Hollands Maandblad. Jaargang 1977 (350-361)

Qui non intelligit...
Stephanie de Voogd

Tja, het kon niet uitblijven. In haar VN kolom van 12 februari stond al: Jung is weerin de mode en ‘bevooroordeeld als ik ben, had ik hem nooit gelezen, in de hoop dat hij vanzelf zou verdwijnen’. Inderdaad, daar sprak een vooroordeel van Renate Rubinstein en daar sprak niet haar te respecteren intelligentie. Ze beledigde zichzelf meer dan Jung, vond ik en daarom deed ik er verder maar niets aan.

Renate Rubinstein ‘verdenkt Stefanie de Voogd ervan dat zij meent dat alleen zij dat duistere en intuitieve heeft, waar Popper niet vanaf weet, waar Freud in miskleunde, dat mannen sowieso niet hebben, omdat het iets vrouwelijks is, het vrouwelijk prerogatief’.

Ik zou willen dat Renate Rubinstein mijn voornaam met ph schreef want die andere spelling staat niet, vind ik. Ik zou ook willen dat Renate Rubinstein nadacht in plaats van verdacht, en dat zij gewoon wou lezen wat er staat. Ik vind mijzelf niet erg intuitief. Ik ben op mijn best als er iets ontrafeld, uit elkaar gepeuterd moet worden en als het verhaal daarover helder op papier moet. Bij een goede vriend van mij is het net andersom. Die koopt op een impuls een krant die hij anders nooit koopt en daar staat dan iets in dat hij net nodig heeft of dat hem bijzonder interesseert. Ik denk dat Popper en ik in deze opzichten meer op elkaar lijken dan eerdergenoemde vriend en ik, ook al is Popper knapper dan wij samen. Helaas hebben ook bollebozen hun blinde vlek. Freud was als de dood voor wat hij ‘het occulte’ noemde. Ik weet niet wat Freud onder ‘het occulte’ verstond maar ik weet wel dat hij er bang voor was want dat heeft hij eens tegen Jung gezegd. Ook viel Freud nogal eens flauw als Jung in de buurt was. Ik denk niet dat Freud en ik erg op elkaar lijken.

Verder moet ik aantonen, en wee mijn gebeente als ik dat niet doe, dat de masculinistische fantasie omtrent vrouwen de laatste 500 jaar in business is geweest. Ik geef maar twee voorbeelden want anders komt dit stuk pas over 500 jaar klaar. Het eerste voorbeeld is een geschrift van Freud getiteld Drei Vorlesungen über Sexualität. Daar worden mijn lichaam en mijn sexualiteit bezien door een bril waarvan het glas zo geslepen is dat je daardoor alleen kunt zien wat mannelijk is. Als je die bril opzet dan is het eerste wat aan mij opvalt natuurlijk het feit dat ik geen man ben. En omdat er volgens de bril niets anders dan mannelijkheid bestaat kun je er donder op zeggen dat ik daar goed de pest over in heb. Ik krijg last van penisnijd en ik klaag de hele dag maar vooral 's nachts dat ik geen libido heb. Klagen helpt echter niet en ik moet dus leren mijn vrouwelijkheid te aanvaarden. Dat kan ik ook best als ik maar bereid ben in te zien dat mijn geluk te vinden is in de schaduw van de man c.q. diens bed en keuken. The method in this madness is de privatio-gedachte die al door Aristoteles verward werd met het tegenge-

[p. 15]

steldheidsprincipe.

Het tweede voorbeeld is recenter en dichter bij huis. De laatste jaren wordt vrijwel elk feministisch geschrift in Nederland besproken door de botste masculinist die er in dit land bestaat en ik weet wat ik zeg. Elke keer als ik hem lees zie en voel ik zijn glimmende zwarte laars. Hij schrijft alsmaar op dat er helemaal geen probleem is omdat hij helemaal geen probleem ziet en dat klopt want hij heeft die bril van straks ook op, alleen zegt hij het zo bot en kwetsend mogelijk en bewijst hij daarmee het tegendeel van wat hij zegt. Vrouwen worden er razend van en klimmen in de pen. Soms worden onze brieven gepubliceerd, soms niet. De heer in kwestie wordt altijd gepubliceerd, door weer andere heren die niet zien wat er gebeurt omdat ook zij die bril op hebben. De masculinistische fantasie omtrent vrouwen is dus alive and kicking in dit ons vaderland. Ik vind overigens wel dat er op feministische geschriften kritiek te leveren valt want er wordt vaak absurde nonsens beweerd. Daar staat tegenover dat het je probleem ook maar zal wezen.

Ik ben geen voorstandster van de gelijkwaardigheidsgedachte omdat de man dan echt blijft en ik degene over wie we afspreken dat ik voortaan net zo echt mag zijn als hij. Zoals ik al eens eerder schreef, tot grote en herhaalde tevredenheid van Renate Rubinstein, ‘It will always be true that one is better off being a man than being his equal’. Ik wil niet even echt zijn als een ander, ik wil in eigen termen echt zijn en ik wil echt niets anders. De gelijkwaardigheidsgedachte is fantasie-bevestigend maar ik geef toe, het is een doordenkertje. Op één punt heeft Renate Rubinstein gelijk. Zij schrijft: ‘Het begrip “identiteit” zou geen verdere toelichting behoeven als het om een individu ging, maar nu hier (zij bedoelt mijn stuk “Masratioccultinisme”) de helft van de mensheid beschouwd wordt als een persoon, is iets meer duidelijkheid op zijn plaats’. Ik beloof hierbij dat ik op dat punt zal terugkomen.

Renate Rubinstein heeft niet begrepen wat incommensurabiliteit is. Haar opmerkingen over Jung getuigen voorts van een sinistere, verdachtmakende anti-stemming, van onbegrip en van volstrekte ongeïnformeerdheid, maar dat laatste was dus al bekend. Ik laat het verder maar zo want ik moet mijn belastingformulier nog invullen en de toelichting daarop lezen. Die toelichting is erg leuk vind ik, het is een soort brief van de belastingen gericht aan ‘U en uw vrouw’. Ik geef Renate Rubinstein ten afscheid het motto cadeau dat John Dee meegaf aan zijn Monas Hieroglyphica. Dat motto luidt: Qui non intelligit, aut taceat, aut discat. En dat betekent: Laat wie het niet begrijpt, of zwijgen of zichzelf eens informeren.