Hollands Maandblad. Jaargang 1977 (350-361)

[p. 48]

Familiekroniek
G. Mulder-Koeman

1.

Het schijnt zó geweest te zijn,
dat de vader van mijn schoonvader
gemaakt heeft
dat nog elke nazaat
te nerveus en te snel
zijn koffie of thee om moet roeren.

2.
Mijn oma

Zij heeft veertig jaar geconverseerd,
veertig jaar gewend aan het gehoorverlies van minstens 80 decibel
van mijn grootvader,
veertig jaar schreeuwen.
Zij heeft veertig jaar geschreeuwd.
Wij hoorden haar schreeuwen
zodra wij uit de bus stapten,
tijdens de vakanties.

De luchtbrug tussen de keuken, de kamer en de koestal
kon dit makkelijk overspannen.
Haar benen waren te log, haar lichaam te zwaar
om die afstand in normaal tempo af te leggen.
Zij heeft dit nooit gememoreerd.
Zij had haar stem.
Waar is haar as?
Ik wil op haar graf bloemen zetten.
Omdat onze onnadenkende kousevoeten
de gang vol hooi van de koestal snelden
omdat de kachel 's winters te heet stond
(vijf soorten kachels in die laatste jaren,
elk jaar werd op een ander type gehoopt)
om het klamme ijskoude huis in het noorden
wat droger en warmer te maken.
De laatste was een zwart monster;
een hete luchtstroom, ruimschoots genoeg voor een vergaderzaal,
ging tevergeefs over de vochtig opgezwollen voeten.
Ze bleven koud en stijf, alsook de dikke knie.
Waar is haar graf?

[p. 49]

 

We spuugden door een gaatje

 

in de zoldervloer

 

boven het kookgerei

 

en zagen af en toe

 

(hoorden haar des te meer,

 

haar zware lichaam zich verplaatsend)

 

op het wat kalend hoofd.

 

Waar is haar as?

 

Ik wil bloemen zetten bij haar vaas.

 

Gelukkig staat de foto in de kast.

 

 

 

De wekker hoort hij niet, de koeien wachten.

 

De winter of de zomer roept zij hem, schreeuwt zij zijn naam.

 

Ik draai mij om en hoor haar regelmaat

 

Ik draai mij weer en hoor de haat

 

voor dit doofstenen beeld dat met het snoer

 

in 't oor nog onbereikbaar blijft voor haar.

 

Een luider schreeuw, zij werkt haar man eruit,

 

hij gromt en bast wat schor en schiet het melkgoed aan.

 

Zij keert zich in de lakens, reikt haar elastieken windsels

 

en begint haar afgebakend, zeer verbaal bestaan.

 

Waar is haar as? Waar is haar graf?

 

Wij hollen in en uit en racen rond haar lijf.

 

Zij gaat bedaard en luid haar gang

 

geeft toe en hoort ons aan.

 

En ik wil bloemen zetten bij haar vaas.

 

Haar bed in 't ziekenhuis gekooid

 

alsof ze weg zou lopen -

 

Haar stem was op het laatst een zwak geluid. Ook moe.

 

Ze lachte niet, nam een bonbon en zei ons goeiedag.

 

Ze wist de dood en was bezorgd. Haar kind, mijn moeder

 

liet haar daar sterven bij een non.

 

En nam een taxi in de morgen naar het noorden en was flink.

 

Het crematorium ligt in een niemandsland van gras.

 

Waar is haar as?

[p. 50]

 

Ergens een snelweg in het noorden.

 

Wat pijpen steken omhoog

 

ten teken daar een zijweg in te slaan

 

via een fraaie oprijlaan

 

zelfs met een bocht erin -

 

‘Mooi hè?’ zegt mijn moeder -

 

‘We zullen er een tekening van laten maken’.

 

Ik roep - Waar is haar vaas?

 

Niemand bezoekt haar graf -

 

Het hooi haal ik nog steeds niet van mijn sokken

 

en ren de gang door in een pannekoekengeur

 

of biefstuk, met een ijzeren vork gekeerd -

 

Ze is er weer, nog steeds op 80 decibel of meer.

 

Ik plaats een vaas met bloemen in de kast.

3.

Mijn ouders verheffen
elk ochtendbericht,
elke middag-editie,
elk avondsluiten:
Stallen het uit in de pronkkast
en leggen de eruditie
- uitgespreid als de beringde vingers van de boerendochters op de foto -
op hun knieën en in hun ogen
met de heldere glans der geestrijken.
Hun weegschaal raakt nooit echt uit zijn balans,
zij weten hoe zij wegen moeten.
En voor ieder ligt er een gewicht klaar in het blok.
Wij zijn te licht bevonden.
Ons gewichtje is maar klein, evenals ons huis te groot is op hun schaal.
Wij gaan emotie-vol over het pad
en bouwen op als nestelende vogels.
Zij kijken wikkend toe -
Hun tak begeeft het straks, wij weten dat.