Hollands Maandblad. Jaargang 1994 (554-565)

[p. 50]

De schaatser
Bart Beijer

Om de waarheid te zeggen: ik ben een slecht tongzoener. De vrouw die me zoende zat plotsklaps met haar tong in mijn mond. Ik was eenentwintig en schrok me dood. Het enige dat ik wist te doen, was struikelen over mijn eigen tanden.

Aldoor zoende ze me en ik dacht: ‘Goh, dit heet nu zoenen.’ Ze zei: ‘Ik wil je leren kennen.’ Ze haalde met haar tong vluchtig naar me uit. Dat hoorde erbij, wist ik. Ik kuste haar hals, haar schouders, haar ademhaling werd zwaar en ze moest lachen van genot. Ik rook naar vrouw. Haar geur was een acceptatie.

We lagen op de grond. En al die tijd gleden haar vingertoppen over mijn lichaam, over mijn gezicht, alsof ze mijn gezicht wilde verkennen. Morgen zou ze mijn gezicht kunnen beeldhouwen zonder dat ik in levenden lijve model voor haar zou hoeven te staan, dacht ik. Het was vijf uur in de morgen en in de tuin kraaide een haan. Ik vroeg: ‘Zal ik 'm je als ontbijt brengen?’ Ze lachte en stuurde me naar huis, want ze wilde slapen. Slapen? dacht ik op de fiets, op weg naar huis. De film zat in mijn hoofd en thuisgekomen draaide ik die grijs. Ik dagdroomde, schaatste achtjes, maakte bochten oneindig veel ronder, draaide pirouettes en vergat dat ik er als een spijker in de grond genageld bij had gestaan. Want een held zweeft. Hij schaatst zijn ego glad. Hij schaatst zijn struikelpartijen voorbij. Nergens las ik een onheilspellende voorbode in. Ik spotte met de zwaartekracht en lachte me een ongeluk.

Twee dagen later maakte ze een einde aan de relatie.

Ze zat in de stoel in de hoek van mijn kamer en sprak rustig, zonder franje, alsof het over iets heel anders ging. Een echte reden was er niet, zei ze. Het lag gewoon aan haar. ‘Begrijp je?’ ‘Ja,’ zei ik, ‘ik begrijp het.’ Ik maakte grapjes en door haar vochtige wimpers heen lachte ze. Ik stelde haar voor 's avonds naar de film te gaan, maar 's avonds stond mijn hoofd niet meer naar film. Stuk was ik, het leven een door God groots opgezette show. Ver voor het begin van de jaartelling laat Hij het bliksemen, stormen, schudt Hij bergen uit, gooit Hij een toverbal naar de hemel die soms bloedt, dan weer dichtvriest en te midden van al dat geweld kegelt Hij z'n mensen. Ik huilde. ‘Nederland is een natte jas!’ riep ik in mijn vlucht, weg van haar, en een jaar lang zwierf ik door de straten van Rotterdam. Al die tijd moest ik denken aan haar ogen, als die van een orgasme, en haar manier van roken - als een hertogin. Als een boer met kluiten aan zijn zolen, zo voelde ik me. Ik dronk. Het leek alsof twintig knuisten me stevig omklemden om van m'n zitplaats een roestplek te maken. Ze trokken me uiteen met aan weerszijden gelijke krachten. Wat me meer deed drinken. Als een held in een wastobbe. Het was niet anders.

Maar toch: het tongzoenen had mijn nieuwsgierigheid gewekt. Ik bedacht hoe vreemd het was dat ik nog nooit een naakte vrouw had gezien. Vrouwen in kroegen aan wie ik dit vertelde, reageerden hierop altijd uiterst eigenaardig. Ze staarden me aan met grote, opgezette ogen waar geen peil op viel te trekken. Vervolgens begonnen hun lippen te weken, trokken ze met grote krachtsinspanning hun ogen van me vandaan alsof ze geen weerstand konden bieden aan mijn biechtvieringen, om nog geen tel later uit hun stoel op te veren met de woorden: ‘Sorry, ik moet even plassen.’

Ik besloot hoerenkasten te bezoeken met de vraag wie van de dames bereid was zich door mij te laten natekenen. Hun kleding mochten ze wat mij betrof aanhouden, gericht als ik was op het blootleggen van hun bestaan in portretten die schel van zich deden spreken. Me glashard aankijkend en op de rand van hun bed deden ze hun relaas, onderbouwd met de kilte van schaars ingerichte kamers met kale, vochtige muren, bevlekte ledikanten en een schamel peertje aan het plafond dat het schijnsel van bitterheid in zich droeg. Bianca in Amsterdam verklaarde zich als eerste bereid. Ik betaalde haar, zenuwachtig probeerde ze haar ordeloos en vlassig haar in de spiegel te rangschikken, waarna ze als een aangeschoten dier over het bed kronkelde. Daarmee poseerde ze als verleidster. Vroeger, vertelde ze, was ze mannequin geweest. Ze was een lief mens, maar de vertoning was bedroevend. Was ik eerlijk geweest, ik had mijn tra-

[p. 51]

Satyricon (1969)

nen de vrije loop gelaten en was weggegaan. In Utrecht werd ik door drie furies het huis uit gekrijst terwijl ze me hun schoeisel nawierpen. In Aken leidde de poging tot niets omdat hun steelse blikken mijn gedachten bevuilden en pooiers me afscheepten. In Antwerpen bevond ik me achter glas om stoere kerels met piepende banden voorbij de ramen te zien rijden. Tien meter verderop remden ze abrupt, om met krijsende banden en ronkende motoren achterwaarts terug te rijden. Alsof ze een eenrichtingsbord te laat hadden opgemerkt. En in Barcelona gebeurde niets, doordat niemand mijn Spaans machtig was.

Ik zocht de kroegen die me pasten - kale kroegen. In een ervan zag ik een betoverende vrouw zitten. Haar houding was bits maar haar ogen waren zacht. Haar mond was fel rood geverfd. Haar lippen dik en een beetje pruilend, daarmee de woorden uitsprekend alsof ze vooraf gekauwd waren. Ze had lange blonde haren die tot aan haar billen reikten. Ik vroeg haar of ik een portret van haar mocht maken. Ze stemde toe. Een paar dagen later ging ik bij haar op bezoek. Ik was zenuwachtig. De kamer waarin ze woonde was donker. Haar werktafel met schragen moest verplaatst worden om haar zo gunstig mogelijk in beeld te brengen. De schraag aan mijn kant klapte dicht en alles op de tafel gleed op de grond. De tekening wilde niet lukken. De tafel moest teruggezet worden. Toen de schraag aan mijn kant samenklapte voelde ik me een dode die langs een plank aan de volle zee wordt toevertrouwd. Ik reed naar huis met een vraag in mijn hoofd die me steeds vertrouwder overkwam naarmate ik haar vaker uitsprak. Tien

[p. 52]

minuten later stelde ik haar die geruststellend klinkende vraag: ‘Ik wil geen viespeuk zijn, maar zou ik je naakt mogen tekenen?’

‘Neen. Maar wil je koffie?’

Een maand later, bij het leiden van een kinderkamp, sliep ik bij de kinderen in een houten barak. Zeven van de in totaal negentien kinderen moesten midden in de nacht gewekt worden omdat ze nog niet zindelijk waren. Jean was er een van. Ze was acht jaar. In het schijnsel van de zaklantaarn zag ik haar zachte huid opvlammen. Blonde haarlokken stroomden naar haar lippen. Lippen als suikerdeeg. Zachtjes schudde ik haar tot leven. Haar lange, uitgestreken wimpers flikkerden. Plassen hoefde ze niet, mompelde ze, waarna ze weer insliep. Dat had ik kunnen weten, want de avond tevoren was Jean uit eigen beweging naar me toegestapt met het verzoek ook door mij gewekt te worden. Kort daarvoor had haar slaapje luidkeels staan doorbrieven dat Jean verliefd was op mij.

Om zeven uur die ochtend stapte ik onder de douche, die afgeschermd was met zwart plastic. Plotsklaps kwam Patsy naast me staan. Patsy was een van de kampleidsters. Ze was vijfentwintig, had grote ogen en een lach als een kerkklokje. Ze was mooi. En naakt. Ze zocht de uitdaging, en dat terwijl haar vriend - ook mijn vriend - in een zijvertrek nog in een diepe slaap gedompeld lag. Ik sloeg geen acht op haar. Vrouwen die triomftochten beleven, laten de man ver zoeken naar zijn eigenwaarde. Ik heb haar dus niet bekeken. Ook niet toen ze zich achter me in de spiegel stond af te drogen. Ook niet toen ze haar blote schouder tegen mijn ontbloot bovenlijf aandrukte terwijl ik me in de spiegel achter de wasbak stond te scheren. Wel heb ik het naakt op het gezicht van de moeder van haar vriend gezien, die op dat moment de doucheruimte betrad. Ze keek verbijsterd. Toen heb ik de kinderen gewekt.

Drie dagen geleden liep ik dronken van een kroeg naar huis. De sfeer in de kroeg was uitzinnig geweest. Er speelde een goede band en de zaal dreef onder de sigaretterook. De dansvloer was glad van het bier. Tussen de menigte stond een vrouw tegen de bar geleund. Ik zocht haar op. Haastig en bevlogen begon ik een gesprek en vergat daarbij me aan haar voor te stellen. Alles wat ik zei, zei ik met versleten humor. Veel had ze me niet te vertellen. Eigenlijk niets. Schijnbaar zag ze in mij niet het plezier dat me die avond bevloog. Met glinsterende ogen stak ze traag haar middelvinger op. Ik klemde mijn hand om haar vinger - een zachte vinger - en schoof die terzijde. Ze lachte en sprak: ‘Je hijkt op Jeeeh Aaaarh vah de zerie Dajjaz.’ ‘Goh,’ antwoordde ik. Op de achtergrond schetterde de muziek en ik dacht dat die haar uitspraak verbasterde. We dronken goedkope wijn. Ik werd zwijgzamer. Dat merkte ze en ze vertrouwde mijn oor toe: ‘Je kuht zomz heeh erg gehiepig kijkeh.’ ‘Tsjonge,’ antwoordde ik. Zo'n gekke tongval had ik nog nooit gehoord. ‘Spreek je misschien Spaans?’ vroeg ik. Ze kleurde en moest met spijt bekennen dat dat het geval was. ‘Zie, zie,’ sprak ze houterig en het gesprek werd dan ook in het Spaans voortgezet. Ze schreef haar naam en adres op een kladje en reikte me dat aan. Boblolla heette ze. De open o's in haar handschrift rolden als wielen van een bolderkar over het papier.

Boblolla had een Spaans uiterlijk, vlammende ogen en een redelijk dik lijf. Ik mocht haar. Hoe langer ik naar haar keek, hoe meer haar omvang een schoonheid kreeg. ‘Weet je,’ vertelde ik haar, ‘zo gauw ik mensen ontmoet, tracht ik me altijd voor te stellen hoe ze eruit zouden zien wanneer ze net overleden zijn of wanneer ze klaarkomen. Ze kijken dan ontspannen.’ Ze snelde naar het toilet om te plassen, nam bij terugkomst een laatste slok wijn, waarop ze afscheid nam door haar handen in mijn zijden te leggen.

Hardop in mezelf pratend liep ik over straat. In m'n handen bewaarde ik nog haar vinger.

De volgende ochtend betrad ik haar kamer met mijn tekenmateriaal. Ze had me gevraagd om haar portret. Boblolla schoof aan een tafel met mij tegenover haar. Ze keek me zwijgzaam aan. Wat viel er nog te zeggen met dat Spaans van ons? ‘Boblolla, ik... om eerlijk te gaan... ik heb nog nooit... een...’ Ze onderbrak me door van haar plaats op te staan en zich dicht tegenover me op te stellen. ‘Er zijh vah die mehzeh die je gaat wahtrouweh op het momeht dat ze eerhijk wordeh,’ lispelde ze. Daarbij schoof haar bovenlip goedlachs over haar twee lichtjes voorover hellende voortanden. Ze drukte haar lichaam tegen het mijne aan en haar hand gleed in mijn broek. We zoenden elkaar, en werkelijk, de angst die me overviel telde duizend dagen in een jaar toen bleek dat Boblolla's tong een halve was. Die, vertelde ze sputterend, had ze als kind uit boosheid afgebeten. Ze lispelde dat ze Nederlandse was, maar dat haar tong haar taal had gehalveerd. En of ik dan niet een Spanjaard van origine was? Nee, onze lichamen, hoekig en versteend, vloeiden niet in elkaar over. Het kwam er gewoon niet van. Ik heb met haar de zonsopkomst afgewacht en ben spoedig daarop vertrokken.