Hollands Maandblad. Jaargang 1990 (506-517)

[p. 33]

Nestje voor Saskia
Jet Wester

1.

Lieve Sas,

Schrik niet te erg, van dit, het is niet om je te verraden - maar m'n gewone brieven sturen ze terug, en misschien dat dit je wel bereikt.

Wat was je aan het doen? Ben je op je kamer gaan zitten hiermee? Heb je een kamer, voor jezelf? Ben je blij, met dit? Dit is zo moeilijk Sas, om helemaal niets meer van je gehoord te hebben, niet van jou zélf.

Je was zo raar snel ook, dat blijft me maar steeds zo bij, die rotavond. En het is alsof ik je ineens dáárom niet kende, en nog steeds. Is dat dan ook zo? Ik weet niet wat ze daar met je doen. Ik hou van jou Saskia.

Moet je je kamer delen, met iemand? En praten jullie dan 's avonds, met het raam open? Hebben ze allemaal zoiets als jij?

Ik heb je trui aan, met die gaatjes. Je zou me dat voordoen nog, gaatjes breien.

De enige vrolijke noot hier is dat er even geen probleem is wie ík ook weer ben. De vrije noemen we Henna. Ik loop door de stad dus ik ben Henna. De aanspreekbare. En de gekke, en zo hou je ze uit elkaar.

Maar het is zo omgekeerd. Jij bent de goeie, de dappere, Sas, ik wou dat je dat wist, ik wou dat ik dat vertellen kon. Dat je me een teken gaf (fluisterend).

Zo ongeveer zou Sectie 1 er uitzien, ietsje langer misschien nog, Cursief in elk geval - dwingend denk ik. Lijstje erom, klaar. Dit gaat een kort stukje worden.

En dan de vragen. Waarom gíng ze dan niet gewoon naar dat Australië, of wat was het, Bougainville, met die jongen.

- ‘En dan mekaars weeën als we kinderen krijgen zeker.’

Wat op niets een antwoord is, niet echt, maar wel aanleiding geeft tot nog een vraag, en dat is: of het dan om de aarde heen gaat, zo'n pijn bijvoorbeeld, of er doorheen (moet je voorstellen wáár doorheen dan allemaal).

Het antwoord, wát je je ook voorstelt, is geen van beide. En ik weet dit. Want er is geen afgelegde weg. Daar gaat het hier over. Of óók over. En als u iets doen wilt, denk hier dan over na, want het is raar, dit, met tweelingen, en het is moeilijk.

Nu is het er wel trouwens. Afgelegde weg. Als je de dingen goed opschrijft is het er wel. Het is zelfs een kanaal nu, deze afgelegde weg want hij heeft een naam. Hollands Maandblad. Hollands kanaal wou ik opschrijven. Een rustig kanaal, en dat is wel o.k.

2.

De tweede sectie bevat een beetje van de theorie, en gaat erover dat in de literatuur alles kan - gewoon ook weer naar een heel ander verhaal toe keutelen bijvoorbeeld, zoals nu.

En toch is dat niet echt zo. Want een ding kan niet: want je kunt er met geen mogelijkheid uit. Zolang je er inblijft.

Neem nou wat hier net gebeurde. Ik schrijf over m'n gewone gekke lieve tweelingzus, die dezelfde handen heeft als ik en dezelfde armen, en opeens wordt ze even, even m'n literaire tweelingzus. Zomaar. Met mogelijkheden. En we hoeven daar verder helemaal niks voor te doen. Hoor je dat, m'n lieve symbolische Saskia? Op deze manier zouden we alles wel kunnen flikken! Ons telefoonnummer opschrijven. Met je ogen dicht. Tegelijk: nu!

Zit daar dan een lek, naar de werkelijkheid toe? Je telefoonnummer is na te gaan. Of het klopt. Je kunt opbellen. Maar wat zégt dat dan. Niks nog, behalve dit: dat alle middelen dus ook geoorloofd zijn. Effect, mevrouwtje! Achter werkelijk alle tekst kun je weer alle nieuwe tekst zetten; en zo simpel is het. Effect! Wat jij, Sas!

[p. 34]

Ja en nog een keer als je dat wilt - inbeddingen maken, en alles tegen elkaar wegstrepen. De grondzeeën van iets kun je zo opzoeken. Van literatuur, van de werkelijkheid, zoiets. Ik ben dat aan het proberen. Alles in de wind...

En wat dáár dan tussenin blijft zitten. Als je alles tegen elkaar wegstreept. Is dat dan gekte? Saskia? Die droom, van in dat gekkenhuis wakker worden en gaan praten, recht over de krijtstrepen lopen - wat dan ook: een radslag doen; met een glimp van je onderbroek thrown in. En hoe normaler, hoe frisser zelfs, hoe interessanter en geraffineerder je bent. Qua geval.

Wat is dit voor raars. Wat is dit voor ruimte waar we nu inzitten? Wat is het landschap - waar zijn hier de rotsen!

Nou ja. Nog een ander waar ding. Een schrijver heeft niet een publiek; hij heeft er twee. Intimi en onbekende lezers. Mensen van buiten. En welk deel wordt er steeds geschreven om iemand te winnen, etc.: om iemand die al binnen is te bereiken. En ik bedoel nog niet eens dat je het daar dan om doet. Maar hoe sturend is het. Per bladzij, zeg maar. Dit zijn dingen. Als literatuur iets is, zelf iets is, om te doen ook, dan zal het er ook tegen bestánd moeten zijn, tegen de werkelijkheid. Zo kun je 't ook zeggen. Tegen alle exposure ook...

3.

...zegt ze. Om aan de andere kant van het toneel weer op te duiken met een heel ander pakje aan.

Nee, gadverdamme. Ook de schrijver (en voor dit stukje ben ik dat) heeft en helemaal zelf een belang bij eenheid, of opbouw - dat het constructief is in elk geval. In focus.

Dat er genoeg letters de goeie kant op staan.

Dit is vast iets intrinsieks.

Alles in de wind, alles in de wind...

[p. 35]

4.

Lieve Sas,

Bezig met m'n stukje voor Hollands Maandblad. Wil het je nog niet laten lezen - lees het maar als je dit leest. Raar hè, zo'n brief via zo'n omweg. Spannend wel - ook een soort toveren, dit. Ik heb ooit eens zoiets gehad met een van m'n eerste stukjes, dat, opgestuurd naar dat verre Amerika en daar ook uitgegeven, bijna de hele tijd gewoon thuis geweest was, achteraf. Opgemaakt, gedrukt distributed in Dordrecht. Dat was ook een beetje raar.

Ik heb je naam geleend, zoals je zag, voor dinges. En je vervolgens in de gevangenis gestopt. En ik ontvang tweehonderd gulden. Het fascineert ook wel, moet ik zeggen.

Ik mis haar zo, Sas. En ik wil zo graag van haar af - maar het lukt me al niet eens om naar haar tóe te komen. Ik wil ook best naar die gekte toe, maar daar naar toe neemt het bereik alleenmaar weer af. Je moet er zo precies tussenin zitten steeds. Het is zo precies allemaal. En zo'n heidens karwei.

Iets wat ik ook wil, iets heel anders, is binnenkort een dagje komen rondklungelen bij je, of een middagje, met niks speciaals. En dan een of ander stom liedje voor me uit lopen hummen, want dat doe ik als ik tevreden ben, soms. (Stomme liedjes van Blondie zijn het vaak ook nog, waarom weet ik niet. Sunday Girl.) Mag dat ook, bij een vriendschap, Sas? Een beetje tevreden stomme liedjes lopen hummen? Please God, mag dat?

Weet je, al dat grote, dat urgente, dat van hier naar Australië en terug - het drukt de zachte, de normale melodieën zo weg. Ik kén die normale dingen nauwelijks. Gewone dingen, gewone vriendschap, gewone liefde trouwens ook. Je wederhelft, ja ja. Of ik weet niet of ik ze ken.

Dat is iets wat je voor me zou kunnen doen.

En verder? Druk, wel. Het Slimme geschrijf. MTV staat hier stilletjes te swingen. Dat nieuwe liedje van Mark Knopfler die mijn vriend is. Your own sweet way. Hij heeft nog steeds groot gelijk; zoals die jongen speelt. Alle punten op hun plaats, en alle komma's. Ik wórd nogeens een komma.

5.

Goed dan. Weer verder. Werken. Proefjes doen. Consider the following data, zeggen ze bij ons in de taalkunde. En dan de data. De rijkdom. En dan dat het allemaal klopt: de analyse, met je dwarse kop. Tot het allemaal noodzakelijk wordt, weer, en precies, als de klinkers in een klinkerweg. En dan dat het zo lekker stevig is ook; zoals een klinkerweg. Dat het weer even stevig is allemaal.

Consider the following data ja.

Ik wou dat ik verliefd was.

Ik wou dat ik een tweelingzus had. Een echte. En dan elkaar jaren niet zien, omdat we een machtige ruzie hebben, om niks. Dat soort stevigheid. Of zo'n vriendin.

Ik zit hier over na te denken, over vriendschap, en over familie. Ik heb zo'n vriendin. We kunnen elkaar niet meer zien. Twee keer in het jaar belt ze op, als ik geluk heb. Bij stil weer. Als je maar niet denkt dat ik lesbisch ben / jou nodig heb / me aan jou hecht. Of gewoon alleenmaar trut, en dan, hup, de telefoon er weer op. Of de hoorn moet je zeggen in literatuur.

Ik bel nooit, want ik doe het denkwerk, in onze vriendschap. Tegen de grondzeeën. Dat er genoeg letters de goeie kant op staan. Het komt er allemaal ontzettend op aan. Helemaal vanaf Sectie 1, en dan precies hier uitkomen. De afgelegde weg; ik heb u dat laten zien. En dat steeds opnieuw. Saskia houdt de stand bij. Voor ons allebei, en ze verklapt ook weleens iets; hoe het met haar gaat en zo. Ze woont beschermd, mijn vriendin.

Soms sturen we elkaar een cadeautje. Een punt, of een puntkomma - een radslag is dat; om weg te gooien. En dan loopt de zin weer door.

We missen elkaar erg.

Rozel Bay, Jersey, Channel Islands,

Mei '90.

Een wildvreemde baby op schoot, van iemand van hier.

Liefs.