Hollands Maandblad. Jaargang 1992 (530-541)

[p. 26]

Susanna's eiland
Margrieta Jeltema

Om het huis groeien klimplanten, het ruikt naar nat hout.

Het huis is laag en rechthoekig.

In een van de slaapkamers slaapt Susanna in een wit houten bed met spijlen.

Rondom het bed hangt gaas tegen de muggen.

Naast haar bed staat het bed van haar vader.

Ramona past op Susanna en trekt haar smetteloze jurkjes met smokwerk aan, schone schoenen en sokjes.

Susanna is drie jaar oud.

Haar moeder gaf haar weg en haar nieuwe moeder stierf voor ze een jaar oud was.

Haar nieuwe vader nam haar mee naar een eiland.

Ramona kwam bij hen in huis.

Ramona is als een moeder voor Susanna.

De vader van Susanna loopt in de hitte die klam en fel wit rond de haven hangt.

Hij denkt aan zijn werk en aan zijn vriendin in de hoofdstad.

Susanna valt 's avonds in slaap in de vochtige hitte, in een woud van bloemen, in een bed met witte spijlen.

Ze kent alle geluiden.

's Morgens wordt ze gewekt door spechten die op het dunne dak timmeren.

's Middags zit ze uren op de rood geplaveide veranda en kijkt over de heuvels.

Ramona is vertrokken.

Isabelle maakt de maaltijden klaar.

Susanna mag niet met haar blote voeten op het gras.

Ze mag niet alleen naar de straat.

Of naar het dorp, waar de houten en blikken huizen verloren aan de kant van de weg staan.

Tussen het opwaaiend stof en de luide radio's kijken blote kinderen Susanna met grote ogen aan.

Over de boulevard stuift het water van de zee, kleine meisjes als Susanna, spelen in hun kanten jurken, strikken in het haar, in het zand.

Aan een tobbe langs de straat in de bergen staat een vrouw, haar vlechten op het hoofd links en rechts opgestoken.

Ze staat gebogen over een wastobbe en lacht stralend, haar ogen half dichtgeknepen.

Susanna komt voorbij en lacht terug.

Susanna groeit op zo snel als de bananebomen, zo slank als de kokospalmen.

Ze krijgt een eigen kamer.

Daar bewaart ze haar geheimen, lege vogeleieren, een zwart met gele veer.

Susanna is vaak alleen.

Haar vader lijkt haar vergeten.

Het project waar hij aan werkte, is allang klaar.

De meeste mensen zijn vertrokken.

Hij heeft een huis laten bouwen, eenzaam op een heuvel, met een uitzicht over richels met palmen, de zee in de verte.

De zee die aldoor anders is, soms grijs als de wolken, soms diepblauw als glas.

Er is een wijde veranda voor de grote lichte kamer, waar als enig meubel een zwart gelakte vleugel staat.

[p. 27]

's Avonds luistert Susanna naar het spel op de piano,

Het gesnerp van 1000 krekels, het wanhopige geschreeuw van de kaloa die als een schim over het grasveld vlucht.

Susanna zit op de veranda op een van de wit gelakte schommelstoelen.

's Ochtends gaat ze met de bus naar de stad, naar school.

In de stad leert ze Mattias kennen.

Mattias komt op bezoek in het huis in de bergen.

Hij stemt de vleugel van Susanna's vader.

Susanna's vader kijkt naar Susanna alsof hij haar nog niet eerder had gezien.

Hij ziet zichzelf gespiegeld in het venster.

Daarachter de zwarte nacht.

Hij ziet hoe hij hand in hand met iemand loopt.

Het was avond, de zee sloeg vonken onder zijn blote voeten.

Mattias speelt een tango.

Susanna zwaait haar haren naar achteren.

Susanna staat achter de vleugel.

Susanna's vader loopt naar buiten en kijkt naar de duizenden lichten ver weg bij de zee.

In de bergen woont een jongen die vogels snijdt uit hout.

Op Susanna's kamer staat een grijze codorniz met witte stippen.

Mattias neemt Susanna mee naar een concert.

Het is donker, een grijze hemel zonder maan en zonder sterren.

Ze zitten in een stenen amfitheater op rood plastic kussens.

Ze luisteren naar Dizzy Gillespie, Michael Camilo.

Mattias' arm leunt tegen Susanna's rug.

Als ze terugrijden, regent het.

De auto gaat stapvoets, de regen stroomt als een rivier door de straten.

Ze kunnen elkaar niet verstaan.

De regen komt door alle kieren naar binnen.

De auto staat stil.

Susanna doet het portier open en stapt naar buiten.

In enkele seconden is ze doornat.

Ze steekt de straat over.

Er zijn rotsen, daarachter het strand.

De meestal zo vlakke zee is nu vol schuimkoppen, het koraalrif kreunt.

Susanna staat als verdoofd door het lawaai en de regen.

Een schip is losgeraakt van zijn anker en tot vlak bij de kust geslagen.

Het is een oud roestig wrak.

Alsof ze zich plotseling iets herinnert, loopt Susanna weer verder.

Ze loopt met haar blote voeten in het water, haar sandalen in haar hand.

De regen houdt even plotseling op als hij gekomen was.

Haar vader speelt voor haar als ze op de veranda zit.

Soms denkt hij dat ze wat stiller is dan anders, wat bleker.

Maar hij stelt geen vragen.

Mattias komt na jaren terug op het eiland.

Hij kijkt naar de drukte in de haven, vlak bij het oude centrum van de stad.

Er is een kerk met een beroemd graf, dat hij nog nooit bezocht heeft.

Susanna loopt met haar ogen op de ongelijk afgesleten stenen gericht.

Een gele jurk danst om haar heen.

Mattias spreekt haar aan alsof hij haar enkele dagen geleden nog ontmoette.

Susanna is nog steeds lang en slank.

Ze praat nooit over de palmen en het uitzicht op de zee.

Maar de vochtige warmte van de avonden op het eiland lijkt altijd om haar heen te hangen.

Er is een kleine Susan die danst als haar vader piano speelt.

Ze loopt in de regen tot de krullen uit haar haren zijn gezakt.

Ze heeft nooit de wanhopige kreet van de kaloa gehoord.

Susanna kijkt soms afwezig door het raam naar buiten, haar ogen half dichtgeknepen.

Ze trekt de gordijnen dicht en zingt.

Ik maak chocolademelk voor je, zegt ze, en dan vertel ik een verhaal.