punt deugde het politieoptreden dus niet.

Waarmee achteraf kan worden vastgesteld dat de met dit onderzoek belaste politieambtenaren juist omdat zij oprecht probeerden het hoe dan ook ‘goed’ te doen, onbedoeld fout op fout hebben gestapeld. Hun compassie was prijzenswaard, maar juist door hun medeleven ontnamen zij degene met wie zij het beste voor hadden in feite de rechten die hem, als hij wat formeler was benaderd, juridisch zouden zijn toegekomen.

De buitenstaander kan nu concluderen dat politiemensen het inderdaad vaak niet goed doen. Maar ze kunnen het ook moeilijk goed doen. En niets geeft zo'n comfortabel gevoel als ze met een notitieblok en een venijnig pennetje in de aanslag vanaf de zijlijn kritisch te volgen.