Hollands Maandblad. Jaargang 1979 (374-385)

[p. 16]

Zwart parelmoer
Leo Vroman

De eenvoud is een marmer beeld
het heeft de ogen dicht
dan is dit dus het gladgestreeld
en rondgeaaid gezicht
tenzij het van geveeg verveeld
onderste boven ligt

als verzen waaraan dichters werken
om ze eenvoudig glad te maken
Door ze van buiten aan te raken
is al dat haakwerk niet te merken

maar niets is eenvoudig, ook de nacht
niet vol zwart parelmoer
gezonken in fluwelen vacht
of juist niet vol maar weggedacht
geen zoldering geen vloer

geen vloer van doodgezaagde eik
open open en open
plakken ingewikkeld lijk
waar wij met leer op lopen

ik denk de vloeren weggedaan
voor eenvoud opgegeven
maar als ik straks nog op wil staan
moet ik eerst leren zweven

en het plafond waar in het wit
een witgezicht van kruimels zit
en elke kruimel is een land
van vreemde moleculen want
wij weten niets maar weten dit

dat in wat in wat in ons leeft
een eeuwigheid van wezens heeft
die aan de wereld wezen geeft

dat wij niet te begrijpen zijn
met wat wij zijn
brein kent geen brein

[p. 17]

 

waar ben ik als ik in mij keer?

 

Telkens als ik dat probeer

 

vervalt er wat en vlucht ik weer

 

 

 

als voor het hol en diep geluid

 

van kiezel dat ver voor mij uit

 

op donker keihard water stuit

 

 

 

ik vlucht mijn verste toekomst in

 

naar wezens die ik dan bemin

 

als huisgenoten van weleer

 

wij zijn weer een gezin

 

en hoe onwerkelijker hoe meer

 

ik werkelijk weer begin:

1

Het lang verwachte ruimteschip
hing op het water als een kip

het had een haast geveerde huid
de wolken maakten geen geluid

de golven en het ver publiek
leken daarbij ineens antiek

het zonlicht banden stoffig goud
leek ook al honderden jaren oud

maar het effect van deze dingen
bleek het werk der schepelingen

er was volgens het vasteland
zelfs niets bijzonders aan de hand
dan vreemdelingen die ons konden
doen denken dat zij echt bestonden

Vannacht maar niet de stad uit gaan
er hangt een draadje aan de maan

en in die witte populier
wat daar vervelt is vast geen dier

dat was geen huis waar we toch jaren
het levend binnenste van waren

dat wat zo zielig zakte tegen
de ruiten was geen rode regen

[p. 18]

2

Wat als ze hier vanmorgen kloppen?
Open doen? of ons verstoppen

er werd heel zacht getikt
we deden heel hard open
Het kwam och zo voorzichtig binnenlopen

ik geloof dat het van alles schrikt
het staaldichtbijten van de sloten
het kleine gillen van scharnieren
al onze dingen die graag doen als dieren
dat kleed die stoelen met hun lange poten

wat een dodelijke angst moet zoiets lijden
dat dood en levend niet kan onderscheiden

uit de kippesoep die wij het gaven
ging het meteen het dode vlees begraven

toen speelde het nog wat met de botten
het gesprek wilde bepaald niet vlotten

ergens ging het plotseling gapen
we lieten het in het logeerbed slapen

het leek daarin nog kleiner dan het was
maar de hele kamer rook naar gas

Heeft het maar één opening? en waarvoor?
is het een mond neus penis gat of oor?

wat betekent daarvan het geluid
waar komt nu weer dat snoezig snurken uit

[p. 19]

3

Onder het winkelen met ons in de regen
kwam het vandaag een andere tegen.

Ze leken even naar elkaar te kijken
maar op spreken leek het niet te lijken.

Intussen worden deze woorden wat
verwarrender waardoor is dat

doordat ik naast het maar wat praat
alsof het gaat om wat de straat verstaat.

Het is een schat zit uren op mijn schoot
met bloot zo groot als roodgeworden brood

maar trilt het slap en is dus bang of moe
dan moet het dadelijk naar Tineke toe

aait haar haren met de aardigste gebaren
alsof zij baarden waren waar het mee wil paren.

Nu laat ik het met onverwachte kaken
een einde aan deze toekomst maken

omdat ook daar de eenvoud niet bestaat
zelfs in de slaap waaruit wij niet ontwaken
ontwaakt het andere te laat

kijk toch eens die gedaanteloze
spoken uit de graven stijgen
zij zijn zwaar van de papieren rozen
die men daar gisteren op moest rijgen

en eenvoud armloos marmer beeld
het heeft die ogen dicht
onder het rondgeaaid gezicht
van vormigheid verveeld

Niets is eenvoudig ook de nacht
vol vallend parelmoer
niet en niet weggedacht
met zoldering en vloer