Hollands Maandblad. Jaargang 1984 (434-445)

[p. 87]

Drie stukken
Gerrit Krol

1.

‘Wanneer was Reeuwijk’ vroeg zij.

‘Reeuwijk?’

‘Ja, het was toch in Reeuwijk?’

‘O, dat.’

‘Ja, dat.’

‘Je moet me niet opjagen.’

‘Je wou het zelf.’

‘Ik wil nog wel 's een foto maken van die dikke kont van je.’

‘Er is veel te beleven, als je de krant leest. Veel moois.’

‘Wat lees je?’

‘Niks. Zomaar van alles. Straks zijn we dood, hebben we niks meegemaakt. Niks gezien van de wereld.’

‘Schat, je hoeft maar zo te doen en we gaan.’

Men wordt er niet vrolijker op.

Het algemene beeld is somber.

‘En toch is het een hartstikke lieve jongen. Koken dat ie kan!’

‘We hebben 'm een keer in elkaar geslagen. Jammer dat we hem niet doodgeslagen hebben, achteraf bekeken, maar weet dat maar 's van te voren he?’

‘Zeg ik. Ze moeten 'm z'n kloten afsnijden.’

‘Dat helpt niks. 't Is z'n kop die rot is.’

‘Dan moeten ze hem zijn kop afsnijden.’

‘Als ik maar een opening zag... Ik zie geen opening.’

‘Hij ziet geen opening.’

‘Geen way out.’

‘Over wie hebben we het nou.’

‘Over die kloot.’

‘O, ik dacht over jou.’

‘Waarom over mij?’

‘Ik dacht dat je het over jezelf had.’

‘Komt wel goed he?’

2.

De zon is fel. Ik verwachtte dat de zonwering naar beneden zou gaan, met zo'n zon kan ie toch elk moment in beweging komen en dan zit je erop te wachten. Op dezelfde manier als je zit te wachten op de koffie die niet komt. Titia die de koffie voor je neer zet en alsjeblieft zegt terwijl ze naar buiten kijkt. 't Kan haar wat schelen. Toch is het een lichtpuntje in de duisternis. En als het lichtpuntje uitblijft... De camera zal zien hoe onrustig ik dan word. Boven de deur zit een camera.

‘Ze hebben het over mij.’

‘Ik zal zorgen dat ze het over mij hebben.’

Het wordt avond. Ik heb koffie gekregen en het lege kopje is niet opgehaald. De zonwering heeft niet gefunctioneerd vandaag. Ik lees over het aanbrengen, op de naden, van aluminium strips. Op de figuur zie je, ter illustratie, de handen die daar mee bezig zijn.

De avond valt. Dit vertrek heeft de ruimte gekregen in de vorm van ramen. Ik zie de handen die daar voor hebben gezorgd, zo nieuw is alles nog. Naast de deur zit een rooster dat van tijd tot tijd tegen mij praat.

‘Dit was een test. Herhaling. Dit was een test.’

Komt uit het rooster. 'n Perfect stukje techniek, want het is alsof er iemand in je kamer staat.

Als ik opkijk, zie ik in het raam mijzelf zitten.

Goed, Brecht heeft nog meer met Weill gedaan, de opera Mahagonny. O ja, natuurlijk heerlijke liedjes, Weill kon het! Het stuk was ditmaal voorzover ik weet van niemand anders dan Brecht. Het was een satire over de een of andere vage boomtown in Amerika, waar men blijkbaar vreselijk verdorven, materialistisch en corrupt is. Een slag in de lucht, met de obligate Engelse frasen van Duitsers uit de twintiger jaren.
L.Th. Lehmann
Weg met Brecht, mei 1960.

[p. 88]

Een onaangenaam gezicht, als je niet van je zelf houdt. Het wordt tijd dat de gordijnen dichtgaan.

De gordijnen gaan dicht. Dat werd tijd. Maar even later gaan ze godverdomme weer open.

‘Dit was een test.’

Een dag uit het leven van een ziek mens, want als ik gezond was, zat ik hier niet.

Ik heb gezegd, als jullie willen dat ik weer beter word, dan moet je mij vrij laten. En mij niet bestuderen. Ik heb weinig fiducie in die methoden. Ik zeg wat en zij zeggen, aha, hij heeft dat en dat gezegd, zonder dat je weet wat het betekent. Zeg ik de volgende keer wat anders. Of helemaal niks. Ik kan natuurlijk zeggen wat ik wil.

Als ik volleybal, beneden, dan schreeuw ik van los! Dan zoekt iedereen een goed heenkomen. Is die bal van mij.

Een haan die kraait in de nacht. Gaan ze bestuderen. Nu wat doet zo'n haan, die blijft, geheel van streek, doorgaan met kraaien. Wat je moet doen met zo'n beest, is 'm de nek omdraaien. Heb ik ze gezegd. Maak er een eind aan.

Afgezien van mijn emoties.

Ik heb emoties, maar die zijn weinig waard.

Emoties? Ik heb geen emoties. Een negatieve eigenschap. Je kan beter geen smaak hebben, of dat je kop er af is, daar willen ze nog wel 's om lachen, maar iemand die geen emoties kent, wordt daar niet grappiger door. Hij is als een auto zonder remmen: levensgevaarlijk.

Geweten - ook zoiets. ‘Gewetenloos.’ Ik weet niet wat geweten met gevoelens te maken heeft. Het zijn twee totaal verschillende zaken, maar afwezigheid ervan is de oorzaak, in de omgeving, van eenzelfde soort angst.

Kees noemt mij in het verhaal dat hij over mij aan het schrijven is een vriendelijke jongen, die normaal geen vlieg kwaad zal doen. Strekt dat tot voordeel?

Strekt het de moordenaar tot voordeel dat er mensen zijn, in zijn omgeving, die hij niet vermoord heeft?

Strekt het mij tot voordeel dat er iets goeds in mij is?

3.

Ik neem lijn 8, naar Scheveningen. Aan het eindpunt stap ik uit. Ik loop het Kurhaus in, daal binnen de trappen af naar de nachtclub, die gesloten is, zodat ik dezelfde trappen weer opga - het volgt allemaal uit elkaar.

De werkloze academicus is altijd een paradoxaal verschijnsel geweest. Aanvankelijk was hij een mooi pleonasme. Met de devaluatie van de universitaire gedachte werd hij tot een spookbeeld van maatschappelijke onrust. Als revolutionair voldeed hij eigenlijk heel slecht, maar juist op het moment dat zijn getal werkelijk onrustbarend dreigt te worden, heft hij zich, met de universiteit, in geruisloze verdwijning op.
W. Otterspeer
Het einde van de werkloze academicus, augustus/september 1983.

De volgende dag ga ik weer. Zoals je iemand wel 's een tekening ziet opzetten, met twee of drie keer vlug dezelfde lijn geschetst, zodat een lijn ontstaat.

Een voorwerp. Alleen door de omtrek ervan te tekenen.

Ik steek mijn hand op.

Zij steekt haar hand op.

Zij steekt haar hand als een diadeem op het haar. En steekt haar gat achteruit. Zo wil ze dat men haar uittekent.

Ze is er niet. Dat stelt ze zich maar voor.

Nou, datzelfde heb ik ook. Ik loop op de Scheveningse Weg. Huiswaarts en ik loop in een netwerk van leugens.

Erg subtiel, die verhaaltjes van mij. Heb ik a gezegd, dan moet ik b zeggen. Normaal heb je dat probleem niet. Normaal ga je 's morgens naar je werk en als je 's avonds thuis komt, kun je zeggen wat je wilt. Wat je ook zegt, of zeg je ook dat je bij de Koningin op bezoek geweest bent, lachen ze tenminste. Daarom is het goed om naar je werk te gaan, hoe zeg ik dat: dat je die dag er keihard tegenaan gegaan bent.

Ze steekt haar hand tegen haar neus, de vingers gespreid, steekt haar gat achteruit naar mij en licht haar linkerbeen, om mij te laten zien waar ik wezen moet. Thuisgekomen kan ik zeggen, dat ik naar de hoeren geweest ben. Nou ja, vriendin. Doet er niet toe. Je hebt tenminste iemand gesproken.

Klopt. Het probleem is dat je eenzaam bent.

Klopt. Je kunt geen kant uit. Het is een soort netwerk.