Hollands Maandblad. Jaargang 1987 (470-481)

[p. 42]

Intercom
Jan Siebelink

Sinds de komst van zijn nieuwe collega kwam het vaker voor dat Bennie Peters (ongetrouwd, 45 jaar), in het weekend, de conciergeloge opende en de intercom in werking stelde. Speedy Gonzales, zijn hond, ging altijd mee en mocht door de gangen rennen.

Na een blik op de monitoren te hebben geworpen die de fietsenkelders en garderobes ‘bewaakten’, maar die nu niet in werking waren, ging Bennie aan de werktafel van geboend eikehout zitten, haalde de microfoon naar zich toe en begon, met één hand op het toetsenbord, de ander op tafel, berichten om te roepen: ‘Willen de volgende leerlingen zich bij conrector Dijkstra melden? De ploegen voor het interscholaire handbaltoernooi moeten uiterlijk voor het einde van de week zijn samengesteld. De zeilweek van drie atheneum gaat voorlopig niet door...’ Hij liet zijn stem dalen en rijzen, veroorzaakte speciale effecten door zijn lippen tegen de microfoon te houden, of er juist heel ver vandaan. Hij speelde met zijn stem, die in het lege schoolgebouw wel hol, maar toch heel zelfverzekerd klonk.

Nog meer plezier ondervond hij als hij zomaar wat bedacht: ‘Speedy Gonzales is de mooiste, de liefste, de snelste hond ter wereld.’ Dan kwam de hond altijd direct op het conciergehok afgedraafd, omdat hij zijn naam hoorde noemen. Als hij zo bezig was werden de omroepberichten steeds gekker: ‘In dit land is Ben Peters de concierge met de helderste stem’. Of: ‘Mijn nieuwe college, Wulf Teubner, is een lawaaiige opschepper’. Hij schreeuwde het door de school, schaterlachte, schakelde de intercom uit, sloot de hond in zijn armen die kwispelstaartend was binnengekomen.

Ben hield van zijn hond, van zijn baan; hij was vooral gek op omroepen, omdat hij daar zo tegen had opgezien bij zijn benoeming heel veel jaren geleden. Maar hij had al gauw pluimpjes gekregen. Hij sprak rustig en duidelijk.

Eenmaal op school tijdens het weekend had hij moeite om weer weg te gaan. Hij ontsloot een berghok, dat alleen toegankelijk was via de conciergeloge. Het was een raamloos, hoog vertrek, waar op schappen copieerpapier, enveloppen en verloren voorwerpen lagen. In een hoek stond een platte, groengeverfde geldkist. Peters beheerde hiervan de sleutel.

Hij legde wat dingen recht, keek of er alweer absentenbriefjes moesten worden bijgemaakt, controleerde het geld. Daarna sloot hij alles af, maakte nog een ronde door de school, terwijl de hond voor hem uitrende.

Op de hoogste etage bleef hij een tijdje voor het raam van een lokaal staan, de handen gekruist op zijn rug, zijn voorhoofd tegen de ruit. Een geliefkoosde houding van Bennie Peters. Zo stond hij als kind voor het raam van de huiskamer. Als zijn moeder hem in die houding verraste, sloot hij zijn ogen en wachtte tot zij hem weg zou trekken. Als hij sporen op de ruit naliet, kreeg hij een reprimande.

Hij keek over het stadje, het marktplein, de winkelstraat, de woonwijken; verderweg, industrieterrein, een spoordijk. Hij probeerde zijn eigen huis te ontwaren, net voorbij de bebouwde kom. Meer dan zes jaar was hij de enige concierge op school geweest. Hij had zijn werk steeds goed afgekund en men had nooit vergeefs een beroep op hem gedaan als hij bij plenaire vergaderingen 's avonds aanwezig had moeten zijn. Maar de school was gegroeid en had nu recht op twee concierges. Wulf Teubner was met ingang van het nieuwe schooljaar benoemd. Het was nu januari. Ze zouden tijd nodig hebben om aan elkaar te wennen. Maar het zou zeker lukken. Aan Bennie Peters zou het niet liggen.

Hij verwijderde zich van het raam, liet een breed spoor na, dat hij met een kort, snel gebaar uitveegde.

‘Kom Speedy.’

De hond die naast hem was gaan zitten, stond in twee bewegingen op.

Peters liep door de lege straten van het centrum en was binnen vijf minuten buiten de bebouwde kom. Hij passeerde een melkfabriek met zijn hoge aluminium silo's, volgde een smalle, uitgeslepen weg omhoog naar de spoordijk. Daar liep, tussen gele en bruine kiezel, een enkel spoor, met aan één zijde

[p. 43]

een smalle, vastgestampte strook aarde, bestemd voor het spoorwegpersoneel. Hier liet Peters elke dag zijn hond uit.

Een zacht dreunen van de rails kondigde een naderende trein aan. Peters kende alle machinisten op dit traject. Een bel rinkelde, ver achter hem, waar de spoorweg de rijksweg kruiste. Hij stak een hand omhoog.

De laatste maandag in januari. Soms dwarrelde een sneeuwvlok naar beneden. Op het berijpte gazon tekende zich de hoofdvleugel van het gebouw af waar zich de conciergeloge bevond. Peters kon zichzelf zien. Als iemand nu het gazon overstak, zou het gras onder zijn voeten knerpen. Maar er was buiten niemand te zien.

Binnen leek de school ook een beetje ingedommeld. Er waren alleen wat vlakke geluiden te horen van een te late leerling die zijn jas in de garderobe ophing en ergens, op de galerij van een van de etages, de voetstappen van Wulf Teubner, die de absentenbriefjes van het tweede uur ophaalde.

Peters ging weer door met het tellen van de wekelijkse collecte. (De school had een project van transmigranten in Sumatra geadopteerd). Hij voelde zich behaaglijk in de knusse ruimte van dit vertrek. Noteerde de opbrengst per klas op een lijst, telde de bedragen bij elkaar en schreef het totaal op. Het trof hem dat er meer geld was opgehaald dan in andere weken. Beduidend meer zelfs, als je het vergeleek met dezelfde periode van vorig jaar. Dat kwam misschien doordat Dijkstra, de conrector, dit jaar de collecte onder zijn hoede had en al enige malen, via de intercom, zich met enkele goedgekozen woorden tot de leerlingen had gewend. Een weekopbrengst van bijna vierhonderd gulden, d.w.z. ruim dertien gulden gemiddeld per klas, was nog niet eerder behaald.

Peters borg het geld zorgvuldig op in de geldkist. Eens in de twee maanden kwam Dijkstra het ophalen. Peters deed een briefje met het wekelijkse eindbedrag in het postvakje van de conrector, zodat deze zich toch al een beeld kon vormen van wat totaal in kas was.

Er kwam een telefoontje binnen van het ministerie, dat hij doorverbond. Telefoons aannemen, de intercom bedienen, bezoekers de weg wijzen, hij deed het allemaal met evenveel plezier. Tegen vakanties zag hij op.

Weer een telefoontje. Nu van het ABP. Peters, thuis alleen met Speedy, had hier het gevoel midden in de wereld te staan. In ieder geval was dit vertrek het middelpunt van de school. Dat had de rector hem bij zijn benoeming al direct duidelijk gemaakt. Zijn verantwoordelijkheid was groot. Als hij zijn werk niet goed deed, liep het op school in het honderd.

Hij verdrong de gedachte aan zijn collega die elk moment in de schemerige hal van de school zou kunnen verschijnen, wierp door de licht beslagen ruit een lange blik op die grote verblindend witte plek buiten, op de ijskoude glans die over het brede toegangspad lag, op die droge van rijp krakende ochtend en de kinderlijke opgetogenheid die hij daarnet voelde in die kleine goedverwarmde ruimte (hij had de beide spreekluiken gesloten wat de intimiteit nog versterkte) kwam weer terug. Wulf Teubner kon nu elk moment met de absentenbriefjes van het tweede lesuur verschijnen. Direct werden dan de absenten op een lijst bijgeschreven. Het absenteïsme nam onrustbarend toe. De conrectoren van de verschillende afdelingen wilden de situatie per lesuur weten.

Een telefoontje. Een ouder wilde met de decaan spreken. De decaan kwam juist op de conciergeloge af. Peters deed het spreekluik open en de decaan overhandigde hem een briefje met namen van leerlingen die via de intercom moesten worden opgeroepen. Peters reikte hem door het spreekluik de hoorn aan. Zo liep alles gesmeerd. Je moest voortdurend attent zijn. Een dag was, jammer genoeg, voorbij voor je het wist.

Hij had het spreekluik gesloten en telde geld van nagekomen bestellingen van schoolfoto's.

Tiemesen, een van de schoonmakers, kwam langs. Hij trok een plavuizenboender achter zich aan. Zijn gezicht stond boos. Peters opende het luik en Tiemesen stak er direct zijn hoofd door.

‘Een ophef dat die Teubner maakt, hij vindt dat ik de trappen van de galerij niet goed heb schoongemaakt, maar die vent heeft niets over mij te vertellen, ik ressorteer direct onder de rector. Van hem krijg ik orders, van hem accepteer ik berispingen... Kun jij met hem overweg?’

‘Och,’ zei Peters en haalde zijn schouders op. ‘Ik moet maar met hem meedoen, ik kan hier ook niet met hem gaan zitten ruzie maken.’ Peters had geen zin om te zeggen dat hij zich verlegen voelde in Teubners aanwezigheid en dat hij met de beste wil van de wereld die verlegenheid niet kon uitbannen.

Ze hoorden beiden de zware stappen van Wulf Teubner dichterbij komen. Ze wekten een lichte trilling op in de muren van het vertrek.

‘De gorilla’, zei Tiemesen en vertrok snel. Zo noemden de leerlingen hem vanwege zijn vierkante schouders en zwart behaarde armen.

[p. 44]

Peters telde het fotogeld, deed net of hij de komst van zijn collega niet in de gaten had.

‘Ik heb twee rokers in de garderobe betrapt. Recidivisten.’ Hij gaf de namen op. ‘Wil jij dat direct aan Dijkstra melden.’ Hij stond groot en breed in de kale omlijsting van de deur, met zijn gladgeschoren, rode gelaat en zijn kleine oogjes die zo'n scherpe manier van kijken hadden. Peters voelde zich onmiddellijk een beetje overbodig. Wulf Teubner overhandigde hem een stapeltje absentenbriefjes. Die kon hij al vast op de lijst bijschrijven. Hij vertrok om de andere lokalen langs te gaan.

Peters was bezig de namen in te schrijven. Men tikte op het spreekluikje.

‘U bent zo ingespannen aan het werk...’, zei de bibliothecaresse. Hij verontschuldigde zich. Ze overhandigde hem een lijstje met namen van leerlingen die hun boeken nog moesten inleveren. ‘Wilt u ze straks even omroepen?’

Peters borg het eindbedrag van de foto's op. Net toen hij weer wilde gaan zitten, kwam zijn collega binnen met de resterende absentenbriefjes. Peters had de neiging om weg te duiken. Hij ging haastig zitten en hield zonder dat hij het wilde even zijn adem in. Het was of Teubner, alleen al door zijn komst, hem suggereerde ‘snel zijn plaats weer in te nemen’.

Ze zaten naast elkaar aan de werktafel. Peters werkte de overige absenten bij. Wulf Teubner verbond de binnenkomende telefoontjes door. Vaak knoopte hij een kort gesprek aan, alsof degenen die belden allemaal oude bekenden van hem waren. Zijn stem klonk met opzet zacht, maar heel nadrukkelijk. Vaak maakte hij dezelfde opmerking: ‘Verstandige mensen overkomt niets’ en dan lachte hij overdreven. Het kwam Peters echter voor dat alles wat hij deed natuurlijk, heel vanzelfsprekend was.

Een docent kwam voorbij. Vijf minuten voor het officiële einde van de les.

‘Die gaat al koffie halen,’ zei Teubner. (Als hij het woord tot Peters richtte, leek het of iemand ‘hem aan zijn mouw trok’). ‘Intussen zit zijn klas alleen en breekt de tent af. En wie kunnen de stukken bij elkaar vegen? De dames en heren docenten komen een paar uur op school en gaan weer naar huis, voor een salaris dat vijf keer zo hoog is als het onze. Waarom worden wij nauwelijks beter betaald dan de schoonmakers?’

De bel van tien uur luidde. Leerlingen en docenten verdrongen zich al gauw in de gangen, op de galerijen van de verdiepingen. Teubner was in de centrale hal gaan staan om toezicht te houden. Hij torende boven iedereen uit.

Peters had nu drie briefjes met omroepberichten. Hij legde ze in de volgorde van ontvangst en las ze hardop door, zodat hij zich niet in de uitspraak van de namen zou vergissen. Vòòr de komst van Teubner was zoiets niet nodig geweest. Ben Peters had toen voldoende zelfvertrouwen gehad. Nu kwam het steeds vaker voor dat hij zich vergiste, begon te hakkelen en adem tekort kwam midden in een zin.

Tiemesen kwam weer langs en vroeg of Ben het al gehoord had. ‘Die Teubner heeft flink op zijn kop gehad van Dijkstra. Gistermiddag was er een vergadering van de brugklasdocenten. Dijkstra had hem gevraagd om thee te brengen. Men had aan een van die lange tafels in de docentenkamer gezeten. Teubner had het plateau met de kopjes en de pot thee op de tafel gezet. Hij had de kopjes niet keurig voor iedereen neergezet, maar ze met een zet over de tafel laten glijden. Dijkstra was razend geworden. Hij had na afloop bij hem op de kamer moeten komen. Ik hoorde het net van de monteur die de afwasmachine in het keukentje aan het repareren is. Zeg, die Teubner zal het hier niet lang maken. Iemand met zoveel kapsones.’

De bel voor het derde lesuur. Docenten en leerlingen waren van lokaal gewisseld. Dit was altijd het moment waarop de berichten via de intercom werden voorgelezen. Teubner was gelukkig nog nergens te bekennen. Peters legde de drie briefjes nog wat dichter bij elkaar, hield zijn oog op de klok in de hal gericht. Op het moment dat hij inschakelde zag hij zijn collega, op de galerij van de eerste etage, gebogen over de trapleuning. Teubner keek hem aan en Peters voelde zich op heterdaad betrapt. Hij kon niet meer terug, trok een zielige grimas en begon te spreken. ‘Hier volgen...’ Het woord ‘bibliotheek’ sprak hij tot drie keer toe verkeerd uit. Daarna had hij geen adem meer voor de opsomming van de leerlingen...

's Middags moest Ben Peters bij de rector komen.

De besneeuwde akkers zagen er vandaag zo grijs, zo doods, zo onverschillig uit. Met Ben Peters was er vandaag ook iets mis. Anders liept hij hier altijd met vloeiende, soepele bewegingen, opgewekt. Nu trok hij zijn schouders onder het lopen naar achteren alsof hij zich zo klein mogelijk wilde maken. Ook met de melkfabriek was vandaag iets mis. Anders rook je niets. Nu kwam er een zware lucht van zure melk van de hoge blinkende silo's af.

Peters bleef staan ‘...omdat uw manier van spreken... er zijn docenten die vinden...

[p. 45]

ik ben het daar zelf niet mee eens... dat u zich voor de intercom nogal moeizaam uitdrukt wat de communicatie vanzelfsprekend niet ten goede komt. Een van de docenten had het zelfs over crommunicatie’... Het lijkt me beter dat uw collega voorlopig de mededelingen doet...’.

De hond keek op naar zijn baas, die vandaag niet met hem praatte, geen stokken gooide, niet rende. Peters stond bij een onbewaakte overweg. Een gevarenbord stak schuin de lucht in. Hier stond ook de enige lantaarn. Er hing een nevelige lichtkring om de lamp en de rails glommen. Verweg rinkelde een bel. Even later passeerde een trein. De machinist stak een hand omhoog maar Bennie Peters zag dat niet.

Een paar dagen later nam hij Speedy na de middagpauze mee naar school. Na afloop van zijn werk zou hij direct doorgaan naar de dierenarts. Speedy was toe aan de jaarlijkse rabiës-injectie. Teubner aaide de hond en zei dat hij zelf vroeger ook een renhond had gehad. Was er zelfs mee naar koersen geweest. ‘Het dier liep snelle tijden, maar had zich eens bij een wedstrijd twee pezen oversneden en moest toen worden afgemaakt’.

Het was heet in de conciergeloge. De hond hijgde en de tong hing uit zijn bek. Bennie zette een bakje water voor hem neer.

‘Wij denken dat honden er erg aan toe zijn als ze zo hijgen,’ merkte Teubner op, ‘maar een hond heeft geen zweetklieren op zijn huid. Hij zweet via zijn tong. Nee, het is niet helemaal waar wat ik zeg, hij kan ook zweten via zijn voetzooltjes. Dat weet niemand. Je ziet soms mensen die hun hond op heet asfalt laten draven. Je moet dat vergelijken met roeien. Alles gaat prima zolang je geen natte handen hebt. Maar roeien met natte handen geeft binnen de kortste keren blaren. Wat zie je bij een hond? De voetzolen zijn bij warm weer altijd vochtig. Na een paar minuten op heet asfalt zwellen de blaren op als paddestoelen.’

De telefoon ging en Teubner nam aan. Ook dat werk had zijn collega als vanzelf overgenomen. Peters ruimde de werktafel op, terwijl Teubner doorverbond.

Om kwart over vijf zat Peters in de wachtkamer van de dierenarts. Hij snoof de doordringende geur op van leer, haar, desinfecterende middelen. Bijna de geur van een kinderboerderij of een circus. Tegenover hem wachtte een dame met een mandje op haar knieën, waarin miauwend een kat om zichzelf heendraaide en door een ruitje loerde, de ogen wijd open. Peters begon Speedy te aaien die als een komma op zijn schoot lag en vaag naar de kat keek. De dokter riep Peters.

[p. 46]

De hond jankte een beetje toen de injectienaald door zijn vel prikte. De dokter noteerde de behandeling in het hondenpaspoort en gaf Peters de rekening. Dertig gulden. Peters had al jaren aaneen vijfentwintig betaald. Hij had niet meer bij zich.

‘Die vijf gulden komt wel een keer,’ zei de dierenarts.

‘Nee’, zei Peters, ‘daar hou ik niet van. Ik kom het u direct brengen.’

De school was op een paar minuten afstand. Hij nam uit de geldkist vijf gulden van het fotogeld en legde een briefje in het vakje: Vijf gulden geleend, Peters. Morgen zou hij het geld terugleggen. Hij betaalde de dierenarts.

Op de terugweg ging hij weer de school binnen. Hij had geen geld bij zich om allesvoer voor de hond te kopen, haalde twee tientjes uit de geldkist en legde er een briefje bij met zijn naam.

Die avond rende Speedy op het zandpad en Ben Peters gooide stokken dat het een lieve lust was. Bij de onbewaakte spoorwegovergang bleef hij als gewoonlijk een poosje stilstaan. Kale akkers, weiland, bos wisselden elkaar op de meest grillige wijze af. Houvast aan je ogen gaf alleen de rechte lijn van de spoordijk. Hij leunde tegen de paal met het gevarenbord en aaide de hond die zijn kop naar hem ophief. Toen hij weer doorliep, wankelde hij een beetje alsof hij gedronken had. Die avond ging hij weer terug naar school, verscheurde beide briefjes die hij geschreven had en nam vijftig gulden collectegeld mee. Net toen hij het opberghok had afgesloten, hoorde hij voetstappen in het alleen door nachtlampen verlichte gebouw. Teubner stond in de deuropening.

‘Wat ben jij hier aan het uitkienen, Peters? Ik kwam hier toevallig langs en zag licht branden.’

‘Ik ben vanmiddag het oude rabiës-insigne kwijtgeraakt,’ zei Peters rustig. ‘Vanmiddag droeg Speedy het nog...’ Hij bukte zich om onder de werktafel te kijken.

Samen verlieten ze de school.

Een maand ging voorbij. Op een dag kwam Dijkstra Peters in de gang tegen. Hij schoot hem aan.

‘Eén dezer dagen moeten we maar samen even naar het collectegeld kijken.’

‘Goed,’ zei Peters. ‘Het zou nu kunnen, want het is op dit moment niet zo druk, maar ik heb mijn sleutelbos vergeten.’

‘Het heeft helemaal geen haast,’ zei de conrector.

‘Het kan elke dag,’ zei Peters. ‘Ik heb eigenlijk altijd mijn sleutels bij me.’

‘Dat kan iedereen overkomen,’ meende de conrector die een groot kaal voorhoofd had.

Peters schreef absenten in en Teubner deed de ronde langs de lokalen.

Tiemesen kwam langs met zijn plavuizenboender. Peters deed direct het luik open en Tiemesen stak er zijn hoofd doorheen. Hij fluisterde:

‘Die Teubner kletst over je.’

‘Wat kletst hij?’

‘Hij vraagt zich af of al het geld nog wel aanwezig is. Jij beheert het collecte- en fotogeld. Hij zegt ook niet dat je geld hebt weggepakt. Hij maakt er alleen vage toespelingen op, verwijst meer naar geruchten... heel indirect allemaal...’

‘Nou, het geld is aanwezig,’ zei Peters, ‘jij zou het op dit moment van mij mogen zien. Een dezer dagen draag ik alles af aan Dijkstra die er verder zorg voor zal dragen. In ieder geval er ontbreekt geen cent.’

Tiemesen raakte de arm van Ben Peters aan.

‘Dat weet ik natuurlijk ook wel, maar die vent noemt wel jouw naam... Hij zou je zelfs op een avond hier hebben bezig gezien...’

‘Ik was mijn rabiës-insigne kwijt...’

‘Kan me niet schelen wat je op die avond hier deed, ik wilde je alleen maar waarschuwen. Weet je wat ik vind? Ik vind dat ze die vent hier nooit hadden moeten binnenhalen. Er waren over de honderd sollicitanten en hem pikken ze er uit...!’

Tiemesen ging weg, kwam direct weer terug.

‘Als ik jou was, zou ik het hier met Dijkstra of de rector over hebben.’

‘Bedankt,’ zei Peters.

Die dag haalde hij tegen half zes de laatste honderd gulden uit de kas.

En rende met Speedy, die een nieuwe halsband droeg van geel leer. De weg klonk hard en licht onder hun voetstappen.

De volgende dag zei Dijkstra dat hij nu wel even tijd had om het geld over te nemen.

Ben Peters liet zijn sleutelbos zien.

‘Ik moest net zelf in de geldkist zijn om geld voor een leerling te wisselen. Ik heb mijn sleutel niet bij me.’

Ze renden 's avonds langs de spoordijk en toen Peters met zijn hond thuiskwam, wachtte Dijkstra hem op. Hij reed in zijn auto naar school.

‘U bent bang dat ik het geld gestolen heb?’ vroeg Peters.

‘Ja, daar ben ik bang voor.’ Zijn stem was hard. De conrector had een machtig kaal voorhoofd.

‘Het geld is aanwezig,’ zei Peters en hij geloofde het zelf.

‘Ik ben benieuwd. Ik weet ongeveer hoe-

[p. 47]

[p. 48]

veel er moet zijn. Ruin tweeduizend gulden.’

‘Dat klopt,’ zei Peters. ‘Het zit er allemaal in. Tweeduizend twintig en een paar centen.’ Hij was er zeker van dat het tot op de laatste cent klopte.

In de school wachtten hem de rector en de decaan op. De deur van de conciergeloge en het berghok waren al opengemaakt. De geldkist stond op de werktafel.

‘Het geld is er,’ zei Peters rustig, zonder aarzeling.

De drie keken hem aan, probeerden al een lachje te voorschijn te brengen, ongerust opeens dat het geld er toch zou zijn en ze een dwaas figuur zouden slaan.

Bennie Peters zocht de juiste sleutel uit zijn sleutelbos en opende de kist. Hij was leeg op een paar rolletjes munten na. Ze staarden er allen naar alsof ze naar een dood beest keken.

‘Hier waren we al bang voor,’ zei Dijkstra. Maar hij scheen er opeens spijt van te hebben zo kortaf te zijn geweest en vroeg, wat vriendelijker:

‘Hoe kon dit gebeuren? En waar is het geld gebleven?’

Op de gezichten van de rector, de conrector en de decaan stond een onverklaarbare verwachting te lezen. Ze dachten dat hij die tweeduizend zo te voorschijn zou kunnen toveren.

Peters keek de andere kant op en zag het gazon, het schoolplein, de fietsrekken van het personeel. Hoe vaak had hij vanaf dit punt niet naar buiten gekeken?

‘Wat is er met het geld gebeurd?’ drong de rector vriendelijk aan.

‘En waarom?’ vroeg de decaan.

Ze stonden hem allemaal nieuwsgierig aan te kijken. Peters dacht aan zijn hond die nu alleen thuis was. Nauwelijks merkbaar haalde hij zijn schouders op en bleef een andere kant uitkijken.

‘Kijk ons in ieder geval aan,’ zei Dijkstra. Peters zag diepe bezorgdheid op hun gezichten.

‘Zeg waar het geld is,’ zei de rector vriendelijk, ‘of wat je er mee gedaan hebt, maar zeg wat, alsjeblieft zeg wat!’

‘We kunnen de politie er nu nog buiten houden en je binnen schoolverband misschien aan ander werk helpen,’ zei de decaan.

Hij bleef zwijgen en zag ze wanhopig en woedend worden, omdat ze langzaam begonnen te begrijpen dat hij zich niet door hen wilde laten redden.

Hij deed een stap naar voren als wilde hij een bekentenis doen. Ze bogen hun hoofden.

Hij deed nog een stap. Ze gingen opzij. Misschien lag al het geld in een van de ‘ruiven’. Nog een stap. In de gang was hij gaan rennen.

In een paar minuten was hij bij de spoordijk. De silo's zagen er uit als betekenisvolle schimmen. Achter hem begon onverschillig een bel te rinkelen. Diezelfde onverschilligheid kroop over de vlakte naar hem toe. Bij de onbewaakte overweg stond hij plotseling stil, alsof hij tegen iets onzichtsbaars stuitte.

De trein passeerde. Hij stak een hand omhoog. In lange tijd had hij zich niet zo goed gevoeld. Bennie Peters verlangde naar zijn hond en begaf zich op weg naar huis.