Hollands Maandblad. Jaargang 1990 (506-517)

[p. 29]

Toon Tellegen

Mijn gedachten

Mijn gedachten zijn een zee
waarin ik dikwijls ben verdronken -

elke keer zag ik mijn redders nog hollen,
hoorde ze nog roepen:
hij had zijn eigen borden moeten lezen...
het had niet zo mogen waaien...
die zee had nooit zo blauw moeten zijn...

Ik weet natuurlijk niet hoe zij naar huis gingen,
mijn redders,
maar ik denk: nors, verbeten en bleek - mij
sleepten zij met zich mee,
telkens weer,
zoals zij een potvis zouden meeslepen of het deeg
voor een reusachtig brood.

Zij spraken over

Zij spraken over in de steek laten.
Zullen we elkaar in de steek laten, zullen we dat doen
en zullen we dan gek worden van verdriet -
met zo'n scherpe pijn in onze keel,
bonzend hoofd, loodzware voeten -
zullen we dat doen
en zullen we dan niets meer van ons laten horen, zo maar,
op een ochtend,
genadeloos...?
Zij fluisterden,
zij lagen in een eigenaardig bed
in een uitzonderlijke kamer, het was een donkere dag,
maar alleen, zeiden zij, onverwacht
en zonder enige reden,
als we slapen
of met onze gedachten ergens anders zijn
en we mogen elkaar nooit meer vinden -
zoeken staan we toe, dát
kunnen we nooit verhinderen -
zullen we dat doen
en zullen we elkaar dan haten?
Zij kusten elkaar en het werd avond.
Zij hoorden stemmen in andere kamers
die spraken over zomers, vervlogen zomers en de vrijheid,
meenden zij.

[p. 30]

Ik denk

Ik denk dat er nog iemand komt
die zal zeggen wat ik moet doen,
maar het probleem is
dat hij eerst zal willen zitten,
en ik woon heel klein,
in feite woon ik in een soort kast
onder lege klerenhangers,
er is geen plaats voor nog een stoel,
en ik zal hem iets moeten aanbieden, thee
of wijn,
maar ik zit te nauw om zelf op te staan,
zo zit ik hier al jaren,
de deur is in het slot gevallen,
vanzelf ooit eens,
vandaar dat het zo donker is
bij mij.
Ik denk wel dat er nog iemand komt.
Ik zal hem moeten imponeren
met een gebrek
of een zeldzaam soort moed
of uitzinnige verlegenheid - nog nooit
heeft hij zoiets gezien,
misschien moet ik hem ook iets beloven,
maar wat? wat kan ik iemand nog beloven?
Er hangt een geur van spiritus en stof.
‘Wat woont u hier mooi...’ - als hij dat eens zegt -
‘zo schemerig en onwaarschijnlijk...’
‘Ik ben ongeduldig’, zou ik zeggen,
‘wat moet ik doen?’
Wellicht trekt hij de tafel weg
en brult hij: ‘Thee!’
sleept hij mij mee naar de keuken -
hoe kan ik hem duidelijk maken
dat ik geen keuken heb, geen theepot, geen kopjes,
geen water, geen thee
en niet over mij heen laat lopen?
Natuurlijk zal hij tijd rekken, geestig zijn, een vinger
voor mijn ogen zwaaien, vragen wat ik denk
dat ik moet doen,
‘U raadt het nooit!’
Zal ik hem door elkaar kunnen schudden,
zal het iemand zijn die zich leent daartoe?
Ik denk nog steeds dat hij zal komen
en zal zeggen wat ik moet doen
en misschien zal ik het ook doen
- alle mogelijkheden laat ik open -
maar ik weet niet
waarom ik dat denk.

[p. 31]

Maart 1300

De vuren waren uit en al het ijs was water.
De duivels geeuwden, krabden zich op hun rug
met hun vorken.
Paolo en Francesca zaten op de grond,
keken lusteloos naar hun nagels en soms even
zijdelings naar elkaar.
Geryon sliep, en Minos sliep, en Antaeus en Cacus en Phlegyas
in zijn boot. Zij sliepen.
De Erinyen hadden hun ogen dicht
en zelfs Lucifer sluimerde, met open mond,
en op een rots lag Cerberus, hij snurkte zacht.
Alleen Odysseus dacht nog altijd na:
als ik eens had doorgeploegd, toen...
als ik Philoctetes niet had overreed...
als ik Aias die wapens had gelaten...
als ik bij Circe was gebleven...
of bij Calypso...
en niet geroepen had dat ik niemand was...
nooit naar Athene had geluisterd...
en als ik weer op reis was gegaan,
met een kleine compagnie - vleugels hadden wij gemaakt
van onze riemen -
als ik dát eens had gedaan...
Nóg was hij vredig gestorven, na jaren,
op Ithaka.
De lucht was muf en lauw - er heerste stilte
in alle cirkels.
Maart 1300.
Het wachten was op Dante.