Hollands Maandblad. Jaargang 1990 (506-517)

[p. 21]

Kwadratuur
Paul van Capelleveen

1.

En zoals elk van je organen
aan twee spieren is opgehangen,
moet ook een gedachte op minstens
twee leeftijden vastdrijven in het brein.
Twee wortels. Dubbele ontkenning.
Twee visies. Twee vervalsingen.

Alles wat alleen hier binnentreedt,
eist onmiddellijk een schaduw op.
Chaos krijgt een weerklank. Jij een woord.
Beeld een voorbeeld. Waan een nabeeld.
Ik herken jouw zin door iets dat niet
kenmerkend is. Spier die wij niet zien.

2.

Wat ben je toch een lekker beest. Zeg ik.
Wist hij dat? Nee, je kent jezelf, zoveel jaar,
en weet nu dat jouw indruk van je ik
misplaatst is. Opraakt. Frigideert.
Ontspant u zich.
Je hoort de meningen van anderen.
‘Ik kan mij niet ontspannen.’
U moet zich ontspannen.
‘Mag ik televisie kijken?’
Nee, u moet zich ontspannen.

Ik zie groen. Ze zijn grijs. Jij ziet blauw.
Manke vogels die exotisch doen.
De sprong van het lawaai. Jij verhindert
dat het in je hersens aanslaat. Want
je kunt niet denken in een vogelgrot.

[p. 22]

3.

Alle gedachten door elkaar geprakt
en waar 't komt is 't ook niet mooi.
Er is die neiging tot beeldspraak als
de gedachte vastloopt. Kijk. Aan het beeld
wordt geknaagd. (Merde. Merde.) Volgt:
de opzet van berekeningen,
de abstractie. Hoeveel keer nog. Al dat gif.
Wij overrompelen onze waarnemingen.
Ons hoofd zullen we torsen,
maar de gewezen gedachte, nee.

Opkomst van verlangen
naar een perspectief. Oooooooooo.
De onbekende die ons eindoordeel
verknoeit. Het afwachtende verleden
gelyncht? Komt: de redding door het beeld.
Bedaart de pijn aan de slapen.
Gehaat, de herinnering? Dat nooit.

4.

Dat praten van ons neemt een einde.
We zwijgen over onze afreis. De mijne
naar een kaalgescheten rotswand. (Beeld.)
De zijne als hijzelf: kwetterend en
hakend naar vertekening. We willen
verder. Nooit ben ik mijn ik.
En tel. Hij overdrijft. Ik stel mij uit.

Als ik alleen word aangesproken,
kan de tijd zijn vaart verminderen.
Verder, kiezen we. Cola, kamfer,
blauwsel, kwik. Schoenen vertrappen.
Wenkbrauwen. De grot. Het oog laat
ons in de steek. Te zien wat ik zie,
exact te zeggen wat ik denk. Herstel.
Dat moet. Beseffen:
ons bestaan is nu een optelsom
en elk getal uiteindelijk gelijk
aan nul.
Woestheid, woestenij. Verwoesting.
Maar het hersenapparaat verheft
dat boven onze macht tot één.
En ééns.