Hollands Maandblad. Jaargang 1989 (494-505)

[p. 32]

Twee gedichten in proza
Federico Garcia Lorca

Geliefden vermoord door een patrijs
(hommage aan Guy de Maupassant)

Zij hebben het allebei gewild - zei zijn moeder tegen mij.

- Allebei? Dat is onmogelijk mevrouw - zei ik -. U hebt te veel temperament, en op uw leeftijd weet men wel waarom de spelden uit de motregen vallen.

- Zwijg, Luciano, zwijg. Nee, nee, Luciano, nee.

- Om die naam te verdragen moet ik het verdriet van mijn herinneringen tot staan brengen. En u gelooft dat dat kleine gebitje en de kinderhand die ze zijn vergeten in de golven mij kunnen genezen van die droefheid? Zij hebben het allebei gewild - zei zijn nichtje tegen mij -. Allebei. Ik keek naar de zee en ik begon alles te begrijpen.

- Kan het zijn dat uit de snavel van die allerwreedste duif, die het hart heeft van een olifant, de maanmelkwitte blankheid voortkomt van de stoomboot daar, die langzaam uit het gezicht verdwijnt?

- Het is omdat ik verscheidene malen gebruik moest maken van mijn lepel, om mij te verdedigen tegen de wolven. Ik heb nergens schuld aan. Dat weet u. Mijn God! Ik huil.

- Zij hebben het allebei gewild - zei ik -. Allebei.

Een appel zal altijd een geliefde zijn, maar een geliefde zal nooit een appel kunnen zijn.

Daarom zijn zij gestorven. Daarom. Met twintig rivieren en één enkele hartverscheurende winter.

- Het was heel eenvoudig. Zij hielden van elkaar, boven alle musea. Rechterhand met linkerhand. Linkerhand met rechterhand. Rechtervoet met rechtervoet. Linkervoet met wolk. Haar met voetzool. Voetzool met linkerwang. O, linkerwang! O, noordwesten van bootjes, en mieren van kwik! Geef mij de zakdoek, Genoveva, ik ga huilen. Ik ga huilen totdat uit mijn ogen een menigte komt van strobloemen. Zij gingen liggen. Een lieflijker schouwspel was niet denkbaar. Hebt u mij gehoord? Zij gingen liggen. Linkerdij met linkeronderarm. Ogen gesloten met nagels geopend. Leest met nek en met strand. En de vier oortjes waren vier engelen binnen de hut in de sneeuw. Zij hielden van elkaar. Zij beminden elkaar. Ondanks de wet van de zwaartekracht. Het verschil dat bestaat tussen de doorn van een roos, en een ‘Star’ is heel eenvoudig. Toen zij dit ontdekten gingen ze naar het veld. Zij beminden elkaar. Mijn God! Zij beminden elkaar onder de ogen van de scheikundigen. Rug met aarde, aarde met anijs. Maan met slapende schouder, en hun leesten omstrengelden elkaar met het geluid van rinkelend glas. Ik zag zijn wangen beven toen de professoren van de Universiteit hem honing en azijn kwamen brengen op een nietig sponsje. Herhaalde malen moesten zij de honden verjagen die jankten door de sneeuwwitte klimop van het bed. Maar zij beminden elkaar.

Zij waren een man en een vrouw, of liever, een man en een stukje aarde, een olifant en een kind, een kind en een rietstengel. Zij waren twee kwijnende jongelingen en een been van nikkel. Zij waren de veermannen! Ja. Zij waren de veermannen van de Guadiana, die met hun riemen alle rozen van de wereld toenaderden.

De oude zeeman spuugde de pruimtabak uit zijn mond en verhief luid zijn stem om de zeemeeuwen af te schrikken. Maar het was al te laat.

Het gebeurde. Het moest gebeuren. Toen de vrouwen in hun rouwkleed bij het huis van de gouverneur aankwamen, zat deze in alle rust groene amandelen en verse vis te eten van een uitgelezen, gouden bord. Het was beter niet met hem te hebben gesproken.

Op de Azoren. Ik kan haast niet huilen. Ik heb twee telegrammen verzonden; maar ongelukkigerwijs was het al te laat. Ik kan jullie alleen maar zeggen dat de kinderen die langs de bosrand liepen een patrijs zagen en dat er een klein bloedstraaltje uit zijn snavel liep.

Dit is de oorzaak, geliefde kapitein, van mijn vreemde melancholie.

[p. 33]

Slachting van de onschuldigen

Tris tras. Zig zag, rig rag, milg malg. De huid was zo zacht dat hij in zijn geheel loskwam. Zojuist gevormde kinderen en noten.

De krijgslieden hadden duizendjarige wortels en de hemel pruiken, gewiegd op de adem van amfibieën. Het was nodig de deuren te sluiten. Pepito. Manolito. Enriquito. Eduardito. Jaimito. Emilito.

Wanneer de moeders gek worden zullen zij een fabriek willen oprichten voor porfieren hoeden, maar nooit zullen zij met deze wreedheid de tederheid van hun verspilde borsten kunnen verzachten.

De kleden werden opgerold. De angel van de bij maakte gebruik van het zwaard mogelijk.

Het kraken van botten en het breken van dammen in de rivieren was noodzakelijk. Een waskom, verder niets. Maar een waskom die niet schrikt van de eindeloze stroom, die gedurende drie dagen moet klinken.

Zij beklommen de torens en daalden af tot aan de hoornschelpen. Klinieklicht overwon uiteindelijk het zalvige ziekenhuislicht. Reeds was het mogelijk om zonder enig risico te opereren. Jodoform en viooltje, watten, en zilver uit een andere wereld. Laat ze binnenkomen! Er zijn mensen die zich van de torens op de binnenplaats storten, en anderen die zich wanhopig kopspijkers in de knieën slaan. Het morgenlicht was snijdend en de vette wind maakte de laatst verwachte wond mogelijk.

Jorgito. Alvarito. Guillermito. Leopoldito. Julito. Joseíto. Luisito. Onschuldig. Het staal heeft hitte nodig om nevelvlekken te scheppen, en: op naar het onvermoeibaar lemmer! Liever een kwal zijn en drijven, dan een kind te zijn. Allervrolijkste slachting! Logische functie van het bloed zonder licht, dat zijn muren laat bloeden.

Zij kwamen door de meest afgelegen straten. Iedere hond droeg een stukje in zijn bek. De dwaze pianist verzamelde berijpte nagels om een piano te construeren zonder ontroering, en de kuddes blaatten met afgesneden halzen.

Het is noodzakelijk tweehonderd zonen te hebben en ze over te leveren aan de slachting. Alleen op die manier zou de autonomie van de boslelie mogelijk zijn.

Kom! Kom! Hier is mijn teerste zoon, mijn zoon met de makkelijke hals. Op de overloop van de trap kun je hem gemakkelijk slachten.

Ze zeggen dat het electrische mes wordt uitgevonden om de operatie nieuw leven in te blazen.

Herinneren jullie je de nachtegaal met de twee kapotte pootjes? Hij bevond zich tussen de insecten, scheppers van huiveringen en van speekseldraden. Naaldpunten. En spinnewebben over de sterrenbeelden. Het is werkelijk lachwekkend te bedenken hoe koud het water is. Koud water door het zand, koude luchten en krokodillenruggen. Hier in de straten stroomt het meest verborgene, het meest smakelijke, dat wat de tanden kleurt en de nagels doet verbleken. Bloed. Met al de kracht van zijn b.

Als we goed nadenken en als we vervuld zijn van oprechte vroomheid, dan beschouwen wij de slachting als een van de grote werken van mededogen. Medelijden met het blinde bloed dat, de wet van de natuur volgend, wil uitmonden in de zee. Er klonk zelfs niet een stem. De leider van de Hebreeërs stak het plein over om de menigte tot bedaren te brengen.

Om zes uur 's middags waren er nog slechts zes kinderen over om geslacht te worden. De klokken van zand bleven bloeden, maar alle wonden waren reeds droog.

Al het bloed was gekristalliseerd toen de lantaarns te voorschijn begonnen te komen. Nooit zal de wereld een gelijke nacht kennen. Nacht van glas en bevroren handjes.

De borsten vulden zich met onnutte melk.

De moedermelk en de maan hielden de strijd gaande tegen het zegevierende bloed. Maar het bloed had zich al meester gemaakt van het marmer, en daar nagelde het zijn laatste, dolgeworden wortels.

(vertaling Livia Verstegen)