Hollands Maandblad. Jaargang 1990 (506-517)

[p. 23]

Aan de grensovergang
Ewa Lipska

Aan de grensovergang
begroeten mij als vanouds
tijdens een bewolkte nacht
mijn gestorven vrienden.
Iets boven de grond zwevend.
Aan geen enkele kant van de grens.
Zonder een enkel vaderland.

Toen de rozige mond van de douanebeambte
naar boeken informeerde
glimlachten ze licht.
Toen hij naar bontkragen vroeg
fladderden ze van plezier.

De douanebeambte wachtte
op geen enkel antwoord.
Hij zag eruit als het vaderland.
Bleek en in een grauwe sluier.
Op zijn wangen cultiveerde hij dons.
Hij verdween in het wachthokje.
De uilen sperden hun ogen open.

‘U kunt verder rijden
ik heb een kwellende dorst’

Zelfs het smokkelen van een oceaan
of de hoop op een
zilveren vossehuid
zullen hem niet redden -
zeggen mijn gestorvenen
terwijl ze elk moment kunnen uitdoven.

Ik reed nog lange tijd
door de waterplanten van mijn gedachten
met een hoefblad van haren
die in mijn ogen vielen.
Tussen beplantingen
onkruid en puinhopen.

Een afgebroken wegwijzer
het bleke licht van een lamp
dat naar nachtelijke buit zocht
wezen erop
dat ik niet ver van huis was.

[p. 24]

 

Enkele weken later

 

neemt een overlevende

 

zichzelf een interview af:

 

nu kan men het beste opnieuw

 

beginnen met het imiteren van vogels

 

zegt hij

 

de knarsende klank der betekenissen

 

met inspanning uit zijn mond persend.

 

 

 

Nog later:

 

de eerste bevelen beginnen te vallen

 

de spreekgestoeltes keren terug

 

er arriveren steeds meer

 

letters van het alfabet

 

elke dag wordt korter.

(Uit de afdeling ‘Nieuwe gedichten’ van de bundel Keuze uit de gedichten 1967 - 1986, vertalingen Richard Nowak)

[p. 25]

Ernstige defecten (I)

In het hele land waren de taalleidingen gesprongen.
Vanaf de vroege ochtenduren spanden monteurs zich in
de woordenstromen te stoppen.
Verdronken betekenissen vielen op de grond.
Uitdrukkingen verloren hun zinsbouw.
Spraak begon afhankelijk te worden van
een paar generaals van een enkele overledene
in het teken van de schorpioen van de papegaai
gebruikt voor het overbrengen van trefwoorden
van behulpzame linguïsten
die de taal om krulspelden draaiden.
De gekapte spraak
verdween in de kolkende stromen.
Er werd gesproken over het wisselen der klinkers.
Met geweld werd een dam van spreekgestoeltes opgeworpen.
In de bomen worden megafoons gehangen.
Er werden pantserwagens met
woordacrobaten aangereden.
Maar de taal werd zwakker. Ze verloor haar krachten.
Een afasie-epidemie greep om zich heen.
De zin zwierf over dwaalwegen
waar de eerste verdenkingen en aardbeien
tot bloei begonnen te komen.
Ondergeschikten werkten in vier ploegen.
De draad brak af.
In de kranten hingen alleen nog maar
rijen zwarte drukletters.
Uit de monden kwam vormeloosheid.
Gefluister en bekentenissen gingen verloren.
Iemand probeerde zich nog tot een antwoord te zetten
maar de felle verlichting deed hem verstommen.
De aarde bewoog.
De eerste geraniums begonnen te vallen.
Een stortregen waste de achtergelaten allusies schoon
flarden van woordenboeken en landkaarten.

(Uit de cyclus Ernstige defecten in de afdeling ‘Nieuwe gedichten’ van de bundel Keuze uit de gedichten 1967 - 1986)