Hollands Maandblad. Jaargang 1989 (494-505)

[p. 27]

Els
Jan Blokker

Sexy Sady, what have you done,
You made a fool of everyone...

Van verre, komende van het plein, naderde over de vrije trambaan een vrouw op een brommer, een Vespa-Ciao. Vanuit de menigte zwaaide ze naar me. Ik zag dat ze een kleurig doekje om haar hoofd had gebonden, en het Zuiderkruis stond helder in haar brilleglazen. ‘Albert!’ zei ze toen ze voor me stond, en ze keek me met blije ogen aan, ‘Albert... jij bent het werkelijk!’ Ze knikte instemmend en trok het doekje van haar hoofd; de zon viel buitelend in haar haren.

Ik zei iets over het weer en over de prachtige dag, maar ik keek haar niet aan, want ik schaamde me voor haar ogen.

‘Albert,’ zei ze, ‘weet je niet meer wie ik ben?’ Haar stem klonk zacht en zangerig als van een alt.

Ik zei haastig: ‘O, jawel, hoor... jazeker wel.’

Ze nam de bril in haar hand en keek om zich heen; en plotseling zie ik, door jaren van vergetelheid heen, diep in het hart van onze puberjaren: Els! Het is Els; het meisje dat ik geduldig heb opgebouwd van een silhouet in de nacht en een oogopslag en een lach en één zin die ze uitsprak vroeg op een ochtend.

Ik zie haar: ze staat me voor aan het erf op te wachten als ik thuiskom; vijftien jaar oud, elegante schaduw in het oranje schijnsel van de buitenverlichting. Wat moet ik haar zeggen: ‘Waar kom jij nou vandaan?’ of: ‘Ik had wel gedacht dat jij hier zou zijn,’ of: ‘Zullen we nog wat drinken?’

We gingen zitten in buurmans tuin, dicht tegen elkaar aan, want het was bitter koud. Ze zuchtte diep en sloot haar ogen toen ze me kuste; daarbij fluisterde ze mijn naam en sprak lieve woordjes en toen vroeg ze me of ik haar bloesje niet wilde openmaken.

Mijn handen waren stijf en koud, en haar huid gloeide; ik raakte verdwaald in de streekroman die zij voor mij aan het schrijven was. Ze beet me in m'n oor: ‘Breng je me straks nog naar huis, Albert?’ vroeg ze.

We reden samen langs 't kanaal, de onbekende poolnacht in. Er woei een gure wind die het water openhield. Mijn voeten waren niet meer van mij; onder m'n enkels hield alle gevoel op. De trapper van haar fiets liep aan: het tikken klonk hol en spookachtig in het donker als hoge hakken over een leeg perron. ‘Eten we nog iets uit de muur, of gaan we gelijk door?’ vroeg ze vlak over de stadsgrens. We reden verder: ik zou niet lang meer kunnen staan voordat mijn voeten in splinters ijs uit elkaar zouden breken.

Beneden in de hal van het gebouw sloeg ze haar armen om me heen en trok me dicht tegen zich aan; ik voelde haar buik en haar borsten bewegen op de golven van haar adem. ‘Draag me de lift in,’ zei ze, en ze keek naar me op met een blik die angst moest verbergen.

Ze had haar rechterbeen om mij heen geslagen en kuste me gulzig. ‘Kom,’ zei ze. Ze trok me de lift in en liet zich zakken in de hoek. Loom wees ze naar haar fiets die ze in de hal tegen de brievenbussen had gezet. ‘Neem je m'n fiets ook even mee?’

Waarom moest ik, nu ze de lift naar de zevende etage stuurde en inmiddels mijn hoofd in haar schoot nam, plotseling denken aan mijn moeder?

‘Albert...?’

‘Ja... wat is er; je ziet toch dat ik bezig ben.’

‘Ben je niet te laat thuis, vanavond?’

‘Hmpf!’

‘Want dan kan ik zelf ook nog een beetje slapen...’

‘Van mij mag je slapen...’

‘Ik slaap niet als jij nog buiten bent; dat weet je immers.’

‘Nou, dan slaap je toch niet.’

‘Kom maar niet al te laat, Albert.’ Haar ogen waren vochtig. ‘Morgen weer vroeg dag, jongen.’

‘Kijk,’ zei Els, ‘het is nog vroeg.’ Ze wees over de balustrade van de zevende naar een klok in de verte: het was half twee.

‘Ja,’ zei ik, ‘het is nog vroeg.’

‘We hebben de hele nacht nog voor ons.’ Ik schraapte m'n keel. ‘Stil maar,’ zei ze; ‘wacht maar even.’ Ze liep een eindje de schaduwrijke galerij af. Halverwege bukte ze: ze kroop onder een raam door, achteruit met haar rug tegen de balustrade en keek omhoog naar het raam waar ze zojuist onderdoor was gekropen. Toen wenkte ze me.

[p. 28]

‘Ik ben voorzichtig tegenwoordig... ken je Jessica: die deed altijd hetzelfde als ik, maar laatst kwam ze 's nachts haar vader nog tegen. Ze kwam thuis en liep zo gewoon langs het raam... zat híj nog in de kamer... kon hij niet slapen.’

‘Dat zal je toch gebeuren,’ zei ik.

‘Hij heeft haar aan de haren door de kamer gesleurd en getrapt en geslagen: ze was bont en blauw, je kon het twee weken later nóg zien.’

‘Sadisme,’ zei ik, ‘anders niet.’

Ze duwde het raam van haar kamer open en klom naar binnen. ‘Komt er nog wat van?’ Glimlachend leunde ze tegen het kozijn. Ik klom nu ook, onhandig, over de vensterbank naar binnen. Toen sloot ze het raam achter me, bleef een moment stil, ingespannen luisterend en knipte een schemerlampje bij het bed aan. ‘Kijk.’ Boven een bureautje dat naast het bed tegen de muur stond in haar smalle kamer, hing een blad papier met daarop in krijt mijn naam gekalligrafeerd. De achtergrond was vlammend rood, de zes letters sprongen er in het geel uit naar voren. ‘Brandende liefde,’ zei ze. Ze ging zitten op het bed en liet zich achterover vallen, de armen lui gestrekt boven haar hoofd.

Ik legde mijn linkerhand in haar zij en wilde me over haar heen buigen om haar te kussen. Maar ze hield me op afstand met haar duim en wijsvinger tegen mijn kin en keek me strak aan, terwijl ze mijn vrije hand in haar blouse duwde. Ik zocht haar borsten, maar mijn vingers waren nog stijf van de kou en mijn hand had te weinig ruimte. Ze knoopte voor mij haar bloesje los, richtte zich half op, schudde haar schouders en liet haar BH langs haar arm met een nonchalant gebaar naast zich op de grond vallen.

‘Kom maar liggen,’ zei ze. Zelf ging ze naast het bed op haar knieën zitten en ze rolde me op m'n rug. Een voor een begon ze de knoopjes van mijn hemd los te peuteren, daarbij mijn trui omhoog werkend tot over mijn gezicht, zodat ik niets meer zien kon en vreesde te zullen stikken. Ik kreeg kippevel van haar handen, die ze strelend van mijn buik omhoog naar mijn borst liet gaan. Ze zei: ‘Ik zal je wurgen’ en ze drukte haar vingers in m'n nek en beet me in m'n hals.

‘Doe je dat zo graag?’

‘Wat...? Jongens wurgen... o ja!’ Ze liet mijn trui op de grond vallen en beet me, nog steeds naast het bed op haar knieën zittend, nu aan de andere kant in m'n hals. Daarbij boog ze zich ver over mij heen. Ik hield haar vast bij de schouders, maar ze wrong zich los uit mijn halfslachtige omarming, kuste me in m'n navel, ging op het bed zitten en trok haar schoenen en sokken en daarna ook de mijne uit. ‘Wat heb je ontzettend koude voeten... lieve konijntje, zal mammie je warmen... En als ik je vetgemest heb, dan eet ik je op,’ voegde ze er aan toe, en ze lachte.

‘Doe je dat zo graag?’

‘Wat...? Konijntjes groot en dik maken... o ja,’ zei ze, ‘heerlijk!’

Mijn voeten begonnen te gloeien en ik had een gevoel alsof mijn kleine teen in een vijzel werd fijngewreven.

‘Ben je nou helemaal niet bang dat ze wakker worden?’ vroeg ik.

‘Ze horen toch niks.’

‘Maar komen ze nooit bij je kijken?’

‘Jawel, 's avonds om half elf, als ze me toedekken. En daarna willen ze me niet meer wakker maken.’

‘En dan gaan ze ook meteen naar bed.’

‘Ja, om half twaalf... en dan klim ik uit het raam.’

‘En dat doe je vaak?’

‘Alle keren dat wij met z'n tweeën zijn weggeweest.’

Els was naast me komen liggen. Ik draaide me op m'n zij en wreef mijn buik en m'n borst tegen haar naakte lijf; ze liet zich kussen op haar oogleden en zich achter haar oren likken. Ik zette mijn vingers door de stugge spijkerstof heen in haar billen en daarop begon ze tot mijn grote schrik aan de knopen van mijn broek te morrelen. Ze draaide zich op haar rug, ritste haar gulp open, strekte haar benen en trok haar broek uit; ze gooide hem in de richting van het raam. In antwoord deed ik hetzelfde.

Verder wist ik nu waarachtig niet meer, wat te doen. Haar onderbroek, die ze had aangehouden, was witter en veel groter dan ik had verwacht, en groeide in de loop van de nacht tot onmenselijke omvang. Onmachtig lag ik naast haar. In huis was alles stil: iedereen sliep. Ik voelde me log en sloom als na een lange dag van zware lichamelijke arbeid. Ik sloot mijn ogen om haar niet meer in haar naaktheid te moeten zien en droomde weg in haar armen. Misschien was zij al net als ik in slaap gevallen, dacht ik.

‘Maar ben je dan helemaal niet bang?’ had ik haar nog willen vragen.

‘Ze worden echt niet wakker, kom nou lekker bij me.’

‘Maar als ze nou toch wakker worden?’

‘Dat zien we dan wel weer.’

‘Wat zou hij zeggen, denk je, je vader?’

‘Hij zou over je klompen vallen... ja, hij valt over je klompen, dat zeg ik je... pas maar op dat hij niet valt!’

Klompen?!... ‘Els...!’ Ik was wakker geschrokken. Ze richtte zich op en keek me met een slaperig lachje aan. ‘Stil maar... je

[p. 29]

bent een lief boerenkonijntje,’ zei ze schor; ‘lig maar lekker, ik houd van je.’ Ze kauwde, slikte en schurkte behaaglijk tegen mij aan.

Plotseling stond haar vader, vanuit het niets verschenen, in de deuropening. Hij wees naar de grond, bukte zich en hield mijn klompen met een vies gezicht omhoog. ‘Is hier weer zo'n boerenjongen in huis,’ vroeg hij, daarbij dreigend in mijn richting kijkend. Ik probeerde me te verbergen in Els' zware armen, maar hij had me al zien liggen. Hij zei: ‘Ik breek je nek... ik zal je schillen als een boeren-aardappel.’ En hij wierp een van de klompen met zoveel kracht door het raam dat het glas in de kleinste splinters uiteenspatte. ‘Zo!’ zei hij.

Ik schrok wakker van het gerinkel. In huis was alles stil als tevoren. Els had haar rechterbeen om mijn dijbeen geslagen en lag met haar duim in de mond te slapen. Midden in de kamer stond haar vader. Ik sprong overeind, vluchtte door het raam de galerij op en rende naar de lift. Maar nog voor ik die had bereikt, hoorde ik hem al achter mij aankomen. Ik duwde met mijn volle gewicht tegen een deur en stond in het trappenhuis. Zo snel als ik kon, rende ik de trappen af. Maar haar vader was met de lift eerder beneden en hij stond mij daar al op te wachten. Ik haastte me terug naar boven, maar weer was hij sneller dan ik. Ik vreesde dat ik op deze manier nooit meer uit het trappenhuis zou geraken. Tussen de derde en de vierde verdieping zakte ik uitgeput neer op een van de treden. Haar vader bleef op en neer gaan in de lift: ik kon geen kant meer op...

Maar ik had helemaal geen kleren aan! Opnieuw stond ik op van haar bed. Ik kleedde me haastig aan en klom over de vensterbank naar buiten. Langzaam draaide de huisdeur open: daar stond hij weer, op de drempel. Ik rende weg naar de andere kant van de galerij. Langs de buitengevel liep een ijzeren wenteltrap naar beneden. Door de vochtige kou waren de treden spiegelglad. Ik liet me voorzichtig naar beneden glijden, maar eindeloos bleef de trap doordraaien. In de verte kwam de zon al op boven de stad en nog altijd was ik niet beneden.

Ik moest ervoor zorgen, wakker te blijven: in m'n slaap zouden ze me kunnen wurgen zonder dat ik het merkte. Ik was bang geworden en ging zitten op de rand van het bed. Els kwam naast me zitten. Ze sloeg een arm om mijn middel en legde een hand op mijn knie. Ze zei: ‘Waarom ben je zo stil, boertje?’

‘Hoe laat is het?’

‘Kwart voor vijf.’

‘'t Is alweer vroeg: net was het nog half twee.’

‘Je gaat toch nog niet.’

‘Ik heb geen zin om te fietsen.’

‘Bijt me nog een keer,’ zei ze. Ze liet zich over me heen vallen op het bed en duwde een borst in m'n mond. ‘O, konijntje, lieve jongen... wat zal het koud zijn als je weg bent, grote knuffelbeer.’

We kleedden ons beiden aan. ‘Ik loop met je mee,’ zei ze, maar ze bleef in haar kamer en ik klom naar buiten. Door het open raam sloeg ze haar armen om me heen en kuste me lang en peinzend.

‘Wanneer zie ik je weer?’

‘Op school.’

‘Maar dan zeg je nooit wat tegen me; waarom kijk je nooit naar me, op school?’

‘Ik kijk wel.’

‘Maar ik merk het nooit.’

Ik zoog haar tong naar binnen. ‘O... Albert...’ zei ze gapend, ‘o, jongen... ik houd zoveel van je. Breng je me nog een keer naar huis?’

Ik wilde niet meer blijven en ik wilde nog niet weg; ik bukte om onder het raam door te kruipen; maar ze lachte me uit: ‘Doe niet zo gek, iedereen slaapt.’ En toen nog een keer fluisterend: ‘Je moet me nog een keer naar huis brengen.’

Het zweet stond me op het voorhoofd; toch was het buiten niet veel minder koud geworden in de afgelopen uren. De wind lag als een verrader op de loer, klaar om me van achteren te bespringen. Heel in de verte hing Els nog over de balustrade van de zevende verdieping en ze zwaaide naar me met haar hele lichaam: een minuscuul figuurtje in de ijzige nacht. Ik zwaaide tersluiks terug.

Ik keek later nog een keer om, maar zij was al niet meer te zien en voor me lag de eindeloze weg langs het kanaal. ‘Ik ben geen boer, maar een man; en ik draag al sinds mijn zesde jaar geen klompen meer,’ riep ik zelfverzekerd tegen de storm in. Maar de stomme wind zou mij niet tegenspreken en ik moest vechten om niet in 't water te geraken.

Hoe zal ik alles ooit verklaren, wat kan ik ooit nog zeggen tegen Els? Sprakeloos was ik als de noordenwind in de nacht.

Zij had haar brommer geparkeerd in een steeg die doodliep tegen een schutting van golfplaat. Samen liepen we de straat uit, op zoek naar een café bij het plein. Ze gaf me haar arm: een gezellige vriendin van vroeger. Maar ik wist niet goed hoe ik op haar vriendschap moest antwoorden en door mijn hartslag heen kon ik ternauwernood verstaan wat ze me allemaal vertelde.

Haar stem sprong moeiteloos over twee octaven in verbazing, verontwaardiging, verdriet en genot. Ze nam me mee terug naar

[p. 30]

school en naar haar meisjeskamer; ze vertelde over de dood van haar vader en het baren van haar kat, haar eindexamen en een eerste vliegreis naar Australië.

Haar gezicht was geen moment in rust. Haar ogen konden groot en stralend zijn als driekleurige stuiters, maar soms ook samengeknepen als zilveren oorknopjes. Haar hand en sigaret gesticuleerden onafscheidelijk en steeds haar bril waarmee ze onderstreepte wat ze zeggen wou.

Ze had me willen haten, zei ze, happend in de schuimkraag van haar bier. ‘Maar ik vergeet gauw,’ voegde ze er geruststellend aan toe; ‘ik heb geen talent voor ongelukkige liefde.’ Ze keek me glunder aan met brede lachende tanden. ‘Het lijkt al zo ver weg,’ zei ze, ‘zó ver, en toch maar vijf jaar en niet meer... waarom heb je eigenlijk nooit meer iets van je laten horen, Albert?’

‘Het is raar,’ ging ze verder, zonder op antwoord te wachten; ‘ik weet al niet meer wat vroeger en wat later is... alsof mijn hoofd onder water staat.’

‘Old soldiers never die, they just fade away,’ zei ik, maar het was niet wat ik had willen zeggen.

‘Nee,’ zei ze, ‘dat is niet wat ik bedoel.’

‘Wat let me,’ dacht ik, ‘me om te draaien en de noordenwind in de rug, terug te fietsen naar Els.’ Ik zag haar slapend voor me, verdwaasd ontwakend uit de droom waarvandaan ze me gewenkt had. Haar onderbroek lag op 't bureau als een staphorster kap. Bij haar in bed zou het nieuwe leven beginnen. En wanneer haar ouders nog maar net waren opgestaan, en rinkelend door de keuken gingen, klommen wij samen al uit het raam en vluchtten langs de noodtrappen achter het flatgebouw.

Maar ik fietste van haar weg. De storm had de strijd aangebonden met alles en iedereen in 't land: afgebroken takken, loshangende elektrische bedrading en rondvliegende dakpannen, leken evenzovele wapenen gericht tegen mij, laffe puber in de nacht.

De verlichting van het huis kwam door mijn gemijmer schijnen. Ik zette mijn fiets weg, achteraan het erf en liep via de bijkeuken zo zacht als ik kon naar boven.

‘Albert?’

‘Ja, ik ben hier.’

‘Ben jij dat, Albert... hoe laat is het... jongen, ik ben zo ongerust geweest.’ Moeder kwam in een beige peignoir haar kamer uit. Ze had gehuild, hoorde ik in haar stem, maar ze wilde het niet laten merken.

‘Ik dacht dat ik je tegen twaalven al hoorde, en nu is het al bijna dag... ik ben zo bang geweest... in die storm, en het is zo koud... de bomen zullen bevriezen, en dan ben jij nog buiten ook.’ Ze was gaan zitten bovenaan de trap en verborg haar gezicht in haar handen. In het matte licht dat door het raam kwam, zag ik dat haar schouders schokten. ‘Zo gaat het altijd,’ dacht ik, ‘als ze wat van me wil.’

‘Hoe moet het nou met de bomen, straks, als de vorst doorzet... ik wil dat niet nog een keer mee moeten maken... ik heb toch al niets en niemand meer... o God, ik wou dat ik dood was,’ en toen plotseling schel: ‘Waar ben je geweest, waarom ben je zo laat.’

‘Het was opeens laat, het is een beetje uitgelopen.’

‘Waar ben je geweest, Albert, zeker bij die meid!’

‘Waar heb je 't over? Ga slapen, ik ben moe.’

‘Die meid van Atteveld, die slet... want ik heb haar wel zien staan, vanavond, of dacht je dat je oude moeder gek was... ach, leefde je arme vader nog maar!’

Ik liet de deur van mijn kamer voorzichtig achter me in 't slot vallen. Moeders stem was één geworden met het geraas van de storm. In mijn slaap duwde ze me, samen met Els en geholpen door de noordenwind in het ijskoude water van 't kanaal. Ik zwom naar de kant; daar hielp Fokke Melle, mijn buurjongen me op de wal.

‘Waar kom jij nou vandaan, Albert?’

‘Uit het water: ze hebben me erin geduwd.’

‘Ben je bij Els geweest?’

‘Ja.’

‘Wanneer; vannacht?’

‘Ja, vannacht.’

‘Heb je geneukt?’

‘Nee.’

‘Waarom niet?’

‘Ik wou niet.’

‘Je dúrft niet... je bent bang, Albert... en Els is een trut!’

‘Alle mannen vallen op trutten,’ zei ze, en heel even leek het of ze daarvan minder vrolijk werd. ‘Er is nooit iemand die echt iets met mij wil. Waarom ben je nooit meer teruggekomen, Albert?’ Ze legde haar hand op de mijne. ‘Moet je nou zien wat je doet!’ Ik had drie of vier bierviltjes verkruimeld. ‘Je maakt er een heel kerkhof van!... waarom heb je me nooit meer gebeld, Albert?’

Ik keek op. ‘Ik heb je wel gebeld.’

‘Wanneer dan?’

‘Een keer op een avond.’

‘Zomaar naar m'n huis?’

‘Ja, maar je nam niet op.’

‘Nee, natuurlijk niet, dat deed m'n vader

[p. 31]

toch altijd.’

‘Ik was er al bang voor dat hij zou opnemen: ik heb drie keer over laten gaan, en even later twee keer en toen nog één keer: ik dacht dat je het wel zou begrijpen.’

‘Maar wat had ik dan moeten begrijpen?’

‘Dat ik je bij me wilde hebben.’

‘Hoe had ik dat dan moeten weten?’

‘Ik had nog wel een keer terug gewild... ik heb zelfs nog wel gedroomd dat we samen van het land zouden vluchten...’ Ze lachte hartelijk. ‘Wat romantisch,’ zei ze.

Achterin 't café zat een groepje mannen naar schaatswedstrijden op de televisie te kijken. Hun stemmen klonken dof en stoffig tegen de pluchen kleden op de tafeltjes. Els keek geamuseerd om zich heen. ‘Je was toch altijd wel een beetje een boerenkinkel,’ zei ze, ‘maar wel heel erg lief.’

De mannen voor de televisie maakten ruzie. Er was er één gaan staan. Met schorre stem sprak hij dreigende taal tegen de anderen. Iemand sloeg met een vuist op tafel en toen viel er een glas op de grond in scherven.

‘Ik heb nog wel erg vaak aan je gedacht,’ zei ik. Ze lachte weer. Ik probeerde mijn stem in bedwang te houden, want ik voelde dat m'n adem stokte en, vreemd, ik had een brok in m'n keel. Ik nam een flinke hap bier. ‘Wat gaan we straks nog doen,’ zei ik. Ze keek me vragend aan. ‘Eten we nog wat uit de muur?’ Er schemerde een glimlach. ‘Of heb je zin om straks nog even met me mee te komen?’

Ik deinsde terug voor mijn woorden. Achter de tap stond een brede man met een enorme snor de wijnglazen tot spiegels te wrijven. Hij floot tussen zijn tanden de melodie mee met de juke-box en daarbij keek hij onafgebroken naar Els. In de hoek bij de televisie was de ruzie bedaard. De mannen legden in tevreden stilzwijgen een kaartje.

Ze keek me onderzoekend aan. Haar ogen dwaalden van mijn gezicht naar haar nagels. Toen legde ze de vingertoppen tegen haar onderlip. Ze zuchtte diep. ‘Albert...,’ begon ze, maar ze haperde; en opnieuw: ‘Albert... nee, Albert, laten we dat maar

[p. 32]

niet meer doen.’ Ze keek me aan alsof ze achter mijn ogen de kei uit mijn hoofd wilde snijden. Dit was niet het juiste moment om aan te dringen of tegen te spreken, dat voelde ik. Ik zocht om me heen naar de uitgang, als verwachtte ik dat daarvandaan nog hulp zou komen. Maar Els zag tegenover mij en keek me aan met heldere ogen en een rare trekking in de linkerkant van haar gezicht.

Ik wachtte bij de bar om te betalen. Ze had haar handtas open op tafel gezet en bekeek zichzelf in een spiegeltje; met een stift werkte ze de randen bij van haar donker geverfde lippen.

Ze kwam achter de tafel vandaan, onderwijl de sigaretten, het spiegeltje en de lippenstift wegbergend. Een punt van haar rok hield ze tussen duim en wijsvinger omhoog en ze ging diep door de knieën, als maakte ze voor mij aleen een révérence. ‘Mooie rok?’ We waren al weer buiten en ik keek naar haar kleren en toen om me heen.

‘Prachtig,’ zei ik.

‘Jij stond daar toch op die tram te wachten,’ zei ze; ‘kijk, hier is de volgende halte.’

Ze legde een hand op m'n schouder, de andere in m'n zij en zoende links en rechts van mijn gezicht in de lucht.

‘Zien we elkaar nog wel een keer?’ zei ik.

‘Kom vooral een keer langs!’ riep ze me na. Toen verdween ze in 't spitsuur.

Lange tijd bleef haar hand, die naar mij zwaaide, zichtbaar boven de mensen-menigte. Maar toen ik beter keek - de tram, die nijdig bellend rakelings langs de vluchtheuvel scheerde, schrikte me op - was zij al in 't spitsuur verdwenen.

De avond viel, en de tram begon te rijden. Ik vroeg me af, of wij nu samen, Els en ik, terugkeken over de achter ons liggende middag.

Een oude vrouw stond hijgend tegen mijn schouder uit te blazen. ‘Je blijft zo toch wel staan, meneer...’ zei ze; ‘...je vindt het toch wel goed dat ik je rug even gebruik?’

‘'t Is niets,’ zei ik; ‘ik sta zo vast als een huis, mij krijg je niet om.’